Διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας
Παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο οι οπτικές, ακουστικές και σωματοαισθητικές πληροφορίες ολοκληρώνονται (=ενσωματώνονται) σε αναπαράσταση πολυαισθητηριακής ολοκλήρωσης στο άνω διδύμιο
Θεραπείαεργοθεραπεία
Ταξινόμηση

Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας (γνωστή και ως δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης) είναι μια κατάσταση που υπάρχει όταν η πολυαισθητηριακή ολοκλήρωση δεν τυγχάνει επαρκούς επεξεργασίας προκειμένου να παρέχει τις κατάλληλες απαντήσεις στις απαιτήσεις του περιβάλλοντος.

Οι αισθήσεις παρέχουν πληροφορίες από διάφορες διαδικασίες—όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, γεύση, ιδιοδεκτικότητα, ενδοδεκτικότητα και το αιθουσαίο σύστημα—που οι άνθρωποι χρειάζονται για να λειτουργήσουν. Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας χαρακτηρίζεται από σημαντικά προβλήματα στην οργάνωση της αίσθησης που προέρχεται από το σώμα και το περιβάλλον και εκδηλώνεται με δυσκολίες στην εκτέλεση σε έναν ή περισσότερους από τους βασικούς τομείς της ζωής: την παραγωγικότητα, την ψυχαγωγία και το παιχνίδι[1] ή τις Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής.[2] Διαφορετικοί άνθρωποι βιώνουν ένα ευρύ φάσμα δυσκολιών κατά την επεξεργασία εισροών από μια ποικιλία αισθήσεων, ιδιαιτέρως της αίσθησης της αφής (π.χ. βιώνουν ως κνησμώδη ορισμένα υφάσματα και αδυνατούν να τα φορέσουν, ενώ άλλοι όχι), της αιθουσαίας αίσθησης (π.χ. βιώνουν ναυτία κατά την οδήγηση ενός αυτοκινήτου) και της ιδιοδεκτικής αίσθησης (δυσκολία διαβάθμισης της δύναμης που απαιτείται για να κρατήσουν ένα στυλό για να γράψουν).

Η Αισθητηριακή ολοκλήρωση ορίστηκε από την Εργοθεραπεύτρια Anna Jean Ayres το 1972 ως "η νευρολογική διαδικασία που οργανώνει την αίσθηση από το ίδιο μας το σώμα και από το περιβάλλον και που καθιστά ικανή την χρήση του σώματος με αποτελεσματικό τρόπο εντός του περιβάλλοντος".[3][4] Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας κερδίζει αναγνώριση, αν και εξακολουθεί να μην αναγνωρίζεται από το Diagnostic and Statistical Manual (DSM).[5] Παρά τους υποστηρικτές της, είναι ακόμα υπό συζήτηση ως προς το εάν η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας είναι στην πραγματικότητα μια ανεξάρτητη διαταραχή ή τα παρατηρούμενα συμπτώματα από διάφορες άλλες -πιο ευρέως καθιερωμένες- διαταραχές.[6][7][8]

Ταξινόμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασίας κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: διαταραχή αισθητηριακής ρύθμισης, κινητικές διαταραχές αισθητηριακής βάσης και διαταραχές αισθητηριακής διάκρισης [9] (όπως ορίζεται από το Σύστημα Διαγνωστικής Ταξινόμησης Ψυχικής Υγείας και Αναπτυξιακών Διαταραχών της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας [Diagnostic Classification of Mental Health and Developmental Disorders in Infancy and Early Childhood]).[10][11]

Διαταραχή αισθητηριακής ρύθμισης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αισθητηριακή ρύθμιση αναφέρεται σε μια σύνθετη διαδικασία του κεντρικού νευρικού συστήματος [12] , με την οποία προσαρμόζονται νευρικά μηνύματα που μεταφέρουν πληροφορίες σχετικά με την ένταση, τη συχνότητα, τη διάρκεια, την πολυπλοκότητα και την καινοφάνεια των αισθητηριακών ερεθισμάτων.[13] Οι άνθρωποι με διαταραχή αισθητηριακής ρύθμισης παρουσιάζουν δυσκολίες στην επεξεργασία του βαθμού της έντασης, διάρκειας, συχνότητας κλπ., των πληροφοριών και μπορεί να εμφανίζουν συμπεριφορές με ένα φοβισμένο ή ανήσυχο μοτίβο, αρνητικές ή επίμονες συμπεριφορές, εγωπαθείς συμπεριφορές που είναι δύσκολο να προσεγγισθούν ή ακόμα δημιουργική ή ενεργό αναζήτηση αίσθησης.[14]

Η Διαταραχή αισθητηριακής ρύθμισης αποτελείται από τρεις υποτύπους:

  1. Αισθητηριακή υπερ-αποκριτικότητα.
  2. Αισθητηριακή υπο-αποκριτικότητα.
  3. Αισθητηριακή αναζήτηση.

Κινητική διαταραχή αισθητηριακής βάσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κινητική διαταραχή αισθητηριακής βάσης επιδεικνύει κινητικό προϊόν που είναι αποδιοργανωμένο ως αποτέλεσμα εσφαλμένης επεξεργασίας των αισθητηριακών πληροφοριών που επηρεάζουν τις προκλήσεις στασικού ελέγχου, με επακόλουθο τη στασική διαταραχή ή την αναπτυξιακή διαταραχή συντονισμού.[15]

Οι υποτύποι της κινητική διαταραχή αισθητηριακής βάσης είναι:

  1. Δυσπραξία
  2. Στασική διαταραχή

Διαταραχή αισθητηριακής διάκρισης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαταραχή αισθητηριακής διάκρισης περιλαμβάνει την εσφαλμένη επεξεργασία των αισθητηριακών πληροφοριών. Εσφαλμένη επεξεργασία οπτικής ή ακουστικής εισροής, επί παραδείγματι, μπορεί να ιδωθεί σε απροσεξία, αποδιοργάνωση και φτωχή σχολική επίδοση.

Οι υποτύποι της διαταραχής αισθητηριακής διάκρισης είναι:[16]

1. Οπτική (όραση)

  • Τα μάτια χρησιμοποιούνται για να διακρίνουμε τα χρώματα, το φως, το σχήμα και το μέγεθος

2. Ακουστική (ήχος)

  • Τα αυτιά χρησιμοποιούνται για να αντιληφθούμε ήχους

3. Απτική (αφή)

  • Οι υποδοχείς του δέρματος χρησιμοποιούνται για να διακρίνουμε το σχήμα, το μέγεθος, την υφή, τη θερμοκρασία

4. Γευστική (γεύση)

  • Η γλώσσα χρησιμοποιείται για να καθορίσει την υφή και τη γεύση

5. Οσφρητική (όσφρηση)

  • Η μύτη χρησιμοποιείται για να ερμηνεύσει τις οσμές

6. Αιθουσαία (ισορροπία)

  • Ο έσω ους χρησιμοποιείται για να καθορίσει την θέση του σώματος σε σχέση με τη βαρύτητα και το έδαφος

7. Ιδιοδεκτικότητα

  • Υποδοχείς στους μυς και τις αρθρώσεις χρησιμοποιούνται για να προσδιοριστεί πού βρίσκονται τα μέρη του σώματος στο χώρο

Σημάδια και συμπτώματα [17][18][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με τη διαταραχή του τύπου και υποτύπου. Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να επηρεάσει μία ή πολλαπλές αισθήσεις. Ενώ πολλοί άνθρωποι μπορεί να παρουσιάσουν ένα ή δύο συμπτώματα, η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας πρέπει να έχει μια σαφή λειτουργική επίπτωση στην ζωή του ατόμου.

Σημάδια υπερ-αποκριτικότητας[19][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αντιπάθεια σε υφές όπως εκείνες που βρίσκονται σε υφάσματα, τρόφιμα, προϊόντα καλλωπισμού ή άλλα υλικά που βρίσκονται στην καθημερινή ζωή, στα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα αντιδρούσαν.
  • Αποφυγή σε πλήθος (ατόμων) και σε θορυβώδη μέρη
  • Νόσος από μετακινήσεις (motion sickness) χωρίς ιατρική αιτία
  • Άρνηση να δεχθούν φιλί, αγκάλιασμα ή σφιχταγκάλιασμα λόγω αρνητικής εμπειρίας της αίσθησης της αφής (δεν πρέπει να συγχέεται με τη συστολή ή κοινωνικές δυσκολίες)
  • Σοβαρή δυσφορία, αδιαθεσία ή απειλή που προκαλείται από φυσιολογικούς ήχους, φωτισμό, κινήσεις, οσμές, γεύσεις ή ακόμα και εσωτερικές αισθήσεις όπως ο κτύπος της καρδιάς.
  • Επιλεκτική διατροφή
  • Διαταραχές ύπνου (ξύπνημα από ελάχιστους ήχους, προβλήματα έναρξης ύπνου λόγω αισθητηριακής υπερφόρτωσης)
  • Δυσκολία με το να ηρεμήσει τον εαυτό του, αισθάνεται συνεχώς υπό πίεση

Σημάδια υπο-αποκριτικότητας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Δυσκολία να ξυπνήσει
  • Νωθρότητα και έλλειψη ανταπόκρισης
  • Έλλειψη επίγνωσης του πόνου ή άλλων ατόμων
  • Φαινομενική κώφωση ακόμη και όταν έχει ελεγχθεί η ορθή ακουστική λειτουργία
  • Δυσκολία με την εκπαίδευση τουαλέτας, η έλλειψη επίγνωσης του να είναι βρεγμένος ή λερωμένος

Αισθητηριακή αναζήτηση[20][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Fidgeting (διαρκής κίνηση)
  • Αναζήτηση ή παραγωγή δυνατών, ενοχλητικών θορύβων
  • Αναρρίχηση, πηδηματάκια και πρόσκρουση
  • Αναζήτηση "ακραίων" αισθήσεων
  • Πιπίλισμα ή δάγκωμα δακτώλων, ειδών ένδυσης, μολυβιών κλπ.
  • Παρορμητικότητα

Προβλήματα αισθητικοκινητικής βάσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Αργές και ασυντόνιστες κινήσεις
  • Φτωχή γραφοκίνηση
  • Φτωχή στάση σώματος
    φτωχή στάση με πρόσθια κλίση λεκάνης
  • Καθυστερήσεις σε μπουσούλημα, ορθοστάτιση, περπάτημα ή τρέξιμο.
  • Πολυλογία προκειμένου να αποφευχθούν κινητικά καθήκοντα

Προβλήματα αισθητηριακής διάκρισης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Του πέφτουν συνεχώς πράγματα
  • Δυσκολία στην ένδυση και την σίτιση
  • Χρήση μη κατάλληλης δύναμης για χειρισμό αντικειμένων

Άλλα σημεία και συμπτώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Φτωχή ολοκλήρωση ισορροπίας και διορθωτικών αντανακλαστικών
  • Μοτίβα χαμηλού μυϊκού τόνου σε εκτείνοντες ενάντια στην βαρύτητα και εκτείνοντες ενάντια στην βαρύτητα 
  • Φτωχό μυϊκό τόνο κορμού
  • Χαμηλό στασικό έλεγχο
  • Φτωχό νυσταγμό
  • Παρουσία μη ολοκληρωμένων αντανακλαστικών όπως Ασύμμετρο Τονικό Αυχενικό Αντανακλαστικό
  • Σπασμωδικές οφθαλμικές σαρώσεις
  • Φτωχή απτική αστερεογνωσία
  • Ανεπαρκής πράξη (κινητική, ιδεασμού ή κατασκευαστική)
  • Δυσκολίες στον κινητικό σχεδιασμό χρήσει πληροφοριών ανατροφοδότησης (feedback)
  • Δυσκολίες στον κινητικό σχεδιασμό χρήσει πληροφοριών προσοτροφοδότησης (feedforward)

Αιτίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ακριβής αιτία της διαταραχής αισθητηριακής επεξεργασίας δεν είναι γνωστή.[21] Ωστόσο, είναι γνωστό ότι περιοχές του μεσεγκεφάλου και του εγκεφαλικού στελέχους του κεντρικού νευρικού συστήματος είναι πρώιμα κέντρα της ατραπού της επεξεργασίας για πολυαισθητηριακή ολοκλήρωση,[22] αυτές οι περιοχές του εγκεφάλου εμπλέκονται σε διαδικασίες συμπεριλαμβανομένων του συντονισμού, της προσοχής, της διέγερσης και της αυτόνομης λειτουργίας. Μετά την διέλευση των αισθητηριακών πληροφοριών εντός αυτών των κέντρων, αυτές κατευθύνονται σε περιοχές του εγκεφάλου υπεύθυνες για τα συναισθήματα, τη μνήμη και υψηλότερου επιπέδου γνωστικές λειτουργίες. Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας δεν επηρεάζει μόνο την ερμηνεία και την αντίδραση σε ερεθίσματα στις περιοχές του μεσεγκεφάλου, αλλά επηρεάζει και αρκετές ανώτερες λειτουργίες. Βλάβη σε οποιοδήποτε μέρος του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην πολυαισθητηριακή επεξεργασίας μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην επαρκή επεξεργασία ερεθισμάτων σε έναν λειτουργικό τρόπο.

Έρευνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η τρέχουσα έρευνα στην αισθητηριακή επεξεργασία είναι εστιασμένη στην εύρεση των γενετικών και νευρολογικών αιτιών της Διαταραχής Αισθητηριακής Επεξεργασίας. Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα[23] (EEG) και οι μετρήσεις των σχετιζόμενα με γεγονότα προκλητών δυναμικών (ERP) χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για να διερευνηθούν οι αιτίες πίσω από τις συμπεριφορές που παρατηρήθηκαν στην Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας. Ορισμένες από τις προτεινόμενες αιτίες από την τρέχουσα έρευνα είναι:

Καταγραφή ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος
  • Διαφορές σε απτικές και ακουστικές υπερ-αποκριτικότητες δείχνουν μέτριες γενετικές επιρροές, με την απτική υπερ-αποκριτικότητα να επιδεικνύει μεγαλύτερη κληρονομικότητα. Η διμεταβλητή γενετική ανάλυση προτείνει διαφορετικούς γενετικούς παράγοντες για ατομικές διαφορές στην ακουστική και απτική Αισθητηριακή υπερ-αποκριτικότητα.[24]
  • Άτομα με Ελλείμματα Αισθητηριακής Επεξεργασίας έχουν λιγότερη αισθητηριακή ικανότητα προσπέλασης (gating) από τα τυπικά υποκείμενα.[25][26]
  • Άτομα με αισθητηριακή υπερ-αποκριτικότητα μπορεί να έχουν αυξημένους υποδοχείς D2 στο ραβδωτό σώμα, που σχετίζεται με την αποστροφή απτικών ερεθισμάτων και την μειωμένη εξοικείωση. Σε ζωικά μοντέλα, το προγεννητικό στρες αύξησε σημαντικά την απτική αποφυγή.[27]
  • Μελέτες που χρησιμοποίησαν σχετιζόμενα με γεγονότα προκλητά δυναμικά (ERPs) σε παιδιά με τον υποτύπο της αισθητηριακής υπερ-αποκριτικότητας βρήκαν μη τυπική νευρική ολοκλήρωση των αισθητηριακών εισροών. Διαφορετικοί νευρωνικοί καταγραφείς μπορεί να ενεργοποιηθούν σε προγενέστερο στάδιο της αισθητηριακής επεξεργασίας πληροφοριών σε άτομα με Αισθητηριακή υπερ-αποκριτικότητα από ότι στα τυπικά αναπτυσσόμενα άτομα. Ο αυτόματος συσχετισμός των αιτιακώς σχετιζόμενων αισθητηριακών εισροών που παρουσιάζεται σε αυτό το πρώιμο αισθητηριακό-αντιληπτικό στάδιο μπορεί να μην λειτουργεί σωστά σε παιδιά με Αισθητηριακή υπερ-αποκριτικότητα. Μία υπόθεση είναι ότι η πολυαισθητηριακή διέγερση μπορεί να ενεργοποιήσει ένα υψηλότερου-επιπέδου σύστημα στο μετωπιαίο φλοιό που περιλαμβάνει την προσοχή και τη γνωστική επεξεργασία, αντί για την αυτόματη ολοκλήρωση των πολυαισθητηριακών ερεθισμάτων που παρατηρήθηκε σε τυπικά αναπτυσσόμενους ενήλικες στον ακουστικό φλοιό.[28]
  • Πρόσφατη έρευνα βρήκε μια μη φυσιολογική μικροδομή λευκής ουσίας (του εγκεφάλου) σε παιδιά με Διαταραχές Αισθητηριακής Επεξεργασίας, σε σύγκριση με τυπικά παιδιά και άτομα με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές όπως ο αυτισμός και η ΔΕΠ-Υ.[29][30]

Διάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας από το 1994 είναι αποδεκτή στο Σύστημα Διαγνωστικής Ταξινόμησης Ψυχικής Υγείας και Αναπτυξιακών Διαταραχών της Βρεφικής και Νηπιακής Ηλικίας (DC:0-3R) και δεν αναγνωρίζεται ως ψυχική διαταραχή σε ιατρικά εγχειρίδια όπως το ICD-10[31] ή το DSM-5.[32]

Η διάγνωση προκύπτει κυρίως από τη χρήση τυποποιημένων δοκιμών, τυποποιημένων ερωτηματολογίων, ειδικών κλιμάκων παρατήρησης και παρατήρηση ελεύθερου παιχνιδιού σε ένα χώρο παροχής υπηρεσιών Εργοθεραπείας. Παρατήρηση των λειτουργικών δραστηριοτήτων μπορεί να γίνεται και στο σχολείο και στο σπίτι. Μερικές κλίμακες που δεν χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στις αξιολογήσεις διαταραχών αισθητηριακής επεξεργασίας χρησιμοποιούνται για να μετρήσουν την οπτική αντίληψη, τη λειτουργικότητα, τη νευρολογία και κινητικές δεξιότητες.[33]

Αναλόγως τη χώρα, η διάγνωση γίνεται από διαφορετικούς επαγγελματίες, όπως Εργοθεραπευτές, ψυχολόγους, ειδικούς μάθησης, φυσικοθεραπευτές και/ή λογοθεραπευτές.[34] Σε ορισμένες χώρες συνιστάται να μια πλήρης ψυχολογική και νευρολογική αξιολόγηση εάν τα συμπτώματα είναι πολύ σοβαρά.

Τυποποιημένες δοκιμασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Sensory Integration and Praxis Test (SIPT)
  • DeGangi-Berk Test of Sensory Integration (TSI)
  • Test of Sensory Functions in Infants (TSFI)[35]

Τυποποιημένα ερωτηματολόγια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Sensory Profile, (SP)[36]
  • Infant/Toddler Sensory Profile[35]
  • Adolescent/Adult Sensory Profile
  • Sensory Profile School Companion
  • Indicators of Developmental Risk Signals (INDIPCD-R)[37]
  • Sensory Processing Measure (SPM)[38]
  • Sensory Processing Measure Preeschool (SPM-P)[39]

Άλλες δοκιμασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Clinical Observations of Motor and Postural Skills (COMPS)[40]
  • Developmental Test of Visual Perception: Second Edition (DTVP-2)[41]
  • Beery–Buktenica Developmental Test of Visual-Motor Integration, 6th Edition (BEERY VMI)
  • Miller Function & Participation Scales
  • Bruininks–Oseretsky Test of Motor Proficiency, Second Edition (BOT-2)[42]
  • Behavior Rating Inventory of Executive Function (BRIEF)[43][44]

Παρέμβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλές θεραπείες έχουν αναπτυχθεί για την αντιμετώπιση των διαταραχών αισθητηριακής επεξεργασίας, αλλά μια πρόσφατη ανασκόπηση της έρευνας στην Θεραπεία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης (SIT) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι "αναποτελεσματική και ότι το θεωρητικό υπόβαθρο και οι πρακτικές αξιολόγησης είναι μη έγκυρα." Επιπλέον, οι συγγραφείς προειδοποίησαν ότι οι τεχνικές της Θεραπείας Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης υπάρχουν "εκτός των ορίων της καθιερωμένης βασισμένης σε τεκμήρια πρακτικής" και ότι είναι "πολύ πιθανή η εσφαλμένη χρήση των περιορισμένων πόρων."

Θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης [18][Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Αιθουσαίο σύστημα διεγείρεται μέσω αιωρούμενου εξοπλισμού, όπως κούνιες-ρόδες

Η κύρια μορφή θεραπείας αισθητηριακής ολοκλήρωσης είναι ένας τύπος της Εργοθεραπείας που θέτει ένα παιδί σε ένα χώρο ειδικά σχεδιασμένο για να διεγείρει και να προκαλέσει όλες τις αισθήσεις.

Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, ο θεραπευτής συνεργάζεται στενά με το παιδί για να παρέχει ένα επίπεδο αισθητηριακής διέγερσης το οποίο το παιδί μπορεί να διαχειριστεί και να ενθαρρύνει την κίνηση εντός του χώρου. Η θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης καθοδηγείται από τέσσερεις βασικές αρχές:

  • Ακριβώς σωστή πρόκληση (το παιδί πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθεί με επιτυχία στις προκλήσεις που παρουσιάζονται μέσα από παιγνιώδεις δραστηριότητες)
  • Προσαρμοστική απόκριση (το παιδί προσαρμόζει τη συμπεριφορά του με νέες και χρήσιμες στρατηγικές για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που παρουσιάζονται)
  • Ενεργός συμμετοχή (το παιδί θα θέλει να συμμετέχει επειδή οι δραστηριότητες είναι διασκεδαστικές)
  • Το παιδί κατευθύνει (οι προτιμήσεις του παιδιού χρησιμοποιούνται για την έναρξη θεραπευτικών εμπειριών εντός της συνεδρίας)

Θεραπεία αισθητηριακής επεξεργασίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυτή η θεραπεία διατηρεί όλες τις ανωτέρω τέσσερεις αρχές και προσθέτει:[45]

  • Ένταση (το άτομο συμμετέχει σε καθημερινή θεραπεία για μια παρατεταμένη χρονική περίοδο)
  • Αναπτυξιακή προσέγγιση (ο θεραπευτής προσαρμόζεται στην αναπτυξιακή ηλικία του ατόμου, αντί της πραγματικής ηλικίας)
  • Συστηματική αξιολόγηση ελέγχου-επανελέγχου (όλοι οι πελάτες αξιολογούνται πριν και μετά)
  • Καθοδηγούμενη από την διαδικασία αντί για Καθοδηγούμενη από την δραστηριότητα (ο θεραπευτής εστιάζει στην "ακριβώς σωστή" συναισθηματική σύνδεση και την διαδικασία που ενισχύει τη θεραπευτική σχέση)
  • Εκπαίδευση γονέων (συνεδρίες εκπαίδευσης γονέων προγραμματίζονται εντός της θεραπευτικής διαδικασίας)
  • "joie de vivre" (η ευτυχία της ζωής είναι ο κύριος στόχος της θεραπείας, που επιτυγχάνεται μέσω της κοινωνικής συμμετοχής, της αυτορρύθμισης και της αυτοεκτίμησης)
  • Συνδυασμός των καλύτερων πρακτικών παρεμβάσεων (συχνά συνοδεύεται από ολοκληρωμένη θεραπεία συστήματος ακρόασης, παιχνίδι στο πάτωμα και ηλεκτρονικά μέσα, όπως το Xbox Kinect, Nintendo Wii, Makoto II μηχανή εκπαίδευσης και άλλα)

Άλλες μέθοδοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένες από αυτές τις θεραπευτικές προσεγγίσεις (για παράδειγμα, ο αισθητικοκινητικός χειρισμός) έχουν αμφισβητούμενη λογική και καθόλου εμπειρική τεκμηρίωση. Άλλες θεραπείες (για παράδειγμα, οι φακοί-πρίσματα, η φυσικοθεραπεία και η εκπαίδευση ακουστικής ολοκλήρωσης) είχαν μελέτες με μικρά θετικά αποτελέσματα, ωστόσο μόνο μερικά συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν σχετικά με αυτές λόγω σφαλμάτων στη μεθοδολογία των μελετών αυτών.[46] Αν και παρεμφερείς θεραπείες έχουν περιγραφεί και είναι γνωστές έγκυρες μετρήσεις αποτελεσμάτων τους, υπάρχουν κενά στη γνώση που σχετίζεται με την δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης και την θεραπεία.[47] Η εμπειρική υποστήριξη είναι περιορισμένη, ως εκ τούτου η συστηματική αξιολόγηση είναι απαραίτητη εάν χρησιμοποιούνται αυτές οι παρεμβάσεις.[48]

Τα παιδιά με υπο-αποκριτικότητα μπορεί να εκτεθούν σε ισχυρές αισθήσεις όπως βούρτσισμα με μια βούρτσα, δονήσεις ή τρίψιμο. Το παιχνίδι μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από υλικά προς διέγερση των αισθήσεων, όπως παιχνίδι με παστελίνη, ζυμάρι ή δαχτυλομπογιές.

Τα παιδιά με υπερ-αποκριτικότητα μπορεί να εκτεθούν σε πιο ήρεμες δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων ήσυχης μουσικής και απαλού λικνίσματος σε δωμάτιο με χαμηλό φωτισμό. Λιχουδιές και ανταμοιβές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να ενθαρρύνουν τα παιδιά να ανέχονται δραστηριότητες που κανονικά -για εκείνα- θα απόφευγαν.

Ενώ ορισμένοι Εργοθεραπευτές οι οποίοι χρησιμοποιούν το πλαίσιο αναφοράς της αισθητηριακής ολοκλήρωσης για αυξήσουν την ικανότητα ενός παιδιού για επαρκή επεξεργασία των αισθητηριακών εισροών, άλλοι Εργοθεραπευτές μπορεί να επικεντρωθούν στις περιβαλλοντικές διευκολύνσεις που μπορούν να  χρησιμοποιήσουν οι γονείς και το προσωπικό του σχολείου για να ενισχύσουν την λειτουργικότητα του παιδιού στο σπίτι, στο σχολείο και στην κοινότητα.[49][50] Αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν την επιλογή μαλακών, χωρίς ετικέτες ρούχων, την αποφυγή φθοριούχων λαμπών φωτισμού και την παροχή ωτοασπίδων για "καταστάσεις έκτακτης ανάγκης" (όπως για την πυρασφάλεια).

Ενήλικες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχει μια αυξανόμενη βάση τεκμηρίων που επισημαίνει και υποστηρίζει την άποψη ότι και οι ενήλικες παρουσιάζουν ενδείξεις δυσκολιών αισθητηριακής επεξεργασίας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, πρώιμη έρευνα και βελτιωμένα κλινικά αποτελέσματα για άτομα που αξιολογήθηκαν ως έχοντες δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας υποδεικνύουν ότι η θεραπεία μπορεί να είναι μια κατάλληλη παρέμβαση.[51] Τα ενήλικα άτομα εμφανίζουν μια σειρά από ευρήματα, συμπεριλαμβανομένων του αυτισμού και του συνδρόμου Asperger, καθώς και αναπτυξιακής διαταραχής συντονισμού και κάποια προβλήματα ψυχικής υγείας.[52] Οι θεραπευτές προτείνουν ότι αυτά τα ευρήματα μπορούν να προκύψουν από τις δυσκολίες τις οποίες ενήλικες με δυσκολίες αισθητηριακής επεξεργασίας προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις και απαιτήσεις της εμπλοκής τους με την καθημερινή ζωή.[53] Είναι σημαντικό κατά τη θεραπεία ενηλίκων να μην επικεντρωθούμε αποκλειστικά στην αισθητηριακή ρύθμιση, αλλά και να τους βοηθήσουμε να αναπτύξουν και να διατηρήσουν την κοινωνική υποστήριξη. Οι ενήλικες που είναι αισθητηριακά υπερ-αποκριτικοί έχουν πολύ υψηλά συσχετιζόμενα επίπεδα άγχους και κατάθλιψης σε σύγκριση με τους ενήλικες που δεν έχουν αισθητηριακή υπερ-απόκριση. Αυτό συσχετίζεται με την αντιληπτή απουσία των κοινωνικών υποστηρικτών.[54] Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί επίσης να συσχετιστεί με την ποιότητα του ύπνου σε ενήλικες. Η συσχέτιση αυτή μπορεί να φανεί ιδιαίτερα σε ενήλικες που έχουν χαμηλά νευρολογικά όρια (αισθητηριακή ευαισθησία και αισθητήρια αποφυγή). Αυτά τα άτομα είναι πιο ευαίσθητα σε απτικά, ακουστικά και οπτικά ερεθίσματα, τα οποία συχνά επηρεάζουν την ποιότητα του ύπνου.

Επιδημιολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτιμάται ότι μέχρι και το 16,5% των παιδιών ηλικίας δημοτικού σχολείου παρουσιάζουν αυξημένες συμπεριφορές Αισθητηριακής Υπερ-Αποκριτικότητας στην απτική ή ακουστική λειτουργία. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό μπορεί να αποτελεί υποεκτίμηση της επικράτησης της Αισθητηριακής Υπερ-Αποκριτικότητας, δεδομένου ότι αυτή η μελέτη δεν περιελάμβανε παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές ή που γεννήθηκαν πρόωρα, που είναι πιο πιθανό να την παρουσιάσουν.

Το ποσοστό αυτό είναι, ωστόσο, μεγαλύτερο από ό, τι σε προηγούμενες μελέτες με μικρότερα δείγματα οι οποίες είχαν δείξει: μια εκτίμηση του 5-13% των παιδιών ηλικίας δημοτικού σχολείου .[55] Η επιδημιολογία για τις υπόλοιπες υποκατηγορίες είναι επί του παρόντος άγνωστη.

Σχέση με άλλες διαταραχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επειδή η συννοσηρότητα είναι κοινή για τα θέματα αισθητηριακής ολοκλήρωσης, ένα άτομο μπορεί να έχει διαγνωσθεί επίσης με άλλες καταστάσεις. Οι άνθρωποι που λαμβάνουν τη διάγνωση της διαταραχής αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να έχουν επίσης σημάδια προβλημάτων άγχους, ΔΕΠΥ, τροφικές δυσανεξίες, διαταραχές της συμπεριφοράς και άλλες διαταραχές.

Διαταραχές αυτιστικού φάσματος και δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας έχει μια συχνή συννοσηρότητα με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος και περιλαμβάνεται ως μέρος της συμπτωματολογίας του στο DSM-5.

Ο ασυνήθιστα υψηλός συγχρονισμός μεταξύ των αισθητηριακών φλοιών που εμπλέκονται στην αντίληψη και των υποφλοιωδών περιοχών αναμετάδοσης πληροφοριών από τα αισθητήρια όργανα στον φλοιό επισημαίνεται ως έχων κεντρικό ρόλο στην υπερευαισθησία και άλλα αισθητηριακά συμπτώματα που ορίζουν την διαταραχή του αυτιστικού φάσματος.[56] Η αισθητηριακή ρύθμιση είναι ο κύριος υπο-τύπος που έχει μελετηθεί. Οι διαφορές είναι μεγαλύτερες για την υπο-αποκριτικότητα (για παράδειγμα, το να πέφτει πάνω σε πράγματα) από ό,τι για την υπερ-αποκριτικότητα (για παράδειγμα, η αγωνία από δυνατούς θορύβους) ή την αισθητηριακή αναζήτηση (για παράδειγμα, ρυθμικές κινήσεις).[57] Οι απαντήσεις μπορεί να είναι πιο συχνές σε παιδιά: ένα ζευγάρι μελετών διαπίστωσε ότι τα παιδιά με αυτισμό είχαν μειωμένη απτική αντίληψη, ενώ οι ενήλικες με αυτισμό δεν είχαν.[58]

To Ερωτηματολόγιο "Sensory Experiences Questionnaire" έχει αναπτυχθεί για να βοηθήσει στον προσδιορισμό των πατέντων αισθητηριακής επεξεργασίας των παιδιών που μπορεί να έχουν αυτισμό.[59][60]

ΔΕΠΥ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πιθανολογείται ότι η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να είναι μια λανθασμένη διάγνωση για άτομα με προβλήματα προσοχής. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που αποτυγχάνει να επαναλάβει ό,τι έχει ειπωθεί στην τάξη (λόγω βαρεμάρας ή απόσπαση της προσοχής) μπορεί να παραπεμφθεί για αξιολόγηση για δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Ο μαθητής μπορεί να αξιολογηθεί από έναν Εργοθεραπευτή για να προσδιοριστεί γιατί έχει δυσκολία εστίασης και συμμετοχής και ίσως επίσης να αξιολογηθεί από έναν ωτορινολαρυγγολόγο ή έναν λογοθεραπευτή για θέματα ακουστικής ή γλωσσικής επεξεργασίας. Ομοίως, ένα παιδί μπορεί να διαγνωστεί λανθασμένα με  "διαταραχή ελλειμματικής προσοχής/υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ)" επειδή έχει παρατηρηθεί παρορμητικότητα, όταν στην πραγματικότητα αυτή η παρορμητικότητα περιορίζεται σε αισθητηριακή αναζήτηση ή αποφυγή. [61][62] Ένα παιδί μπορεί τακτικά να πέφτει από το κάθισμά του στην τάξη, παρά τις πολλαπλές προειδοποιήσεις και απειλές, επειδή η φτωχή εισροή ιδιοδεκτικότητας (επίγνωση σώματος) του προκαλεί να πέσει από το κάθισμά του και η ανησυχία του σχετικά με αυτό το πιθανό πρόβλημα του προκαλεί να αποφεύγει να κάθεται, όποτε είναι δυνατόν. Αν το ίδιο το παιδί είναι σε θέση να παραμείνει στο κάθισμά του αφότου του δοθεί ένα ανώμαλα διογκωμένο μαξιλάρι για να καθίσει επί αυτού (το οποίο του δίνει μεγαλύτερη αισθητηριακή εισροή) ή είναι σε θέση να παραμείνει στο κάθισμά του στο σπίτι ή σε κάποιον άλλο χώρο, αλλά όχι στην σχολική τάξη, τότε αυτό αποτελεί ένα σημάδι ότι μια πιο λεπτομερής αξιολόγηση είναι απαραίτητη για να προσδιοριστεί η αιτία της παρορμητικότητας.

Άλλα συνοδά νοσήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διάφορες συνθήκες μπορούν να περιλαμβάνουν την διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας, όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή,[63] η σχιζοφρένεια,[64][65][66] η ανεπάρκεια αφυδρογονάσης ηλεκτρικής ημιαλδεΰδης,[67] η πρωτοπαθής νυκτερινή ενούρηση,[68] η προγεννητική έκθεση στο αλκοόλ, οι μαθησιακές δυσκολίες και τα άτομα με κρανιοεγκεφαλική κάκωση[69] ή με κοχλιακά εμφυτεύματα [70] και που μπορεί να έχουν γενετικές παθήσεις όπως το σύνδρομο εύθραυστου Χ.

Διαμάχη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με την εγκυρότητα της διάγνωσης. Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας δεν περιλαμβάνεται στο DSM-5 ή ICD-10, τις πιο ευρέως χρησιμοποιούμενες διαγνωστικές πηγές στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (Αγγλικά American Academy of Pediatrics-AAP) αναφέρει ότι δεν υπάρχει παγκοσμίως αποδεκτό πλαίσιο αναφοράς για τη διάγνωση και συνιστά προσοχή κατά τη χρήση οποιωνδήποτε "αισθητηριακού" τύπου θεραπειών, εκτός εάν αποτελούν μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου θεραπείας. [71] Στην πραγματικότητα, στην δήλωση-θέση του 2012, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής αναφέρει ότι "Επειδή δεν υπάρχει παγκοσμίως αποδεκτό πλαίσιο αναφοράς για τη διάγνωση, η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας γενικά δεν θα πρέπει να διαγιγνώσκεται." [72] Όταν ένας Εργοθεραπευτής συστήνει θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συμβουλεύει ότι ο θεραπευτής γνωρίζει ότι "οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται ότι το ποσοστό της έρευνας σχετικά με την αποτελεσματικότητα της θεραπείας αισθητηριακής ολοκλήρωσης είναι περιορισμένο και ασαφές." Ως εκ τούτου, οι περισσότεροι φορείς ασφάλισης υγείας θεωρούν ότι η θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης τελεί "υπό έρευνα" και δεν την καλύπτουν/αποζημιώνουν. [73] Στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας είναι πιθανό να μην πληροί τις προϋποθέσεις ώστε να δεχθεί ένα άτομο παροχές αναπηρίας, έτσι οι υποστηρικτές της διαταραχής αισθητηριακής επεξεργασίας προτείνουν ένα παιδί να διαγνωσθεί με μια διαταραχή που σχετίζεται με αυτήν και η οποία θα πληροί τις προϋποθέσεις για την ασφαλιστική κάλυψη της αναπηρίας. [74] Μια πρόσφατη ανασκόπηση της έρευνας στην Θεραπεία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης (SIT) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι "αναποτελεσματική και ότι το θεωρητικό υπόβαθρο και οι πρακτικές αξιολόγησης είναι μη έγκυρα." Επιπλέον, οι συγγραφείς προειδοποίησαν ότι οι τεχνικές της Θεραπείας Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης υπάρχουν "εκτός των ορίων της καθιερωμένης βασισμένης σε τεκμήρια πρακτικής" και ότι είναι "πολύ πιθανή η εσφαλμένη χρήση των περιορισμένων πόρων."

Εγχειρίδια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας είναι στο  Εγχειρίδιο Διαγνωστικής για την Νηπιακή και την Πρώιμη Παιδική ηλικία του Stanley Greenspan και ως Διαταραχές Ρύθμισης της Αισθητηριακής Επεξεργασίας στο μέρος της Διαγνωστικής Ταξινόμησης Από Μηδέν έως Τριών [75] , αλλά δεν αναγνωρίζεται στα εγχειρίδια ICD-10 ή το πρόσφατα ενημερωμένο το DSM-5.[76] Ωστόσο, η ασυνήθιστη αντιδραστικότητα σε αισθητηριακές εισροές ή το ασυνήθιστο ενδιαφέρον σε αισθητηριακές πτυχές περιλαμβάνονται ως ένα πιθανό αλλά όχι απαραίτητο κριτήριο για τη διάγνωση του αυτισμού.[77]

Εσφαλμένη διάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ορισμένοι δηλώνουν ότι η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας είναι μια ξεχωριστή διάγνωση, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι οι διαφορές στην αισθητηριακή αποκριτικότητα είναι χαρακτηριστικά από άλλες διαγνώσεις και δεν αποτελούν μια αυτόνομη διάγνωση. [78] Ο νευροεπιστήμονας David Eagleman έχει προτείνει ότι η διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας μπορεί να είναι μια μορφή συναισθησίας, μια αντιληπτική κατάσταση κατά την οποία οι αισθήσεις αναμειγνύονται. [79] Συγκεκριμένα, ο Eagleman  προτείνει ότι αντί μια αισθητηριακή εισροή να "συνδέεται με μια χρωματική περιοχή [του εγκεφάλου ενός ατόμου], να συνδέεται με μια περιοχή που αφορά τον πόνο ή την αποστροφή ή την ναυτία"[80][81][82]

Ερευνητές έχουν περιγράψει μια κληρονομική  διαταραχή αισθητηριακής υπερδιέγερση που μπορεί να δεχθεί θεραπεία και πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια τόσο για τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής όσο και τη δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης.[83]

Ξεχωρίζοντας την Διαταραχή Αισθητηριακής Επεξεργασίας από τον Αυτισμό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πρόσφατες μελέτες συνέβαλαν στην διαφοροποίηση σε φυσιολογικό επίπεδο τυπικά αναπτυσσόμενων παιδιών από παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας και από τα παιδιά με αυτισμό. Περίπου το 1% του παιδικού πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών έχει διαγνωστεί με αυτισμό, ενώ περίπου 5-16% των παιδιών βρέθηκε ότι έχουν δυσκολία στην επεξεργασία αισθητηριακών εισροών. Σε μια πρόσφατη μελέτη που διεξήχθη από τους Owen et al., χρησιμοποιήθηκε απεικόνιση τανυστή διάχυσης (Αγγλικά diffusion tensor imaging (DTI)) για την εξέταση δεματίων/οδών λευκής ουσίας του εγκεφάλου σε μια ομάδα παιδιών με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας σε σύγκριση με μια ομάδα από τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά. Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν την ύπαρξη λιγότερης μικροδομής λευκής ουσίας του εγκεφάλου, ιδιαίτερα στον οπίσθιο εγκέφαλο, σε παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας σε σύγκριση με τα τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά. Το εύρημα αυτό δείχνει μια φυσιολογική παραλλαγή σε μια περιοχή του εγκεφάλου που περιλαμβάνει την αισθητηριακή επεξεργασία και ολοκλήρωση, το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση μερικών εκ των προκλήσεων που βιώνουν τα παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας. Αυτή η συγκεκριμένη μελέτη πρότεινε ότι η απεικόνιση τανυστή διάχυσης (Αγγλικά diffusion tensor imaging (DTI)) μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη διάγνωση και τη διαφοροποίηση της διαταραχής αισθητηριακής επεξεργασίας και του αυτισμού.[84]

Σε μια μελέτη παρακολούθησης (Αγγλικά follow-up study) σχετική με τη διαφοροποίηση της διαταραχής αισθητηριακής επεξεργασίας από τον αυτισμό, οι Chang et al. εξέτασαν τις διαφορές των δεματίων/οδών λευκής ουσίας του εγκεφάλου σε μια ομάδα παιδιών με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας σε σύγκριση με μια ομάδα παιδιών με αυτισμό, και επίσης σε σχέση με μια ομάδα από τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν σημαντικά λιγότερη συνδεσιμότητα λευκής ουσίας μεταξύ των βρεγματικών και ινιακών λοβών σε παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας και διαταραχή αυτιστικού φάσματος σε σύγκριση με τα τυπικά αναπτυσσόμενα παιδιά. Όπως προαναφέρθηκε, αυτές οι συνδέσεις παίζουν μεγάλο ρόλο στην αισθητηριακή αντίληψη και την αισθητηριακή ολοκλήρωση. Ωστόσο, η μελέτη βρήκε μόνο μειωμένη συνδεσιμότητα στον κροταφικό λοβό της ομάδας των παιδιών με διαταραχή αυτιστικού φάσματος. Αυτή η περιοχή του εγκεφάλου συμβάλλει στην κοινωνικο-συναισθηματική επεξεργασία. Τα ευρήματα αυτά αποκαλύπτουν μια σημαντική συσχέτιση μεταξύ του κυκλώματος της λευκής ουσίας και της γνωστικής προόδου, ιδίως στους τομείς της ακουστικής ολοκλήρωσης, των κοινωνικών δεξιοτήτων, της μνήμης και της προσοχής. Τα ευρήματα αυτά μπορεί να βοηθήσουν να καθοδηγηθεί η θεραπεία και να παρασχεθούν πιο εξατομικευμένες παρεμβάσεις για τα παιδιά με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας, διαταραχή αυτιστικού φάσματος και άλλες διαγνώσεις. Ωστόσο, περισσότερη έρευνα πρέπει να γίνει με μεγαλύτερες ομάδες και περισσότερη προσοχή σε άλλες αλλαγές νευρωνικών κυκλωμάτων. [85]

Έρευνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια πρόσφατη ανασκόπηση της έρευνας στην Θεραπεία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης (Αγγλικά Sensory Integration Therapy) κατέληξε στο συμπέρασμα ότι είναι "αναποτελεσματική και ότι το θεωρητικό υπόβαθρο και οι πρακτικές αξιολόγησης είναι μη έγκυρα." Επιπλέον, οι συγγραφείς προειδοποίησαν ότι οι τεχνικές της Θεραπείας Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης υπάρχουν "εκτός των ορίων της καθιερωμένης βασισμένης σε τεκμήρια πρακτικής" και ότι είναι "πολύ πιθανή η εσφαλμένη χρήση των περιορισμένων πόρων."[86]

Ιστορική αναδρομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασία περιγράφηκαν για πρώτη φορά σε βάθος από την Εργοθεραπεύτρια Anna Jean Ayres (1920-1989). Σύμφωνα με τα γραπτά της Ayres, ένα άτομο με διαταραχές αισθητηριακής επεξεργασία θα έχει μειωμένη ικανότητα να οργανώσει αισθητηριακές πληροφορίες, όπως εισέρχονται μέσω των αισθήσεων.[87]

Αρχικό μοντέλο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το θεωρητικό πλαίσιο αναφοράς της Ayres για αυτό που ονόμαζε Αισθητηριακή ολοκλήρωση αναπτύχθηκε μετά από έξι μελέτες ανάλυσης παραγόντων του πληθυσμού των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες, αντιληπτικό-κινητικές αναπηρίες και παιδιών τυπικής ανάπτυξης. [88] Η Ayres δημιούργησε την παρακάτω νοσολογία με βάση τα πρότυπα που εμφανίστηκαν στην παραγοντική ανάλυσή της:

  • Δυσπραξία: φτωχός κινητικός σχεδιασμός (περισσότερο σχετίζεται με το αιθουσαίο σύστημα και την ιδιοδεκτικότητα)
  • Φτωχή αμφίπλευρη ολοκλήρωση: ανεπαρκής χρήση των δύο πλευρών του σώματος ταυτόχρονα
  • Aπτική αμυντικότητα: αρνητική αντίδραση σε απτικά ερεθίσματα
  • Οπτικό-αντιληπτικά ελλείμματα: φτωχή αντίληψη του χώρου και των σχημάτων και φτωχές οπτικο-κινητικές λειτουργίες
  • Σωματοδυσπραξία: φτωχός κινητικός σχεδιασμός (που σχετίζεται με την φτωχή εισροή που προέρχεται από το απτικό και ιδιοδεκτικό σύστημα)
  • Ακουστικο-γλωσσικά προβλήματα

Τόσο τα οπτικο-αντιληπτικά όσο και τα ακουστικο-γλωσσικά ελλείμματα θεωρούνταν ότι να έχουν μια ισχυρή γνωστική συνιστώσα και μια αδύναμη σχέση με τα υποκείμενα ελλείμματα αισθητηριακής επεξεργασίας και ως εκ τούτου δεν θεωρούνται βασικά ελλείμματα σε πολλά μοντέλα της αισθητηριακής επεξεργασίας.

Το 1998, η Mulligan πραγματοποίησε μια μελέτη 10.000 σύνολων δεδομένων, το καθένα από τα οποία αντιπροσώπευε ένα μεμονωμένο παιδί. Έκανε επιβεβαιωτικές και  διερευνητικές αναλύσεις παραγόντων και βρήκε παρόμοια μοτίβα ελλειμμάτων με τα δεδομένα της όπως είχε νωρίτερα βρει η Ayres.[89]

Το μοντέλο τεταρτημορίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η νοσολογία της Dunn χρησιμοποιεί δύο κριτήρια: [90] τον αποκριτικό τύπο (παθητικού έναντι ενεργητικού) και την αισθητηριακή ουδό στο ερέθισμα (χαμηλή ή υψηλή), δημιουργώντας 4 υποτύπους ή τεταρτημόρια: [91]

  • Υψηλές νευρολογικές ουδοί
  1. Χαμηλή καταγραφή: υψηλή ουδός με παθητική απόκριση. Τα άτομα που δεν λαμβάνουν υπόψιν τις αισθήσεις και ως εκ τούτου συμμετέχουν σε παθητική συμπεριφορά.[92]
  2. Αισθητηριακή αναζήτηση: υψηλή ουδός και ενεργητική απόκριση. Όσοι ενεργά αναζητούν μια πλούσιο αισθητηριακά γεμάτο περιβάλλον.
  • Χαμηλές νευρολογικές ουδοί
  1. Ευαισθησία σε ερεθίσματα: χαμηλή ουδός με παθητική απόκριση. Άτομα που αποσπώνται και νιώθουν άβολα όταν εκτίθενται σε αίσθηση, αλλά δεν περιορίζουν ενεργά ή δεν αποφεύγουν την έκθεση στην αίσθηση.
  2. Αισθητηριακή αποφυγή: χαμηλή ουδός και ενεργητική απόκριση. Άτομα που συμμετέχουν ενεργά στον περιορισμό της έκθεσή τους στις αισθήσεις και ως εκ τούτου είναι υψηλά αυτο-ρυθμιστικοί.

Μοντέλο αισθητηριακής επεξεργασίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην νοσολογία της Miller η "δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης" μετονομάστηκε σε " διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας" για να διευκολύνει τη συντονισμένη ερευνητική εργασία με άλλους τομείς, όπως η νευρολογία, αφού "η χρήση του όρου αισθητηριακή ολοκλήρωση συχνά αναφέρεται σε μια νευροφυσιολογική κυτταρική διαδικασία και όχι μια συμπεριφορική απόκριση σε αισθητηριακά ερεθίσματα, όπως επισήμανε η Ayres." Η τρέχουσα νοσολογία των διαταραχών αισθητηριακής επεξεργασίας αναπτύχθηκε από την Miller, βασισμένη σε βασικές νευρολογικές αρχές.

Άλλα μοντέλα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια ευρεία ποικιλία προσεγγίσεων έχουν ενσωματώσει την αίσθηση προκειμένου να επηρεάσουν τη μάθηση και τη συμπεριφορά.

  • Το «Alert Program for Self-Regulation» είναι μια συμπληρωματική προσέγγιση που ενθαρρύνει τη γνωστική συνειδητοποίηση της εγρήγορσης συχνά με τη χρήση των αισθητηριακών στρατηγικών προς υποστήριξη της μάθησης και της συμπεριφοράς.
  • Άλλες προσεγγίσεις χρησιμοποιούν κυρίως παθητικές αισθητηριακές εμπειρίες ή παθητική αισθητηριακή διέγερση με βάση συγκεκριμένα πρωτόκολλα, όπως το πρωτόκολλο Wilbarger και το Αιθουσαίο-Οφθαλμοκινητικό Πρωτόκολλο (Αγγλικά Vestibular-Oculomotor Protocol).

Προάσπιση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Αμερικανικός Σύλλογος Εργοθεραπείας (AOTA) υποστηρίζει τη χρήση μιας ποικιλίας μεθόδων της αισθητηριακής ολοκλήρωσης για άτομα με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας. Ο οργανισμός υποστήριξε την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα προς αύξηση ασφαλιστικής κάλυψης για σχετικές θεραπείες. Επίσης έχουν γίνει προσπάθειες για εκπαίδευση του κοινού σχετικά με την θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Οι κατευθυντήριες γραμμές πρακτικής του ΑΟΤΑ επί του παρόντος υποστηρίζουν τη χρήση της θεραπείας αισθητηριακής ολοκλήρωσης και την  διεπιστημονική εκπαίδευση και συνεργασία προκειμένου να βελτιστοποιηθεί η θεραπεία για τα άτομα με διαταραχή αισθητηριακής επεξεργασίας. Ο AOTA παρέχει αρκετούς πόρους που σχετίζονται με τη θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, μερικοί από τους οποίους περιλαμβάνουν ένα ενημερωτικό δελτίο, τη νέα έρευνα και τις δυνατότητες συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.[93]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εργοθεραπεία

Άννα Τζιν Αίαρς

Θεραπεία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης

Επιστήμη έργου

Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Van Hulle, C., Lemery-Chalfant, K., & Goldsmith, H. H. (2015). Trajectories of Sensory Over-Responsivity from Early to Middle Childhood: Birth and Temperament Risk Factors. Plos ONE, 10(6), 1-20. doi:10.1371/journal.pone.0129968
  1. ↑ Cosbey J.; Johnston S. S.; Dunn M. L. (2010). «Sensory processing disorders and social participation». Am J Occup Ther 64 (3): 462–73. doi:10.5014/ajot.2010.09076. PMID 20608277. 
  2. ↑ «Sensory Processing Disorder Explained». SPD Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2010. 
  3. ↑ Ayres, A. Jean (1972). Sensory integration and learning disordersΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. Los Angeles: Western Psychological Services. ISBN 0-87424-303-3. OCLC 590960. 
  4. ↑ Ayres AJ (1972). «Types of sensory integrative dysfunction among disabled learners». Am J Occup Ther 26 (1): 13–8. PMID 5008164. 
  5. ↑ Bunim, J. (2014). Kids with autism, sensory processing disorders show brain wiring differences. University of California San Francisco. Retrieved from https://www.ucsf.edu/news/2014/07/116196/kids-autism-and-sensory-processing-disorders-show-differences-brain-wiring
  6. ↑ Walbam, K. (2014). The Relevance of Sensory Processing Disorder to Social Work Practice: An Interdisciplinary Approach. Child & Adolescent Social Work Journal, 31(1), 61-70. doi:10.1007/s10560-013-0308-2
  7. ↑ Palmer, Brian (2014-02-27). «Get Ready for the Next Big Medical Fight» (στα αγγλικά). Slate. ISSN 1091-2339. http://www.slate.com/articles/health_and_science/medical_examiner/2014/02/sensory_processing_disorder_the_debate_over_whether_spd_is_a_real_disease.html. Ανακτήθηκε στις 2017-12-27. 
  8. ↑ «AAP Recommends Careful Approach to Using Sensory-Based Therapies». www.aap.org (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2017. 
  9. ↑ «Concept evolution in sensory integration: a proposed nosology for diagnosis». The American Journal of Occupational Therapy 61 (2): 135–40. 2007. doi:10.5014/ajot.61.2.135. PMID 17436834. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-27. https://web.archive.org/web/20160327155654/http://www.spdfoundation.net/files/4114/2430/1280/Miller_Anzalone.pdf. Ανακτήθηκε στις 2018-08-04. 
  10. ↑ «Perspectives on sensory processing disorder: a call for translational research». Front Integr Neurosci 3: 22. 2009. doi:10.3389/neuro.07.022.2009. PMID 19826493. 
  11. ↑ «Sensory integration therapies for children with developmental and behavioral disorders». Pediatrics 129 (6): 1186–9. June 2012. doi:10.1542/peds.2012-0876. PMID 22641765. 
  12. ↑ «Parasympathetic functions in children with sensory processing disorder». Front Integr Neurosci 4: 4. 2010. doi:10.3389/fnint.2010.00004. PMID 20300470. PMC 2839854. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-25. https://web.archive.org/web/20121025020516/http://spdfoundation.net/pdf/Schaaf_et_al_parasympathetic_functions_in_children_with_spd.pdf. 
  13. ↑ Miller, L. J.· Reisman, J. E. S. S. Roley· E. I. Blanche· R. C. Schaff, επιμ. An ecological model of sensory modulation: Performance of children with fragile X syndrome, autistic disorder, attention-deficit/hyperactivity disorder, and sensory modulation dysfunction (PDF). Tucson, AZ:: Therapy Skill Builders. σελίδες 75–88. ISBN 9780761615156. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 25 Οκτωβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2013. 
  14. ↑ «Phenotypes within sensory modulation dysfunction». Compr Psychiatry 52 (6): 715–24. 2011. doi:10.1016/j.comppsych.2010.11.010. PMID 21310399. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-04-19. https://web.archive.org/web/20120419162237/http://www.spdfoundation.net/pdf/James,%20et%20al%202011%20Phenotypes%20within%20sensory%20modulationdysfunction_final.pdf. 
  15. ↑ «Development of multisensory reweighting is impaired for quiet stance control in children with developmental coordination disorder (DCD)». PLOS ONE 7 (7): e40932. 2012. doi:10.1371/journal.pone.0040932. PMID 22815872. 
  16. ↑ Lonkar, Heather. «An overview of sensory processing disorder». ScholarWorks at Western Michigan University. Western Michigan University. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2017. 
  17. ↑ Stock., Kranowitz, Carol. The out-of-sync child : recognizing and coping with sensory processing disorderΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή (Revised and updated έκδοση). New York. ISBN 0399531653. OCLC 61146175. 
  18. ↑ 18,0 18,1 C., Bundy, Anita (2002). Sensory integration : theory and practice. Lane, Shelly., Murray, Elizabeth A., Fisher, Anne G., 1946- (2nd έκδοση). Philadelphia: F.A. Davis. ISBN 0803605455. OCLC 49421642. 
  19. ↑ Hulle, Carol Van; Lemery-Chalfant, Kathryn; Goldsmith, H. Hill (2015-06-24). «Trajectories of Sensory Over-Responsivity from Early to Middle Childhood: Birth and Temperament Risk Factors». PLOS ONE 10 (6): e0129968. doi:10.1371/journal.pone.0129968. ISSN 1932-6203. http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0129968. 
  20. ↑ Peters, Sarika U.; Horowitz, Lucia; Barbieri-Welge, Rene; Taylor, Julie Lounds; Hundley, Rachel J. (2012-02-01). «Longitudinal follow-up of autism spectrum features and sensory behaviors in Angelman syndrome by deletion class» (στα αγγλικά). Journal of Child Psychology and Psychiatry 53 (2): 152–159. doi:10.1111/j.1469-7610.2011.02455.x. ISSN 1469-7610. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1469-7610.2011.02455.x/abstract. 
  21. ↑ «Sensory Processing Disorder: Causes, Symptoms, and Treatment» (στα αγγλικά). WebMD. https://www.webmd.com/children/sensory-processing-disorder#2. Ανακτήθηκε στις 2017-12-27. 
  22. ↑ Stein BE, Stanford TR, Rowland BA (December 2009). «The neural basis of multisensory integration in the midbrain: its organization and maturation». Hear. Res. 258 (1–2): 4–15. doi:10.1016/j.heares.2009.03.012. PMID 19345256. 
  23. ↑ «Validating the diagnosis of sensory processing disorders using EEG technology». Am J Occup Ther 61 (2): 176–89. 2007. doi:10.5014/ajot.61.2.176. PMID 17436840. 
  24. ↑ Goldsmith, H. H.; Van Hulle, C. A.; Arneson, C. L.; Schreiber, J. E.; Gernsbacher, M. A. (2006-06-01). «A population-based twin study of parentally reported tactile and auditory defensiveness in young children». Journal of Abnormal Child Psychology 34 (3): 393–407. doi:10.1007/s10802-006-9024-0. ISSN 0091-0627. PMID 16649001. PMC 4301432. https://archive.org/details/sim_journal-of-abnormal-child-psychology_2006-06_34_3/page/393. 
  25. ↑ «Maturation of sensory gating performance in children with and without sensory processing disorders». Int J Psychophysiol 72 (2): 187–97. May 2009. doi:10.1016/j.ijpsycho.2008.12.007. PMID 19146890. 
  26. ↑ «Comparison of sensory gating to mismatch negativity and self-reported perceptual phenomena in healthy adults». Psychophysiology 41 (4): 604–12. July 2004. doi:10.1111/j.1469-8986.2004.00191.x. PMID 15189483. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-25. https://web.archive.org/web/20121025022415/http://spdfoundation.net/pdf/kisely_noecker.pdf. 
  27. ↑ «Sensory processing disorder in a primate model: evidence from a longitudinal study of prenatal alcohol and prenatal stress effects». Child Dev 79 (1): 100–13. 2008. doi:10.1111/j.1467-8624.2007.01113.x. PMID 18269511. PMC 4226060. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-05-12. https://web.archive.org/web/20130512205539/http://www.sinetwork.org/pdf/schneider_moore.pdf. 
  28. ↑ «An exploratory event-related potential study of multisensory integration in sensory over-responsive children». Brain Res 1321: 393–407. June 2010. doi:10.1016/j.brainres.2010.01.043. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-24. https://web.archive.org/web/20121024223121/http://spdfoundation.net/pdf/Brett-Green_et_al%20article_2010.pdf. 
  29. ↑ Owen, Julia P.; Marco, Elysa J.; Desai, Shivani; Fourie, Emily; Harris, Julia; Hill, Susanna S.; Arnett, Anne B.; Mukherjee, Pratik (2013). «Abnormal white matter microstructure in children with sensory processing disorders». NeuroImage: Clinical 2: 844–853. doi:10.1016/j.nicl.2013.06.009. ISSN 2213-1582. 
  30. ↑ Chang, Yi-Shin; Owen, Julia P.; Desai, Shivani; Hill, Susanna S.; Arnett, Anne B.; Harris, Julia; Marco, Elysa J.; Mukherjee, Pratik (2014). «Autism and Sensory Processing Disorders: Shared White Matter Disruption in Sensory Pathways but Divergent Connectivity». PLOS ONE 9: e103038. doi:10.1371/journal.pone.0103038. PMID 25075609. 
  31. ↑ ICD 10
  32. ↑ Lucy Jane Miller. «Final Decision for DSM-V». Sensory Processing Disorder Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2013. 
  33. ↑ Kinnealey, Moya· Miller, Lucy J (1993). Helen L. Hopkins· Helen D. Smith· Helen S. Willard· Clare S. Spackman, επιμ. Sensory integration and learning disabilities (PDF). Willard and Spackman's occupational therapy (8 έκδοση). Philadelphia: Lippincott, cop. σελίδες 474–489. ISBN 9780397548774. OCLC 438843342. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 29 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2013. 
  34. ↑ «Course information and booking». Sensory Integration Network. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2013. 
  35. ↑ 35,0 35,1 «Assessments of sensory processing in infants: a systematic review». Dev Med Child Neurol 55 (4): 314–26. April 2013. doi:10.1111/j.1469-8749.2012.04434.x. PMID 23157488. https://archive.org/details/sim_developmental-medicine-and-child-neurology_2013-04_55_4/page/314. 
  36. ↑ «The sensory profile: a discriminant analysis of children with and without disabilities». Am J Occup Ther 52 (4): 283–90. April 1998. doi:10.5014/ajot.52.4.283. PMID 9544354. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-occupational-therapy_1998-04_52_4/page/283. 
  37. ↑ Bolaños, C., Gomez, M. M., Ramos, G., & Rios del Rio, J. (2016). Developmental Risk Signals as a Screening Tool for Early Identification of Sensory Processing Disorders. Occupational Therapy International, 23(2), 154-164. doi:10.1002/oti.1420
  38. ↑ «Development of the Sensory Processing Measure-School: initial studies of reliability and validity». Am J Occup Ther 61 (2): 170–5. 2007. doi:10.5014/ajot.61.2.170. PMID 17436839. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-05-19. https://web.archive.org/web/20180519232059/http://ajot.aotapress.net/content/61/2/170.full.pdf. 
  39. ↑ Glennon, Tara J.; Miller Kuhaneck, Heather; Herzberg, David (2011). «The Sensory Processing Measure–Preschool (SPM-P)—Part One: Description of the Tool and Its Use in the Preschool Environment». Journal of Occupational Therapy, Schools, & Early Intervention 4 (1): 42–52. doi:10.1080/19411243.2011.573245. ISSN 1941-1243. 
  40. ↑ Wilson B1, Pollock N, Kaplan BJ, Law M, Faris P (September 1992). «Reliability and construct validity of the Clinical Observations of Motor and Postural Skills.». Am J Occup Ther 46 (9): 775–83. doi:10.5014/ajot.46.9.775. PMID 1514563. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-occupational-therapy_1992-09_46_9/page/775. 
  41. ↑ «The Validity and Reliability of Developmental Test of Visual Perception-2nd Edition (DTVP-2)». Phys Occup Ther Pediatr 33 (4): 426–39. January 2013. doi:10.3109/01942638.2012.757573. PMID 23356245. 
  42. ↑ «Review of the Bruininks–Oseretsky Test of Motor Proficiency, Second Edition (BOT-2)». Phys Occup Ther Pediatr 27 (4): 87–102. 2007. doi:10.1080/j006v27n04_06. PMID 18032151. https://archive.org/details/sim_physical-occupational-therapy-in-pediatrics_2007_27_4/page/87. 
  43. ↑ «Behavior rating inventory of executive function». Child Neuropsychol 6 (3): 235–38. September 2000. doi:10.1076/chin.6.3.235.3152. PMID 11419452. 
  44. ↑ «Confirmatory factor analysis of the Behavior Rating Inventory of Executive Function (BRIEF) in a clinical sample». Child Neuropsychol 8 (4): 249–57. December 2002. doi:10.1076/chin.8.4.249.13513. PMID 12759822. 
  45. ↑ Miller, Lucy Jane· Collins, Britt (2013). «The "So What?" of Sensory Integration Therapy: Joie de Vivre» (PDF). Sensory Solutions. Sensory Processing Disorder Foundation. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (pdf) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2016. 
  46. ↑ Baranek GT (2002). «Efficacy of sensory and motor interventions for children with autism». J Autism Dev Disord 32 (5): 397–422. doi:10.1023/A:1020541906063. PMID 12463517. https://archive.org/details/sim_journal-of-autism-and-developmental-disorders_2002-10_32_5/page/397. 
  47. ↑ «Occupational therapy using a sensory integrative approach for children with developmental disabilities». Ment Retard Dev Disabil Res Rev 11 (2): 143–8. 2005. doi:10.1002/mrdd.20067. PMID 15977314. 
  48. ↑ «Somatosensory stimulation interventions for children with autism: literature review and clinical considerations». Can J Occup Ther 74 (5): 393–400. 2007. doi:10.2182/cjot.07.013. PMID 18183774. https://archive.org/details/sim_canadian-journal-of-occupational-therapy_2007-12_74_5/page/393. 
  49. ↑ Nancy Peske· Lindsey Biel (2005). Raising a sensory smart child: the definitive handbook for helping your child with sensory integration issuesΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. New York: Penguin Books. ISBN 0-14-303488-X. OCLC 56420392. 
  50. ↑ «Sensory Checklist» (PDF). Raising a Sensory Smart Child. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2013. 
  51. ↑ «The Effectiveness of Sensory Integration Therapy to Improve Functional Behaviour in Adults with Learning Disabilities: Five Single-Case Experimental Designs». Brit. J. Occup. Ther. 68 (2): 56–66. February 2005. http://www.ingentaconnect.com/content/cot/bjot/2005/00000068/00000002/art00002. 
  52. ↑ Brown, Stephen; Shankar, Rohit; Smith, Kathryn (2009). «Borderline personality disorder and sensory processing impairment». Progress in Neurology and Psychiatry 13 (4): 10–16. doi:10.1002/pnp.127. ISSN 1367-7543. 
  53. ↑ «Sensory processing disorder in mental health». Occupational Therapy News 2006: 28–29. 
  54. ↑ Kinnealey, Moya; Patten Koenig, Kristie; Smith, Sinclair (2011). «Relationships Between Sensory Modulation and Social Supports and Health-Related Quality of Life». American Journal of Occupational Therapy 65 (3): 320–327. doi:10.5014/ajot.2011.001370. PMID 21675338. 
  55. ↑ Ahn, RR.; Miller, LJ.; Milberger, S.; McIntosh, DN. (2004). «Prevalence of parents' perceptions of sensory processing disorders among kindergarten children.». Am J Occup Ther 58 (3): 287–93. doi:10.5014/ajot.58.3.287. PMID 15202626. http://spdnetwork.com/pdf/Prevalence-of-Parents-Perceptions-of-SPD-2004.pdf. [νεκρός σύνδεσμος]
  56. ↑ «Increased Functional Connectivity Between Subcortical and Cortical Resting-State Networks in Autism Spectrum Disorder». JAMA Psychiatry 72: 767. 2015. doi:10.1001/jamapsychiatry.2015.0101. PMC 5008437. https://archive.org/details/sim_jama-psychiatry_2015-08_72_8/page/767. 
  57. ↑ «A meta-analysis of sensory modulation symptoms in individuals with autism spectrum disorders». J Autism Dev Disord 39 (1): 1–11. 2008. doi:10.1007/s10803-008-0593-3. PMID 18512135. 
  58. ↑ «Neuropsychologic functioning in children with autism: further evidence for disordered complex information-processing». Child Neuropsychol 12 (4–5): 279–98. 2006. doi:10.1080/09297040600681190. PMID 16911973. 
  59. ↑ «Sensory Experiences Questionnaire: discriminating sensory features in young children with autism, developmental delays, and typical development». J Child Psychol Psychiatry 47 (6): 591–601. June 2006. doi:10.1111/j.1469-7610.2005.01546.x. PMID 16712636. 
  60. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα Little 2011.
  61. ↑ Lane, SJ.; Reynolds, S.; Thacker, L. (Mar 2010). «Sensory Over-Responsivity and ADHD: Differentiating Using Electrodermal Responses, Cortisol, and Anxiety.». Front Integr Neurosci 4. doi:10.3389/fnint.2010.00008. PMID 20556242. 
  62. ↑ Cheng, M.; Boggett-Carsjens, J. (May 2005). «Consider sensory processing disorders in the explosive child: case report and review.». Can Child Adolesc Psychiatr Rev 14 (2): 44–8. PMID 19030515. 
  63. ↑ American Friends of Tel Aviv University (2015). «Childhood hypersensitivity linked to OCD». ScienceDaily 72: 767. doi:10.1001/jamapsychiatry.2015.0101. PMC 5008437. https://www.sciencedaily.com/releases/2011/12/111227142541.htm. 
  64. ↑ «Impaired multisensory processing in schizophrenia: deficits in the visual enhancement of speech comprehension under noisy environmental conditions». Schizophr. Res. 97 (1–3): 173–83. December 2007. doi:10.1016/j.schres.2007.08.008. PMID 17928202. 
  65. ↑ «Auditory processing in schizophrenia during the middle latency period (10–50 ms): high-density electrical mapping and source analysis reveal subcortical antecedents to early cortical deficits». J Psychiatry Neurosci 32 (5): 339–53. September 2007. PMID 17823650. 
  66. ↑ «Auditory sensory dysfunction in schizophrenia: imprecision or distractibility?». Arch. Gen. Psychiatry 57 (12): 1149–55. December 2000. doi:10.1001/archpsyc.57.12.1149. PMID 11115328. 
  67. ↑ Kratz SV (June 2009). «Sensory integration intervention: historical concepts, treatment strategies and clinical experiences in three patients with succinic semialdehyde dehydrogenase (SSADH) deficiency». J. Inherit. Metab. Dis. 32 (3): 353–60. doi:10.1007/s10545-009-1149-1. PMID 19381864. 
  68. ↑ «[Sensory integration function in children with primary nocturnal enuresis]» (στα Chinese). Zhongguo Dang Dai Er Ke Za Zhi 10 (5): 611–3. October 2008. PMID 18947482. 
  69. ↑ «Alteration of postural responses to visual field motion in mild traumatic brain injury». Neurosurgery 59 (1): 134–9; discussion 134–9. July 2006. doi:10.1227/01.NEU.0000219197.33182.3F. PMID 16823309. https://archive.org/details/sim_neurosurgery_2006-07_59_1/page/134. 
  70. ↑ «Sensory-processing disorder in children with cochlear implants». Am J Occup Ther 63 (2): 208–13. 2009. doi:10.5014/ajot.63.2.208. PMID 19432059. 
  71. ↑ {http://pediatrics.aappublications.org/content/pediatrics/129/6/1186.full.pdf |title=Sensory Integration Therapies for Children With Developmental and Behavioral Disorders |format=pdf>
  72. ↑ Medicine, Section on Complementary and Integrative; Disabilities, Council on Children With (2012-06-01). «Sensory Integration Therapies for Children With Developmental and Behavioral Disorders» (στα αγγλικά). Pediatrics 129 (6): 1186–1189. doi:10.1542/peds.2012-0876. ISSN 0031-4005. PMID 22641765. http://pediatrics.aappublications.org/content/129/6/1186. 
  73. ↑ Blue Cross Blue Shield of Massachusetts (2017-12-24). «Medical Policy - Sensory Integration Therapy and Auditory Integration Therapy». Schizophr. Res. 97 (1–3): 173–83. doi:10.1016/j.schres.2007.08.008. PMID 17928202. https://www.bluecrossma.com/common/en_US/medical_policies/659%20Sensory%20Integration%20Therapy%20prn.pdf. 
  74. ↑ «Sensory Processing Disorder (SPD) and Social Security Disability Benefits». J Psychiatry Neurosci 32 (5): 339–53. September 2007. PMID 17823650. PMC 1963354. https://www.sensory-processing-disorder.com/sensory-processing-disorder-spd-and-social-security-disability-benefits.html. 
  75. ↑ «Infants and Toddlers Who Require Specialty Services and Supports» (pdf). Neurosurgery 59 (1): 134–9; discussion 134–9. July 2006. doi:10.1227/01.NEU.0000219197.33182.3F. PMID 16823309. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-27. https://web.archive.org/web/20110727082110/http://www.mi-aimh.org/documents/crosswalkaccess_eligibilitywithdch_title__121807.pdf. 
  76. ↑ «American Psychiatric Association Board of Trustees Approves DSM-5». Am J Occup Ther 63 (2): 208–13. 2009. doi:10.5014/ajot.63.2.208. PMID 19432059. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 October 2013. https://web.archive.org/web/20131005021044/http://dsmfacts.org/materials/american-psychiatric-association-board-of-trustees-approves-dsm-5/. Ανακτήθηκε στις 15 July 2013. 
  77. ↑ Susan L. Hyman (2013). «New DSM-5 includes changes to autism criteria». AAP News. American Academy of Pediatrics. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2013. 
  78. ↑ Joanne Flanagan (2009). «Sensory processing disorder» (PDF). Pediatric News. Kennedy Krieger.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2018. 
  79. ↑ Eagleman, David, Section on Complementary and Integrative; Cytowic, Richard E., Council on Children With (2012-06-01). «Wednesday is indigo blue: discovering the brain of synesthesia» (στα αγγλικά). Pediatrics (Cambridge, Mass: MIT Press) 129 (6): 1186–1189. doi:10.1542/peds.2012-0876. ISBN 0-262-01279-0. ISSN 0031-4005. OCLC 233697438. PMID 22641765. http://pediatrics.aappublications.org/content/129/6/1186. 
  80. ↑ The blended senses of synesthesia, Los Angeles Times, Feb 20, 2012.
  81. ↑ «Pathways to seeing music: enhanced structural connectivity in colored-music synesthesia». NeuroImage 74: 359–66. July 2013. doi:10.1016/j.neuroimage.2013.02.024. PMID 23454047. 
  82. ↑ Blue Cross Blue Shield of Massachusetts (Φεβρουαρίου 2012). «Redefining synaesthesia?» (PDF). σελίδες 20–3. doi:10.1111/j.2044-8295.2010.02003.x. PMID 22229770. 
  83. ↑ «Hypokalemic sensory overstimulation». J Child Neurol 22 (12): 1408–10. 2007. doi:10.1177/0883073807307095. PMID 18174562. 
  84. ↑ Owen, Julia; Marco, Elysa; Desai, Shivani; Fourie, Emily; Harris, Julia; Hill, Susanna; Arnett, Anne; Mukherjee, Pratik (June 17, 2013). «Abnormal white matter microstructure in children with sensory processing disorders». NeuroImage: Clinical 2: 844–853. doi:10.1016/j.nicl.2013.06.009. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213158213000776. Ανακτήθηκε στις 11 October 2017. 
  85. ↑ Chang, Yi-Shin· Owen, Julia· Desai, Shivani· Hill, Susanna· Arnett, Anne· Harris, Julia· Marco, Elysa· Mukherjee, Pratik (Ιουλίου 2014). «Autism and Sensory Processing Disorders: Shared White Matter Disruption in Sensory Pathways but Divergent Connectivity in Social-Emotional Pathways». σελίδες 1–17. doi:10.1371/journal.pone.0103038. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2017. 
  86. ↑ Smith, T.; Mruzek, D. W.; Mozingo, D. (2015), «Sensory integration therapy.», στο: Richard M. Foxx, James A. Mulick, επιμ., Controversial therapies for autism and intellectual disabilities: Fad, fashion, and science in professional practice, σελ. 247-269, https://books.google.com/books?id=HY29CgAAQBAJ&pg=PA247 
  87. ↑ Ayres, A. Jean.· Robbins, Jeff (2005). Sensory integration and the child : understanding hidden sensory challenge 25th Anniversary Edition. Los Angeles, CA: WPS. ISBN 978-0-87424-437-3. OCLC 63189804. 
  88. ↑ Bundy, Anita. C.· Lane, J. Shelly (2002). Sensory integration, Theory and practice. Philadelphia, PA: FA Davis Company. ISBN 0-8036-0545-5. 
  89. ↑ Smith Roley, Susanne· Mailloux, Zoe· Miller-Kuhaneck, Heather· Glennon, Tara (Σεπτέμβριος 2007). «Understanding Ayres Sensory Integration» (PDF). Pediatric News. 17. Kennedy Krieger.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2013. 
  90. ↑ Dunn, Winnie (April 1997). «The Impact of Sensory Processing Abilities on the Daily Lives of Young Children and Their Families: A Conceptual Model». Infants & Young Children: April 1997 9 (4): 20–3. doi:10.1111/j.2044-8295.2010.02003.x. PMID 22229770. http://journals.lww.com/iycjournal/abstract/1997/04000/the_impact_of_sensory_processing_abilities_on_the.5.aspx. Ανακτήθηκε στις 2013-07-19. 
  91. ↑ Dunn W (2001). «The sensations of everyday life: empirical, theoretical, and pragmatic considerations». Am J Occup Ther 55 (6): 608–20. doi:10.5014/ajot.55.6.608. PMID 12959225. 
  92. ↑ Engel-Yeger, Batya; Shochat, Tamar (June 2012). «The relationship between sensory processing patterns and sleep quality in healthy adults». Canadian Journal of Occupational Therapy 79 (3): 134–141. doi:10.2182/cjot.2012.79.3.2. PMID 18174562. 
  93. ↑ «Sensory Integration». The American Occupational Therapy Association, Inc. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2017. 

Περαιτέρω ανάγνωση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Διαταραχή_αισθητηριακής_επεξεργασίας&oldid=10404677"