Αλορραγοειδή
| Αλορραγοειδή | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Το είδος Myriophyllum spicatum
| ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
|
Τα αλορ(ρ)αγοειδή ή αλορ(ρ)αγίδες (επιστημονική-λατινική ονομασία Haloragaceae) είναι οικογένεια δικοτυλήδονων φυτών, που ανήκει στην τάξη σαξιφραγκώδη. Στο παλαιότερο ταξινομικό σύστημα Cronquist ωστόσο περιλαμβανόταν στη δική της, ομώνυμη τάξη, τα αλορραγώδη (Haloragales).
Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα αλορραγοειδή παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία στη μορφή, περιλαμβάνοντας μικρά δένδρα όσο και καθαρώς υδρόβια φυτά. Τα περισσότερα είδη αλορραγοειδών είναι πόες, η πλειονότητα των οποίων είναι με τη σειρά τους πολυετείς πολυετείς, με μερικά μόνο είδη να είναι μονοετή. Αντιθέτως, τα είδη του γένους αλορραγόδενδρο (Haloragodendron) είναι ξυλώδη φυτά. Τα περισσότερα είδη του μεγαλύτερου γένους της οικογένειας, του Myriophyllum, είναι μόνοικα και δικλινή, ενώ τα περισσότερα άλλα είδη της οικογένειας είναι και μονοκλινή. Τα άνθη είναι συνήθως μικρά και ταπεινά στην εμφάνιση, με την εξαίρεση των γενών αλορραγόδενδρο και γλισχροκάρυο(ν) (Glischrocaryon). Κατά κανόνα έχουν ακτινωτή συμμετρία. Τα πέταλά τους παρουσιάζουν συνήθως τρόπιδα ή κουκούλα. Στο Myriophyllum τα θηλυκά άνθη συνήθως δεν έχουν καν περιάνθιο.
Ταξινομική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραδοσιακά τα αλορραγοειδή περιελάμβαναν πολλά ελάχιστα συγγενικά μεταξύ τους είδη, που σήμερα έχουν υπαχθεί σε άλλες οικογένειες. Καθοριστική ήταν η εργασία του Άντον Καρλ Σίντλερ το 1905, που υποδιαίρεσε τα Halorrhagaceae (όπως γράφονταν τότε) σε δύο υποοικογένειες (Halorrhagoideae και Gunneroideae) και την πρώτη σε δύο «φυλές» (τις Halorrhageae και τις Myriophylleae). Συνολικά η ταξινόμησή του είχε επτά γένη στην οικογένεια, αφαιρώντας κάποια από τα μέχρι τότε γένη και συγχωνεύοντας τα γένη Gonocarpus και Meionectes στο Haloragis.[1] Αυτή η ταξινόμηση παρέμεινε η πρότυπη μέχρι που ο Σω το 1966 αφαίρεσε το Gunnera χαρίζοντάς του τη δική του οικογένεια (Gunneraceae) και τάξη (Gunnerales), οπότε τα αλορραγοειδή έμειναν με 6 γένη.[2] Ακολούθησε το βιβλίο του Όρτσαρντ (Orchard) το 1975, που «αποκατέστησε» το Gonocarpus και διεχώρισε το Haloragodendron από το Haloragis, οπότε η οικογένεια είχε πλέον τα εξής οκτώ γένη[3][4]:
ΧΕΡΣΑΙΑ:
- Glischrocaryon, Endl., Αυστραλία (4 είδη)
- Gonocarpus, Thunb., Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, νοτιοανατολική Ασία (36 είδη)
- Haloragis, J.R.Forst. & G.Forst., Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, νότιος Ειρηνικός (26 είδη)
- Haloragodendron, Orchard, Αυστραλία (5 είδη)
ΥΔΡΟΧΑΡΕΣ:
- Laurembergia, P.J.Bergius, παντροπική κατανομή (4 είδη)
ΥΔΡΟΒΙΑ:
- Meziella, Schindl., νοτιοδυτική Αυστραλία (1 είδος)
- Myriophyllum, L., κοσμοπολιτικό γένος (60 είδη)
- Proserpinaca, L., Νέος Κόσμος (3 είδη)
Μοριακή εποχή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μια μοριακή μελέτη (ανάλυση DNA) μπόρεσε να διευκρινήσει τις ενδοοικογενειακές σχέσεις ανάμεσα στα γένη, με αποτέλεσμα κάποια ταξινομική αναθεώρηση με ανακατανομή ειδών. Επίσης επανεισάχθηκε το γένος Meionectes με την αφαίρεση δύο ειδών από το Haloragis, ενώ δημιουργήθηκε ένα νέο μονοτυπικό γένος, το Trihaloragis. Συνεπώς ο αριθμός των γενών της οικογένειας αυξήθηκε σε δέκα.
Η δυάδα Glischrocaryon-Haloragodendron ταυτοποιείται ως η ρίζα του φυλογενετικού δένδρου της οικογένειας, «αδελφή ομάδα» ως προς την υπόλοιπη οικογένεια. Ωστόσο τα όρια λίγων γενών παραμένουν απροσδιόριστα.[4]
Μια μεταγενέστερη, πιο λεπτομερής, μελέτη του γένους Myriophyllum κατέδειξε ότι το μονοτυπικό γένος Meziella ήταν ουσιαστικά μέρος του πρώτου, κάτι που οδήγησε στην ένταξή του σε αυτό ως υποείδους, γεγονός που μείωσε τον αριθμό των γενών των αλορραγοειδών σε εννέα.[5]
Είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Σήμερα (από το 2014) γίνονται γενικώς αποδεκτά 138 είδη φυτών στην οικογένεια, που είναι κατανεμημένα σε εννέα γένη[6] ως εξής:
- Glischrocaryon: 4 είδη
- Gonocarpus: 36 είδη
- Haloragis: 24 είδη
- Haloragodendron: 6 είδη
- Laurembergia: 4 είδη
- Myriophyllum: 60 είδη
- Proserpinaca: 2 είδη
- Meionectes: 2 είδη
- Trihaloragis: 1 είδος
Γεωγραφική κατανομή και ενδιαίτημα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γεωγραφική κατανομή των φυτών της οικογένειας είναι σχεδόν παγκόσμια.[4] Το κέντρο, όπου τα περισσότερα είδη, είναι η Αυστραλία, όπου συναντώνται τα επτά από τα εννέα γένη και το 70% των ειδών. Τα ενδιαιτήματα ποικίλλουν πολύ, από ξηρές ερημικές περιοχές μέχρι λίμνες γλυκού νερού (εντελώς υδρόβια είδη). Τα χερσαία γένη (Glischrocaryon, Gonocarpus, Haloragis, Haloragodendron και Trihaloragis ) περιορίζονται στο Νότιο Ημισφαίριο. Τα Meionectes, Meziella, Myriophyllum και Proserpinaca είναι υδρόβια με ευρύτερη κατανομή (το Myriophyllum συναντάται και στις λίμνες της Ελλάδας), ενώ τα Laurembergia είναι απλώς υδροχαρή φυτά. Τα γένη Glischrocaryon, Haloragodendron, Meionectes και Trihaloragis είναι ενδημικά της Αυστραλίας.[7][4]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βιβλία και διατριβές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Byng, James W. (2014). «Haloragaceae». The Flowering Plants Handbook: A practical guide to families and genera of the world. Plant Gateway Ltd. σελ. 165. ISBN 978-0-9929993-1-5.
- Christenhusz, Maarten J.M.· Fay, Michael F.· Chase, Mark W. (2017). «Saxifragales». Plants of the World: An Illustrated Encyclopedia of Vascular Plants. University of Chicago Press. σελίδες 231–244. ISBN 978-0-226-52292-0.
- Moody, Michael Lee (2004). Systematics of the angiosperm family Haloragaceae R. Br. emphasizing the aquatic genus Myriophyllum: Phylogeny, hybridization and character evolution (διδακτορική διατριβή). University of Connecticut.
- Orchard, Anthony Edward (1972). Taxonomic revisions in the family Haloragaceae R.Br (διδακτορική διατριβή). Department of Botany, University of Adelaide.
- Schindler, A.K. (1905). «Halorrhagaceae». Στο: Engler, Adolf. Das Pflanzenreich: regni vegetablilis conspectus (στα Λατινικά και Γερμανικά). 23. Λειψία: W. Engelmann.
Άρθρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Angiosperm Phylogeny Group IV (2016). «An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV». Botanical Journal of the Linnean Society 181 (1): 1-20. doi:.
- Chen, Ling-Yun; Zhao, Shu-Ying; Mao, Kang-Shan; Les, Donald H.; Wang, Qing-Feng; Moody, Michael L. (Σεπτέμβριος 2014). «Historical biogeography of Haloragaceae: An out-of-Australia hypothesis with multiple intercontinental dispersals». Molecular Phylogenetics and Evolution 78: 87-95. doi:. PMID 24841538. http://www.heimbiotop.de/Molec_Phylo_Evol_78(2014).pdf.
- Christenhusz, Maarten J.M.; Byng, J.W. (2016). «The number of known plants species in the world and its annual increase». Phytotaxa (Magnolia Press) 261 (3): 201-217. doi:. http://biotaxa.org/Phytotaxa/article/download/phytotaxa.261.3.1/20598.
- Jian, Shuguang; Soltis, Pamela S.; Gitzendanner, Matthew A.; Moore, Michael J.; Li, Ruiqi; Hendry, Tory A.; Qiu, Yin-Long; Dhingra, Amit και άλλοι. (Φεβρουάριος 2008). «Resolving an ancient, rapid radiation in Saxifragales». Systematic Biology 57 (1): 38-57. doi:. PMID 18275001. https://archive.org/details/sim_systematic-biology_2008-02_57_1/page/38.
- Moody, Michael L.; Les, Donald H. (2007). «Phylogenetic Systematics and Character Evolution in the Angiosperm Family Haloragaceae». American Journal of Botany 94 (12): 2005-2025. doi:. ISSN 0002-9122. PMID 21636395. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-09. https://web.archive.org/web/20170809050859/http://hydrodictyon.eeb.uconn.edu/people/les/Manuscript_Files/AJB_94%282005%29%5B2007%5D.pdf. Ανακτήθηκε στις 2022-12-12. Supplement Αρχειοθετήθηκε 2022-03-05 στο Wayback Machine.
- Moody, M.L.; Les, D.H. (2010). «Systematics of the Aquatic Angiosperm genus Myriophyllum (Haloragaceae)». Systematic Botany 35 (1): 121-139. doi:. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2021-05-07. https://web.archive.org/web/20210507031003/http://hydrodictyon.eeb.uconn.edu/people/les/Manuscript_Files/Syst_Bot_35(121)%5B2010%5D.pdf. Ανακτήθηκε στις 2022-12-12.
- Orchard, A.E. (1975). «Taxonomic revisions in the family Haloragaceae. 1. The genera Haloragis, Haloragodendron, Glischrocaryon, Meziella and Gonocarpus». Bulletin of the Auckland Institute and Museum 10: 1-299.
- Orchard, A.E. (1977). «Taxonomic revisions in the family Haloragaceae. 2. Further notes on Haloragus, Haloragodendron and Gonocarpus». Nuytsia 2 (3): 126-144. https://www.biodiversitylibrary.org/part/228649#/summary.
- Orchard, A.E. (1979). «Myriophyllum (Haloragaceae) in Australasia. I. New Zealand: A Revision of the Genus and a Synopsis of the Family». Brunonia 2: 247-287. doi:.
- Orchard, A.E. (1986). «New taxa in Gonocarpus and Haloragis (Haloragaceae)». Nuytsia 5 (3): 327-340. https://www.biodiversitylibrary.org/part/229627#/summary.
Ιστότοποι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Orchard, A.E. (2019). Kodela, Phillip, επιμ. «Haloragaceae R.Br». Flora of Australia, Online τόμος 18. Australian Biological Resources Study. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2019.
- POWO (2019). «Haloragaceae R.Br». Plants of the World Online. Royal Botanic Gardens, Kew. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2019.
- «Haloragaceae». VicFlora: Flora of Victoria. Royal Botanic Gardens Victoria. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- «Haloragaceae R.Br». FloraBase—the Western Australian Flora. Western Australian Herbarium. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- «Family Haloragaceae». PlantNET - FloraOnline. The Royal Botanic Garden, Sydney. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2019.
- Stevens, P.F. (2019) [2001]. «Saxifragales». Angiosperm Phylogeny Website. Missouri Botanical Garden. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2019.
- Chen, Jiarui· Funston, Michele (2004). «Haloragaceae». σελίδες 427–428. Ανακτήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 2019., στο Flora of China online, τόμος 13
