Πολιορκία της Γάζας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Πολιορκία της Γάζας
Πόλεμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Χρονολογία332 ΠΚΕ
ΤόποςΓάζα
ΈκβασηΚατάληψη της πόλης
Αντιμαχόμενοι
Περσική φρουρά και Άραβες μισθοφόροι
Ηγετικά πρόσωπα
Βάτις
Δυνάμεις
Το σύνολο του μακεδονικού στρατού
Άγνωστο
Απώλειες
Άγνωστο
όλοι οι υπερασπιστές, άγνωστος αριθμός γυναικόπαιδων εξανδραποδίστηκε

Ως πολιορκία της Γάζας (Σεπτέμβριος - Νοέμβριος 332 ΠΚΕ[1]) αναφέρεται η πολιορκία και κατάληψη της πόλης της Γάζας, στη διάρκεια της εισβολής του μακεδονικού στρατού στην παλαιστινιακή Συρία, στο πλαίσιο της εκστρατείας του Μεγάλου Αλέξανδρου κατά της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών.

Προς τη Γάζα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αλέξανδρος αποκαθιστώντας τη λειτουργία της Τύρου, συνέχισε ανεμπόδιστος[2] την πορεία του προς την Αίγυπτο. Η τελευταία πόλη που βρισκόταν στον δρόμο του από τη Φοινίκη προς την Αίγυπτο ήταν η Γάζα, σημαντική πόλη της παλαιστινιακής Συρίας, η οποία χρησιμοποιείτο στο παρελθόν από τους Πέρσες ηγεμόνες για τον έλεγχο της σατραπείας της Αιγύπτου[3]. Η πόλη ήταν η τελευταία πριν από την έρημο και απείχε από τη θάλασσα περίπου είκοσι στάδια. Διέθετε γενναίο φρούραρχο, τον ευνούχο Βάτι[4] ο οποίος ήταν πιστός στον Μεγάλο Βασιλιά.[2] Η πόλη περιβαλλόταν από έλος, ήταν μεγάλη, προσβάσιμη μόνο από παχύ στρώμα άμμου, χτισμένη σε ψηλή πρόσχωση και την προστάτευαν ισχυρά τείχη. Θεωρώντας ότι η πόλη του ήταν απόρθητη, ο διοικητής της είχε μαζέψει προμήθειες για μακροχρόνια πολιορκία, προσέλαβε Άραβες μισθοφόρους από τις γειτονικές περιοχές και αρνήθηκε να παραδώσει την πόλη.[2]

Η πολιορκία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τον Αρριανό, η πρόσχωση πάνω στην οποία ήταν κτισμένη η πόλη ήταν τόσο ψηλή, ώστε οι αρχιμηχανικοί βεβαίωσαν τον Αλέξανδρο πως ήταν αδύνατη η προσβολή των τειχών. Ο Αλέξανδρος έδωσε τότε την εντολή να επιχωματωθεί ένα σημείο στο νότιο τμήμα του τείχους, εκεί που φαινόταν πιο αδύναμο. Ωστόσο υπάρχουν αντιφάσεις και ασάφειες στην ούτως ή άλλως σύντομη αφήγηση του Αρριανού, που έχει ερμηνευθεί διαφορετικά από ιστορικούς όπως ο Stark ή ο Bosworth. Ο τελευταίος θεωρεί πως δεν είναι δυνατόν να αναφέρεται ανάχωμα ύψους 75 μέτρων, όταν ο λόφος πάνω στον οποίο εδράζεται η Γάζα δεν υπερβαίνει τα 30 μ. [5]. Επειδή είχε προηγηθεί κάποιο θεϊκό σημάδι και ο μάντης Αρίστανδρος του είπε ότι θα κινδύνευε η ζωή του, την ημέρα της επίθεσης ο Αλέξανδρος κρατήθηκε μακριά από τις βολές των υπερασπιστών. Όταν όμως οι Άραβες μισθοφόροι βγήκαν από τα τείχη, πυρπόλησαν τις μηχανές και απώθησαν τους Μακεδόνες, έσπευσε με τους υπασπιστές και απέτρεψε την υποχώρηση. Τότε τραυματίστηκε σοβαρά από βέλος καταπέλτη, που διαπέρασε την ασπίδα και τον θώρακά του.[1][6]

Στο μεταξύ τα πλοία έφεραν στον Αλέξανδρο τις μηχανές που είχαν χρησιμοποιηθεί στην εκπόρθηση της Τύρου. Τις μηχανές αυτές οι πολιορκητές ανέβασαν στο ανάχωμα, το οποίο επεκτάθηκε κι άλλο γύρω από την πόλη, και άρχισαν να κατεδαφίζουν τα τείχη. Επίσης, μηχανικοί υπέσκαπταν με υπονόμους τα θεμέλια του τείχους[1]. Μετά από τέσσερα επιθετικά κύματα, τα τείχη είχαν υποστεί μεγάλα φθορές και οι πολιορκημένοι είχαν σημαντικές απώλειες. Τότε άρχισε συναγωνισμός μεταξύ των Μακεδόνων για το ποιος θα ανεβεί πρώτος στο τείχος, χρησιμοποιώντας κλίμακες (σκάλες). Πρώτος πάτησε στα τείχη της Γάζας ο εταίρος Νεοπτόλεμος, από το γένος των Αιακιδών, τον οποίο ο Αλέξανδρος αργότερα, για να τον τιμήσει, ζήτησε να τον ζωγραφίσει έφιππο ο Απελλής.[6] Τον Νεοπτόλεμο ακολούθησαν κι άλλοι Μακεδόνες, μερικοί από τους οποίους άρχισαν να ανοίγουν τις πύλες. Οι υπερασπιστές της Γάζας δεν εγκατέλειψαν τον αγώνα, έως ότου σκοτώθηκαν όλοι. Στη συνέχεια ο Αλέξανδρος πούλησε τα γυναικόπαιδα για δούλους, μετέφερε γειτονικούς πληθυσμούς για να την κατοικήσουν και τη χρησιμοποίησε ως φρούριο[7]. Ο Κούρτιος παραδίδει ότι εδώ ο Αλέξανδρος, αντίθετα προς τη γενικότερη συμπεριφορά του, ατίμασε τον Βάτι, σέρνοντάς τον πίσω από το άρμα του[8], όπως ο Αχιλλέας τον Έκτορα. Ωστόσο, λόγω της μη αναφοράς του επεισοδίου από τον Αρριανό αλλά και της έλλειψης εμπιστοσύνης σε αυτά που παραδίδει ο Κούρτιος, η πληροφορία αυτή από άλλους ιστορικούς έχει απορριφθεί[7], ενώ άλλοι τη δέχονται[9][10][11]. Ενδεικτικά, ο A. Bosworth υποστηρίζει πως το επεισόδιο αναφερόταν στην εξιστόρηση του Ηγησία από τη Μαγνησία και ίσως και του Κλειτάρχου, και γι αυτό είναι αρκετά πιθανό[1].

Συνέπειες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δύο μήνες καθυστέρησε τον Αλέξανδρο η πολιορκία της Γάζας[7]. Κατά τον ιστορικό P. Green, η συνολική εκστρατεία στη Φοινίκη κόστισε στον Αλέξανδρο σημαντικές απώλειες, πολύ περισσότερες από αυτές που αναφέρει η μακεδονική προπαγάνδα (μόνο 400 νεκροί για την Τύρο), κάτι που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι μετά την πολιορκία έστειλε στη Μακεδονία τoν Αμύντα για νέα στρατολόγηση[12], πληροφορία που στηρίζεται τόσο από τον Διόδωρο, όσο και από τον Κούρτιο[13]. Κατά τον ιστορικό A. Bosworth, η παρατεταμένη πολιορκία και η καταστροφή της Γάζας ήταν αντίθετη σε οποιαδήποτε στρατηγική λογική και ο Αλέξανδρος την αποφάσισε, στα πλαίσια της θέλησής του να υπερνικά μεγάλες προκλήσεις, απλώς και μόνο επειδή η πόλη θεωρούνταν απόρθητη[14].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Bosworth 1993, σελ. 68.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Καλογεροπούλου 1973, σελ. 100.
  3. ↑ Droysen 1996, 313.
  4. ↑ Τούτο το όνομα παραδίδει ο Αρριανός (2 25.4). Στην Ιουδαϊκή Αρχαιολογία (ΙΑ΄ 320), από τον Ιώσηπο, παραδίδεται το Βαβαμήσης.
  5. ↑ Βλ. αναλυτικότερα Droysen 1996, σ. 314, σημ. 542Σ.
  6. ↑ 6,0 6,1 Καλογεροπούλου 1973, σελ. 101.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 Καλογεροπούλου 1973, σελ. 104.
  8. ↑ Κούρτιος IV 25-30.
  9. ↑ Baynham, Elizabeth (2003). Roisman, Josph, επιμ. Brill's Companion to Alexander the Great. Brill. σελ. 22. ISBN 90-04-12463-2. 
  10. ↑ Green, Peter (1991). Alexander of Macedon (356 - 323 BC) A Historical Biography. University of California Press. σελ. xviii. ISBN 978-0-520-27586-7. 
  11. ↑ Martin, Thomas R.· Blackwell, Christopher W. Alexander the Great: The Story of an Ancient Life. Cambridge University Press. σελ. 74. ISBN 978-0-521-14844-3. 
  12. ↑ Green P. 2008, 366 σημείωση του ιδίου.
  13. ↑ Βλ. Διόδωρος 17. 49.1 και Κούρτιος IV 6.30-31.
  14. ↑ Bosworth, Alan B. (1996). Alexander and the East: The Tragedy of Triumph. Clarendon Press Oxford. σελ. 183. ISBN 0-19-815262-0. 

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Bosworth, Alan B. (1993). Conquest and Empire: The Reign of Alexander the Great. Cambridge: Cambridge University Press. 
  • Droysen J.G. 1996, Ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Τράπεζα Πίστεως, Αθήνα.
  • Green, Peter 2008. Αλέξανδρος ο Μακεδόνας: 356-323 π.Χ., Διόπτρα, Αθήνα.
  • Καλογεροπούλου, Αθηνά (1973). Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Μέγας Αλέξανδρος - Ελληνιστικοί χρόνοι. Δ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 
π • σ • ε Οι Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Πολιορκία_της_Γάζας&oldid=8825592"