Αταλάντη και Ιππομένης (ζωγραφική)

Η «Αταλάντη και Ιππομένης» είναι ζωγραφικός πίνακας, που είχε φιλοτεχνήσει στα 1622 – 25 ο Ιταλός ζωγράφος Γκουίντο Ρένι. Είναι ελαιογραφία σε μουσαμά, διαστάσεων 206 Χ 297 εκατοστών, που βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο Καποντιμόντε της Νάπολι στην Ιταλία. Το έργο είναι εμπνευσμένο από το μυθολογικό θέμα του αγώνα δρόμου ανάμεσα στην Αταλάντη και τον Ιπππομένη.

Ο μύθος της Αταλάντης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αταλάντη ήταν ηρωίδα της ελληνικής μυθολογίας, η οποία είχε από μικρή επιδείξει μεγάλες ικανότητες στο κυνήγι άγριων ζώων κι ακόμη είχε αποδειχτεί ακατανίκητη στον αγώνα δρόμου. Σύμφωνα με το μύθο, κάποιος χρησμός απαγόρευε στην Αταλάντη το γάμο και γι΄αυτό είχε παρακαλέσει τον πατέρα της Σχοινέα να μην την παντρέψει. Εκείνος είχε δεχθεί την παράκληση της κόρης του, με τον όρο όμως ότι αν κάποιος τη νικούσε σε αγώνα δρόμου, εκείνος θα την έπαιρνε γυναίκα του.

Μεγάλος ήταν ο αριθμός των μνηστήρων που υπέστησαν αυτή τη δοκιμασία. Η Αταλάντη αγωνιζόταν γυμνή, όπως και οι έφηβοι αθλητές, ο αγώνας διεξαγόταν μέσα στο δάσος και αυτοί που αποτύχαιναν φονεύονταν από την Αταλάντη. Ο μόνος ο οποίος την νίκησε ήταν ο Ιππομένης, ο οποίος πέτυχε να την νικήσει με ένα τέχνασμα που του υπέδειξε η θεά Αφροδίτη. Του χάρισε η θεά τρία χρυσά μήλα, που προέρχονταν από τον Κήπο των Εσπερίδων. Κατά τη διάρκεια του αγώνα, καθώς ο Ιππομένης προηγούνταν, έριχνε πίσω του από ένα χρυσό μήλο, κάθε φορά που η Αταλάντη επρόκειτο να τον προσπεράσει. Αυτό αποσπούσε την προσοχή της και την έκανε να καθυστερεί, ώσπου ο Ιππομένης κέρδισε τον αγώνα δρόμου. Οι δύο νέοι, παρασυρμένοι πια από τον έρωτά τους, περιπλανιόνταν μέσα στα δάση και συνευρέθηκαν ερωτικά μέσα σ΄ ένα ναό αφιερωμένο στη θεά Ρέα-Κυβέλη, πράγμα που θεωρούνταν ανόσιο να γίνει μέσα στο ναό. Για το λόγο αυτό και τιμωρήθηκαν με τη μεταμόρφωσή τους σε ζευγάρι λιονταριών.

Ο δημιουργός του πίνακα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Γκουίντο Ρένι (Guido Reni, Καλβεντσάνο, κοντά στην Μπολόνια 1575 – Μπολόνια 1642) ήταν Ιταλός ζωγράφος της εποχής του πρώιμου Μπαρόκ, ο οποίος διακρίθηκε για τον κλασικό ιδεαλισμό του στην απόδοση μυθολογικών και βιβλικών θεμάτων, επηρεασμένος από τον κλασικισμό των ζωγράφων της οικογένειας Καράτσι (Carracci). Εκτός από την οικογένεια Καράτσι, οι κύριες πηγές έμπνευσης του Γκουίντο Ρένι υπήρξαν οι νωπογραφίες του Ραφαήλ και τα αρχαία ελληνικά γλυπτά.

Στους μυθολογικούς και θρησκευτικούς του πίνακες, ο Ρένι διαμόρφωσε μια τεχνοτροπία που άμβλυνε την υπερβολή και την πολυπλοκότητα του μπαρόκ με μια κλασική αρμονία. Το έργο του αποτέλεσε σημαντικό σταθμό στην εξέλιξη του Μπαρόκ και οι μυθολογικές και θρησκευτικές συνθέσεις του τον ανέδειξαν σε ένα από τους διασημότερους ζωγράφους της εποχής του στην Ευρώπη και σε πρότυπο για τους Ιταλούς καλλιτέχνες του Μπαρόκ.

Ανάλυση της «Αταλάντης»[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η μυθολογική σύνθεση «Αταλάντη και Ιππομένης» του Γκουίντο Ρένι, που πραγματεύεται τον αγώνα δρόμου μεταξύ τους, είναι ένα από τα πιο γόνιμα έργα της περιόδου του Μπαρόκ. Στο έργο είναι ορατές οι επιδράσεις τόσο του κλασικισμού των Καράτσι όσο και οι φωτοσκιάσεις του Καραβάτζιο (Caravaggio). Οι μορφές παρουσιάζονται με εξιδανικευμένες αναλογίες, που δείχνουν την προτίμηση του Γκουίντο Ρένι προς τις χαριτωμένες στάσεις των μορφών, που αντικατοπτρίζουν κλασικά ιδεώδη.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Lucia Impelluso: “Mythes: Histoires et representations des dieux et des heros de l’ Antiquite” (edition francaise), p. 194, Editions de La Martiniere, Paris, 2008.
Christiane Stukenbrock & Barbara Toepper: «1000 Αριστουργήματα της Ευρωπαϊκής Ζωγραφικής» (ελληνική έκδοση), σελ. 766, Γ. Κ, Ελευθερουδάκης Α.Ε./KOENEMANN, Αθήνα, 2005.
Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμματα «Ρένι, Γκουίντο»», τόμος 52, σελ. 10-11, και «Αταλάντη», τόμος 12, σελ. 129-130, Εκδόσεις Πάπυρος, 1996.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Atalanta and Hippomenes by Guido Reni (Madrid) στο Wikimedia Commons