Μετάβαση στο περιεχόμενο

Κορονοϊός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Επεξεργασία συνδέσμων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Αναμόρφωση της σελίδας, Μετάφραση από την αγγλική έκδοση που είναι κλειδωμένο προς το ευρύ κοινό και χρησιμοποίηση των πηγών που έχουν παραθέσει.
Γραμμή 1: Γραμμή 1:

[[Αρχείο:Novel Coronavirus SARS-CoV-2.jpg|εναλλ.=|μικρογραφία|Ο Κορονοϊός στο μικροσκόπιο]]
{{Άλλεςχρήσεις4|την οικογένεια ιών|την τρέχουσα πανδημία της ασθένειας [[COVID-19]]|Πανδημία COVID-19|τον υπεύθυνο ιό|SARS-CoV-2}}
{{Άλλεςχρήσεις4|την οικογένεια ιών|την τρέχουσα πανδημία της ασθένειας [[COVID-19]]|Πανδημία COVID-19|τον υπεύθυνο ιό|SARS-CoV-2}}
{{Ταξινομοπλαίσιο
{{Ταξινομοπλαίσιο
| color = GREEN
| color = GREEN
| image = [[Αρχείο:SARS-CoV-2 illustration.png|μικρογραφία|206x206εσ|H γραφική απεικόνιση του [[SARS-CoV-2|κορονοϊού τύπου 2]] όπως δημιουργήθηκε από εργαζομένους του [[Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών|CDC]]<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/04/01/health/coronavirus-illustration-cdc.html|title=The Spiky Blob Seen Around the World|last=Giaimo|first=Cara|work=The New York Times|date=2020-04-01|language=en-US|issn=0362-4331|accessdate=2021-02-09}}</ref>]]
| image =
| name = ''Κοροναϊός''
| name = ''Κοροναϊός''
| virus_group = IV
| virus_group = IV
Γραμμή 16: Γραμμή 16:
| type_species = '' Κορονοϊός''
| type_species = '' Κορονοϊός''
}}
}}
ΚΟΡΟΙΔΟΙΟΣ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΑΠΑΤΗ


Οι '''κορονοϊοί''' ή '''κοροναϊοί''' (εναλλακτική ορθογραφία: '''κορωνοϊοί''' ή '''κορωναϊοί''') είναι οικογένεια RNA [[Ιός|ιών]] που προκαλούν [[Ασθένεια|ασθένειες]] σε [[Θηλαστικό|θηλαστικά]] και [[πτηνά]]. Σε ανθρώπους και πτηνά προκαλούν λοιμώξεις του [[Αναπνευστικό σύστημα|αναπνευστικού συστήματος]] που μπορούν να κυμαίνονται από ήπιες έως θανατηφόρες. Οι ήπιες ασθένειες στον άνθρωπο περιλαμβάνουν ορισμένες περιπτώσεις [[Κοινό κρυολόγημα|κοινού κρυολογήματος]] (που προκαλείται επίσης και από άλλους ιούς, κυρίως ρινοϊούς), ενώ οι θανατηφόρες περιπτώσεις προκαλούνται από τις λοιμώξεις [[Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο|σοβαρού οξέως αναπνευστικού συνδρόμου - ΣΟΑΣ, διεθνώς γνωστό ως SARS -]], η οποία άρχισε το 2002 στην Κίνα, το [[Αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής|αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής το 2012 - MERS -]] και το [[COVID-19|σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο τύπου 2 - Covid-19 -]], η οποία προκάλεσε την [[Πανδημία COVID-19|πανδημία κορονοϊού 2019–21]]. Στις αγελάδες και στους χοίρους προκαλούν [[διάρροια]], ενώ στα ποντίκια προκαλεί [[ηπατίτιδα]] και εγκεφαλοµυελίτιδα.
'''κορονοϊοί''' ή '''κοροναϊοί''' (εναλλακτική ορθογραφία: '''κορωνοϊοί''' ή '''κορωναϊοί''') είναι οικογένεια [[ιός|ιών]]. Ο πρώτος κορονοϊός ανακαλύφθηκε από την ιολόγο [[Τζουν Αλμέιντα]].<ref>{{Cite web|url=https://www.huffingtonpost.gr/entry/e-yenaika-poe-anakalepse-ton-proto-koronoio_gr_5e96dd89c5b6ead140054317|title=Η γυναίκα που ανακάλυψε τον πρώτο κορονοϊό|ημερομηνία=2020-04-16|website=HuffPost Greece|language=el|accessdate=2020-12-04}}</ref> Οι κορονοϊοί χουν πάρει το όνομά τους από τη χαρακτηριστική εμφάνισή τους στο [[ηλεκτρονικό μικροσκόπιο]], όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά των υλικών σωματιδίων σαν [[στέμμα]], το οποίο στα λατινικά λέγεται «κορόνα» (λατινικά: corona). Είναι ιοί με περίβλημα και φέρουν ως [[γονιδίωμα]] ένα μονόκλωνο [[RNA]] [[Ταξινόμηση κατά Baltimore#Ομάδα IV: Ιοί με μονόκλωνο RNA θετικής (+) πολικότητας|θετικής(+) πολικότητας]].<ref name="Murray">{{cite book | title=Ιατρική Μικροβιολογία | publisher=Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε.

| last1= Murray |first1=Patric R. |last2 = Pfaller |first2 = Michael A. |last3 =Rosenthal |first3 = Ken S.
Οι κορονοϊοί ανήκουν στην υποοικογένεια Orthocoronavirinae της οικογένειας Coronaviridae και γένος ''Pisuviricota''<ref>{{Cite web|url=https://talk.ictvonline.org//taxonomy/p/taxonomy-history?taxnode_id=201851847|title=ICTV|website=talk.ictvonline.org|accessdate=2021-02-07}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://talk.ictvonline.org/taxonomy/|title=Taxonomy|website=talk.ictvonline.org|language=en|accessdate=2021-02-07}}</ref> Είναι ιοί με περίβλημα και φέρουν ως [[γονιδίωμα]] ένα μονόκλωνο [[RNA]] [[Ταξινόμηση κατά Baltimore#%CE%9F%CE%BC%CE%AC%CE%B4%CE%B1 IV: %CE%99%CE%BF%CE%AF %CE%BC%CE%B5 %CE%BC%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CE%BA%CE%BB%CF%89%CE%BD%CE%BF RNA %CE%B8%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82 (+) %CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82|θετικής(+) πολικότητας]].<ref name="Murray">{{cite book|title=Ιατρική Μικροβιολογία|first1=Patric R.|last1=Murray|first2=Michael A.|last2=Pfaller|publisher=Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε.|isbn=978-960-394-903-9|year=2012|pages=597-600|last3=Rosenthal|first3=Ken S.}}</ref> Το μέγεθος του γονιδιώματος των κορονοϊών κυμαίνεται από 26 έως 32 χιλιάδες βάσεις, από τα μεγαλύτερα ανάμεσα στους ιούς RNA.<ref>{{Cite journal|title=Coronavirus Genomics and Bioinformatics Analysis|doi=10.3390/v2081803|first4=Kwok-Yung|last3=Lau|first3=Susanna K. P.|last2=Huang|first2=Yi|last=Woo|first=Patrick C. Y.|issue=8|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3185738/|volume=2|pages=1804–1820|pmid=21994708|pmc=3185738|issn=1999-4915|date=2010-08-24|journal=Viruses|last4=Yuen}}</ref>
| year=2012 | pages=597-600 | isbn=978-960-394-903-9}}</ref> Το γονιδίωμα των κορονοϊών έχει μέγεθος περίπου 26 με 32 χιλιάδες βάσεις, το μεγαλύτερο μεταξύ των ιών RNA.

==Ετυμολογία==
[[Αρχείο:Coronaviruses 004 lores.jpg|μικρογραφία|206x206px|Η απεικόνιση ενός κορονοϊού στο [[Ηλεκτρονικό μικροσκόπιο|ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.]]]]
Η ονομασία "''κορονοϊός''" προέρχεται από την Λατινική λέξη "''corona''", που σημαίνει "''στέμμα''", την οποία δανείζεται από την ελληνική λέξη "[[κορόνα|''κορόνα'']]"<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/coronavirus|title=Definition of CORONAVIRUS|website=www.merriam-webster.com|language=en|accessdate=2021-02-07}}</ref>Το όνομα αποδόθηκε από την June Almeida και τον David Tyrrell οι οποίοι παρατήρησαν και μελέτησαν για πρώτη φορά τους ανθρώπινους κορονοϊούς.<ref>{{Cite book|title=Cold Wars: The Fight Against the Common Cold|first=David Arthur John|last=Tyrrell|first2=Michael|last2=Fielder|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-263285-2|date=2002|url=https://books.google.gr/books?id=ALxG44e0bfAC&q=june&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false}}</ref> Η λέξη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1968 από μία άτυπη ομάδα ιολόγων στο περιοδικό Nature για να αναφέρουν μία καινούργια οικογένεια ιών.<ref>{{Cite journal|title=Virology: Coronaviruses|url=https://www.nature.com/articles/220650b0|journal=Nature|date=1968-11|issn=1476-4687|pages=650–650|volume=220|issue=5168|doi=10.1038/220650b0|language=en}}</ref> Το όνομα τους αποδόθηκε από την χαρακτηριστική όψη τους στο [[ηλεκτρονικό μικροσκόπιο]] όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά της επιφάνειάς του σαν στέμμα<ref>{{Cite journal|title=The Molecular Biology of Coronaviruses|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7131312/|journal=Advances in Virus Research|date=1983|issn=0065-3527|pmc=7131312|pmid=6362367|pages=35–112|volume=28|doi=10.1016/S0065-3527(08)60721-6|first=Lawrence S.|last=Sturman|first2=Kathryn V.|last2=Holmes}}</ref> Η επιστημονική ονομασία κορονοϊός έγινε δεκτό σαν όρος από τη Διεθνή Επιτροπή για την Ονοματολογία των ιών (αργότερα μετονομάστηκε Διεθνής Επιτροπή Ταξινόμησης των ιών) το 1971.<ref name=":02">{{Cite journal|last=Lalchhandama|first=Kholhring|date=2020|title=The chronicles of coronaviruses: the bronchitis, the hepatitis and the common cold|journal=Science Vision|language=en|volume=20|issue=1|pages=43–53|doi=10.33493/scivis.20.01.04|doi-access=free|name-list-format=vanc}}</ref>

==Ιστορία==
[[File:TEM of coronavirus OC43.jpg|thumb|Καλλιέργεια μετάδοσης του κορονοϊού όπως φαίνεται σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.|right|206x206px]]Οι πρώτες αναφορές λοίμωξης από κορονοϊό σε ζώα σημειώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1920, όταν εμφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική οξεία αναπνευστική λοίμωξη εξημερωμένων κοτόπουλων<ref>{{Cite journal|title=Coronaviruses, a New Group of Animal RNA Viruses|url=https://www.jstor.org/stable/1588476|journal=Avian Diseases|date=1970|issn=0005-2086|pages=330–336|volume=14|issue=2|doi=10.2307/1588476|first=T.|last=Estola}}</ref>

Οι ανθρώπινοι κορονοϊοί ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1960<ref>{{cite journal | vauthors = Kahn JS, McIntosh K | title = History and recent advances in coronavirus discovery | journal = The Pediatric Infectious Disease Journal | volume = 24 | issue = 11 Suppl | pages = S223–7, discussion S226 | date = November 2005 | pmid = 16378050 | doi = 10.1097/01.inf.0000188166.17324.60 | doi-access = free }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Mahase E | title = The BMJ in 1965 | journal = BMJ | volume = 369 | pages = m1547 | date = April 2020 | pmid = 32299810 | doi = 10.1136/bmj.m1547 | url = https://www.bmj.com/content/369/bmj.m1547 | doi-access = free }}</ref> χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικές μεθόδους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.<ref>{{Cite book |last=Monto |first=Arnold S. | name-list-format = vanc |title=Viral Infections of Humans|chapter=Coronaviruses|date=1984|work=Viral Infections of Humans: Epidemiology and Control|pages=151–165|editor-last=Evans|editor-first=Alfred S.|publisher=Springer US|language=en|doi=10.1007/978-1-4684-4727-9_7|isbn=978-1-4684-4727-9}}</ref> Οι EC Kendall, Malcolm Bynoe και David Tyrrell συνέλεξαν έναν ''ξεχωριστό'' κοινό ιό κρυολογήματος που ονομάστηκε B814 το 1961.<ref name=":9">{{cite journal | vauthors = Kendall EJ, Bynoe ML, Tyrrell DA | title = Virus isolations from common colds occurring in a residential school | journal = British Medical Journal | volume = 2 | issue = 5297 | pages = 82–6 | date = July 1962 | pmid = 14455113 | pmc = 1925312 | doi = 10.1136/bmj.2.5297.82 }}</ref><ref>{{cite journal |last=Richmond |first=Caroline | name-list-format = vanc |date=2005-06-18|title=David Tyrrell|journal=BMJ : British Medical Journal |volume=330 |issue=7505 |pages=1451 |doi=10.1136/bmj.330.7505.1451 |pmc=558394 }}</ref><ref>{{cite journal |date=1969-06-28 |title=Obituary Notices: Malcom Byone |url=https://www.bmj.com/content/2/5660/827 |journal=British Medical Journal |language=en |volume=2 |issue=5660 |pages=827–829 |doi=10.1136/bmj.2.5660.827 |s2cid=220187042 }}</ref> Ο ιός δεν μπορούσε να καλλιεργηθεί χρησιμοποιώντας τις κλασσικές τεχνικές που είχαν χρησιμοποιήσει επιτυχώς σε ρινοϊούς, αδενοϊούς και άλλους γνωστούς ιούς κοινού κρυολογήματος. Το 1965, οι Tyrrell και Bynoe πέτυχαν να καλλιεργήσουν τον νέο ιό μέσω της καλλιέργειας οργάνων ανθρώπινης εμβρυϊκής τραχείας.<ref>{{cite journal | vauthors = Tyrrell DA, Bynoe ML | title = Cultivation of a Novel Type of Common-Cold Virus in Organ Cultures | journal = British Medical Journal | volume = 1 | issue = 5448 | pages = 1467–70 | date = June 1965 | pmid = 14288084 | pmc = 2166670 | doi = 10.1136/bmj.1.5448.1467 }}</ref> Η νέα μέθοδος καλλιέργειας εισήχθη στο εργαστήριο από τον Bertil Hoorn.<ref>{{Cite book|last1=Tyrrell|first1=David Arthur John |last2=Fielder|first2=Michael | name-list-format = vanc |url=https://books.google.com/books?id=ALxG44e0bfAC&q=Bertil%20Hoorn|title=Cold Wars: The Fight Against the Common Cold|date=2002|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-263285-2|pages=93–95|language=en}}</ref> Ο απομονωμένος ιός όταν εμβολιάστηκε ενδορινικά σε εθελοντές προκάλεσε κρυολόγημα και αδρανοποιήθηκε από αιθέρα που έδειξε ότι είχε φάκελο λιπιδίων.<ref name=":9" /><ref>{{Cite book|last1=Hagan|first1=William Arthur |url=https://books.google.com/books?id=UtxUbXOfAFUC&q=Ether:+Enveloped+viruses+are+susceptible+to+ether.&pg=PA440|title=Hagan and Bruner's Microbiology and Infectious Diseases of Domestic Animals: With Reference to Etiology, Epizootiology, Pathogenesis, Immunity, Diagnosis, and Antimicrobial Susceptibility|last2=Bruner|first2=Dorsey William|last3=Gillespie|first3=James Howard|last4=Timoney|first4=John Francis|last5=Scott|first5=Fredric W.|last6=Barlough|first6=Jeffrey E. | name-list-format = vanc |date=1988|publisher=Cornell University Press|isbn=978-0-8014-1896-9|pages=440|language=en}}</ref>Η Dorothy Hamre και ο John Procknow στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο απομόνωσαν ένα νέο ιό από φοιτητές ιατρικής το 1962. Απομόνωσαν και μεγάλωσαν τον ιό σε καλλιέργεια ιστών νεφρών, ονομάζοντάς τον 229Ε. Ο νέος ιός προκάλεσε κρυολόγημα στους εθελοντές και, όπως το Β814, απενεργοποιήθηκε από τον αιθέρα.<ref>{{cite journal | vauthors = Hamre D, Procknow JJ | s2cid = 1314901 | title = A new virus isolated from the human respiratory tract | journal = Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine | volume = 121 | issue = 1 | pages = 190–3 | date = January 1966 | pmid = 4285768 | doi = 10.3181/00379727-121-30734 }}</ref>
H ιολόγος June Almeida σε συνεργασία με τον Tyrrell, συνέκρινε τις δομές των ιών B814 και 229E το 1967.<ref>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/uk-scotland-52278716|title=The woman who discovered the first coronavirus}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Almeida|first=Joyce | name-list-format = vanc |date=2008-06-26|title=June Almeida (née Hart)|journal=BMJ|language=en|volume=336|issue=7659|pages=1511.1–1511|doi=10.1136/bmj.a434|pmc=2440895|issn=0959-8138}}</ref> Χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, οι ιοί αποδείχθηκε ότι σχετίζονται μορφολογικά με το γενικό σχήμα τους και τις διακριτικές αιχμές που μοιάζουν με ακίδα.<ref>{{cite journal | vauthors = Almeida JD, Tyrrell DA | title = The morphology of three previously uncharacterized human respiratory viruses that grow in organ culture | journal = The Journal of General Virology | volume = 1 | issue = 2 | pages = 175–8 | date = April 1967 | pmid = 4293939 | doi = 10.1099/0022-1317-1-2-175 | doi-access = free }}</ref>

==Μικροβιολογία==


===Δομή===
Οι χαρακτηριστικές ακτίνες αποτελούνται από [[πρωτεΐνη|πρωτεΐνικά]] πεπλομερή, τα οποία καθορίζουν τον τροπισμό του ιού. Για παράδειγμα, στον ιό του [[Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο|ΣΟΑΣ]] οι πρωτεΐνες S προσκολλούνται στο μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης 2.<ref name="li">{{cite journal | vauthors = Li F, Li W, Farzan M, Harrison SC | title = Structure of SARS coronavirus spike receptor-binding domain complexed with receptor | journal = Science | volume = 309 | issue = 5742 | pages = 1864–1868 | date = September 2005 | pmid = 16166518 | doi = 10.1126/science.1116480 | bibcode = 2005Sci...309.1864L |url=https://semanticscholar.org/paper/bbedaafec1ea70e9ae405d1f2ac4c143951630bc }}</ref> Άλλες πρωτεΐνες είναι οι Ε, στο έλυτρο, Μ, στη μεμβράνη, και Ν στο πυρηνικό καψίδιο. Το πρωτεϊνικό στέμμα των κορονοϊών, σε αντίθεση με αυτό άλλων ιών, αντέχει στις συνθήκες του γαστρεντερικού συστήματος.<ref name=Murray/>
[[Αρχείο:Vaccines-08-00587-g002-A.png|μικρογραφία|Δομή ενός κορονοϊού |207x207px]]
Οι κορονοϊοί είναι μεγάλοι, περίπου σφαιρικοί με εξογκώματα στην περίμετρο της επιφάνειάς τους.<ref>{{cite journal | vauthors = Goldsmith CS, Tatti KM, Ksiazek TG, Rollin PE, Comer JA, Lee WW, Rota PA, Bankamp B, Bellini WJ, Zaki SR | display-authors = 6 | title = Ultrastructural characterization of SARS coronavirus | journal = Emerging Infectious Diseases | volume = 10 | issue = 2 | pages = 320–6 | date = February 2004 | pmid = 15030705 | pmc = 3322934 | doi = 10.3201/eid1002.030913 | quote = Virions acquired an envelope by budding into the cisternae and formed mostly spherical, sometimes pleomorphic, particles that averaged 78 nm in diameter (Figure 1A). }}</ref> Το μέσο μέγεθός τους κυμαίνεται διαμετρικά από 80 έως 120νμ, ενώ τα μεγαλύτερα αυτών από 50 έως 200νμ σε διάμετρο.<ref name=":21">{{cite journal | vauthors = Masters PS | title = The molecular biology of coronaviruses | journal = Advances in Virus Research | volume = 66 | pages = 193–292 | date = 2006 | pmid = 16877062 | pmc = 7112330 | doi = 10.1016/S0065-3527(06)66005-3 | isbn = 9780120398690 }}</ref> Το μέσο συνολικό τους βάρος είναι περίπου 40.000kDa. Περικλείονται από ένα φάκελο που αποτελείται από λιπιδική διπλοστοιβάδα, μόρια πρωτεΐνης και το νουκλεοκαψίδιο, τα οποία προστατεύουν τον ιό όταν βρίσκεται έξω από το κύτταρο ξενιστή.<ref name=":20">{{Cite journal| vauthors = Lalchhandama K |date=2020|title=The chronicles of coronaviruses: the electron microscope, the doughnut, and the spike |journal=Science Vision|language=en|volume=20|issue=2|pages=78–92|doi=10.33493/scivis.20.02.03|doi-access=free}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Neuman BW, Kiss G, Kunding AH, Bhella D, Baksh MF, Connelly S, Droese B, Klaus JP, Makino S, Sawicki SG, Siddell SG, Stamou DG, Wilson IA, Kuhn P, Buchmeier MJ | display-authors = 6 | title = A structural analysis of M protein in coronavirus assembly and morphology | journal = Journal of Structural Biology | volume = 174 | issue = 1 | pages = 11–22 | date = April 2011 | pmid = 21130884 | pmc = 4486061 | doi = 10.1016/j.jsb.2010.11.021 | quote = See Figure 10. }}</ref>


Ο ιικός φάκελος αποτελείται από μια λιπιδική διπλοστοιβάδα στην οποία υπάρχουν οι δομικές πρωτεΐνες της μεμβράνης (Μ), του φακέλου (Ε) και των ακίδων (S).<ref name="Lai_1997">{{cite journal | vauthors = Lai MM, Cavanagh D | title = The molecular biology of coronaviruses | journal = Advances in Virus Research | volume = 48 | pages = 1–100 | date = 1997 | pmid = 9233431 | pmc = 7130985 | doi = 10.1016/S0065-3527(08)60286-9 | isbn = 9780120398485 | doi-access = free }}</ref> Η αναλογία Ε: S: M στη λιπιδική διπλοστοιβάδα είναι περίπου 1 : 20: 300.<ref>{{cite journal | vauthors = Cavanagh D, Mawditt K, Sharma M, Drury SE, Ainsworth HL, Britton P, Gough RE | title = Detection of a coronavirus from turkey poults in Europe genetically related to infectious bronchitis virus of chickens | journal = Avian Pathology | volume = 30 | issue = 4 | pages = 355–68 | date = August 2001 | pmid = 19184921 | pmc = 7123520 | doi = 10.1007/3-7643-7339-3_1 | publisher = Birkhäuser | isbn = 978-3-7643-7339-9 | veditors = Schmidt A, Weber O, Wolff MH | series = Birkhäuser Advances in Infectious Diseases BAID }}</ref> Η πρωτεΐνη Ε και Μ είναι οι δομικές πρωτεΐνες που συνδυάζονται με τη λιπιδική διπλοστοιβάδα για να διαμορφώσουν τον ιικό φάκελο και να διατηρήσουν το μέγεθός του. Οι πρωτεΐνες S χρειάζονται για αλληλεπίδραση με τα κύτταρα ξενιστές.<ref>{{cite journal | vauthors = Neuman BW, Kiss G, Kunding AH, Bhella D, Baksh MF, Connelly S, Droese B, Klaus JP, Makino S, Sawicki SG, Siddell SG, Stamou DG, Wilson IA, Kuhn P, Buchmeier MJ | display-authors = 6 | title = A structural analysis of M protein in coronavirus assembly and morphology | journal = Journal of Structural Biology | volume = 174 | issue = 1 | pages = 11–22 | date = April 2011 | pmid = 21130884 | pmc = 4486061 | doi = 10.1016/j.jsb.2010.11.021 | quote = See Figure 10. }}</ref>
Οι περισσότεροι κορονοϊοί προκαλούν στον άνθρωπο συνήθως λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, αλλά μπορούν να προκαλέσουν και [[πνευμονία]]. Είναι η αιτία του 10-15% των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος. Ένας κορονοϊός ήταν υπεύθυνος για μια έξαρση κρουσμάτων [[Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο|σοβαρού οξέως αναπνευστικού συνδρόμου]] (ΣΟΑΣ, διεθνώς γνωστό ως SARS), η οποία άρχισε το 2002 στην Κίνα.<ref name=Murray/> Ένα άλλο είδος κορονοϊού προκάλεσε το [[αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής]] το 2012 (MERS<ref>{{Cite web|url=https://www.onmed.gr/ygeia/story/311888/ti-einai-o-thanatiforos-ios-mers|title=Τι είναι ο θανατηφόρος ιός MERS|last=OnMed|ημερομηνία=2014-04-21|website=Onmed.gr|language=el|accessdate=2020-07-18}}</ref>). Μέχρι το 2019 είχαν καταγραφεί 2.468 κρούσματα με 851 θανάτους (θνητότητα περίπου 34,5%).<ref>{{Cite web|url=http://www.who.int/emergencies/mers-cov/en/|title= Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)|website=WHO|access-date=10 December 2019}}</ref>


Η πρωτεΐνη Μ είναι η κύρια δομική πρωτεΐνη του φακέλου που διαμορφώνει το συνολικό σχήμα και είναι μια πρωτεΐνη μεμβράνης τύπου III και σχηματίζει ένα στρώμα πάχους 7,8 nm.<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.sciencevision.org/storage/journal-articles/September2020/d4lUcEbdP84MvNXPG6ZZ.pdf|title=The chronicles of coronaviruses: the electron microscope, the doughnut, and the spike|last=|first=|ημερομηνία=30 June 2020|website=|publisher=|pages=78-92|archiveurl=|archivedate=|accessdate=}}</ref> Η πρωτεΐνη Μ είναι κρίσιμη κατά τη διάρκεια των σταδίων συναρμολόγησης του ιού μέσω της σύνδεσης του νουκλεοκαψιδικού πυρήνα στον ιϊκό φάκελο κατά τη διαδικασία της εκβλάστησης.<ref>{{cite journal | vauthors = Schoeman D, Fielding BC | title = Coronavirus envelope protein: current knowledge | journal = Virology Journal | volume = 16 | issue = 1 | pages = 69 | date = May 2019 | pmid = 31133031 | pmc = 6537279 | doi = 10.1186/s12985-019-1182-0 }}</ref>
Στα τέλη του 2019, εμφανίστηκε στην πόλη [[Γουχάν]] της [[Κίνα|Κίνας]] ένας νέος κορονοϊός, <ref>{{Cite web|url=http://www.pontos-news.gr/article/206277/neos-koronoios-ti-einai-covid-19-kai-ti-sars-cov-2|title=Νέος κορονοϊός: Τι είναι Covid-19 και τι Sars-CoV-2|website=www.pontos-news.gr|language=el-gr|accessdate=2020-07-18}}</ref> γνωστός επίσημα ως [[SARS-CoV-2]], ο οποίος προκάλεσε την [[Πανδημία COVID-19|πανδημία κορονοϊού 2019–21]].


Οι πρωτεΐνες Ε είναι μικρές δομικές πρωτεΐνες οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία. Υπάρχουν μόνο περίπου 20 αντίγραφα του μορίου της πρωτεΐνης Ε σε ένα μόριο κορονοϊού. Έχουν μέγεθος 8,4 έως 12 kDa και αποτελούνται από 76 έως 109 αμινοξέα.<ref>{{Cite journal|title=Mathilde Larrère, Il était une fois les révolutions|url=http://dx.doi.org/10.4000/lectures.38281|journal=Lectures|date=2019-11-06|issn=2116-5289|doi=10.4000/lectures.38281|first=Pierre|last=Marie}}</ref> Είναι υπεύθυνα για την δόμηση νέων ιοσωμάτωνκατά τη συναρμολόγηση του ιού και απελευθέρωση από το κύτταρο μέσω εκβλάστησης<ref name=":0" />
Οι κορονοϊοί έχουν σχετιστεί επίσης με [[γαστρεντερίτιδα]].<ref name=Murray/>


Οι πρωτεΐνες S, δηλαδή οι ακίδες, είναι το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό των κορονοϊών και είναι υπεύθυνες για την όψη της κορόνας στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Ένα σωματίδιο κορονοϊού έχει κατά μέσο όρο 74 ακίδες, οι οποίες έχουν μέγεθος περίπου 20νμ.<ref>{{cite journal | vauthors = Neuman BW, Kiss G, Kunding AH, Bhella D, Baksh MF, Connelly S, Droese B, Klaus JP, Makino S, Sawicki SG, Siddell SG, Stamou DG, Wilson IA, Kuhn P, Buchmeier MJ | display-authors = 6 | title = A structural analysis of M protein in coronavirus assembly and morphology | journal = Journal of Structural Biology | volume = 174 | issue = 1 | pages = 11–22 | date = April 2011 | pmid = 21130884 | pmc = 4486061 | doi = 10.1016/j.jsb.2010.11.021 }}</ref> Η πρωτεϊνική ακίδα είναι υπεύθυνη για την προσκόλληση και μόλυνση του κυττάρου ξενιστή.<ref name=":02" />
== Παραπομπές ==
==Παραπομπές==
<references />
<references />


Έκδοση από την 14:19, 9 Φεβρουαρίου 2021

Αυτό το λήμμα αφορά την οικογένεια ιών. Για την τρέχουσα πανδημία της ασθένειας COVID-19, δείτε: Πανδημία COVID-19. Για τον υπεύθυνο ιό, δείτε: SARS-CoV-2.
Κοροναϊός
[[εικόνα:
H γραφική απεικόνιση του κορονοϊού τύπου 2 όπως δημιουργήθηκε από εργαζομένους του CDC[1]
|300px|]]
Ταξινόμηση ιού
Ομάδα: IV ((+)ssRNA)
Τάξη: Nidovirales
Οικογένεια: Coronaviridae
Υποοικογένεια: Coronavirinae
Γένος: *Alphacoronavirus
Τυπικό είδος
Κορονοϊός

Οι κορονοϊοί ή κοροναϊοί (εναλλακτική ορθογραφία: κορωνοϊοί ή κορωναϊοί) είναι οικογένεια RNA ιών που προκαλούν ασθένειες σε θηλαστικά και πτηνά. Σε ανθρώπους και πτηνά προκαλούν λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος που μπορούν να κυμαίνονται από ήπιες έως θανατηφόρες. Οι ήπιες ασθένειες στον άνθρωπο περιλαμβάνουν ορισμένες περιπτώσεις κοινού κρυολογήματος (που προκαλείται επίσης και από άλλους ιούς, κυρίως ρινοϊούς), ενώ οι θανατηφόρες περιπτώσεις προκαλούνται από τις λοιμώξεις σοβαρού οξέως αναπνευστικού συνδρόμου - ΣΟΑΣ, διεθνώς γνωστό ως SARS -, η οποία άρχισε το 2002 στην Κίνα, το αναπνευστικό σύνδρομο της Μέσης Ανατολής το 2012 - MERS - και το σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο τύπου 2 - Covid-19 -, η οποία προκάλεσε την πανδημία κορονοϊού 2019–21. Στις αγελάδες και στους χοίρους προκαλούν διάρροια, ενώ στα ποντίκια προκαλεί ηπατίτιδα και εγκεφαλοµυελίτιδα.

Οι κορονοϊοί ανήκουν στην υποοικογένεια Orthocoronavirinae της οικογένειας Coronaviridae και γένος Pisuviricota[2][3] Είναι ιοί με περίβλημα και φέρουν ως γονιδίωμα ένα μονόκλωνο RNA θετικής(+) πολικότητας.[4] Το μέγεθος του γονιδιώματος των κορονοϊών κυμαίνεται από 26 έως 32 χιλιάδες βάσεις, από τα μεγαλύτερα ανάμεσα στους ιούς RNA.[5]

Ετυμολογία

Η απεικόνιση ενός κορονοϊού στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.

Η ονομασία "κορονοϊός" προέρχεται από την Λατινική λέξη "corona", που σημαίνει "στέμμα", την οποία δανείζεται από την ελληνική λέξη "κορόνα"[6]Το όνομα αποδόθηκε από την June Almeida και τον David Tyrrell οι οποίοι παρατήρησαν και μελέτησαν για πρώτη φορά τους ανθρώπινους κορονοϊούς.[7] Η λέξη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1968 από μία άτυπη ομάδα ιολόγων στο περιοδικό Nature για να αναφέρουν μία καινούργια οικογένεια ιών.[8] Το όνομα τους αποδόθηκε από την χαρακτηριστική όψη τους στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο όπου διακρίνονται εξογκώματα περιμετρικά της επιφάνειάς του σαν στέμμα[9] Η επιστημονική ονομασία κορονοϊός έγινε δεκτό σαν όρος από τη Διεθνή Επιτροπή για την Ονοματολογία των ιών (αργότερα μετονομάστηκε Διεθνής Επιτροπή Ταξινόμησης των ιών) το 1971.[10]

Ιστορία

Καλλιέργεια μετάδοσης του κορονοϊού όπως φαίνεται σε ηλεκτρονικό μικροσκόπιο.

Οι πρώτες αναφορές λοίμωξης από κορονοϊό σε ζώα σημειώθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του 1920, όταν εμφανίστηκε στη Βόρεια Αμερική οξεία αναπνευστική λοίμωξη εξημερωμένων κοτόπουλων[11]

Οι ανθρώπινοι κορονοϊοί ανακαλύφθηκαν τη δεκαετία του 1960[12][13] χρησιμοποιώντας δύο διαφορετικές μεθόδους στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.[14] Οι EC Kendall, Malcolm Bynoe και David Tyrrell συνέλεξαν έναν ξεχωριστό κοινό ιό κρυολογήματος που ονομάστηκε B814 το 1961.[15][16][17] Ο ιός δεν μπορούσε να καλλιεργηθεί χρησιμοποιώντας τις κλασσικές τεχνικές που είχαν χρησιμοποιήσει επιτυχώς σε ρινοϊούς, αδενοϊούς και άλλους γνωστούς ιούς κοινού κρυολογήματος. Το 1965, οι Tyrrell και Bynoe πέτυχαν να καλλιεργήσουν τον νέο ιό μέσω της καλλιέργειας οργάνων ανθρώπινης εμβρυϊκής τραχείας.[18] Η νέα μέθοδος καλλιέργειας εισήχθη στο εργαστήριο από τον Bertil Hoorn.[19] Ο απομονωμένος ιός όταν εμβολιάστηκε ενδορινικά σε εθελοντές προκάλεσε κρυολόγημα και αδρανοποιήθηκε από αιθέρα που έδειξε ότι είχε φάκελο λιπιδίων.[15][20]Η Dorothy Hamre και ο John Procknow στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο απομόνωσαν ένα νέο ιό από φοιτητές ιατρικής το 1962. Απομόνωσαν και μεγάλωσαν τον ιό σε καλλιέργεια ιστών νεφρών, ονομάζοντάς τον 229Ε. Ο νέος ιός προκάλεσε κρυολόγημα στους εθελοντές και, όπως το Β814, απενεργοποιήθηκε από τον αιθέρα.[21] H ιολόγος June Almeida σε συνεργασία με τον Tyrrell, συνέκρινε τις δομές των ιών B814 και 229E το 1967.[22][23] Χρησιμοποιώντας ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, οι ιοί αποδείχθηκε ότι σχετίζονται μορφολογικά με το γενικό σχήμα τους και τις διακριτικές αιχμές που μοιάζουν με ακίδα.[24]

Μικροβιολογία

Δομή

Δομή ενός κορονοϊού

Οι κορονοϊοί είναι μεγάλοι, περίπου σφαιρικοί με εξογκώματα στην περίμετρο της επιφάνειάς τους.[25] Το μέσο μέγεθός τους κυμαίνεται διαμετρικά από 80 έως 120νμ, ενώ τα μεγαλύτερα αυτών από 50 έως 200νμ σε διάμετρο.[26] Το μέσο συνολικό τους βάρος είναι περίπου 40.000kDa. Περικλείονται από ένα φάκελο που αποτελείται από λιπιδική διπλοστοιβάδα, μόρια πρωτεΐνης και το νουκλεοκαψίδιο, τα οποία προστατεύουν τον ιό όταν βρίσκεται έξω από το κύτταρο ξενιστή.[27][28]

Ο ιικός φάκελος αποτελείται από μια λιπιδική διπλοστοιβάδα στην οποία υπάρχουν οι δομικές πρωτεΐνες της μεμβράνης (Μ), του φακέλου (Ε) και των ακίδων (S).[29] Η αναλογία Ε: S: M στη λιπιδική διπλοστοιβάδα είναι περίπου 1 : 20: 300.[30] Η πρωτεΐνη Ε και Μ είναι οι δομικές πρωτεΐνες που συνδυάζονται με τη λιπιδική διπλοστοιβάδα για να διαμορφώσουν τον ιικό φάκελο και να διατηρήσουν το μέγεθός του. Οι πρωτεΐνες S χρειάζονται για αλληλεπίδραση με τα κύτταρα ξενιστές.[31]

Η πρωτεΐνη Μ είναι η κύρια δομική πρωτεΐνη του φακέλου που διαμορφώνει το συνολικό σχήμα και είναι μια πρωτεΐνη μεμβράνης τύπου III και σχηματίζει ένα στρώμα πάχους 7,8 nm.[32] Η πρωτεΐνη Μ είναι κρίσιμη κατά τη διάρκεια των σταδίων συναρμολόγησης του ιού μέσω της σύνδεσης του νουκλεοκαψιδικού πυρήνα στον ιϊκό φάκελο κατά τη διαδικασία της εκβλάστησης.[33]

Οι πρωτεΐνες Ε είναι μικρές δομικές πρωτεΐνες οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία. Υπάρχουν μόνο περίπου 20 αντίγραφα του μορίου της πρωτεΐνης Ε σε ένα μόριο κορονοϊού. Έχουν μέγεθος 8,4 έως 12 kDa και αποτελούνται από 76 έως 109 αμινοξέα.[34] Είναι υπεύθυνα για την δόμηση νέων ιοσωμάτωνκατά τη συναρμολόγηση του ιού και απελευθέρωση από το κύτταρο μέσω εκβλάστησης[32]

Οι πρωτεΐνες S, δηλαδή οι ακίδες, είναι το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό των κορονοϊών και είναι υπεύθυνες για την όψη της κορόνας στο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο. Ένα σωματίδιο κορονοϊού έχει κατά μέσο όρο 74 ακίδες, οι οποίες έχουν μέγεθος περίπου 20νμ.[35] Η πρωτεϊνική ακίδα είναι υπεύθυνη για την προσκόλληση και μόλυνση του κυττάρου ξενιστή.[10]

Παραπομπές

  1. ↑ Giaimo, Cara (2020-04-01). «The Spiky Blob Seen Around the World» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2020/04/01/health/coronavirus-illustration-cdc.html. Ανακτήθηκε στις 2021-02-09. 
  2. ↑ «ICTV». talk.ictvonline.org. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2021. 
  3. ↑ «Taxonomy». talk.ictvonline.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2021. 
  4. ↑ Murray, Patric R.· Pfaller, Michael A.· Rosenthal, Ken S. (2012). Ιατρική Μικροβιολογία. Εκδόσεις Παρισιάνου Α.Ε. σελίδες 597–600. ISBN 978-960-394-903-9. 
  5. ↑ Woo, Patrick C. Y.; Huang, Yi; Lau, Susanna K. P.; Yuen, Kwok-Yung (2010-08-24). «Coronavirus Genomics and Bioinformatics Analysis». Viruses 2 (8): 1804–1820. doi:10.3390/v2081803. ISSN 1999-4915. PMID 21994708. PMC 3185738. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3185738/. 
  6. ↑ «Definition of CORONAVIRUS». www.merriam-webster.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2021. 
  7. ↑ Tyrrell, David Arthur John· Fielder, Michael (2002). Cold Wars: The Fight Against the Common Cold. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-263285-2. 
  8. ↑ «Virology: Coronaviruses» (στα αγγλικά). Nature 220 (5168): 650–650. 1968-11. doi:10.1038/220650b0. ISSN 1476-4687. https://www.nature.com/articles/220650b0. 
  9. ↑ Sturman, Lawrence S.; Holmes, Kathryn V. (1983). «The Molecular Biology of Coronaviruses». Advances in Virus Research 28: 35–112. doi:10.1016/S0065-3527(08)60721-6. ISSN 0065-3527. PMID 6362367. PMC 7131312. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7131312/. 
  10. ↑ 10,0 10,1 Lalchhandama, Kholhring (2020). «The chronicles of coronaviruses: the bronchitis, the hepatitis and the common cold» (στα αγγλικά). Science Vision 20 (1): 43–53. doi:10.33493/scivis.20.01.04. 
  11. ↑ Estola, T. (1970). «Coronaviruses, a New Group of Animal RNA Viruses». Avian Diseases 14 (2): 330–336. doi:10.2307/1588476. ISSN 0005-2086. https://www.jstor.org/stable/1588476. 
  12. ↑ «History and recent advances in coronavirus discovery». The Pediatric Infectious Disease Journal 24 (11 Suppl): S223–7, discussion S226. November 2005. doi:10.1097/01.inf.0000188166.17324.60. PMID 16378050. 
  13. ↑ «The BMJ in 1965». BMJ 369: m1547. April 2020. doi:10.1136/bmj.m1547. PMID 32299810. https://www.bmj.com/content/369/bmj.m1547. 
  14. ↑ Monto AS (1984). «Coronaviruses». Στο: Evans AS. Viral Infections of Humans. Viral Infections of Humans: Epidemiology and Control (στα Αγγλικά). Springer US. σελίδες 151–165. doi:10.1007/978-1-4684-4727-9_7. ISBN 978-1-4684-4727-9. 
  15. ↑ 15,0 15,1 «Virus isolations from common colds occurring in a residential school». British Medical Journal 2 (5297): 82–6. July 1962. doi:10.1136/bmj.2.5297.82. PMID 14455113. 
  16. ↑ Richmond, Caroline (2005-06-18). «David Tyrrell». BMJ : British Medical Journal 330 (7505): 1451. doi:10.1136/bmj.330.7505.1451. 
  17. ↑ «Obituary Notices: Malcom Byone» (στα αγγλικά). British Medical Journal 2 (5660): 827–829. 1969-06-28. doi:10.1136/bmj.2.5660.827. https://www.bmj.com/content/2/5660/827. 
  18. ↑ «Cultivation of a Novel Type of Common-Cold Virus in Organ Cultures». British Medical Journal 1 (5448): 1467–70. June 1965. doi:10.1136/bmj.1.5448.1467. PMID 14288084. 
  19. ↑ Tyrrell DA, Fielder M (2002). Cold Wars: The Fight Against the Common Cold (στα Αγγλικά). Oxford University Press. σελίδες 93–95. ISBN 978-0-19-263285-2. 
  20. ↑ Hagan WA, Bruner DW, Gillespie JH, Timoney JF, Scott FW, Barlough JE (1988). Hagan and Bruner's Microbiology and Infectious Diseases of Domestic Animals: With Reference to Etiology, Epizootiology, Pathogenesis, Immunity, Diagnosis, and Antimicrobial Susceptibility (στα Αγγλικά). Cornell University Press. σελ. 440. ISBN 978-0-8014-1896-9. 
  21. ↑ «A new virus isolated from the human respiratory tract». Proceedings of the Society for Experimental Biology and Medicine 121 (1): 190–3. January 1966. doi:10.3181/00379727-121-30734. PMID 4285768. 
  22. ↑ «The woman who discovered the first coronavirus». https://www.bbc.com/news/uk-scotland-52278716. 
  23. ↑ Almeida, Joyce (2008-06-26). «June Almeida (née Hart)» (στα αγγλικά). BMJ 336 (7659): 1511.1–1511. doi:10.1136/bmj.a434. ISSN 0959-8138. 
  24. ↑ «The morphology of three previously uncharacterized human respiratory viruses that grow in organ culture». The Journal of General Virology 1 (2): 175–8. April 1967. doi:10.1099/0022-1317-1-2-175. PMID 4293939. 
  25. ↑ «Ultrastructural characterization of SARS coronavirus». Emerging Infectious Diseases 10 (2): 320–6. February 2004. doi:10.3201/eid1002.030913. PMID 15030705. «Virions acquired an envelope by budding into the cisternae and formed mostly spherical, sometimes pleomorphic, particles that averaged 78 nm in diameter (Figure 1A).». 
  26. ↑ «The molecular biology of coronaviruses». Advances in Virus Research 66: 193–292. 2006. doi:10.1016/S0065-3527(06)66005-3. ISBN 9780120398690. PMID 16877062. 
  27. ↑ «The chronicles of coronaviruses: the electron microscope, the doughnut, and the spike» (στα αγγλικά). Science Vision 20 (2): 78–92. 2020. doi:10.33493/scivis.20.02.03. 
  28. ↑ «A structural analysis of M protein in coronavirus assembly and morphology». Journal of Structural Biology 174 (1): 11–22. April 2011. doi:10.1016/j.jsb.2010.11.021. PMID 21130884. «See Figure 10.». 
  29. ↑ «The molecular biology of coronaviruses». Advances in Virus Research 48: 1–100. 1997. doi:10.1016/S0065-3527(08)60286-9. ISBN 9780120398485. PMID 9233431. 
  30. ↑ «Detection of a coronavirus from turkey poults in Europe genetically related to infectious bronchitis virus of chickens». Avian Pathology. Birkhäuser Advances in Infectious Diseases BAID (Birkhäuser) 30 (4): 355–68. August 2001. doi:10.1007/3-7643-7339-3_1. ISBN 978-3-7643-7339-9. PMID 19184921. 
  31. ↑ «A structural analysis of M protein in coronavirus assembly and morphology». Journal of Structural Biology 174 (1): 11–22. April 2011. doi:10.1016/j.jsb.2010.11.021. PMID 21130884. «See Figure 10.». 
  32. ↑ 32,0 32,1 «The chronicles of coronaviruses: the electron microscope, the doughnut, and the spike» (PDF). 30 Ιουνίου 2020. σελίδες 78–92. 
  33. ↑ «Coronavirus envelope protein: current knowledge». Virology Journal 16 (1): 69. May 2019. doi:10.1186/s12985-019-1182-0. PMID 31133031. 
  34. ↑ Marie, Pierre (2019-11-06). «Mathilde Larrère, Il était une fois les révolutions». Lectures. doi:10.4000/lectures.38281. ISSN 2116-5289. http://dx.doi.org/10.4000/lectures.38281. 
  35. ↑ «A structural analysis of M protein in coronavirus assembly and morphology». Journal of Structural Biology 174 (1): 11–22. April 2011. doi:10.1016/j.jsb.2010.11.021. PMID 21130884. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

π • σ • ε Πανδημία COVID-19
SARS-CoV-2 (ιός) • COVID-19 (ασθένεια) • Κορονοϊός (ομάδα ιών)• Εμβόλιο COVID-19
Επιπτώσεις
Ήπειρος
Αμερική
Ασία
Ευρώπη
Ωκεανία
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κορονοϊός&oldid=8675330"