Ο Πόλεμος των Κόσμων (ραδιοφωνικό δράμα)

Ο Πόλεμος των Κόσμων ήταν ένα επεισόδιο της Αμερικανικής ραδιοφωνικής εκπομπής Mercury Theatre On The Air. Μεταδόθηκε από το ραδιοφωνικό δίκτυο της CBS στις 30 Οκτωβρίου 1938, με αφορμή τη γιορτή του Χάλοουϊν. Το επεισόδιο ήταν προσαρμογή του μυθιστορήματος του Χ. Τζ. Γουέλς «Ο Πόλεμος των Κόσμων», σε σκηνοθεσία και αφήγηση του Όρσον Γουέλς.

Τα πρώτα 40 λεπτά της ωριαίας εκπομπής παρουσιάστηκαν υπό τη μορφή δελτίων ειδήσεων, κατά τα οποία οι ακροατές ενημερώνονταν για μία εισβολή εξωγήινων από τον Άρη. Δεδομένου ότι η εκπομπή Mercury Theatre On The Air δεν διέκοπτε για διαφημίσεις, οι συνεχιζόμενες διακοπές για τις εξελίξεις της εισβολής αύξησε το ρεαλισμό του προγράμματος σε σημείο που μεγάλη μερίδα των ακροατών πίστεψε ότι επρόκειτο περί πραγματικής εισβολής που λάμβανε χώρα σε πραγματικό χρόνο.

Παρασκήνιο

Ο Όρσον Γουέλς την 1η Μαρτίου 1937 (φωτογραφία: Carl Van Vechten)

Ο συγγραφέας Χ. Τζ. Γουέλς είχε πει κάποτε πως τα φανταστικά του μυθιστορήματα δεν έπρεπε να θεωρούνται πραγματικά παρά να διαβάζονται σαν ένα συναρπαστικό όνειρο. Αλλά το συναρπαστικό όνειρο έγινε τρομερός εφιάλτης για χιλιάδες Αμερικανούς.

Στις 30 Οκτωβρίου 1938 και από τις 20:00 έως τις 21:00 το βράδυ, το ραδιόφωνο θα μετέδιδε μερικές σκηνές από το έργο του Γουέλς «Ο Πόλεμος των Κόσμων».

Όταν οι ακροατές άνοιξαν τα ραδιόφωνά τους άκουσαν την ακόλουθη ανακοίνωση: «Η ραδιοφωνική εταιρία Κολούμπια και οι συνεργαζόμενες μαζί της εταιρίες, σας παρουσιάζουν τον Όρσον Γουέλς και τους συντρόφους του στο έργο του Άγγλου συγγραφέα Γουέλς "Ο Πόλεμος των Κόσμων"». Ύστερα άρχισε η εκπομπή.

Η εκπομπή

Η μετάδοση έγινε με τέτοιο τρόπο, ώστε οι ακροατές είχανε την εντύπωση πως ο εκφωνητής μιλούσε για αληθινές σκηνές που διαδραματίζονταν μπροστά στα μάτια του. Μάλιστα η εκπομπή διακόπτονταν για να συνεχισθεί σε λίγο με νεότερες σκηνές.

Ξαφνικά έγινε μία ακόμη διακοπή, όπως όταν πρόκειται να μεταδοθεί κάποια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είδηση, και ο εκφωνητής ακούστηκε να λέει: «Επάνω στον πλανήτη Άρη παρατηρούνται αλλεπάλληλες μυστηριώδεις εκρήξεις».

Σε λίγο ακολούθησε καινούργια μετάδοση: «Ένας μετεωρόλιθος έπεσε προ ολίγου στη γη» και για να γίνει η εκπομπή ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, είπε ο εκφωνητής πως ο μετεωρόλιθος έπεσε στην Αμερική, κοντά στην πόλη Πρίνστον του Νιού Τζέρσεϊ, ενώ στο μυθιστόρημα του Γουέλς αναφέρεται πως ο μετεωρόλιθος είχε πέσει στην Αγγλία.

Ακολούθησε η ανακοίνωση πως δεν επρόκειτο για μετεωρόλιθο παρά για έναν κύλινδρο μέσα από τον οποίο βγήκανε πλάσματα από τον Άρη. Ήτανε οπλισμένα με μία φοβερή θερμική ακτίνα που έκαιγε ό,τι βρισκότανε μπροστά της. Πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν από αυτήν και οι Αρειανοί βαδίζανε προς τη Νέα Υόρκη.

Η αντίδραση του κοινού

Μνημείο που ανεγέρθηκε τον Οκτώβριο του 1998 στο σημείο όπου υποτίθεται ότι προσγειώθηκαν οι Αρειανοί (Van Nest Park, Grover's Mill, Νιου Τζέρσεϊ)

Το αποτέλεσμα της εκπομπής αυτής ήτανε να καταληφθούν πολλοί Αμερικανοί από πανικό. Πολλοί ακροατές δεν είχανε ακούσει πως πρόκειται για ραδιοσκηνοθεσία και νομίσανε πως όσα άκουγαν ήταν αληθινά.

Οι κάτοικοι του Νιου Τζέρσεϊ και της Νέας Υόρκης πιστέψανε πως ήτανε ο πρώτος στόχος των Αρειανών και τρομοκρατήθηκαν. Γέροι, νέοι και παιδιά ετοιμάστηκαν να φύγουν παίρνοντας μαζί τους ό,τι πιο πολύτιμο είχανε. Τα τηλέφωνα της αστυνομίας, των εφημερίδων και της ραδιοφωνικής εταιρίας δεν πρόφταιναν να απαντάνε στις αγωνιώδεις ερωτήσεις του κοινού. Οι περισσότεροι ρωτούσανε πού έπρεπε να καταφύγουνε για περισσότερη ασφάλεια.

Η φαντασία συμπλήρωνε τον πανικό. Κάποιος βεβαίωσε ότι η αστυνομία είχε βγάλει διαταγή να εκκενωθεί αμέσως η Νέα Υόρκη. Άλλος ανέφερε πως είδε εχθρικά αεροπλάνα να πετάνε πάνω από τον ποταμό Χάντσον. Και άλλος είπε πως είχε δει με τα μάτια του τους καπνούς της μάχης ανάμεσα στους Αρειανούς και στον αμερικανικό στρατό.

Γιατροί και νοσοκόμοι τηλεφωνούσαν στα νοσοκομεία για να προσφέρουν εθελοντικές υπηρεσίες και μερικοί δημοτικοί υπάλληλοι άρχισαν να καταστρώνουν σχέδια για την εκκένωση της Νέας Υόρκης.

Από όλες τις άλλες αμερικανικές περιοχές φθάνανε τηλεγραφήματα και τηλεφωνήματα συγγενών και φίλων που αγωνιούσαν για την τύχη των δικών τους. Και όλοι αναρωτιόνταν αν οι εισβολείς κατακτούσαν όλες τις Η.Π.Α. και τον Καναδά.

Κάποια γυναίκα από το Οχάιο τηλεφώνησε σε μια εφημερίδα και ρώτησα ποια ώρα ακριβώς θα ερχόταν το τέλος του κόσμου. Μια άλλη, στην Πενσυλβάνια, την βρήκε ο σύζυγός της τη στιγμή που ετοιμαζόταν να πιει δηλητήριο, λέγοντας «Καλύτερα να πεθάνω έτσι».

Ο Γουέλς δεν αντιλήφθηκε τον πανικό που προκάλεσε παρά μόνο όταν η αστυνομία όρμισε και κατέλαβε το στούντιο του σταθμού διακόπτοντας την εκπομπή. Την επόμενη μέρα, κι ενώ οι Αμερικανοί προσπαθούσαν να συνέλθουν από τον τρόμο τους, όλος ο κόσμος, ακόμα και ο Αδόλφος Χίτλερ, γελούσε με το πάθημά τους. Ωστόσο, το γεγονός αυτό απέδειξε τη δύναμη των μέσων ενημέρωσης στις μάζες και άφησε εύφορο έδαφος στην προπαγάνδα που ασκήθηκε τα επόμενα χρόνια.

Μελέτες, συμπεράσματα

Ένα αντίγραφο σε βινύλιο της περίφημης ραδιοφωνικής εκπομπής

Ο Richard J. Hand παραθέτει μελέτες από απροσδιόριστους ιστορικούς που υπολόγισαν ότι περίπου 6.000.000 άτομα άκουσαν τη ραδιοφωνική μετάδοση του CBS, εκ των οποίων 1.700.000 άτομα πίστεψαν ότι ήταν αλήθεια και 1.200.000 άτομα φοβήθηκαν πραγματικά.

Μεταγενέστερες μελέτες ανέφεραν ότι ο πανικός ήταν λιγότερο διαδεδομένος απ’ ό,τι ανέφεραν οι εφημερίδες. Εκείνη την περίοδο πολλές εφημερίδες εξέφρασαν την ανησυχία ότι το ραδιόφωνο, που τότε ήταν ένα νέο μέσο ενημέρωσης, θα καθιστούσε τον Τύπο παρωχημένο. Ως εκ τούτου οι δημοσιογράφοι άρπαξαν την ευκαιρία και μεγαλοποίησαν το γεγονός του πανικού για να καταδείξουν τους κινδύνους που υποτίθεται ότι έκρυβαν οι ραδιοφωνικές εκπομπές.

Ο Robert E. Bartholomew αναφέρει ότι εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι τρομοκρατήθηκαν κατά κάποιο τρόπο, αλλά επισημαίνει ότι τα αποδεικτικά στοιχεία για ανθρώπους που προέβησαν σε πράξεις πανικού είναι ανεπαρκή.

Άλλες μεταδόσεις

• Το Φεβρουάριο του 1949, οι Leonardo Paez και Eduardo Alcaraz μετέφεραν στα ισπανικά τη ραδιοφωνική εκδοχή του Γουέλς, για το Radio Quito στο Κίτο του Ισημερινού. Η εκπομπή δημιούργησε πανικό στην πόλη. Η αστυνομία και η πυροσβεστική έσπευσε να βγει από την πόλη για να αντιμετωπίσει τη δήθεν εισβολή των εξωγήινων δυνάμεων. Αφού διαπιστώθηκε ότι η εκπομπή ήταν μυθοπλαστική, ο πανικός μετατράπηκε σε εξέγερση και εκατοντάδες άνθρωποι επιτέθηκαν στο Radio Quito και την εφημερίδα El Comercio. Τις ημέρες που προηγήθηκαν της εκπομπής, η El Comercio συμμετείχε στην εξαπάτηση του κοινού δημοσιεύοντας ψευδείς αναφορές για ΑΤΙΑ πάνω από τον Ισημερινό. Ο απολογισμός των ταραχών ήταν τουλάχιστον έξι νεκροί, συμπεριλαμβανομένων της φίλης και της ανιψιάς του Paez. Μετά το συμβάν ο Paez μετακόμισε στη Βενεζουέλα.
• Η ραδιοφωνική εκπομπή του Γουέλς ήταν το αντικείμενο της τηλεοπτικής ταινίας «The Night That Panicked America» (1975).
• Το 1988, με αφορμή τη 50η επέτειο της ραδιοφωνικής εκπομπής του Γουέλς, το αμερικανικό ραδιοφωνικό δίκτυο National Public Radio (NPR) μετέδωσε μία νέα εκδοχή με τους Jason Robards, Steve Allen (ο οποίος ήταν 17 ετών όταν άκουσε την εκπομπή του 1938), Douglas Edwards, Scott Simon και Terry Gross. Η εκδοχή αυτή ήταν υποψήφια για βραβείο Γκράμι στην κατηγορία Καλύτερο Άλμπουμ με Απαγγελία Λόγου ή Μη Μουσικό.
• Το 1994, ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός L.A. Theatre Works και ο ραδιοφωνικός σταθμός KPCC έκαναν μία αναμετάδοση του αυθεντικού κειμένου ενώπιον ακροατηρίου, με τη συμμετοχή ηθοποιών από το Σταρ Τρεκ.
• Το 2002, το αμερικανικό ραδιοφωνικό δίκτυο Premiere Radio Networks έκανε μία αναπαράσταση του ραδιοφωνικού έργου με παρουσιαστή τον Glenn Beck.
• Το 2010, ο ουγγρικός πανεπιστημιακός σταθμός Első Pesti Egyetemi Rádió μετέφερε το έργο στα ουγγρικά, χρησιμοποιώντας τα ηχητικά εφέ του 1938 σαν να επρόκειτο για μετάδοση από ουγγρικό ραδιοφωνικό σταθμό εκείνης της χρονιάς.
• Στις 30 Οκτωβρίου 2010, το Midnight Radio στο Πίτσμπουργκ μετέδωσε τον «Πόλεμο των Κόσμων» υιοθετώντας τοποθεσίες της Δυτικής Πενσυλβάνια.
• Πολλοί αμερικανικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί, και ιδιαίτερα εκείνοι που μεταδίδουν προγράμματα εποχής, ξαναμεταδίδουν την αυθεντική εκπομπή του Γουέλς ως παράδοση του Χάλοουϊν ενώ άλλοι μεταδίδουν τροποποιημένες μορφές του έργου.

Πιθανές επιρροές στον Γουέλς

Το 2005, μία μελέτη του BBC ανέφερε ότι η ιδέα και το ύφος του Γουέλς μπορεί να ήταν επηρεασμένα από μία παλιότερη φάρσα που είχε κάνει το 1926 ο Ronald Knox μέσω του ραδιοφωνικού σταθμού του BBC. Εκείνη η ραδιοφωνική εκπομπή του Knox αναμείγνυε τη μετάδοση χορευτικής μουσικής με αναφορές μίας επανάστασης που υποτίθεται ότι σάρωνε το Λονδίνο και ηχητικά εφέ των καταστροφών. Η μετάδοση του Knox προκάλεσε πανικό στους ακροατές που δεν γνώριζαν ότι το πρόγραμμα ήταν φανταστικό.

Το 1874 η εφημερίδα New York Herald δημοσίευσε μία φάρσα, σύμφωνα με την οποία άγρια ζώα δραπέτευσαν από τον Κεντρικό Ζωολογικό Κήπο της Νέας Υόρκης, γεγονός που δημιούργησε ένα είδος πανικού στο κοινό που πίστεψε ότι το γεγονός ήταν αληθινό.

Αναφορές

• Στον Κινηματογράφο
  • Λέγεται ότι η είδηση της ιαπωνικής επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ έγινε δεκτή με σκεπτικισμό από το αμερικανικό κοινό, ως συνέπεια των όσων συνέβησαν με τη ραδιοφωνική μετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων». Στην ταινία «Air Force» (1943), όταν αναφέρεται στο ραδιόφωνο η επίθεση στο Περλ Χάρμπορ ένας χαρακτήρας ρωτάει αν έχουν συντονισμένο τον Όρσον Γουέλς.
  • Στην ταινία του Μπάιρον Χάσκιν «Ο Πόλεμος των Κόσμων» (1953), στην πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του μυθιστορήματος του Χ. Τζ. Γουέλς, γίνεται έμμεση αναφορά στη ραδιοφωνική εκπομπή. Στη σκηνή κατά την οποία οι Αρειανοί ξεκινούν την πρώτη τους επίθεση, απεικονίζεται ένας δημοσιογράφος που καλύπτει την επίθεση και το φορτηγάκι που έχει τον ραδιοφωνικό εξοπλισμό να καταστρέφεται από τη θερμική ακτίνα των εξωγήινων. Το όνομα του δημοσιογράφου, όπως και στην εκπομπή του 1938, είναι Carl Phillips. Αργότερα εμφανίζεται ο ηθοποιός Paul Frees, με φωνή σαν του Όρσον Γουέλς, ως δημοσιογράφος που ηχογραφεί τις παρατηρήσεις του σε μία μπομπίνα.
  • Στην ταινία «The Adventures of Buckaroo Banzai Across the 8th Dimension» (1984), η πλοκή εξελίσσεται γύρω από μία εξωγήινη φυλή της οποίας η άφιξη στη Γη υποκινεί τον Όρσον Γουέλς να κάνει τη ραδιοφωνική μετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων», αλλά με τους εξωγήινους να υπνωτίζουν τον Γουέλς με αποτέλεσμα να παρουσιάσει την εισβολή ως ραδιοφωνικό δράμα ενώ ήταν όντως πραγματική.
  • Στην ταινία «Gremlins» (1984), καθώς τα Gremlins καταλαμβάνουν την πόλη ένας ανήσυχος πολίτης τηλεφωνεί στον παρουσιαστή του τοπικού ραδιοφώνου, ο οποίος του λέει ότι δεν κάνει τις μπούρδες του Γουέλς.
  • Η ραδιοφωνική μετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων» αναφέρεται εν συντομία στην ταινία του Γούντι Άλεν «Ημέρες Ραδιοφώνου» (1987).
  • Στην ταινία «Spaced Invaders» (1990), ένα πλήρωμα χαζών Αρειανών παρακολουθούν τη ραδιοφωνική αναμετάδοση του «Πολέμου των Κόσμων» και νομίζουν ότι ολόκληρος ο Αρειανός στόλος εισβάλει στη Γη με αποτέλεσμα να προσγειωθούν στη Γη και να αποκλειστούν εκεί θέτοντας τη βάση για την πλοκή της ταινίας.
  • Στην ταινία του Τζωρτζ Α. Ρομέρο Το Ημερολόγιο των Νεκρών (2007), ένας ραδιοφωνικός σχολιαστής, του οποίου η φωνή ανήκει στον Γουές Κρέιβεν, αναφέρεται στη μετάδοση του Γουέλς.

• Στην τηλεόραση
  • Στο επεισόδιο «Lucy Meets Orson Welles» της αμερικανικής κωμικής σειράς «I Love Lucy» (1956), η Lucy αγοράζει σύνεργα υποβρύχιας κατάδυσης την ίδια ώρα που ο Γουέλς υπογράφει δίσκους των Σαιξπηρικών του αναγνώσεων. Αφού η Lucy τον πλησιάζει φορώντας ακόμα τη μάσκα κατάδυσης και τα βατραχοπέδιλα, ο Γουέλς την κοιτάει και της λέει: «My “Man from Mars” broadcast was 18 years ago… Where were you?».
  • Στο επεισόδιο «The Night America Trembled» της σειράς «Westinghouse Studio One» (1957) απεικονίζεται (σε ημι-μυθιστορηματική μορφή) η δημιουργία της εκπομπής και η επακόλουθη αντίδραση του κοινού.
  • Στο πρώτο επεισόδιο της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «The Rocky and Bullwinkle Show» (1959), υπάρχει ένα σημείο όπου ένας άντρας που λέγεται Dorson Bells μεταδίδει από το ραδιόφωνο ότι «Moon Men are nearing the Earth and this is not a play so please feel free to panic» («οι άνθρωποι της Σελήνης πλησιάζουν τη Γη και αυτό δεν είναι έργο οπότε είστε ελεύθεροι να πανικοβληθείτε»).
  • Στο επεισόδιο «Battle for the Planet» της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Animaniacs», ο Pinky και ο Brain σχεδιάζουν την αναδημιουργία της εκπομπής του Γουέλς με την ελπίδα να καταλάβουν τον κόσμο κατά τη διάρκεια του πανικού. Ωστόσο, ο Brain δεν συνειδητοποιεί ότι το κοινό έχει εξελιχθεί και ότι αντιμετωπίζει με περισσότερο σκεπτικισμό τέτοιου είδους υλικό. Λαμβάνοντας υπόψη και τον ερασιτεχνισμό της όλης προσπάθειας, κανείς δεν τους παίρνει σοβαρά. Ο χαρακτήρας του Brain βασίζεται στον ίδιο τον Όρσον Γουέλς.
  • Σε ένα επεισόδιο της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Οικογένεια Φλίντστοουνς», το ραδιόφωνο ανακοίνωσε την επερχόμενη εισβολή των Way-Outs, οι οποίοι όμως ήταν ένα συγκρότημα σαν τους Beatles, που φορούσε περίεργες στολές. Οι κάτοικοι του Bedrock που δεν κατάλαβαν ποιοι ήταν οι Way-Outs καταλήφθηκαν με φόβο, με αποτέλεσμα ο παρουσιαστής να αναγκαστεί τελικά από την αστυνομία να εξηγήσει ότι οι προηγούμενες ανακοινώσεις του ήταν πλασματικές.
  • Σε ένα επεισόδιο της βρετανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Budgie the Little Helicopter», ένας οδηγός ακούγοντας μία ραδιοφωνική εκπομπή σαν αυτή του Γουέλς εξέλαβε τους χαρακτήρες της σειράς (που είναι ανθρωπόμορφα αεροσκάφη) ως διαστημικό σκάφος, οδηγώντας σε πανικό την τοπική κοινωνία.
  • Στο επεισόδιο «Madeline and the Spider Lady» της σειράς κινουμένων σχεδίων «The New Adventures of Madeline», τα κορίτσια παίζουν σ’ ένα αχρησιμοποίητο ραδιοφωνικό στούντιο και κάνουν ένα ψεύτικο δελτίο ειδήσεων αναφέροντας για γιγαντιαία μυρμήγκια που επιτίθενται στη Νέα Υόρκη. Όμως ένας τεχνικός του σταθμού χτυπάει κατά λάθος έναν μοχλό και εκπέμπει το ψεύτικο δελτίο ειδήσεων. Αυτό που ακολουθεί είναι μαζική υστερία παρόμοια με αυτή που αναφέρεται στα γεγονότα που ακολούθησαν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς.
  • Ένα παρόμοιο επεισόδιο προβλήθηκε και στη βραχύβια σειρά κινουμένων σχεδίων «Ντένις ο Τρομερός», όπου ο Ντένις και οι συμμαθητές του επισκέπτονται ένα στούντιο ραδιοφώνου για να ηχογραφήσουν ένα έργο για το σχολείο. Μόνο που σ’ αυτό το επεισόδιο οι Αρειανοί προσπάθησαν πράγματι να εισβάλουν στη Γη αλλά τα σχέδιά τους ματαιώθηκαν όταν από σύμπτωση ο Ruff χτυπάει κατά λάθος ένα μοχλό με αποτέλεσμα το έργο να μεταδοθεί στον κόσμο. Ο πανικός που προκλήθηκε έκανε τους εξωγήινους να ματαιώσουν τα σχέδιά τους, αφού υπολόγιζαν στο στοιχείο του αιφνιδιασμού.
  • Στο επεισόδιο «Take Me to Your Loudon» της αμερικανικής κωμικής σειράς «Newhart» (1987), ο Michael Harris προβάλει την κινηματογραφική εκδοχή του «Πολέμου των Κόσμων» αντί για το «Vermont Today» προκαλώντας στους κατοίκους της κωμόπολης έναν πανικό σαν αυτόν του 1938.
  • Στην εναρκτήρια σκηνή του επεισοδίου «Treehouse of Horror IV» της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων «Σίμπσονς» (1993), η Μαρτζ προτείνει στον Μπαρτ να προειδοποιήσει τους θεατές ότι το επεισόδιο είναι τρομακτικό και ότι ίσως είναι καλύτερα ν’ ακούσουν εκείνη την παλιά ραδιοφωνική εκπομπή του «Πολέμου των Κόσμων». Επίσης, στο επεισόδιο «Treehouse of Horror XVII» (2006), περιλαμβάνεται ένα μέρος με τίτλο «The Day the Earth Looked Stupid», το οποίο προσαρμόζει την ιστορία της ραδιοφωνικής εκπομπής του Όρσον Γουέλς στο Springfield του 1938. Το επεισόδιο δείχνει τους ανθρώπους να συμπεριφέρονται σαν ζώα μέχρι που αποκαλύπτεται η απάτη. Αμέσως μετά τη ραδιοφωνική εκπομπή οι εξωγήινοι επιτίθενται πραγματικά στο Springfield αλλά σχεδόν κανένας δεν πιστεύει ότι πρόκειται για πραγματικούς εξωγήινους, γεγονός που οδηγεί στην καταστροφή της πόλης.
  • Στο επεισόδιο «The Sky Is Falling» της σειράς «Touched by an Angel» (1996) συμπεριλήφθηκαν μέρη από την αυθεντική ραδιοφωνική μετάδοση. Στο επεισόδιο αυτό ένας ηλικιωμένος άντρας έπρεπε να αντιμετωπίσει το τραύμα που υπέστη κατά τη διάρκεια του εθνικού πανικού, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου του πατέρα του εξαιτίας των διαλείψεων ενός παρανοϊκού πολίτη. Έθεσε επίσης τις βάσεις για τη συνάντηση των δύο κύριων χαρακτήρων της σειράς: της Monica και της Tess.
  • Στο επεισόδιο «Panic» της αμερικανικής σειράς επιστημονικής φαντασίας «Perversions of Science» (1997), ο James Kennedy και ο Jason Lee υποδύονται δύο ακροατές που μπερδεύονται και ανησυχούν από μία ραδιοφωνική εκπομπή του ύφους του «Πολέμου των Κόσμων». Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Kennedy και ο Lee παίζουν δύο εξωγήινους εισβολείς μεταμφιεσμένους σε ανθρώπους, οι οποίοι πιστεύουν λανθασμένα ότι η εισβολή στη Γη γίνεται από τη δική τους φυλή χωρίς να έχουν ενημερωθεί.
  • Σε ένα επεισόδιο της σειράς κινουμένων σχεδίων «Arthur», η Dora Winifred (D.W.) νόμιζε ότι ο Άρης κατοικούνταν από τεράστιους δεινόσαυρους και όταν ο πατέρας της τής είπε ότι δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα στον Άρη, η D.W. είπε ότι ένιωσε ανόητη που πίστευε ότι υπάρχουν Αρειανοί. Ο πατέρας της τότε της μίλησε για τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς και για τους πολλούς ανθρώπους που πίστεψαν ότι γινόταν εισβολή από Αρειανούς.
  • Σε ένα επεισόδιο της αμερικανικής δραματικής σειράς «Στον Έβδομο Ουρανό», η Ruthie πανικοβάλλεται με τη φημολογία περί του τέλους του κόσμου που υποτίθεται ότι θα έρθει με την αλλαγή της χιλιετίας και ο Eric συσχετίζει το γεγονός με τον πανικό που προκλήθηκε με τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς για να δείξει πως και τότε όλοι νόμιζαν ότι ερχόταν το τέλος του κόσμου και ότι τελικά δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας.
  • Το επεισόδιο «Invaders from Mars» της βρετανικής σειράς επιστημονικής φαντασίας «Doctor Who» (2005) εξελίσσεται στη Νέα Υόρκη την ώρα της εκπομπής του Όρσον Γουέλς.
  • Ένα επεισόδιο της σειράς «Ανεξιχνίαστες Υποθέσεις» (2007) ασχολήθηκε με ένα φόνο που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του πανικού που συνέβη κατά τη ραδιοφωνική εκπομπή του 1938.

• Στο ραδιόφωνο
  • Το επεισόδιο «Terror From the Skies» της ραδιοφωνικής σειράς «Adventures in Odyssey» βασίζεται και έχει πολλές αναφορές στον «Πόλεμο των Κόσμων». Όπως η ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς, έτσι κι αυτή ήταν μία δραματοποιημένη ραδιοφωνική εκπομπή που αναφερόταν σε μία εισβολή εξωγήινων στη Γη.

• Στη λογοτεχνία
  • Το βιβλίο του Άρθουρ Κλαρκ «2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος» και το βιβλίο «Η Σφαίρα» του Μάικλ Κράιτον αναφέρουν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς ως παράδειγμα του γιατί σε περίπτωση εξωγήινης άφιξης θα ήταν πιο συνετό να προβλέψει κανείς μία αντίδραση πανικού εκ μέρους των ανθρώπων παρά κατάπληξη και δέος.
  • Στο μυθιστόρημα των Ted White και Dave Van Arnam «Sideslip» (1968), λαμβάνει χώρα μία εναλλακτική ιστορία όπου εξωγήινοι (αρκετά διαφορετικοί από τους Αρειανούς του Γουέλς) επωφελούνται από τη σύγχυση που ακολουθεί την εκπομπή και πραγματοποιούν μία πραγματική εισβολή, μετά από την οποία κυβερνούν τη Γη επί τρεις δεκαετίες.
  • Στο βιβλίο του Σίντνεϋ Σέλντον «The Doomsday Conspiracy», ένας από τους Αμερικανούς στρατηγούς χρησιμοποιεί το παράδειγμα της ραδιοφωνικής μετάδοσης του Γουέλς για να δικαιολογήσει την απόκρυψη πληροφοριών από το κοινό, προκειμένου να αποτρέψει έναν μαζικό πανικό.

• Στα κόμικς
  • Στο υπ’ αριθμόν 62 τεύχος του Σούπερμαν (Ιανουάριος/Φεβρουάριος 1950), υπάρχει μία ιστορία όπου ο Όρσον Γουέλς ταξιδεύει τυχαία στον Άρη και μαθαίνει για μία πραγματική εισβολή Αρειανών, αλλά οι ραδιοφωνικές του προειδοποιήσεις αποδεικνύονται άχρηστες αφού κανείς δεν τον παίρνει στα σοβαρά λόγω των όσων είχαν συμβεί με τη ραδιοφωνική εκπομπή του «Πολέμου των Κόσμων». Ευτυχώς, ο Σούπερμαν συνειδητοποιεί ότι ο Γουέλς μιλάει σοβαρά και σταματά την εισβολή. Αναφορές στη ραδιοφωνική εκπομπή υπάρχουν και στο τεύχος «Superman: War of the Worlds» (1999).
  • Σε ένα τεύχος του Weird Science υπάρχει μία ιστορία όπου ένα τηλεοπτικό δίκτυο αποφασίζει να προβάλει μία τηλεοπτική εκδοχή της ραδιοφωνικής εκπομπής του Όρσον Γουέλς. Για την αποφευχθεί τυχόν σύγχυση, δημοσιεύουν το γεγονός πολλές μέρες πριν την προβολή. Δυστυχώς, το ίδιο βράδυ λαμβάνει χώρα πραγματική εισβολή και όταν ο σταθμός διακόπτει τη μετάδοση για να αναφέρει το πραγματικό γεγονός κανείς δεν το πιστεύει.
  • Σε ένα τεύχος του «The Spirit» (Σεπτέμβριος 1947), ο Γουέλς ανακαλύπτει μία πραγματική εισβολή Αρειανών αλλά οι φρενήρεις προσπάθειές του να πείσει τις αρχές αγνοούνται επιδεικτικά. Η ιστορία αυτή σηματοδότησε την πρώτη φορά που ο όρος «ΑΤΙΑ» (UFO) χρησιμοποιήθηκε στα κόμικς.

• Στη μουσική
  • Το τραγούδι των Queen «Radio Ga Ga» (1984), που γράφτηκε από τον Ρότζερ Τέιλορ και αποτίνει φόρο τιμής στο ραδιόφωνο, περιλαμβάνεται ο στίχος «You gave them all those old time stars / Through wars of worlds - invaded by Mars».
  • Το τραγούδι των Crimson Glory «March to Glory», το οποίο περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Astronomica» (1999), περιέχει αποσπάσματα από τη ραδιοφωνική εκπομπή του «Πολέμου των Κόσμων». Το επόμενο τραγούδι του άλμπουμ λέγεται «War of the Worlds» και έχει ως θέμα μία εξωγήινη εισβολή.
  • Το τραγούδι των Pinback «Boo» (2001) περιλαμβάνει στοιχεία από τη ραδιοφωνική εκπομπή, συμπεριλαμβανομένης και της περίφημης φράσης «2X2L calling CQ».
  • Το τραγούδι των Panic at the disco «Intermission» (2005) περιέχει ένα δείγμα από τη ραδιοφωνική εκπομπή του Όρσον Γουέλς, όπου ακούγεται η φράση «Due to circumstances beyond our control...».
  • Το τραγούδι της Μπρίτνεϊ Σπίαρς «Kill the Lights» (2008) περιέχει μία εισαγωγή όπου ο παραγωγός Danja αναδημιουργεί τη διακοπή των πρώτων λεπτών της ραδιοφωνικής εκπομπής.

• Στα βιντεοπαιχνίδια
  • Στο Metal Gear Solid 3: Snake Eater ένας χαρακτήρας κάνει μέσω ραδιοφώνου μία διασκεδαστική διήγηση του πανικού των γονιών του κατά τη διάρκεια του ραδιοφωνικού έργου του Γουέλς.
  • Στο Resistance αποκαλύπτεται ότι η εκπομπή προκάλεσε τη σκληρή απάντηση της αμερικανικής κυβέρνησης, η οποία κατάστρεψε την καριέρα του Όρσον Γουέλς. Ο λόγος για την αντίδραση της κυβέρνησης είναι ότι υπήρχε ήδη παρούσα στη Γη μία εξωγήινη απειλή, η οποία έπρεπε να κρατηθεί μυστική για όσο το δυνατόν περισσότερο χρονικό διάστημα.

Πηγές

• Handley Cantril, Howard Koch, Hazel Gaudet, Herta Herzog, Χ. Τζ. Γουέλς, The Invasion from Mars: A Study in the Psychology of Panic. Princeton, New Jersey: Princeton University Press (1940, επανέκδοση 1982) ISBN 0691093997.
• Richard J. Hand, Terror on the Air!: Horror Radio in America, 1931–1952. Jefferson, North Carolina: Macfarlane & Company (2006) ISBN 0786423676.
• Edward J. Ruperto, The Report on Unidentified Flying Objects, Garden City, New York: Doubleday (1956, επανέκδοση 2002) ISBN 096653123X.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• The Mercury Theatre on the Air με δυνατότητα αποθήκευσης σε μορφή mp3 της ραδιοφωνικής εκπομπής του 1938.
• Mp3 download από το Internet Archive.
• Η ιστορία της ραδιοφωνικής μετάδοσης του «Πολέμου των Κόσμων» (στα αγγλικά)
• War-of-the-worlds.org
• He Dreamed the Future άρθρο για τον Χ. Τζ. Γουέλς (στα αγγλικά).