Σκάρα Μπρε (νεολιθικός οικισμός)
Συντεταγμένες: 59°02′55″N 3°20′35″W / 59.04861°N 3.34306°W
| Καρδιά του Νεολιθικού Όρκνεϊ | |
|---|---|
| Επίσημο όνομα στον κατάλογο μνημείων Π.Κ. | |
 | |
 | |
| Χώρα μέλος | .svg){kind=small} Ηνωμένο Βασίλειο |
| Τύπος | Πολιτιστικό |
| Κριτήρια | i, ii, iii, iv |
| Ταυτότητα | 514 |
| Περιοχή | Ευρώπη και Βόρεια Αμερική |
| Ιστορικό εγγραφής | |
| Εγγραφή | 1999 (23η συνεδρίαση) |
Ο αρχαιολογικός χώρος του Σκάρα Μπρε (Scara Brae) είναι μεγάλος πετρόκτιστος νεολιθικός οικισμός, ο οποίος βρίσκεται στον κόλπο του Σκάιλ (Skaill) στην δυτική ακτή της νήσου Μέινλαντ του συμπλέγματος των Ορκάδων νήσων της Σκωτίας. Αποτελείται από δέκα σπίτια και κατοικούνταν από το 3100 έως το 2500 π.Χ. περίπου. Το επίπεδο συντήρησης είναι τέτοιο που ο οικισμός έχει κερδίσει μία θέση ανάμεσα στα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, ενώ πρόκειται για το πλέον ολοκληρωμένο νεολιθικό χωριό της Ευρώπης.
Ανακάλυψη και Χαρακτηριστικά του Σκάρα Μπρε
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μέχρι το 1850 το Σκάρα Μπρε βρισκόταν καλυμμένο από εδαφικά ιζήματα. Μεταξύ του 1928 και 1930 ο οικισμός ανασκάφτηκε πλήρως από τον Βερ Γκόρντον Τσάιλντ.
Οι κάτοικοι του Σκάρα Μπρε ήταν κατασκευαστές και χρήστες των αυλακωμένων αγγείων. Τα σπίτια χρησιμοποίησαν τη γη για προστασία αλλά, καθώς ήταν βυθισμένα στο έδαφος, χτίστηκαν σε στρώματα προϋπαρχόντων οικιακών απορριμμάτων. Αν και τα απορρίμματα παρείχαν στα σπίτια μικρό βαθμό σταθερότητας, λειτουργούσαν σαν στρώματα μόνωσης ενάντια στο σκληρό χειμερινό κλίμα των Ορκάδων. Κατά μέσον όρο τα σπίτια έχουν εμβαδόν 40 τετραγωνικά μέτρα, αποτελούμενα από ένα μεγάλο τετραγωνικό δωμάτιο που περιέχει μία μεγάλη εστία, που χρησιμοποιούνταν για θέρμανση και μαγείρεμα. Λόγω της έλλειψης δέντρων και ξυλείας οι κάτοικοι του Σκάρα Μπρε χρησιμοποίησαν ξύλα που εκβράζονταν στη ακτή και μπαλένες από φάλαινες με τύρφη και άχυρο για την κατασκευή της στέγης στις κατοικίες τους.
Οι κατοικίες περιέχουν πετρόκτιστα έπιπλα, όπως ντουλάπια, καθίσματα, και κιβώτια αποθήκευσης. Το σχέδιο του οικισμού περιλάμβανε ένα περίπλοκο σύστημα αποχέτευσης,συμπεριλαμβανομένης μιας πρωτόγονης μορφής τουαλέτας σε κάθε κατοικία. Επτά από τα σπίτια έχουν παρόμοια έπιπλα, με τα κρεβάτια και τα ντουλάπια στις ίδιες θέσεις σε κάθε σπίτι. Η θέση των ντουλαπιών, τοποθετημένων στον τοίχο απέναντι από την πόρτα, ήταν το πρώτο πράγμα που έβλεπε όποιος εισερχόταν στο σπίτι. Το όγδοο σπίτι δεν έχει κανένα κιβώτιο ή ντουλάπι αποθήκευσης, αλλά έχει χωριστεί σε κάτι παρόμοιο με μικρούς θαλαμίσκους. Κατά την διάρκεια της ανασκαφής του βρέθηκαν θραύσματα πέτρας, οστών και ελαφοκέρατος. Είναι πιθανό το κτίσμα αυτό να χρησιμοποιήθηκε ως εργαστήριο κατασκευής απλών εργαλείων, όπως κοκάλινες βελόνες ή τσεκούρια πυρόλιθου.
Στον οικισμό του Σκάρα Μπρε ανακαλύφθηκε το παλαιότερο γνωστό δείγμα ανθρώπινου ψύλλου Pulex irritans στην Ευρώπη[1].
Η χρονολόγηση με τη μέθοδο του ραδιενεργου άνθρακα 14 έδειξε ότι ο οικισμός κατοικήθηκε περίπου από το 3100 π.Χ. και για περίπου εξακόσια χρόνια. Το 2500 π.Χ. περίπου, μετά την αλλαγή του κλίματος το οποίο έγινε ακόμα πιό κρύο και υγρό, ο οικισμός εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του. Παρόλου που υπάρχουν πολλές θεωρίες για τους λόγους για τους οποίους εγκατέλειψαν το Σκάρα Μπρε οι κάτοικοί του, δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις που να τεκμηριώνουν κάποια από αυτές.
Μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Καρδιά των Νεολιθικών Ορκάδων (Heart of Neolithic Orkney) χαρακτηρίστηκε Μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς τον Δεκέμβριο του 1999. Εκτός από το Σκάρα Μπρε, το μνημείο περιλαμβάνει τον Τύμβο Μέισοου, τον Κύκλο του Μπρόντγκαρ και τους Λίθους του Στέννες.
Το Σκάρα Μπρε στη λογοτεχνία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η παιδική νουβέλα «Το παιδί με το μπρούτζινο τσεκούρι» της Κάθλην Φίντλερ βασίζεται στις τελευταίες μέρες του Σκάρα Μπρε[2].
Βανδαλισμός
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τον Αύγουστο του 2007 ο χώρος βανδαλίστηκε και ζωγραφίστηκε με γκραφίτι[3], το οποίο όμως αφαιρέθηκε επιτυχώς τον επόμενο μήνα[4].
Ανάλογοι αρχαιολογικοί χώροι στις Ορκάδες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ένας συγκρίσιμος, αν και μικρότερος, αρχαιολογικός χώρος υπάρχει στο Ρίνιο (Rinyo) της νήσου Ρούσεϊ (Rousay) του συμπλέγματος των Ορκάδων. Παραδόξως δεν βρέθηκε κανένα ταφικό μνημείο όμοιο με το Μέισοου στο Ρούσεϊ, παρόλο που βρέθηκε ένας μεγάλος αριθμός θολωτών τύμβων.
Η Κορυφή του Χάουαρ (Knap of Howar) στη νήσο Πάπα Ουέστρεϊ (Papa Westray) των Ορκάδων είναι μία καλοδιατηρημένη νεολιθική αγροικία χρονολογημένη μεταξύ του 3500 και 3100 π.Χ. Είναι παρόμοια σε σχεδίαση με το Σκάρα Μπρε, όμως από μία προηγούμενη περίοδο και πιστεύεται πως είναι το αρχαιότερο διατηρημένο κτίσμα στη Βόρεια Ευρώπη.[5]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Buckland, Paul C. and Sadler, Jon P. Insects in Edwards, Kevin J. & Ralston, Ian B.M. (Eds) (2003) Scotland After the Ice Age: Environment, Archaeology and History, 8000 BC - AD 1000. Edinburgh. Edinburgh University Press.
- ↑ Fidler, Kathleen (2005) The Boy with the Bronze Axe. Edinburgh. Floris Books. ISBN 978-0-86315-488-1
- ↑ "Vandals strike at ancient village". (August 16, 2007). The Scotsman.
- ↑ Skara Brae site graffiti removed (Saturday, 8 September, 2007) BBC News website
- ↑ "The Knap o' Howar, Papay" Αρχειοθετήθηκε 2019-10-17 στο Wayback Machine.. Orkneyjar. Ανακτήθηκε 5 Σεπτεμβρίου 2007.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Καρδιά των Νεολιθικών Ορκάδων
- Τύμβος Μέισοου (Maeshowe)
- Λίθοι του Στέννες (Standing Stones of Stenness)
- Ο Κύκλος του Μπρόντγκαρ (Ring of Brodgar)
- Πέτρα Λουντ (The Stone Lud)
- Ο κατάλογος με τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η επίσημη ιστοσελίδα του Σκάρα Μπρε Αρχειοθετήθηκε 2009-08-03 στο Wayback Machine.
