Δικαιοστάσιο

Με τον όρο Δικαιοστάσιο (Moratorium) στη νομική ορολογία ονομάζεται η προσωρινή γενική ή μερική αναστολή δικαστικών πράξεων των εκδικασθέντων από τα Δικαστήρια υποθέσεων ως και η χρονική περίοδος αυτής, καθώς και η δικαστική άσκηση δικαιωμάτων, ιδίως επί υποθέσεων που ανάγονται συνηθέστερα στο Αστικό ή Εμπορικό Δίκαιο ή και ακόμα στο Διοικητικό Δίκαιο.

Γενικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δικαιοστάσιο μπορεί να επέλθει, πάντα δια νόμου, σε περιπτώσεις εσωτερικών ή εξωτερικών εκτάκτων γεγονότων, ταραχών ή ανωμαλιών της Χώρας (π.χ. σεισμοί, πόλεμοι, οικονομικές κρίσεις κ.λπ.). Σε τέτοιες περιπτώσεις υποχρεούται το κράτος στη θέσπιση δικαιοστασίου προκειμένου αφενός μεν να διασφαλιστούν οι πολίτες από αδυναμία εκπλήρωσης των οικονομικών τους υποχρεώσεων, και αφετέρου ως έκτακτο μέτρο στήριξης αλλά και ρύθμισης της παραγωγής, της διάθεσης και κατανάλωσης αγαθών και της προσφοράς υπηρεσιών.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Θεσμός του δικαιοστασίου, σε περιόδους πολέμου, ήταν γνωστός από την αρχαιότητα, ιδιαίτερα στην αρχαία Ρώμη.
Στη νεότερη Ελλάδα, το πρώτο δικαιοστάσιο που επιβλήθηκε ήταν εκείνο του 1862, αμέσως μετά την φερόμενη ως "έξωση" του Βασιλέως Όθωνα, που επιβλήθηκε από τις τότε Μεγάλες Δυνάμεις, προκειμένου ν΄ αντιμετωπιστεί το οικονομικό χάος που δημιουργήθηκε. Εκείνου ακολούθησαν διάφορα άλλα, τόσο σε γενικό όσο και σε τοπικό χαρακτήρα, με σπουδαιότερο εκείνο του 1912, στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, που επιβλήθηκε με τον Νόμο ΔΞΗ' (υπ' αριθμ. 4068) περί αναστολής παραγραφών, (ΦΕΚ 317/Α/6-10-1912), της κυβέρνησης του Ε. Βενιζέλου, που ίσχυσε μέχρι και το 1940, με διάφορες τροποποιήσεις.
Ειδικότερα στην αρχή αλλά και σ΄ όλη την περίοδο του μεσοπολέμου που συνέβησαν πλείστες εσωτερικές αναστατώσεις, (επαναστάσεις, κινήματα, κ.λπ.), παράλληλα με τη σημειούμενη τότε παγκόσμια οικονομική κρίση, τα δικαιοστάσια διαδέχονταν το ένα το άλλο, επαναπαυμένοι έτσι οι πρωταίτιοι ότι ικανοποιούσαν με αυτά τους ταλαίπωρους πολίτες.
Σημειώνεται δε ότι αφότου έληξε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, μετά από παρέμβαση του Βασιλέα Παύλου, όλες οι εκκρεμείς δικαστικές υποθέσεις, από του μεσοπολέμου και μετά, συζητήθηκαν υποχρεωτικά μέχρι τον Δεκέμβριο του 1953.

Τέλος τοπικού χαρακτήρα δικαιοστάσια ήταν εκείνα που επιβλήθηκαν στις σεισμόπληκτες περιοχές της Επτανήσου το 1953, (Ν.2719/1953), και τον επόμενο χρόνο στη Θεσσαλία (Ν.2919/1954), όπως και άλλα ομοίως που ακολούθησαν νεότερα.