Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κυβέρνηση Αδαμαντίου Ανδρουτσόπουλου 1973

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Κυβέρνηση Αδαμαντίου Ανδρουτσόπουλου
Ελληνική Δημοκρατία (1973-1974)
Ημερομηνία σχηματισμού25 Νοεμβρίου 1973
Ημερομηνία διάλυσης24 Ιουλίου 1974
Πρόσωπα και δομές
Αρχηγός ΚράτουςΦαίδων Γκιζίκης (Πρόεδρος της Δημοκρατίας)
Πρόεδρος ΚυβέρνησηςΑδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος
Συνολικός αριθμός Μελών32
Κατάσταση στο νομοθετικό σώμαΔικτατορική κυβέρνηση
Ιστορία
ΕκλογέςΕπιβολή με στρατιωτικό πραξικόπημα
Θητεία νομοθετικού σώματοςΗ Βουλή ανέστειλε τις εργασίες της επ' αόριστον
ΠροηγούμενηΚυβέρνηση Σπύρου Μαρκεζίνη 1973
ΔιάδοχηΚυβέρνηση Εθνικής Ενότητας 1974

Η κυβέρνηση Αδαμαντίου Ανδρουτσόπουλου (Νοέμβριος 1973 - Ιούλιος 1974) ήταν η τελευταία κυβέρνηση της Στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα, και σχηματίστηκε μετά το πραξικόπημα εναντίον του Γεώργιου Παπαδόπουλου από τον ταξίαρχο Δημήτριο Ιωαννίδη.

Ο Δημήτριος Ιωαννίδης εκφράζοντας την μεγαλύτερη ίσως μερίδα των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας, ξεκίνησε να καταστρώνει τα σχέδια ανατροπής του Γ. Παπαδόπουλου από το καλοκαίρι του 1973. Αν και ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ήταν ενημερωμένος και για τις απόψεις του Ιωαννίδη εναντίον της «φιλελευθεροποίησης» και «πολιτικοποίησης» [1]που επιχειρούσε αλλά και για τις κινήσεις του και τις συνομιλίες του με άλλους ανώτερους στρατιωτικούς, δεν κατάφερε ωστόσο να τον παραγκωνίσει ή να τον «εξουδετερώσει». Έτσι, τα χαράματα της 25ης Νοεμβρίου 1973 σε μια άρτια οργανωμένη επιχείρηση, άνθρωποι του Ιωαννίδη συνέλαβαν και έθεσαν υπό περιορισμό στο σπίτι του στο Λαγονήσι, τον δικτάτορα και καθαίρεσαν από τις θέσεις τους ολόκληρο το υπουργικό συμβούλιο, μαζί με τον Πρωθυπουργό. [2].

Σε ανακοίνωση που κυκλοφόρησε στις εφημερίδες στις 27 Νοεμβρίου 1973 δόθηκαν κάποιες λιτές εξηγήσεις :

«Αι ένοπλαι δυνάμεις της χώρας όχι μόνο έδωσαν την εντολήν των εις το καταλυθέν σχήμα να οδηγήσει το έθνος εκεί που είχον υποσχεθεί ότι θα το οδηγούσαν, αλλά έκαμαν και πολύν υπομονήν. (...) Δεν ηδύναντο όμως, να διανοηθούν, αγνοί στρατιώτες αυτοί, ότι πρώην συνάδελφοί των θα ήτο δυνατόν να εκφύγουν της αποστολής των, να λησμονήσουν το καθήκον των και να προσπαθήσουν να οικειοποιηθούν ένα εθνικό κίνημα των ενόπλων δυνάμεων και να το καταστήσουν προσωπική των κατάστασιν (...) Παρεξήγησαν, όμως οι εντολοδόχοι την ανεκτικότητα εις τα πρώτα παραπατήματα και ηδιαφόρησαν εις τον κίνδυνο να εκθέσουν τας ενόπλους δυνάμεις και τα σώματα ασφαλείας εις την υποστήριξιν αθεμίτων ενεργειών που απέβλεπαν εις την στήριξην μιας προσωποπαγούς καταστάσεως, με απροβλέπτους για το έθνος καταστρεπτικάς συνεπείας. Η φωνή όμως του καθήκοντος όσον και αν επεχειρήθη να καταπνιγή, εύρε την διέξοδόν της την 25η Νοεμβρίου, και με ενότητα και δυναμισμό έκοψε τα χέρια εκείνων που προσπαθούσαν να την φιμώσουν. (...) Από αυτήν την φωνήν εμφορομένη η νέα ηγεσία του κράτους, των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, έχουσα επικεφαλής έναν αγνόν και εις την μορφήν ακόμη στρατιώτη, όπως είναι ο στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης αλλά και αόκνους εργάτας τους αφανείς πρωτεργάτες της 25ης Νοεμβρίου ελπίζομεν ότι θα οδηγήσει το έθνος εις την λεωφόρον της ομαλής λειτουργίας του πολιτεύματος (....)»

— Πηγή: Εφημερίδα "Μακεδονία", 27/11/1973, σελ.1

Η νέα κυβέρνηση σχηματίστηκε γρήγορα αλλά και πρόχειρα. Οι ξένοι παρατηρητές σχολίασαν ότι η πλειοψηφία των μελών ήταν τεχνοκράτες, ενώ απουσίαζε παντελώς ένα αξιόπιστο και με εμπειρία πολιτικό πρόσωπο. Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω γνώμη του πρεσβευτή της Μεγάλης Βρετανίας στην Ελλάδα, Ρόμπιν Χούπερ: « Η νέα κυβέρνηση, δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται για μια μεταβατική κυβέρνηση η οποία σχηματίσθηκε χωρίς να το περιμένει κανείς - αιφνιδιαστικά. (...) Ένας υπουργός είπε σε γαλλική εφημερίδα ότι τον σύρανε μέσα από την μπανιέρα του την Κυριακή το πρωί. Αυτός είχε την εντύπωση ότι θα τον κλείνανε στη φυλακή για τρίτη φορά από το 1967, τον οδήγησαν όμως στο υπουργείο Άμυνας μέσα σε ένα δωμάτιο γεμάτο στρατηγούς και του ζήτησαν να γίνει υπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ. Κάποιον άλλο τον συνέλεξαν με ελικόπτερο από το Γύθειο όπου είναι δήμαρχος. Ο νέος πρωθυπουργός -δικηγόρος που κάποτε εργάσθηκε στο Σικάγο και συνεπώς θεωρείται δημιούργημα της CIA- είχε καταλάβει διάφορες υπουργικές θέσεις από το 1967 μέχρι τις αρχές του χρόνου φέτος. Ο Ανδρουτσόπουλος είναι πολύ λίγο γνωστός και δεν εμπνέει σεβασμό»[3]

Τέλος της κυβέρνησης Ανδρουτσόπουλου - τέλος της στρατιωτικής δικτατορίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πεντεμίλι Κύπρου: απόβαση των τουρκικών δυνάμεων στο νησί στις 20 Ιουλίου 1974

Ύστερα από οκτώ μήνες διακυβέρνησης, τα γεγονότα της Κύπρου του Ιουλίου του 1974 - γεγονότα που κύριος υπεύθυνος αυτών ήταν το καθεστώς Ιωαννίδη - έριξαν όχι μόνο την κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου αλλά και την ίδια την στρατιωτική δικτατορία.

Το πραξικόπημα εναντίον του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, που έγινε στις 15 Ιουλίου 1974 από τμήμα ελληνικών και κυπριακών ενόπλων δυνάμεων, έδωσε το πρόσχημα στην Τουρκία, να εισβάλει στο νησί στις 20 Ιουλίου 1974 προκειμένου ως εγγυήτρια δύναμη να προστατέψει τους Τουρκοκύπριους. Στις 23 Ιουλίου, ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός Γρηγόριος Μπονάνος και οι αρχηγοί των όπλων, αντιστράτηγος Ανδρέας Γαλατσάνος, αντιναύαρχος Πέτρος Αραπάκης και αντιπτέραρχος Αλέξανδρος Παπανικολάου, κλήθηκαν από τον Πρόεδρο Φαίδωνα Γκιζίκη, σε κατεπείγουσα σύσκεψη με θέμα την αντιμετώπιση της κατάστασης. Όλοι συμφώνησαν για την παράδοση της εξουσίας στους πολιτικούς, απόφαση την οποία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανακοίνωσε μετά από λίγο και στον Δημήτριο Ιωαννίδη, ο οποίος την αποδέχτηκε σιωπηρά.

Αμέσως μετά, κλήθηκαν οι αρχηγοί της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελλόπουλος και της Ένωσις Κέντρου Γεώργιος Μαύρος καθώς και οι Ευάγγελος Αβέρωφ, Σπύρος Μαρκεζίνης, Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, Στέφανος Χ. Στεφανόπουλος, Πέτρος Γαρουφαλιάς Ξενοφών Ζολώτας και Χρήστος Ξανθόπουλος - Παλαμάς (ο οποίος τελικά δεν παρέστη ευρισκόμενος στην Κέρκυρα).[4]. Η σύσκεψη με την συνεργασία στρατιωτικών και πολιτικών κατέληξε σε συμφωνία σχηματισμού κυβέρνησης συνεργασίας ΕΡΕ και Ένωσης Κέντρου και δόθηκε περιθώριο σχηματισμού του υπουργικού συμβουλίου μέχρι τις 8 το απόγευμα όπου θα ανακοινωνόταν και η νέα κυβερνητική σύνθεση. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ όμως, που πρώτος πρότεινε την λύση της επιστροφής του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην Ελλάδα για την ανάληψη της εξουσίας, κατάφερε να πείσει τον Φαίδωνα Γκιζίκη για το εφικτό της πρότασης (ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μπορούσε να επιστρέψει μέσα σε λίγες ώρες), και λίγο αργότερα, ο Πρόεδρος ανακάλεσε την εντολή που είχε δώσει στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Στη σύσκεψη που έγινε στη συνέχεια, η απόφαση επιδοκιμάστηκε από όλους τους συμμετέχοντες, και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έφτασε στην Ελλάδα, στις 4 τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974 για να ορκιστεί Πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας πλέον.[5]

Σύνθεση υπουργικού συμβουλίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[6]

  • «Υπουργός Άνευ Χαρτοφυλακίου» : Ηλίας Μπαλόπουλος (από 3 Δεκεμβρίου 1973)
  • «Υπουργείον Συντονισμού και Προγραμματισμού»
    • «Υπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού» : Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος
    • «Υπουργός - Αναπληρωτής Υπουργού Συντονισμού και Προγραμματισμού» : Ηλίας Μπαλόπουλος (από 11 Ιανουαρίου 1974)
    • «Υφυπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού» : Τριαντάφυλλος Ελευθερίου - (καθηγητής ΑΣΟΕΕ)
    • «Υφυπουργός Συντονισμού και Προγραμματισμού» : -
  • «Υπουργείον Εξωτερικών»
- αντικαταστάθηκε στις 8 Ιουλίου 1974 από τον Κωνσταντίνο Κυπραίο
    • «Υπουργός - Αναπληρωτής Υπουργού Εξωτερικών : -
    • «Υφυπουργός Εξωτερικών»  : -
    • «Υφυπουργός Εξωτερικών»' : -
    • «Υφυπουργός Εξωτερικών»: -
  • «Υπουργείον Εθνικής Αμύνης»
    • «Υπουργός Εθνικής Αμύνης» : Ευστάθιος Λατσούδης - (αντιστράτηγος ε.α.)
    • «Υφυπουργός Εθνικής Αμύνης» : -
  • «Υπουργείον Εσωτερικών»
  • Υπουργείον Δικαιοσύνης
  • «Υπουργείον Δημοσίας Τάξεως»
  • «Υπουργός Δημοσίας Τάξεως» : Γεώργιος Τσουμάνης - (αντιστράτηγος ε.α.)
  • «Υπουργείον Πολιτισμού και Επιστημών»
  • «Υπουργείον Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων»
    • «Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων» : Παναγιώτης Χρήστου (από 3 Δεκεμβρίου 1973)
    • «Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων» : Σπυρίδων Βλάχος - (πρώην υποδιοικητής ΕΤΒΑ)
    • «Υφυπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων» : -
  • «Υπουργείον Οικονομικών»
    • «Υπουργός Οικονομικών» : Αδαμάντιος Ανδρουτσόπουλος
    • «Υφυπουργός Οικονομικών» : Γεώργιος Δημακόπουλος - (πρώην νομάρχης Αττικής)
    • «Υφυπουργός Οικονομικών» : -
  • «Υπουργείον Γεωργίας»
  • «Υπουργείον Βιομηχανίας (και Ενέργειας)»
  • «Υπουργείον Εμπορίου»
  • «Υπουργείον Απασχολήσεως»
αντικαταστάθηκε στις 11 Ιανουαρίου 1974 από τον Παναγιώτη Παπαροδόπουλο

Δείτε

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «Ήμουν αποδέκτης των διαμαρτυριών για την απεμπόληση του επαναστατικού πνεύματος της 21ης Απριλίου και την πολιτικοποίηση του καθεστώτος από πολλούς μεσαίους και ανώτερους αξιωματικούς», θα πει αργότερα ο Ιωαννίδης σε συνέντευξή του, https://www.helleniscope.com/2020/04/21/d-ioannidis-etsi-me-exapatisan-i-amerikani-to-1974/
  2. ↑ https://www.kathimerini.gr/1040757/gallery/epikairothta/politikh/to-apotyxon-peirama-markezinh
  3. ↑ https://www.kathimerini.gr/172170/article/epikairothta/ellada/me-polla-kena-h-kyvernhsh-androytsopoyloy
  4. ↑ https://www.sansimera.gr/articles/801
  5. ↑ https://www.politica.gr/ellada/h-ptosi-tis-chountas-kai-i-apokatastasi-tis-dimokratias-stin-ellada/
  6. ↑ «Γενική Γραμματεία της Κυβέρνησης», https://gslegal.gov.gr/?p=1267
  7. ↑ Ο θεσμός των «Περιφερειακών Διοικήσεων» καταργήθηκε στις 13 Δεκεμβρίου 1973
  8. ↑ Τα δύο υπουργεία συνενώθηκαν σε ένα, άτυπα http://politicalpedia.eklogika.gr/yp-energeias/ Αρχειοθετήθηκε 2020-09-23 στο Wayback Machine.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κυβέρνηση_Αδαμαντίου_Ανδρουτσόπουλου_1973&oldid=10655444"