Λάσα Μετσόβου

Η λέξη λάσο απαντάται σε έγγραφα της οθωμανικής περιόδου ως όρος που προσδιορίζει τα κληροδοτήματα που διαθέτει προς χρήση μία κοινότητα.

Η περίπτωση του Μετσόβου

Στην περίπτωση του Μετσόβου η διαχείριση των λάσων συνιστά, ήδη από τον 18^ο αιώνα, μία από τις σημαντικότερες κοινοτικές λειτουργίες. Η αγάπη προς την γενέθλιο τόπο και ο κοινωνικός αλτρουισμός των Μετσοβιτών της διασποράς, είχε ως αποτέλεσμα να συσσωρευτεί στο Μέτσοβο ένα σημαντικό ευεργετικό κεφάλαιο. Μάλιστα από τις αρχές του 19^ου αιώνα είχε συνταχθεί ειδικός κώδικας, όπου καταχωρούνταν οι διαθήκες των διαθετών. Αυτός καταστράφηκε το 1854, καταρτίστηκε εκ νέου από την πατριαρχική εξαρχία Μετσόβου και καταστράφηκε ξανά το 1941.

Διαχείριση

Καθ’ όλη την διάρκεια του 19^ου αιώνα η διαχείριση των λάσων του Μετσόβου συνιστά ένα από τα βασικότερα ζητήματα της τοπικής κοινωνίας. Οι υπεξαιρέσεις ποσών από μέλη της άρχουσας κοινωνικής ομάδας και οι μεταξύ τους αντιπαλότητες, οδηγούν σε μία εξοντωτική δικαστική αντιπαράθεση, η οποία καταλήγει σε φυλακίσεις και σε επεμβάσεις των οθωμανικών αρχών. Η απήυδηση τους, για την σφοδρότητα αυτής της σύγκρουσης, εκφράζεται χαρακτηριστικά σε επιστολή που στέλνει το 1836 ο πασάς των Ιωαννίνων στους προεστούς του Μετσόβου, όπου, μεταξύ άλλων, τονίζει:« με αυτήν την κακίαν σας καταντήσεταν αυτήν την χώραν εις αχαμνόν χάλι σας λέγω ότι περισσότερον δεν ημπορώ να σας υποφέρω, μόνον σας προστάζω ακόμη αυτήν την φοράν, να τραβήσητε το μάτι κ΄το χέρι από την αρπαγήν της κοινότητας, κ΄ενωμένοι όλοι με ειλικρινή αγάπην κ΄ομόνοιαν, να φροντίσητε το συμφέρον της πατρίδος, όλους σας αγαπώ εξ ίσου, κ΄ ουδείς να μη κάμη την παραμικράν κατάχρησιν εις το κοινόν σας  ».

Πηγές

 

• Γ. Πλατάρης. – Τζίμας, Κώδικας Διαθηκών, Μείζονες και ελάσσονες ευεργέτες του Μετσόβου, εκδ. Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων και Δήμου Μετσόβου, Μέτσοβο/Αθήνα, 2004, τόμ. Α, σελ. 83-158.
• Σ. Τοσίτζα, Συνοπτική πραγματεία περί της εκ κληροδοτημάτων και ετέρων συνεισφορών σχηματισθείσης και εις διάφορα μέρη ευρισκόμενης περιουσία της Κοινότητος του Μετσόβου και περί της επωφελεστέρας αυτής διαθέσεως, Εν Αθήναις 1868.
• D. Limona - N. Trandaferescu, Documnte economice din arhiva casei comersiale Ioan St. Stamu ( 714-1875 ), Direcţia Generală a

Arhivelor Statului din Republica Socialistă România,Vol. Ι, Bucureşti1983, doc. 186, 578, 758, 806, 1083, 2166, 2640,2641, 3179, 3180,3321,3324, 3354.

• Γ. Πλατάρης,Κώδικας Χώρας Μετσόβου των ετών 1708-1907, Αθήνα 1982,έγγρ.99, 118
• Ι. Λαμπρίδης Ηπειρωτικά Μελετήματα Αγαθοεργήματα, τόμ Β’,σελ. 266, 267
• Π. Αραβαντινός, Χρονογραφία της Ηπείρου, τόμ. Β΄, εκδ. Κουλτούρα, [χ.χ.], Αθήνα, σελ. 109