Νικόλαος Βαλσαμάκης (αρχιτέκτονας)
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: ύφος γραφής, π.χ. «αδιαμφισβήτητα» Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
| Νίκος Βαλσαμάκης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Νικόλας Βαλσαμάκης (Ελληνικά) |
| Γέννηση | 17 Ιουλίου 1924 Αθήνα[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ελλάδα |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Ελληνικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Ελληνικά |
| Σπουδές | Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | αρχιτέκτονας ακαδημαϊκός |
| Περίοδος ακμής | 1950 |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | μέλος της Ακαδημίας Αθηνών (από 2007) |
Ο Νίκος Βαλσαμάκης (Αθήνα, 17 Ιουλίου 1924) είναι Έλληνας αρχιτέκτονας και ακαδημαϊκός.[2]
Βιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1924 και σπούδασε στην αρχιτεκτονική σχολή του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου στην ταραγμένη περίοδο του Εμφυλίου. Ανήκει στη γενιά εκείνη που κλήθηκε να δώσει λύσεις σε μείζονα ζητήματα της μετασχηματιζόμενης ελληνικής κοινωνίας μετά τον πόλεμο. Πριν ολοκληρώσει τις σπουδές του το 1952 είχε ήδη σχεδιάσει την πρώτη του υλοποιημένη πολυκατοικία, στην οδό Δημοκρίτου (1951), δείχνοντας το αναμφίβολο ταλέντο του και την ικανότητά του να ξεπερνά τις συμβάσεις της τότε εποχής. Από τα πρώτα του έργα γίνεται φανερή η επιθυμία του να αυτονομηθεί τόσο από την κοινή έκφραση της μαζικής οικοδόμησης όσο και από τις ιδεοληψίες της εποχής και τον ορισμό της ελληνικότητας.
Το 1953 άνοιξε το γραφείο του και από τότε ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα σχεδιάζοντας αρκετά ιδιωτικά και δημόσια έργα. Στα 45 και πλέον χρόνια της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του το πλούσιο συνθετικό του έργο, αριθμεί πάνω από τριακόσιες εφαρμοσμένες συνθέσεις, και περιλαμβάνει τόσο κτίρια δημόσιας χρήσης (κυρίως κεντρικά γραφεία τραπεζών), όσο και κατοικίες, τουριστικά συγκροτήματα και ξενοδοχεία. Έχει λάβει μέρος σε 15 Διεθνείς και Πανελλήνιες Εκθέσεις και έχει τιμηθεί με 16 Διεθνή και Πανελλήνια βραβεία.
Το 1991 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας της Πολυτεχνικής Σχολής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 2001 έγινε επίτιμος διδάκτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το 1992 τιμήθηκε με το βραβείο MIES VAN DER ROHE (Ευρωπαϊκό βραβείο αρχιτεκτονικής), το 1999 τιμήθηκε με το αριστείο των καλών τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών και το 2007 εκλέχτηκε τακτικό μέλος αυτής στην έδρα «Αρχιτεκτονική (Εφηρμοσμένων Συνθέσεων και Σχεδιασμού)». Έχει διατελέσει πρόεδρος του τμήματος αρχιτεκτόνων του τεχνικού επιμελητηρίου Ελλάδος και αντιπρόεδρος του πανελλήνιου συλλόγου αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) ενώ είναι μέλος της αρχαιολογικής εταιρείας.
Η ποιότητα και η διαχρονικότητα του αρχιτεκτονικού του έργου τον κατατάσσουν αδιαμφισβήτητα στους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα.
Αρχιτεκτονικό ύφος
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Βαλσαμάκης, ήδη από τα πρώτα χρόνια της αρχιτεκτονικής του πορείας, με θάρρος επιδιώκει να διαφοροποιηθεί από το συντηρητικό αρχιτεκτονικό κατεστημένο της μεταπολεμικής περιόδου, αποδεχόμενος επιδράσεις από το διεθνή μοντερνισμό, αλλά ενσωματώνοντας συγχρόνως εντέχνως στοιχεία από την τοπική αρχιτεκτονική. Μπόρεσε, δίχως περιττές ρητορείες, να κατανοήσει την αξία της ελληνικής παράδοσης - από την αρχαιότητα ως τις πιο πρόσφατες δεκαετίες - όχι ως αφελή γραφικότητα ή ως ασκητική μονομανία, αλλά ως ανεξάντλητη πηγή νοημάτων και έμπνευσης. Το ιδιαιτέρως αξιόλογο αρχιτεκτονικό έργο του, λοιπόν, σφραγίζει την ελληνική αστική ζωή με προτάσεις εφαρμοσμένες σε μια ευρύτατη τυπολογία κτιρίων, οι οποίες συνομιλούν τόσο με το διεθνές στυλ [1] όσο και με την τοπική παραδοσιακή ελληνική αρχιτεκτονική. Ορισμένοι από τους ξένους αρχιτέκτονες των οποίων το έργο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Βαλσαμάκη είναι οι Μις φαν ντερ Ρόε (Ludwig Mies van der Rohe), Μπαρραγκάν (Luis Barragán) [2], Λε Κορμπυζιέ (Le Corbusier), Γκιουζέππε Τερράνι (Giuseppe Terragni) [3], Ρίχαρντ Νέουτρα (Richard Neutra) [4] και Ρίχαρντ Μάιερ (Richard Meier) [5].
Τα έργα του χαρακτηρίζονται από ένα λιτό και καθαρό λεξιλόγιο που επιτρέπει την ανάδειξη της ουσίας της ποιότητας των χώρων που δημιουργεί, δίχως επιτηδευμένους ή υπερβολικούς συνθετικούς χειρισμούς. Στα προσαρμοσμένα στο ελληνικό κλίμα και φως κτίριά του κυριαρχεί ο ροϊκός χώρος, καθώς το εσωτερικό ενοποιείται με το εξωτερικό, επεκτείνεται και διαμορφώνεται σε υπαίθριο χώρο διαβίωσης. Οι μορφολογικές επιλογές των κατοικιών που σχεδίασε κινήθηκαν κατά κύριο λόγο προς κλειστά σχήματα, εσωστρεφή ή εξωστρεφή, ανοιχτά στη θέα ή στραμμένα προς τον εσωτερικό, περισσότερο ιδιωτικό χώρο του κτίσματος.
Ανάλογες ήταν και οι επιλογές του σε υλικά, από εκείνα που συνδέθηκαν περισσότερο με παραδοσιακές κατασκευές (λιθοδομές και επιχρίσματα, ξύλινες φέρουσες κατασκευές) ως εκείνα που προωθούσε η σύγχρονη διεθνής τεχνολογία (ειδικές μεταλλικές κατασκευές και συναφείς μηχανισμοί - αυτοματισμοί). Για πρώτη φορά ο Βαλσαμάκης εφαρμόζει στην Ελλάδα νέα οικοδομικά συστήματα και στατικές επιλύσεις, προερχόμενες από το εξωτερικό, που να επιτρέπουν εξαιρετικά λεπτές πλάκες οπλισμένου σκυροδέματος, χωρίς δοκούς με μεγάλους προβόλους και με μεταλλικά υποστυλώματα. Οι τοίχοι αποδεσμεύονται από την στατικότητά τους, χάνουν τη μονιμότητά τους και μετατρέπονται σε ελαφριά πετάσματα που αναδημιουργούν το χώρο.
Όντας πάντα δεκτικός σε νέες τάσεις και αναζητήσεις, από εκπρόσωπος του μοντέρνου κινήματος στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1960, γίνεται θαυμαστής του μεταμοντέρνου [6] κατά τη δεκαετία του ‘80-‘90. Παρότι το αρχιτεκτονικό του ιδίωμα μεταλλάσσεται συνεχώς, η σχεδιαστική και κατασκευαστική του δεινότητα παραμένουν αναγνωρίσιμες.
Εν κατακλείδι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο Βαλσαμάκης ανήκε σταθερά στην εποχή του, ισορροπώντας ανάμεσα σε παρελθόν και μέλλον, κυνηγώντας πάνω από όλα τη διαύγεια της αρχιτεκτονικής έκφρασης. Με το παράδειγμά του δίδαξε το μέτρο και την απελευθέρωση από οποιουδήποτε είδους τεχνητά δεσμά, με μοναδικό κριτήριο την παραγωγή της καλής αρχιτεκτονικής.
Έργα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πολυκατοικία Σεμιτέλου 5, Μελέτη 1951 – Κατασκευή 1953
- Πολυκατοικία Βασ. Σοφίας 86, Μελέτη 1959 – Κατασκευή 1956
- Πολυκατοικία Κηφισίας 272, Μελέτη 1957 – Κατασκευή 1958
- Κατοικία στην Ανάβυσσο (1), Μελέτη 1961 – Κατασκευή 1963
- Κατοικία στην Ανάβυσσο (2), Μελέτη 1961 – Κατασκευή 1963
- Κατοικία στη Φιλοθέη, Μελέτη 1961 – Κατασκευή 1963
- Ξενοδοχείο «Αμαλία» στους Δελφούς, Μελέτη 1963 – Κατασκευή 1965
- Κατοικία στο Ρίο Πατρών, Μελέτη 1963 – Κατασκευή 1965
- Κατοικία στο Πόρτο Ράφτη, Μελέτη 1963 – Κατασκευή 1965
- Ξενοδοχείο «Apollon Palace» στo Καβούρι, Μελέτη 1969 – Κατασκευή 1971
- Κατοικία στη Φιλοθέη, Μελέτη 1971 – Κατασκευή 1973
- Κατοικία στη Φιλοθέη, Μελέτη 1972 – Κατασκευή 1974
- Κατοικία στην Κηφισιά, Μελέτη 1972 – Κατασκευή 1974
- Κατοικία στο Σούνιο, Μελέτη 1974 – Κατασκευή 1976
- Κατοικία στο Μαραθώνα, Μελέτη 1975 – Κατασκευή 1977
- Ξενοδοχείο «Αμαλία» στην Ολυμπία, Μελέτη 1977 – Κατασκευή 1979
- Κατοικία στην Κηφισιά, Μελέτη 1977 – Κατασκευή 1977
- Ξενοδοχείο «Αμαλία» στο Ναύπλιο, Μελέτη 1980 – Κατασκευή 1983
- Κτίριο Διοίκησης Alpha Bank, Σταδίου 40, Μελέτη 1981 – Κατασκευή 1990
- Ιδιωτική Γκαλερί και Κατοικία, Μαρούσι, Μελέτη 1986 – Κατασκευή 1990
- Λάτσειο Δημοτικό Σχολείο, Κολλέγιο Αθηνών, Κάντζα, Μελέτη 1986 – Κατασκευή 1998
- Ιατρική Βιβλιοθήκη και Κέντρο συνεδρίων, Αθήνα, Μελέτη 1986
- Τουριστικό Χωριό «Δαίδαλος», Robinson Club, Κως, Μελέτη 1988 – Κατασκευή 1991
- Ξενοδοχείο «Αμαλία» στην Καλαμπάκα, Μελέτη 1989 – Κατασκευή 1991
- Μηχανογραφικό Κέντρο Εμπορικής Τράπεζας, Χολαργός, Μελέτη 1990 – Κατασκευή 1997
- Κτίριο Ελληνικών Διυλιστηρίων Ασπρόπυργου (Ε.Λ.Δ.Α) Μελέτη 1994- …
- Κατοικία στο Πικέρμι, Μελέτη 1994 – Κατασκευή 1997
- Κατοικία στη Βουλιαγμένη, Μελέτη 1994 – Κατασκευή 1999
- Υποκατάστημα Alpha Bank, Πανεπιστημίου 14, Μελέτη 1997 – Κατασκευή 1998
- Ξενοδοχείο «Lyttos», Robinson Club στην Κρήτη, Μελέτη 1997 – Κατασκευή 1998
- Ανάπλαση πλατείας Κορυζή, Φιλοθέη, Μελέτη 1997 – Κατασκευή 1998
- Πλανητάριο Ευγενιδείου Ιδρύματος, Γλυφάδα, Μελέτη 2000
- Κατοικία στο Πόρτο Χέλι, Μελέτη 2000 – Κατασκευή 2002
- Κατοικία στην Κηφισιά, Μελέτη 2001 – Κατασκευή 2006
- Κατοικία στο Ψυχικό, Μελέτη 2002 – Κατασκευή 2005
- Κατοικία στην Πάρο, Μελέτη 2003 – Κατασκευή 2005
- Κατοικία στο Λαγονήσι, Μελέτη 2003 – Κατασκευή 2006
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Επιμέλεια καταλόγου από το γραφείο του Νίκου Βαλσαμάκη, τη Μαρία Βαλσαμάκη και την Όλγα Τρανταλή, "Νίκος Βαλσαμάκης Αρχιτέκτων / Νίκος Βαλσαμάκης", Εκδόσεις Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα, 2007.
- Ελένη Φεσσά-Εμμανουήλ, "Ξενοδοχεία και κτίρια γραφείων του Ν. Βαλσαμάκη", εκδόσεις ΕΜΠ, Αθήνα, Απρίλιος 1983.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ «Nikos Valsamakis - Urbipedia - Archivo de Arquitectura». www.urbipedia.org (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 8 Μαΐου 2024.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- https://web.archive.org/web/20070712101024/http://www.tee.gr/online/afieromata/2002/2182/valsamakis.htm
- https://web.archive.org/web/20080227020346/http://www.academyofathens.gr/ecportal.asp?id=955&nt=105&lang=1
- http://www.kerdos.gr/default.aspx?id=501667&nt=103