Στανίσουαφ Πίγιας

Στανίσουαφ Πίγιας
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1953 ή 4  Αυγούστου 1953 Ζίβιετς ή Γκιλοβίτσε (Πόβιατ Ζίβιετς)
Θάνατος	1977 Κρακοβία
Συνθήκες θανάτου	ανθρωποκτονία
Χώρα πολιτογράφησης	Πολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Πολωνικά
Σπουδές	Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο
Πληροφορίες ασχολίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Σταυρός της Ελευθερίας και της Αλληλεγγύης Διοικητής του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας
Σχετικά πολυμέσα

Ο τάφος του Στανίσουαφ Πίγιας στο κοιμητήριο του Γκιλοβίτσε

Ταφική πλάκα

Οδός Σέφσκα 7 στην Κρακοβία, 2008

Η αναμνηστική πλακέτα στον Στανίσουαφ Πίγιας στην οδό Σέφσκα 7 στην Κρακοβία

Ο Στανίσουαφ Βουοντζίμιες Πίγιας (πολωνικά: Stanisław Włodzimierz Pyjas) (1953–1977) ήταν Πολωνός φοιτητής στο Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο στην Κρακοβία, μέλος των αντικομμουνιστικών φοιτητικών κινημάτων. Πέθανε στις 7 Μαΐου 1977 στην Κρακοβία. Οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του Πίγιας εξακολουθούν να αποτελούν μυστήριο και η περίπτωσή του, η οποία εξακολουθεί να αμφισβητείται, συγκλόνισε την κοινή γνώμη στην Πολωνία. Σύμφωνα με ένα σενάριο, δολοφονήθηκε και οι δολοφόνοι, πιθανώς μέλη των κομμουνιστικών μυστικών υπηρεσιών, φρόντισαν ο θάνατος να μοιάζει με ατύχημα. Το επίσημο σενάριο πάντως αναφέρει ότι ο θάνατός του επήλθε αφού έπεσε από τις σκάλες ενώ ήταν μεθυσμένος. Το 2011 το σώμα του εξετάστηκε και το αποτέλεσμα αναφέρει ότι ήταν η πτώση που προκάλεσε τον θάνατό του και ότι δεν είχε χτυπηθεί.

Αντιπολιτευτικές δραστηριότητες

Ο Στανίσουαφ Πίγιας γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1953 στο Ζίβιετς. Μετά την αποφοίτησή του από ένα τοπικό λύκειο, μετακόμισε στην Κρακοβία, για να ξεκινήσει σπουδές στο φημισμένο Γιαγκιελόνιο Πανεπιστήμιο. Σπούδασε πολωνική φιλολογία και φιλοσοφία.

Κάποια στιγμή το 1976, ο Πίγιας εντάχθηκε στην Επιτροπή Άμυνας Εργατών, την οργάνωση που δημιουργήθηκε για να βοηθήσει εργάτες, συμμετέχοντες στις αντικομμουνιστικές διαδηλώσεις στους δρόμους στο Ράντομ και στη Βαρσοβία. Μαζί με φίλους από το Πανεπιστήμιο, τους Μπρονίσουαφ Βίλντσταϊν και Λέσουαφ Μαλέσκα, ο Πίγιας οργάνωσε διαδηλώσεις ενάντια στις καταστολές.

Θάνατος

Το σώμα του Πίγιας βρέθηκε στις 7 Μαΐου 1977, στη σκάλα που βρίσκεται σε ένα κτίριο στην οδό Σέφσκα (Szewska) 7 στο ιστορικό κέντρο της Κρακοβίας. Ο θάνατός του συγκλόνισε τη φοιτητική κοινότητα, με περίπου 1.000 άτομα να εμφανίστηκαν στην κηδεία στο χωριό Γκιλοβίτσε. Διαδηλώσεις στους δρόμους, όπως η Μαύρη Πορεία της Κρακοβίας, ξέσπασαν σε πολλές πολωνικές πόλεις και αμέσως μετά, Πολωνοί φοιτητές, συγκλονισμένοι από τον θάνατο του συναδέλφου τους, ίδρυσαν τη Μαθητική Επιτροπή Αλληλεγγύης. Στις 15 Μαΐου 1977, μετά από μια Μαύρη Πορεία, οι ιδρυτές προέτρεψαν την πολωνική κυβέρνηση να αποκαλύψει ποιος ήταν πίσω από το έγκλημα. Μεταξύ των μελών της Επιτροπής ήταν ο Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος αργότερα έγινε πρωθυπουργός της Πολωνίας και στη συνέχεια πρόεδρος της Ε.Ε. Ήταν η πρώτη οργάνωση αυτού του είδους στην Ανατολική Ευρώπη.

Επακόλουθα

Οι δράστες του εγκλήματος δεν βρέθηκαν ποτέ. Τρεις διαφορετικές έρευνες, που διεξήχθησαν από την τοπική εισαγγελία και τη Πολιτοφυλακή, σταμάτησαν και τελικά έληξαν, λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων.

Επισήμως, ο ιατρός από την Κρακοβία, Ζντίσουαφ Μάρεκ, δήλωσε ότι ο Πίγιας, μεθυσμένος, έπεσε από τις σκάλες, αλλά οι φίλοι του Πίγιας δεν το πίστεψαν. Ο Μπρονίσουαφ Βίλντσταϊν δήλωσε ότι δωροδόκησε έναν εργαζόμενο στο νεκροτομείο στην Κρακοβία και μπήκε στις εγκαταστάσεις για να ελέγξει το σώμα του συμφοιτητή του. Σύμφωνα με τον ίδιο, ήταν σαφές ότι ο Πίγιας είχε ξυλοκοπηθεί άγρια μέχρι θανάτου.

Λίγες εβδομάδες μετά το θάνατο του Πίγιας, το σώμα ενός άλλου φοιτητή, του Στανίσουαφ Πιετράσκα, βρέθηκε στη λίμνη Σολίνα. Σύμφωνα με τον αδερφό του, πρέπει να επρόκειτο για φόνο, καθώς ο Πιετράσκα φοβόταν το νερό. Ήταν το τελευταίο άτομο που είδε τον Πίγιας ζωντανό και έδωσε μια περιγραφή του πιθανού δολοφόνου. Επίσης, ένα άτομο ύποπτο για φόνο, ένας πυγμάχος από την Κρακοβία, ο Μάριαν Βετσλέβιτς, πέθανε σε ένα μυστηριώδες ατύχημα.

Ο ρόλος του Λέσουαφ Μαλέσκα

Στα τέλη Ιουνίου 2008, η ιδιωτική τηλεόραση TVN παρουσίασε το ντοκιμαντέρ Trzech kumpli (Τρεις σύντροφοι), το οποίο παρουσίαζε την ιστορία των Βίλντσταϊν, Πίγιας και Λέσουαφ Μαλέσκα (γνωστός και ως Ketman και Return). Και οι τρεις τους ήταν φίλοι στο πανεπιστήμιο, σπούδασαν μαζί και ήταν ενεργοί στην αντικομμουνιστική αντιπολίτευση. Ωστόσο, ο Μαλέσκα, ο οποίος στη συνέχεια εργάστηκε για την Gazeta Wyborcza, ήταν μυστικός πληροφοριοδότης του Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας.

Ο Μαλέσκα ήταν ένας εξαιρετικά επαινετικός πράκτορας, του οποίου οι αναφορές για φοιτητές στην Κρακοβία, στις οποίες δεν δίσταζε να περιγράψει τις στενές ζωές των πιο στενών του φίλων, αποκαλούνταν εξαιρετικές από τους υψηλόβαθμους των μυστικών υπηρεσιών. Σύμφωνα με τον Ρόμαν Γκράτσικ, δημοσιογράφο και φίλο του Μαλέσκα από το πανεπιστήμιο, ο Πίγιας έπρεπε να πεθάνει, επειδή μπορεί να υποπτευόταν τον Μαλέσκα για συνεργασία. Οι μυστικές υπηρεσίες δεν ήθελαν να χάσουν έναν τόσο πολύτιμο πράκτορα και ένας άγνωστος αξιωματικός διέταξε τη δολοφονία.

Στις 23 Σεπτεμβρίου 2006, στον Πίγιας απονεμήθηκε μετά θάνατον ο Σταυρός του Διοικητή του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας, από τον πρόεδρο Λεχ Κατσίνσκι. Το 2019, του απονεμήθηκε ο Σταυρός της Ελευθερίας και της Αλληλεγγύης.