Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος
Χρονολογία22 Ιουνίου 1941 - 5 Δεκεμβρίου 1941
ΤόποςΣοβιετική Ένωση
ΈκβασηΑποτυχία των Δυνάμεων του Άξονος
Αντιμαχόμενοι
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
3.8εκ προσωπικό
3.800 άρματα
20.000 πυροβολικό
2.9εκ προσωπικό
12.000 άρματα
Απώλειες
1.000.000 νεκροί
4.973.820 νεκροί

Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα (Γερμανικά: Unternehmen Barbarossa) ονομάζεται το σχέδιο επίθεσης και εισβολής της Γερμανίας στη Σοβιετική Ένωση. Η εκτέλεση του σχεδίου ξεκίνησε την Κυριακή, 22 Ιουνίου 1941, παραβιάζοντας το Σύμφωνο Μη Επιθέσεως Μολότοφ - Ρίμπεντροπ. Αποτελλεί μέρος του Ανατολικού Μετώπου. Έλαβε το όνομά της από τον Αυτοκράτορα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσα, θέτοντας σε εφαρμογή τον ιδεολογικό στόχο της Γερμανίας να κατακτήσει τη δυτική Σοβιετική Ένωση για να την εποικιστεί με Γερμανούς, στο πλαίσιο της δημιουργίας του Γερμανικού Ζωτικού Χώρου με μαζική εξόντωση υπολοίπων λαών.[1][2]

Μετά τη σοβιετική κατάκτηση της Βεσσαραβίας και της Βόρειας Μπουκοβίνας, η Γερμανική Ανώτατη Διοίκηση άρχισε να σχεδιάζει εισβολή στη Σοβιετική Ένωση τον Ιούλιο του 1940 (με την κωδική ονομασία Επιχείρηση Otto). Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, πάνω από 3.8 εκατομμύρια μέλη του προσωπικού των δυνάμεων του Άξονα -η μεγαλύτερη δύναμη εισβολής στην ιστορία του πολέμου- εισέβαλαν στη δυτική Σοβιετική Ένωση κατά μήκος ενός μετώπου 2.900 χιλιομέτρων, με 600.000 μηχανοκίνητα οχήματα και πάνω από 600.000 άλογα για μη πολεμικές επιχειρήσεις.

Η επιχείρηση άνοιξε το Ανατολικό Μέτωπο, στο οποίο δεσμεύτηκαν περισσότερες δυνάμεις από οποιοδήποτε άλλο θέατρο πολέμου στην ιστορία. Η περιοχή είδε μερικές από τις μεγαλύτερες μάχες στον κόσμο, τις πιο φρικτές φρικαλεότητες και τις μεγαλύτερες απώλειες (για τις σοβιετικές δυνάμεις και τις δυνάμεις του Άξονα), όλα αυτά επηρέασαν την εξέλιξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την ιστορία του 20ού αιώνα. Ο γερμανικός στρατός κατέλαβε τελικά περίπου πέντε εκατομμύρια στρατεύματα.[3] Οι Ναζί σκόπιμα πέθαναν από την πείνα ή σκότωσαν με άλλο τρόπο 3.3 εκατομμύρια Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου και εκατομμύρια αμάχους, καθώς το «Σχέδιο Πείνας» λειτούργησε για να λύσει τις ελλείψεις τροφίμων και να εξοντώσει τον σλαβικό πληθυσμό μέσω της πείνας.[4]

Η αποτυχία της επιχείρησης Μπαρμπαρόσα ανέτρεψε τις τύχες της ναζιστικής Γερμανίας. Επιχειρησιακά, οι γερμανικές δυνάμεις πέτυχαν σημαντικές νίκες και κατέλαβαν μερικές από τις πιο σημαντικές οικονομικές περιοχές της Σοβιετικής Ένωσης (κυρίως στην Ουκρανία). Παρά αυτές τις πρώιμες επιτυχίες, η γερμανική προώθηση σταμάτησε με τη Μάχη της Μόσχας στα τέλη του 1941, και η επακόλουθη χειμερινή σοβιετική αντεπίθεση ώθησε τους Γερμανούς περίπου 250 χλμ. πίσω. Οι Γερμανοί περίμεναν με σιγουριά μια γρήγορη κατάρρευση της σοβιετικής αντίστασης όπως στην Πολωνία, αλλά ο Κόκκινος Στρατός απορρόφησε τα ισχυρότερα πλήγματα της γερμανικής Βέρμαχτ και την εξώθησε σε έναν πόλεμο φθοράς για τον οποίο οι Γερμανοί ήταν απροετοίμαστοι. Οι μειωμένες δυνάμεις της Βέρμαχτ δεν μπορούσαν πλέον να επιτεθούν κατά μήκος ολόκληρου του Ανατολικού Μετώπου που είχε ως αποτέλεσμα την υποχώρηση της Βέρμαχτ και την κατάρρευση.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Rich 1973, σελίδες 204–221.
  2. Snyder 2010, σελ. 416.
  3. Chapoutot 2018, σελ. 272.
  4. Snyder 2010, σελίδες 175–186.