Αρσενικό: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Χειροκίνητη αναστροφή Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό
Δημιουργήθηκε από μετάφραση της σελίδας "Male"
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{πηγές|09|02|2020}}
{{άλλεςχρήσεις4||το χημικό στοιχείο|Αρσενικό (χημικό στοιχείο)}}


[[Αρχείο:Mars_symbol.svg|μικρογραφία|Το σύμβολο του ρωμαϊκού θεού [[Μαρς|Άρη]] (θεού του πολέμου) είναι το συνηθέστερο σύμβολο του αρσενικού φύλου. Αντιπροσωπεύει επίσης τον πλανήτη [[Άρης (πλανήτης)|Άρη]] και είναι το αλχημικό σύμβολο του [[Σίδηρος|σιδήρου]].]]
[[Αρχείο:Male.svg|right|thumb|120px|Το σύμβολο του αρσενικού φύλου.]]
Το αρσενικό (♂) είναι το [[φύλο]] ενός [[Οργανισμός (βιολογία)|οργανισμιλυ]] που παράγει τον γαμέτη που λέγεται σπέρμα, ο οποίος συγχωνεύεται με τον μεγαλύτερο [[Ωάριο|θηλυκό γαμέτη]],<ref>{{Cite journal|last=Lehtonen|first=Jussi|last2=Parker|first2=Geoff A.|date=2014-12-01|title=Gamete competition, gamete limitation, and the evolution of the two sexes|url=https://academic.oup.com/molehr/article/20/12/1161/1062990|journal=Molecular Human Reproduction|language=en|volume=20|issue=12|pages=1161–1168|doi=10.1093/molehr/gau068|pmid=25323972|issn=1360-9947}}</ref><ref>{{Cite book|title=The Biology of Reproduction|first=Giuseppe|last=Fusco|first2=Alessandro|last2=Minelli|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-108-49985-9|date=2019-10-10|url=https://books.google.com/books?id=AKGsDwAAQBAJ&q=the+biology+of+reproduction+define+sex|γλώσσα=en}}</ref><ref>{{Cite book|title=A Dictionary of Biology|first=Robert|last=Hine|first2=Elizabeth|last2=Martin|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-871437-8|date=2015|page=354|url=https://books.google.com/books?id=gMf9CAAAQBAJ|γλώσσα=en}}</ref> το [[ωάριο]], στη διαδικασία της γονιμοποίησης. Ένας αρσενικός οργανισμός δεν μπορεί [[Σεξουαλική αναπαραγωγή|αναπαραχθεί σεξουαλικά]] χωρίς να έχει πρόσβαση σε τουλάχιστον ένα θηλυκό ωάριο, αλλά ορισμένοι οργανισμοί μπορούν να αναπαραχθούν τόσο σεξουαλικά όσο και [[Αγενής αναπαραγωγή|ασεξουαλικά]].<ref>{{Cite journal|last=Lively|first=Curtis M.|date=2010-03-01|title=A Review of Red Queen Models for the Persistence of Obligate Sexual Reproduction|url=https://academic.oup.com/jhered/article/101/suppl_1/S13/757712|journal=Journal of Heredity|language=en|volume=101|issue=suppl_1|pages=S13–S20|doi=10.1093/jhered/esq010|pmid=20421322|issn=0022-1503}}</ref> Στα περισσότερα αρσενικά [[Θηλαστικό|θηλαστικά]], συμπεριλαμβανομένων των αρσενικών ανθρώπων, υπάρχει ένα [[χρωμόσωμα Υ]],<ref>{{Cite web|url=https://ghr.nlm.nih.gov/chromosome/Y|title=Y chromosome|last=Reference|first=Genetics Home|website=Genetics Home Reference|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.genome.gov/genetics-glossary/Y-Chromosome|title=Y Chromosome|website=Genome.gov|language=en|accessdate=2020-09-07}}</ref> το οποίο κωδικοποιεί την παραγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων [[Τεστοστερόνη|τεστοστερόνης]] για να αναπτυχθούν τα [[Ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα|αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα]]. Δεν έχουν όλα τα είδη ένα κοινό [[Σύστημα φυλοκαθορισμού|σύστημα προσδιορισμού φύλου]]. Στα περισσότερα [[Ζώο|ζώα]], συμπεριλαμβανομένων των [[Άνθρωπος|ανθρώπων]], το φύλο καθορίζεται [[Γενετική|γενετικά]]. Σε είδη όπως το ''[[Cymothoa exigua]]'' το φύλο αλλάζει ανάλογα με τον αριθμό των θηλυκών που υπάρχουν στην περιοχή.<ref>{{Cite web|url=http://www.fromquarkstoquasars.com/the-most-horrifying-parasite-cymothoa-exigua/|title=Meet The Sex-Changing, Tongue-Eating Parasite|last=Creighton|first=Jolene|authorlink=Jolene Creighton|website=From Quarks to Quasars|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131107080752/http://www.fromquarkstoquasars.com/the-most-horrifying-parasite-cymothoa-exigua/|archivedate=November 7, 2013|accessdate=7 April 2014}}</ref>


== Επισκόπηση ==
'''Αρσενικός''' [[οργανισμός]] στη [[φυσιολογία]] είναι το φύλο που παράγει [[σπέρμα]].Κάθε [[σπερματοζωάριο]] μπορεί να συγχωνευτεί με ένα μεγαλύτερο [[θηλυκό]] γαμέτη, ή [[ωάριο]], στη διαδικασία της γονιμοποίησης. Ένα αρσενικό δεν μπορεί να [[αναπαραγωγή|αναπαραχθεί σεξουαλικά]] χωρίς την πρόσβαση σε τουλάχιστον ένα ωάριο ενός θηλυκού, όμως κάποιοι οργανισμοί μπορούν να αναπαραχθούν και σεξουαλικά και μη σεξουαλικά. Τα περισσότερα αρσενικά [[θηλαστικό|θηλαστικά]], ανάμεσά τους και ο [[άνθρωπος]], έχουν [[χρωμόσωμα]] Υ, το οποίο κρυπτογραφούν για να παράγει μεγαλύτερες ποσότητες [[τεστοστερόνη]]ς για την ανάπτυξη των αρσενικών [[γεννητικά όργανα|γεννητικών οργάνων]].
Η ύπαρξη δύο φύλων φαίνεται να έχει επιλεγεί ανεξάρτητα σε διαφορετικές εξελικτικές γενεές (συγκλίνουσα εξέλιξη).<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sex|title=Sex|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_and_General_Biology/Book%3A_Biofundamentals_(Klymkowsky_and_Cooper)/04%3A_Social_evolution_and_sexual_selection/4.09%3A_Sexual_dimorphism|title=4.9: Sexual dimorphism|ημερομηνία=2016-06-04|website=Biology LibreTexts|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref> Το επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι η σεξουαλική αναπαραγωγή στα ισογαμικά είδη με δύο ή περισσότερους τύπους ζευγαρώματος με γαμέτες πανομοιότυπης μορφής και συμπεριφοράς (αλλά διαφορετικές σε μοριακό επίπεδο) σε ανισογαμικά είδη με [[Γαμέτης|γαμέτες]] αρσενικού και [[Θηλυκό|θηλυκού]] τύπου προς τα ωογαμικά είδη στα οποία ο θηλυκός γαμέτης είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αρσενικό και δεν έχει την ικανότητα να κινηθεί. Υπάρχει ένα καλό επιχείρημα ότι αυτό το μοτίβο καθοδηγείται από τους φυσικούς περιορισμούς στους μηχανισμούς με τους οποίους οι δύο γαμέτες συγκεντρώνονται όπως απαιτείται για την διαδικασία της [[Σεξουαλική αναπαραγωγή|σεξουαλικής αναπαραγωγής]].<ref>{{Cite book|title=Living at Micro Scale|first=David B.|last=Dusenbery|publisher=Harvard University Press|isbn=978-0-674-03116-6|year=2009|location=Cambridge, Massachusetts}}.</ref>


Κατά συνέπεια, το φύλο ενός ατόμου, σε πάρα πολλά είδη, ορίζεται από τον τύπο των γαμετών που παράγονται (δηλαδή: σπερματοζωάρια έναντι ωαρίων) και οι διαφορές μεταξύ αρσενικών και θηλυκών σε μια γενεαλογία δεν είναι πάντα προγνωστικές ως προς τις διαφορές που θα εμφανιστούν σε μια άλλη.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_and_General_Biology/Book%3A_Biofundamentals_(Klymkowsky_and_Cooper)/04%3A_Social_evolution_and_sexual_selection/4.09%3A_Sexual_dimorphism|title=4.9: Sexual dimorphism|ημερομηνία=2016-06-04|website=Biology LibreTexts|language=en|accessdate=2020-07-22}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_and_General_Biology/Book%3A_Biofundamentals_(Klymkowsky_and_Cooper)/04%3A_Social_evolution_and_sexual_selection/4.09%3A_Sexual_dimorphism "4.9: Sexual dimorphism"]. ''Biology LibreTexts''. 2016-06-04<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-07-22</span></span>.</cite></ref><ref>{{Cite web|url=https://www.quantamagazine.org/why-sex-biologists-find-new-explanations-20200423/|title=Why Sex? Biologists Find New Explanations.|last=Wilcox|first=Christie|ημερομηνία=23 April 2020|website=Quanta Magazine|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref><ref>{{Citation|last=Lehtonen|first=Jussi|title=Gamete Size|date=2017|journal=Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science|pages=1–4|editor-last=Shackelford|editor-first=Todd K.|place=Cham|publisher=Springer International Publishing|language=en|doi=10.1007/978-3-319-16999-6_3063-1|isbn=978-3-319-16999-6|editor2-last=Weekes-Shackelford|editor2-first=Viviana A.}}</ref>
Δεν μοιράζονται όλα τα [[είδος (βιολογία)|είδη]] κοινό σύστημα προσδιορισμού του φύλου. Στα περισσότερα ζώα και στον άνθρωπο, το φύλο (σε αντίθεση με το [[κοινωνικό φύλο]]) προσδιορίζεται [[γενετική|γενετικά]], ωστόσο σε κάποια είδη προσδιορίζεται με βάση κοινωνικούς ή παράγοντες του περιβάλλοντος. Για παράδειγμα, το ''[[Cymothoa exigua]]'' αλλάζει φύλο ανάλογα με τον αριθμό των θηλυκών που γειτνιάζουν. <ref>{{cite web|last=Creighton|first=Jolene|title=Meet The Sex-Changing, Tongue-Eating Parasite:|url=http://www.fromquarkstoquasars.com/the-most-horrifying-parasite-cymothoa-exigua/|work=From Quarks to Quasars|accessdate=7 April 2014}}</ref>


Ο [[φυλετικός διμορφισμός]] μεταξύ των οργανισμών ή των αναπαραγωγικών οργάνων διαφορετικών φύλων δεν περιορίζονται μόνο στα ζώα. Αρσενικοί γαμέτες εμφανίζονται επίσης στα χυτρίδια, τα [[διάτομα]] και τα χερσαία [[Φυτό|φυτά]], κ.ά.. Στα χερσαία φυτά το θηλυκό και το αρσενικό γένος προσδιορίζουν όχι μόνο τους θηλυκούς και αρσενικούς οργανισμούς και δομές που παράγουν γαμέτες, αλλά και τις δομές των σπορόφυτων που δημιουργούν αρσενικά και θηλυκά φυτά. 
Ένα κοινό [[σύμβολο]] που χρησιμοποιείται για την εκπροσώπηση του αρσενικού φύλου είναι το σύμβολο του [[Άρης (μυθολογία)|Θεού Άρη]] - ένας κύκλος με ένα βέλος που δείχνει Βορειοανατολικά.


== Δείτε επίσης ==
== Σύμβολο ==
Το κύριο σύμβολο του αρσενικού φύλου είναι το Σύμβολο του Άρη ♂, ένας κύκλος με ένα βέλος με κατεύθυνση προς τα [[Σημεία ορίζοντα|βορειοανατολικά]]. Στο [[Unicode]] το σύμβολο του αρσενικού φύλου εκπροσωπείται από το παρακάτω κώδικα:
* [[Φύλο]]
* [[Θηλυκό]]
* [[Ίντερσεξ]]


: <templatestyles src="Mono/styles.css" />U+2642 ♂ MALE SIGN (HTML &amp;#9794; · &amp;male;)
== Παραπομπές ==
<references />


Το σύμβολο είναι πανομοιότυπο με το πλανητικό σύμβολο του [[Άρης (πλανήτης)|Άρη]]. Ο πρώτος που χρησιμοποίησε το σύμβολο του Άρη για το αρσενικό φύλο είναι ο [[Κάρολος Λινναίος]] το 1751. Το σύμβολο θεωρείται μερικές φορές ως μια στυλιζαρισμένη αναπαράσταση της ασπίδας και του δόρατος του [[Ρωμαϊκή μυθολογία|Ρωμαϊκός θεού]] [[Μαρς|Άρη]]. Σύμφωνα με τον Στέαρν, ωστόσο, αυτή η επινόηση είναι "φανταστική" και όλα τα ιστορικά στοιχεία ευνοούν "το συμπέρασμα του Γάλλου κλασικού Μελετητή Κλωντ ντε Σωμέζ (Σαλμάσιος, 1588{{En dash}}1683) ότι το σύμβολο προέρχεται από την συντομογραφία του ελληνικού αλφαβήτου, θρ, η οποία προέρχεται από το ελληνικό όνομα για τον Άρη, Θούρος.<ref>{{Cite journal|jstor=1217734|title=The Origin of the Male and Female Symbols of Biology|journal=Taxon|volume=11|issue=4|pages=109–113|last=Stearn|first=William T.|year=1962|doi=10.2307/1217734}}</ref>
{{Βιολογία-επέκταση}}


== Προσδιορισμός φύλου ==
[[Αρχείο:Anterior_view_of_human_female_and_male,_with_labels_2.png|μικρογραφία|Φωτογραφία ενός ενήλικου άνδρα. Για σύγκριση υπάρχει μια ενήλικη [[Θηλυκό|γυναίκα]]. Σημειώστε ότι και τα δύο μοντέλα έχουν μερικώς ξυρισμένη σωματική τριχοφυία. π.χ. η ηβική τριχοφυία έχει ξυριστεί.]]
Το φύλο ενός συγκεκριμένου οργανισμού μπορεί να προσδιοριστεί από διάφορους παράγοντες. Αυτοί μπορεί να είναι γενετικοί οι περιβαλλοντικοί, ή μπορεί να αλλάξουν φυσικά κατά τη διάρκεια της ζωής ενός οργανισμού. Αν και τα περισσότερα είδη έχουν μόνο δύο φύλα (είτε αρσενικά είτε θηλυκά),<ref name=":1">{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/sex|title=Sex|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-07-22}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://www.britannica.com/science/sex "Sex"]. ''Encyclopedia Britannica''<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-07-22</span></span>.</cite></ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_and_General_Biology/Book%3A_Biofundamentals_(Klymkowsky_and_Cooper)/04%3A_Social_evolution_and_sexual_selection/4.09%3A_Sexual_dimorphism|title=4.9: Sexual dimorphism|ημερομηνία=2016-06-04|website=Biology LibreTexts|language=en|accessdate=2020-07-22}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_and_General_Biology/Book%3A_Biofundamentals_(Klymkowsky_and_Cooper)/04%3A_Social_evolution_and_sexual_selection/4.09%3A_Sexual_dimorphism "4.9: Sexual dimorphism"]. ''Biology LibreTexts''. 2016-06-04<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2020-07-22</span></span>.</cite></ref><ref>{{Cite book|title=The Biology of Reproduction|first=Giuseppe|last=Fusco|first2=Alessandro|last2=Minelli|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-1-108-49985-9|date=2019-10-10|url=https://books.google.com/books?id=AKGsDwAAQBAJ&q=Number+of+sexes|γλώσσα=en}}</ref> τα [[Ερμαφρόδιτος οργανισμός|ερμαφρόδιτα]] ζώα, όπως τα [[Σκουλήκι|σκουλήκια]], έχουν αρσενικά και θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/hermaphroditism|title=hermaphroditism {{!}} Definition, Types, & Effects|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref>


=== Γενετικός προσδιορισμός ===
[[Κατηγορία:Σεξουαλικότητα]]
Τα περισσότερα [[Θηλαστικό|θηλαστικά]], συμπεριλαμβανομένου του [[Άνθρωπος|ανθρώπου]], καθορίζονται γενετικά ως αρσενικά από το σύστημα προσδιορισμού φύλου ΧΥ όπου τα αρσενικά έχουν [[Χρωμόσωμα|χρωμοσωματικό ζεύγος ΧΥ]], ενώ τα θηλυκά άτομα ΧΧ. Είναι επίσης δυνατό σε μια ποικιλία ειδών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, να υπάρχουν αρσενικά άτομα με ζεύγος ΧΧ ή να έχουν άλλους [[Καρυότυπος|καρυότυπους]]. Κατά την [[αναπαραγωγή]], ένα αρσενικό άτομο μπορεί να συνεισφέρει είτε ένα σπέρμα Χ είτε ένα Υ, ενώ ένα θηλυκό άτομο μπορεί να συνεισφέρει μόνο ένα σπέρμα Χ. Ένα σπέρμα Υ και ένα ωάριο Χ παράγουν ένα αρσενικό, ενώ ένα σπέρμα Χ και ένα ωάριο Χ παράγουν ένα [[θηλυκό]].<ref>{{Cite web|url=https://bio.libretexts.org/Bookshelves/Introductory_and_General_Biology/Book%3A_General_Biology_(Boundless)/43%3A_Animal_Reproduction_and_Development/43.1%3A_Reproduction_Methods/43.1C%3A_Sex_Determination|title=43.1C: Sex Determination|ημερομηνία=2018-07-17|website=Biology LibreTexts|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref>
[[Κατηγορία:Αναπαραγωγή]]

[[Κατηγορία:Άνθρωπος]]
Το τμήμα του χρωμοσώματος Υ που είναι υπεύθυνο για την αρσενικότητα είναι η περιοχή προσδιορισμού του φύλου χρωμοσώματος Υ, ο [[παράγοντας καθορισμού όρχεων]].<ref>{{Cite web|url=https://ghr.nlm.nih.gov/gene/SRY|title=SRY gene|last=Reference|first=Genetics Home|website=Genetics Home Reference|language=en|accessdate=2020-07-22}}</ref> Αυτός ο παράγοντας ενεργοποιεί το Sox9, το οποίο σχηματίζει βρόχους τροφοδοσίας με FGF9 και PGD2 στιςγονάδες, επιτρέποντας στα επίπεδα αυτών των γονιδίων να παραμείνουν αρκετά υψηλά ώστε να προκαλέσουν την ανάπτυξη αρσενικού ατόμου<ref name="Moniot">{{Cite journal|last=Moniot|last8=Cohen-Solal|doi=10.1242/dev.032631|pmid=19429785|pages=1813–1821|issue=11|volume=136|journal=Development|title=The PGD2 pathway, independently of FGF9, amplifies SOX9 activity in Sertoli cells during male sexual differentiation|year=2009|first9=Ina|last9=Georg|first8=Ann|first7=Laetitia|first=Brigitte|last7=Marzi|first6=Safia|last6=Malki|first5=Kosuke|last5=Aritake|first4=Gerd|last4=Scherer|first3=Francisco|last3=Barrionuevo|first2=Faustine|last2=Declosmenil|pmc=4075598}}</ref>. Για παράδειγμα, το Fgf9 είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη των σπερματοζωαρίων και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων Σερτόλι, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ανδρική σεξουαλική ανάπτυξη.<ref>{{Cite journal|last=Kim|last8=Behringer|pmid=16700629|year=2006|pages=e187|issue=6|volume=4|journal=PLOS Biology|title=Fgf9 and Wnt4 Act as Antagonistic Signals to Regulate Mammalian Sex Determination|doi=10.1371/journal.pbio.0040187|first9=R.|last9=Lovell-Badge|first8=R. R.|first7=F.|first=Y.|last7=Poulat|first6=M. C.|last6=Chaboissier|first5=J.|last5=Brennan|first4=L.|last4=Dinapoli|first3=R.|last3=Sekido|first2=A.|last2=Kobayashi|pmc=1463023}}</ref>

Στο σύστημα προσδιορισμού φύλου ZW, τα αρσενικά άτομα έχουν ζευγάρι χρωμοσωμάτων ΖΖ (σε αντίθεση με το ΖW). Αυτό το σύστημα εντοπίζεται κυρίως σε [[Πτηνά|πουλιά]], μερικά [[έντομα]] (κυρίως [[Λεπιδόπτερα|πεταλούδες και σκώροι]]) και άλλους οργανισμούς. Τα μέλη της τάξης των [[Υμενόπτερα|υμενοπτέρων]], όπως τα[[Μυρμήγκι|μυρμήγκια]] και οι [[Μέλισσα|μέλισσες]], καθορίζονται συχνά από την απλοδιπλοειδία, όπου τα περισσότερα αρσενικά είναι απλοειδή και τα θηλυκά και μερικώς αποστειρωμένα αρσενικά είναι διπλοειδή. 

=== Περιβαλλοντικός προσδιορισμός ===
Σε ορισμένα είδη ερπετών, όπως π.χ. στους [[Αλιγάτορας|αλιγάτορες]], το φύλο καθορίζεται από τη θερμοκρασία στην οποία επωάζεται το αυγό. Σε άλλα είδη, όπως ορισμένα [[Σαλιγκάρι|σαλιγκάρια]], συνηθίζουν να αλλάζουν φύλα: οι ενήλικες αρχικά είναι άνδρες και στη συνέχεια γίνονται γυναίκες.<ref>{{Cite journal|last=Cahill|title=Physical and Chemical Interactions with Conspecifics Mediate Sex Change in a Protandrous Gastropod Crepidula fornicata|pmid=26695826|doi=10.1086/bblv229n3p276|pages=276–281|issue=3|volume=229|journal=The Biological Bulletin|date=December 2015|first=Abigail E.|first4=William T.|last4=Bruno|first3=Aaron|last3=Pellman-Isaacs|first2=Alia Rehana|last2=Juman|issn=0006-3185}}</ref> Στα ψάρια της οικογένειας των Αμφιπριονινών (Amphiprioninae), το κυρίαρχο άτομο σε μια ομάδα γίνεται θηλυκό ενώ τα άλλα είναι αρσενικά.<ref>{{Cite journal|last=Bull|first=J. J.|date=March 1980|title=Sex Determination in Reptiles|journal=The Quarterly Review of Biology|volume=55|issue=1|pages=3–21|doi=10.1086/411613|issn=0033-5770}}</ref>

Σε ορισμένα [[αρθρόποδα]], το φύλο καθορίζεται από τη μόλυνση. Τα [[Βακτήριο|βακτήρια]] του γένους ''Wolbachia'' ορισμένα είδη αποτελούνται εξ ολοκλήρου από άτομα με χρωμοσωματικό ζεύγος ΖΖ, με το φύλο καθορίζεται από την παρουσία του ''Wolbachia''. 

== Δευτερεύοντα χαρακτηριστικά φύλου ==
Στα είδη με δύο φύλα, τα αρσενικά μπορεί να διαφέρουν από τα θηλυκά ως προς πολλά χαρακτηριστικά πέρα από την παραγωγή των σπερματοζωαρίων.

Σε πολλά έντομα και ψάρια, το αρσενικό έχει μικρότερο μέγεθος από το θηλυκό.

Σε φυτά σπόρων, τα οποία εκθέτουν [[Μεταγένεση|μεταγέενση]], τα θηλυκά και αρσενικά μέρη συμπεριλαμβάνονται στο [[Άνθος|σπορόφυτο σεξουαλικό όργανο]] ενός οργανισμού.

Στα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, τα αρσενικά άτομα είναι συνήθως μεγαλύτερα από τα θηλυκά.<ref>{{Cite book|title=Sex Differences: Summarizing More than a Century of Scientific Research|first=Lee|last=Ellis|first2=Scott|last2=Hershberger|publisher=Psychology Press|isbn=978-1-136-87493-2|date=2013-05-13|url=https://books.google.com/books?id=Skw2mezpvO4C&q=sex+differences+in+size&pg=PA21|γλώσσα=en}}</ref>

Στους ανθρώπους, τα αρσενικά έχουν περισσότερη σωματική τριχοφυία και μυϊκή μάζα.<ref>{{Cite book|title=The Human Genome|first=Julia E.|last=Richards|first2=R. Scott|last2=Hawley|publisher=Academic Press|isbn=978-0-08-091865-5|date=2010-12-12|url=https://books.google.com/books?id=MUw0eHzuH2AC&q=secondary+sex+characteristics&pg=PA277|γλώσσα=en}}</ref>

Στα πουλιά, το αρσενικό άτομο συχνά παρουσιάζει ένα πολύχρωμο φτέρωμα που προσελκύει τα θηλυκά.<ref>{{Cite book|title=The Differences Between the Sexes|first=International Conference on Comparative Physiology 1992 Crans|last=switze|first2=Short &|last2=Bassau|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-44878-9|date=1994-08-04|url=https://books.google.com/books?id=zunYrumtsR8C&q=sex+differences+in+birds&pg=PA303|γλώσσα=en}}</ref>

== Δείτε επίσης ==

* [[Αγόρι]]
* [[Θηλυκό]]
* [[Κοινωνικό φύλο|Φύλο]]
* Αρσενικό φυτό
* Αρσενική εγκυμοσύνη
* [[Άνδρας|Άνθρωπος]]
* [[Αρρενωπότητα|Ανδροπρέπεια]]
* Κύριος

== Παραπομπές ==
{{Παραπομπές}}
[[Κατηγορία:Άνδρες]]
[[Κατηγορία:Αρσενικά]]
[[Κατηγορία:Σελίδες με μη επιθεωρημένες μεταφράσεις]]

Έκδοση από την 14:56, 3 Ιουλίου 2021

Το σύμβολο του ρωμαϊκού θεού Άρη (θεού του πολέμου) είναι το συνηθέστερο σύμβολο του αρσενικού φύλου. Αντιπροσωπεύει επίσης τον πλανήτη Άρη και είναι το αλχημικό σύμβολο του σιδήρου.

Το αρσενικό (♂) είναι το φύλο ενός οργανισμιλυ που παράγει τον γαμέτη που λέγεται σπέρμα, ο οποίος συγχωνεύεται με τον μεγαλύτερο θηλυκό γαμέτη,[1][2][3] το ωάριο, στη διαδικασία της γονιμοποίησης. Ένας αρσενικός οργανισμός δεν μπορεί αναπαραχθεί σεξουαλικά χωρίς να έχει πρόσβαση σε τουλάχιστον ένα θηλυκό ωάριο, αλλά ορισμένοι οργανισμοί μπορούν να αναπαραχθούν τόσο σεξουαλικά όσο και ασεξουαλικά.[4] Στα περισσότερα αρσενικά θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των αρσενικών ανθρώπων, υπάρχει ένα χρωμόσωμα Υ,[5][6] το οποίο κωδικοποιεί την παραγωγή μεγαλύτερων ποσοτήτων τεστοστερόνης για να αναπτυχθούν τα αρσενικά αναπαραγωγικά όργανα. Δεν έχουν όλα τα είδη ένα κοινό σύστημα προσδιορισμού φύλου. Στα περισσότερα ζώα, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, το φύλο καθορίζεται γενετικά. Σε είδη όπως το Cymothoa exigua το φύλο αλλάζει ανάλογα με τον αριθμό των θηλυκών που υπάρχουν στην περιοχή.[7]

Επισκόπηση

Η ύπαρξη δύο φύλων φαίνεται να έχει επιλεγεί ανεξάρτητα σε διαφορετικές εξελικτικές γενεές (συγκλίνουσα εξέλιξη).[8][9] Το επαναλαμβανόμενο μοτίβο είναι η σεξουαλική αναπαραγωγή στα ισογαμικά είδη με δύο ή περισσότερους τύπους ζευγαρώματος με γαμέτες πανομοιότυπης μορφής και συμπεριφοράς (αλλά διαφορετικές σε μοριακό επίπεδο) σε ανισογαμικά είδη με γαμέτες αρσενικού και θηλυκού τύπου προς τα ωογαμικά είδη στα οποία ο θηλυκός γαμέτης είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αρσενικό και δεν έχει την ικανότητα να κινηθεί. Υπάρχει ένα καλό επιχείρημα ότι αυτό το μοτίβο καθοδηγείται από τους φυσικούς περιορισμούς στους μηχανισμούς με τους οποίους οι δύο γαμέτες συγκεντρώνονται όπως απαιτείται για την διαδικασία της σεξουαλικής αναπαραγωγής.[10]

Κατά συνέπεια, το φύλο ενός ατόμου, σε πάρα πολλά είδη, ορίζεται από τον τύπο των γαμετών που παράγονται (δηλαδή: σπερματοζωάρια έναντι ωαρίων) και οι διαφορές μεταξύ αρσενικών και θηλυκών σε μια γενεαλογία δεν είναι πάντα προγνωστικές ως προς τις διαφορές που θα εμφανιστούν σε μια άλλη.[9][11][12]

Ο φυλετικός διμορφισμός μεταξύ των οργανισμών ή των αναπαραγωγικών οργάνων διαφορετικών φύλων δεν περιορίζονται μόνο στα ζώα. Αρσενικοί γαμέτες εμφανίζονται επίσης στα χυτρίδια, τα διάτομα και τα χερσαία φυτά, κ.ά.. Στα χερσαία φυτά το θηλυκό και το αρσενικό γένος προσδιορίζουν όχι μόνο τους θηλυκούς και αρσενικούς οργανισμούς και δομές που παράγουν γαμέτες, αλλά και τις δομές των σπορόφυτων που δημιουργούν αρσενικά και θηλυκά φυτά. 

Σύμβολο

Το κύριο σύμβολο του αρσενικού φύλου είναι το Σύμβολο του Άρη ♂, ένας κύκλος με ένα βέλος με κατεύθυνση προς τα βορειοανατολικά. Στο Unicode το σύμβολο του αρσενικού φύλου εκπροσωπείται από το παρακάτω κώδικα:

Η σελίδα Πρότυπο:Mono/styles.css δεν έχει περιεχόμενο.U+2642 ♂ MALE SIGN (HTML &#9794; · &male;)

Το σύμβολο είναι πανομοιότυπο με το πλανητικό σύμβολο του Άρη. Ο πρώτος που χρησιμοποίησε το σύμβολο του Άρη για το αρσενικό φύλο είναι ο Κάρολος Λινναίος το 1751. Το σύμβολο θεωρείται μερικές φορές ως μια στυλιζαρισμένη αναπαράσταση της ασπίδας και του δόρατος του Ρωμαϊκός θεού Άρη. Σύμφωνα με τον Στέαρν, ωστόσο, αυτή η επινόηση είναι "φανταστική" και όλα τα ιστορικά στοιχεία ευνοούν "το συμπέρασμα του Γάλλου κλασικού Μελετητή Κλωντ ντε Σωμέζ (Σαλμάσιος, 1588–1683) ότι το σύμβολο προέρχεται από την συντομογραφία του ελληνικού αλφαβήτου, θρ, η οποία προέρχεται από το ελληνικό όνομα για τον Άρη, Θούρος.[13]

Προσδιορισμός φύλου

Φωτογραφία ενός ενήλικου άνδρα. Για σύγκριση υπάρχει μια ενήλικη γυναίκα. Σημειώστε ότι και τα δύο μοντέλα έχουν μερικώς ξυρισμένη σωματική τριχοφυία. π.χ. η ηβική τριχοφυία έχει ξυριστεί.

Το φύλο ενός συγκεκριμένου οργανισμού μπορεί να προσδιοριστεί από διάφορους παράγοντες. Αυτοί μπορεί να είναι γενετικοί οι περιβαλλοντικοί, ή μπορεί να αλλάξουν φυσικά κατά τη διάρκεια της ζωής ενός οργανισμού. Αν και τα περισσότερα είδη έχουν μόνο δύο φύλα (είτε αρσενικά είτε θηλυκά),[8][9][14] τα ερμαφρόδιτα ζώα, όπως τα σκουλήκια, έχουν αρσενικά και θηλυκά αναπαραγωγικά όργανα.[15]

Γενετικός προσδιορισμός

Τα περισσότερα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένου του ανθρώπου, καθορίζονται γενετικά ως αρσενικά από το σύστημα προσδιορισμού φύλου ΧΥ όπου τα αρσενικά έχουν χρωμοσωματικό ζεύγος ΧΥ, ενώ τα θηλυκά άτομα ΧΧ. Είναι επίσης δυνατό σε μια ποικιλία ειδών, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, να υπάρχουν αρσενικά άτομα με ζεύγος ΧΧ ή να έχουν άλλους καρυότυπους. Κατά την αναπαραγωγή, ένα αρσενικό άτομο μπορεί να συνεισφέρει είτε ένα σπέρμα Χ είτε ένα Υ, ενώ ένα θηλυκό άτομο μπορεί να συνεισφέρει μόνο ένα σπέρμα Χ. Ένα σπέρμα Υ και ένα ωάριο Χ παράγουν ένα αρσενικό, ενώ ένα σπέρμα Χ και ένα ωάριο Χ παράγουν ένα θηλυκό.[16]

Το τμήμα του χρωμοσώματος Υ που είναι υπεύθυνο για την αρσενικότητα είναι η περιοχή προσδιορισμού του φύλου χρωμοσώματος Υ, ο παράγοντας καθορισμού όρχεων.[17] Αυτός ο παράγοντας ενεργοποιεί το Sox9, το οποίο σχηματίζει βρόχους τροφοδοσίας με FGF9 και PGD2 στιςγονάδες, επιτρέποντας στα επίπεδα αυτών των γονιδίων να παραμείνουν αρκετά υψηλά ώστε να προκαλέσουν την ανάπτυξη αρσενικού ατόμου[18]. Για παράδειγμα, το Fgf9 είναι υπεύθυνος για την ανάπτυξη των σπερματοζωαρίων και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων Σερτόλι, τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την ανδρική σεξουαλική ανάπτυξη.[19]

Στο σύστημα προσδιορισμού φύλου ZW, τα αρσενικά άτομα έχουν ζευγάρι χρωμοσωμάτων ΖΖ (σε αντίθεση με το ΖW). Αυτό το σύστημα εντοπίζεται κυρίως σε πουλιά, μερικά έντομα (κυρίως πεταλούδες και σκώροι) και άλλους οργανισμούς. Τα μέλη της τάξης των υμενοπτέρων, όπως ταμυρμήγκια και οι μέλισσες, καθορίζονται συχνά από την απλοδιπλοειδία, όπου τα περισσότερα αρσενικά είναι απλοειδή και τα θηλυκά και μερικώς αποστειρωμένα αρσενικά είναι διπλοειδή. 

Περιβαλλοντικός προσδιορισμός

Σε ορισμένα είδη ερπετών, όπως π.χ. στους αλιγάτορες, το φύλο καθορίζεται από τη θερμοκρασία στην οποία επωάζεται το αυγό. Σε άλλα είδη, όπως ορισμένα σαλιγκάρια, συνηθίζουν να αλλάζουν φύλα: οι ενήλικες αρχικά είναι άνδρες και στη συνέχεια γίνονται γυναίκες.[20] Στα ψάρια της οικογένειας των Αμφιπριονινών (Amphiprioninae), το κυρίαρχο άτομο σε μια ομάδα γίνεται θηλυκό ενώ τα άλλα είναι αρσενικά.[21]

Σε ορισμένα αρθρόποδα, το φύλο καθορίζεται από τη μόλυνση. Τα βακτήρια του γένους Wolbachia ορισμένα είδη αποτελούνται εξ ολοκλήρου από άτομα με χρωμοσωματικό ζεύγος ΖΖ, με το φύλο καθορίζεται από την παρουσία του Wolbachia

Δευτερεύοντα χαρακτηριστικά φύλου

Στα είδη με δύο φύλα, τα αρσενικά μπορεί να διαφέρουν από τα θηλυκά ως προς πολλά χαρακτηριστικά πέρα από την παραγωγή των σπερματοζωαρίων.

Σε πολλά έντομα και ψάρια, το αρσενικό έχει μικρότερο μέγεθος από το θηλυκό.

Σε φυτά σπόρων, τα οποία εκθέτουν μεταγέενση, τα θηλυκά και αρσενικά μέρη συμπεριλαμβάνονται στο σπορόφυτο σεξουαλικό όργανο ενός οργανισμού.

Στα θηλαστικά, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, τα αρσενικά άτομα είναι συνήθως μεγαλύτερα από τα θηλυκά.[22]

Στους ανθρώπους, τα αρσενικά έχουν περισσότερη σωματική τριχοφυία και μυϊκή μάζα.[23]

Στα πουλιά, το αρσενικό άτομο συχνά παρουσιάζει ένα πολύχρωμο φτέρωμα που προσελκύει τα θηλυκά.[24]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. Lehtonen, Jussi; Parker, Geoff A. (2014-12-01). «Gamete competition, gamete limitation, and the evolution of the two sexes» (στα αγγλικά). Molecular Human Reproduction 20 (12): 1161–1168. doi:10.1093/molehr/gau068. ISSN 1360-9947. PMID 25323972. https://academic.oup.com/molehr/article/20/12/1161/1062990. 
  2. Fusco, Giuseppe· Minelli, Alessandro (10 Οκτωβρίου 2019). The Biology of Reproduction (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-49985-9. 
  3. Hine, Robert· Martin, Elizabeth (2015). A Dictionary of Biology (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελ. 354. ISBN 978-0-19-871437-8. 
  4. Lively, Curtis M. (2010-03-01). «A Review of Red Queen Models for the Persistence of Obligate Sexual Reproduction» (στα αγγλικά). Journal of Heredity 101 (suppl_1): S13–S20. doi:10.1093/jhered/esq010. ISSN 0022-1503. PMID 20421322. https://academic.oup.com/jhered/article/101/suppl_1/S13/757712. 
  5. Reference, Genetics Home. «Y chromosome». Genetics Home Reference (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  6. «Y Chromosome». Genome.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2020. 
  7. Creighton, Jolene. «Meet The Sex-Changing, Tongue-Eating Parasite». From Quarks to Quasars. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2014. 
  8. 8,0 8,1 «Sex». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " :1 " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  9. 9,0 9,1 9,2 «4.9: Sexual dimorphism». Biology LibreTexts (στα Αγγλικά). 4 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020.  Σφάλμα αναφοράς: Μη έγκυρη ετικέτα <ref> • όνομα " :0 " ορίζεται πολλές φορές με διαφορετικό περιεχόμενο
  10. Dusenbery, David B. (2009). Living at Micro Scale. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-03116-6. .
  11. Wilcox, Christie (23 Απριλίου 2020). «Why Sex? Biologists Find New Explanations». Quanta Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  12. Lehtonen, Jussi (2017), Shackelford, Todd K.; Weekes-Shackelford, Viviana A., επιμ., «Gamete Size», Encyclopedia of Evolutionary Psychological Science (Cham: Springer International Publishing): 1–4, doi:10.1007/978-3-319-16999-6_3063-1, ISBN 978-3-319-16999-6 
  13. Stearn, William T. (1962). «The Origin of the Male and Female Symbols of Biology». Taxon 11 (4): 109–113. doi:10.2307/1217734. 
  14. Fusco, Giuseppe· Minelli, Alessandro (10 Οκτωβρίου 2019). The Biology of Reproduction (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. ISBN 978-1-108-49985-9. 
  15. «hermaphroditism | Definition, Types, & Effects». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  16. «43.1C: Sex Determination». Biology LibreTexts (στα Αγγλικά). 17 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  17. Reference, Genetics Home. «SRY gene». Genetics Home Reference (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Ιουλίου 2020. 
  18. Moniot, Brigitte; Declosmenil, Faustine; Barrionuevo, Francisco; Scherer, Gerd; Aritake, Kosuke; Malki, Safia; Marzi, Laetitia; Cohen-Solal, Ann και άλλοι. (2009). «The PGD2 pathway, independently of FGF9, amplifies SOX9 activity in Sertoli cells during male sexual differentiation». Development 136 (11): 1813–1821. doi:10.1242/dev.032631. PMID 19429785. 
  19. Kim, Y.; Kobayashi, A.; Sekido, R.; Dinapoli, L.; Brennan, J.; Chaboissier, M. C.; Poulat, F.; Behringer, R. R. και άλλοι. (2006). «Fgf9 and Wnt4 Act as Antagonistic Signals to Regulate Mammalian Sex Determination». PLOS Biology 4 (6): e187. doi:10.1371/journal.pbio.0040187. PMID 16700629. 
  20. Cahill, Abigail E.; Juman, Alia Rehana; Pellman-Isaacs, Aaron; Bruno, William T. (December 2015). «Physical and Chemical Interactions with Conspecifics Mediate Sex Change in a Protandrous Gastropod Crepidula fornicata». The Biological Bulletin 229 (3): 276–281. doi:10.1086/bblv229n3p276. ISSN 0006-3185. PMID 26695826. 
  21. Bull, J. J. (March 1980). «Sex Determination in Reptiles». The Quarterly Review of Biology 55 (1): 3–21. doi:10.1086/411613. ISSN 0033-5770. 
  22. Ellis, Lee· Hershberger, Scott (13 Μαΐου 2013). Sex Differences: Summarizing More than a Century of Scientific Research (στα Αγγλικά). Psychology Press. ISBN 978-1-136-87493-2. 
  23. Richards, Julia E.· Hawley, R. Scott (12 Δεκεμβρίου 2010). The Human Genome (στα Αγγλικά). Academic Press. ISBN 978-0-08-091865-5. 
  24. switze, International Conference on Comparative Physiology 1992 Crans· Bassau, Short & (4 Αυγούστου 1994). The Differences Between the Sexes (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-44878-9.