Κιρκάδιος ρυθμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
Ο '''κιρκαδικός ρυθμός''' (circadian rhythm) είναι μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. Αυτός ο ρυθμός ορίζεται από ένα [[κιρκάδιο ρολόι]] κι έχει παρατηρηθεί σε πολλούς ζωντανούς οργανισμούς, όπως σε [[φυτό|φυτά]], [[ζώο|ζώα]], [[μύκητας|μύκητες]] και [[κυανοβακτήρια]]. Ο όρος ''κιρκάδιος'' προέρχεται από την [[λατινική γλώσσα|λατινική]] λέξη circa, που σημαίνει "γύρω" (ή "περίπου") και diem ή dies, που σημαίνει "ημέρα". Παρόλο που οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι ενδογενείς, προσαρμόζονται στο τοπικό περιβάλλον από εξωγενείς παράγοντες, πιο σημαντικός από τους οποίους είναι το φως της ημέρας. |
|||
Ο '''κιρκαδικός ρυθμός''' είναι ο κατά προσέγγιση 24ωρος κύκλος που παρουσιάζει η δραστηριότητα ζωντανών οργανισμών, όπως ζώων, φυτών, μυκήτων μέχρι και βακτηρίων. |
|||
==Ιστορία== |
|||
Το όνομα του κιρκαδικού ρυθμού (circadian rhythm) δημιούργησε ο [[Φράντς Χάλμπεργκ]], στα μέσα του 20ου αιώνα<ref>[http://www.msi.umn.edu/~halberg Halberg Chronobiology Centre]</ref><ref>[http://books.google.com/books?id=exXIBFL-FFkC&pg=PA10&lpg=PA10&dq=circadian+Halberg&source=bl&ots=a8pQZm6mWN&sig=xUekip6v0sOyiqT8tDSNNgN8oqs&hl=en&ei=_F6SSsaREom-MP2v2Bk&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=5#v=onepage&q=circadian%20Halberg&f=false Circadian physiology, Roberto Refinetti] 2η έκδοση, σελ. 10, CRC, Taylor and Francis, CRC Press, 2006 |
|||
Μια από τις πρωιμότερες περιγραφές ενός κιρκάδιου ρυθμού χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ., όταν ο [[Ανδροσθένης ο Θάσιος]] περιέγραψε τις ημερήσιες κινήσεις των φύλλων του [[tamarind|ταμάρινθου]].<ref>{{Cite book |author=Bretzl H |title=Botanische Forschungen des Alexanderzuges |location=Leipzig |publisher=Teubner |year=1903}}{{Page needed|date=September 2010}}</ref> Η παρατήρηση ενός κιρκάδιου ρυθμού στους ανθρώπους αναφέρεται σε κινέζικα ιατρικά εγχειρίδια που χρονολογούνται περίπου στον 13ο αιώνα. |
|||
ISBN 0849322332, 9780849322334</ref> και προέρχεται από την λατινική λέξη circa που σημαίνει «γύρω» και diem που σημαίνει «ημέρα», δηλαδή «ρυθμός κατά τη διάρκεια μιας ημέρας». |
|||
Η πρώτη καταγεγραμμένη παρατήρηση ενός ενδογενούς κιρκάδιου ρυθμού έγινε από τον Γάλλο επιστήμονα Jean-Jacques d'Ortous de Mairan το 1729. Παρατήρησε ότι τα 24ωρα μοτίβα στην κίνηση των φύλλων του φυτού [[μιμόζα]] εξακολουθούσαν να υπάρχουν, ακόμα κι όταν τα φυτά διατηρούνταν σε συνεχές σκοτάδι.<ref name="de mairan 1729">{{Cite journal | author=de Mairan JJO | title=Observation Botanique | journal=Histoire de l'Academie Royale des Sciences | year=1729 | pages=35–36}}</ref><ref name="pmid16761955">{{cite journal |author=Gardner MJ, Hubbard KE, Hotta CT, Dodd AN, Webb AA |title=How plants tell the time |journal=Biochem. J. |volume=397 |issue=1 |pages=15–24 |date=July 2006 |pmid=16761955 |pmc=1479754 |doi=10.1042/BJ20060484 }}</ref> |
|||
Το 1896, οι Patrick και Gilbert παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια μιας παρατεινόμενης περιόδου στέρησης ύπνου, η υπνηλία αυξάνεται και μειώνεται με περίοδο περίπου 24 ωρών.<ref>{{cite journal |author=Dijk DJ, von Schantz M |title=Timing and consolidation of human sleep, wakefulness, and performance by a symphony of oscillators |journal=J. Biol. Rhythms |volume=20 |issue=4 |pages=279–90 |date=August 2005 |pmid=16077148 |doi=10.1177/0748730405278292 }}</ref> Το 1918, ο J.S. Szymanski έδειξε ότι τα ζώα είναι ικανά να διατηρούν τα 24ωρα μοτίβα δραστηριότητας, ακόμη και σε απουσία εξωγενών παραγόντων, όπως είναι το φως της ημέρας και οι αλλαγές της θερμοκρασίας.<ref>{{Cite journal |author=Danchin A |title=Important dates 1900–1919 |journal=HKU-Pasteur Research Centre |location=Paris |url= http://www.pasteur.fr/recherche/unites/REG/causeries/dates_1900.html |accessdate=2008-01-12}}</ref> Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κιρκάδιοι ρυθμοί έγιναν αντιληπτοί από το γεγονός ότι οι μέλισσες τρέφονται ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Εκτεταμένα πειράματα έγιναν από τους Auguste Forel, Ingeborg Beling, και Oskar Wahl για να καταλάβουν εάν αυτός ο ρυθμός ήταν ενδογενής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 οι Ron Konopka και Seymour Benzer απομόνωσαν από τη μύγα [[δροσόφιλα]] το πρώτο γονίδιο του κιρκάδιου ρολογιού.<ref name="pmid5002428">{{cite journal |author=Konopka RJ, Benzer S |title=Clock mutants of Drosophila melanogaster |journal=Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. |volume=68 |issue=9 |pages=2112–6 |date=September 1971 |pmid=5002428 |pmc=389363 |doi=10.1073/pnas.68.9.2112 |bibcode=1971PNAS...68.2112K}}</ref> Όσον αφορά τα θηλαστικά το 1994 ο Joseph Takahashi απομόνωσε από ποντίκια το πρώτο γονίδιο του κιρκάδιου ρολογιού.<ref>{{MEDRS|date=November 2013}} {{Cite news |title=Gene Discovered in Mice that Regulates Biological Clock |work=Chicago Tribune |date=29 April 1994}}</ref><ref>{{primary source-inline|date=November 2013}} {{cite journal |author=Vitaterna MH, King DP, Chang AM, ''et al.'' |title=Mutagenesis and mapping of a mouse gene, Clock, essential for circadian behavior |journal=Science |volume=264 |issue=5159 |pages=719–25 |date=April 1994 |pmid=8171325|doi= 10.1126/science.8171325 }}</ref> |
|||
Τον όρο ''κιρκάδιος'' δημιούργησε ο [[Φράντς Χάλμπεργκ]] τη δεκαετία του 1950.<ref>{{cite journal |author=Halberg F, Cornélissen G, Katinas G, ''et al.'' |title=Transdisciplinary unifying implications of circadian findings in the 1950s |journal=J Circadian Rhythms |volume=1 |issue=1 |pages=2 |date=October 2003 |pmid=14728726 |pmc=317388 |doi=10.1186/1740-3391-1-2| quote = Eventually I reverted, for the same reason, to "circadian" ...}}</ref> |
|||
==Criteria== |
|||
Σημαντικό ρόλο στον κιρκαδικό ρυθμό παίζει το ερέθισμα του φωτός, το οποίο επαναφέρει κάθε μέρα το βιολογικό ρολόι, αλλά ο κιρκαδικός ρυθμός παρουσιάζεται ακόμη και αν δεν υπάρχει διαφοροποίηση στο φωτισμό. |
|||
Η μελέτη του βιολογικού ρυθμού ονομάζεται [[χρονοβιολογία]]. |
|||
==Αναφορές== |
==Αναφορές== |
||
Έκδοση από την 20:40, 6 Μαρτίου 2014
Ο κιρκαδικός ρυθμός (circadian rhythm) είναι μια οποιαδήποτε βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου. Αυτός ο ρυθμός ορίζεται από ένα κιρκάδιο ρολόι κι έχει παρατηρηθεί σε πολλούς ζωντανούς οργανισμούς, όπως σε φυτά, ζώα, μύκητες και κυανοβακτήρια. Ο όρος κιρκάδιος προέρχεται από την λατινική λέξη circa, που σημαίνει "γύρω" (ή "περίπου") και diem ή dies, που σημαίνει "ημέρα". Παρόλο που οι κιρκάδιοι ρυθμοί είναι ενδογενείς, προσαρμόζονται στο τοπικό περιβάλλον από εξωγενείς παράγοντες, πιο σημαντικός από τους οποίους είναι το φως της ημέρας.
Ιστορία
Μια από τις πρωιμότερες περιγραφές ενός κιρκάδιου ρυθμού χρονολογείται στον 4ο αιώνα π.Χ., όταν ο Ανδροσθένης ο Θάσιος περιέγραψε τις ημερήσιες κινήσεις των φύλλων του ταμάρινθου.[1] Η παρατήρηση ενός κιρκάδιου ρυθμού στους ανθρώπους αναφέρεται σε κινέζικα ιατρικά εγχειρίδια που χρονολογούνται περίπου στον 13ο αιώνα.
Η πρώτη καταγεγραμμένη παρατήρηση ενός ενδογενούς κιρκάδιου ρυθμού έγινε από τον Γάλλο επιστήμονα Jean-Jacques d'Ortous de Mairan το 1729. Παρατήρησε ότι τα 24ωρα μοτίβα στην κίνηση των φύλλων του φυτού μιμόζα εξακολουθούσαν να υπάρχουν, ακόμα κι όταν τα φυτά διατηρούνταν σε συνεχές σκοτάδι.[2][3]
Το 1896, οι Patrick και Gilbert παρατήρησαν ότι κατά τη διάρκεια μιας παρατεινόμενης περιόδου στέρησης ύπνου, η υπνηλία αυξάνεται και μειώνεται με περίοδο περίπου 24 ωρών.[4] Το 1918, ο J.S. Szymanski έδειξε ότι τα ζώα είναι ικανά να διατηρούν τα 24ωρα μοτίβα δραστηριότητας, ακόμη και σε απουσία εξωγενών παραγόντων, όπως είναι το φως της ημέρας και οι αλλαγές της θερμοκρασίας.[5] Στις αρχές του 20ου αιώνα, οι κιρκάδιοι ρυθμοί έγιναν αντιληπτοί από το γεγονός ότι οι μέλισσες τρέφονται ανά συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα. Εκτεταμένα πειράματα έγιναν από τους Auguste Forel, Ingeborg Beling, και Oskar Wahl για να καταλάβουν εάν αυτός ο ρυθμός ήταν ενδογενής. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 οι Ron Konopka και Seymour Benzer απομόνωσαν από τη μύγα δροσόφιλα το πρώτο γονίδιο του κιρκάδιου ρολογιού.[6] Όσον αφορά τα θηλαστικά το 1994 ο Joseph Takahashi απομόνωσε από ποντίκια το πρώτο γονίδιο του κιρκάδιου ρολογιού.[7][8]
Τον όρο κιρκάδιος δημιούργησε ο Φράντς Χάλμπεργκ τη δεκαετία του 1950.[9]
Criteria
Αναφορές
- ↑ Bretzl H (1903). Botanische Forschungen des Alexanderzuges. Leipzig: Teubner.[Χρειάζεται σελίδα]
- ↑ de Mairan JJO (1729). «Observation Botanique». Histoire de l'Academie Royale des Sciences: 35–36.
- ↑ Gardner MJ, Hubbard KE, Hotta CT, Dodd AN, Webb AA (July 2006). «How plants tell the time». Biochem. J. 397 (1): 15–24. doi:. PMID 16761955.
- ↑ Dijk DJ, von Schantz M (August 2005). «Timing and consolidation of human sleep, wakefulness, and performance by a symphony of oscillators». J. Biol. Rhythms 20 (4): 279–90. doi:. PMID 16077148.
- ↑ Danchin A. «Important dates 1900–1919». HKU-Pasteur Research Centre (Paris). http://www.pasteur.fr/recherche/unites/REG/causeries/dates_1900.html. Ανακτήθηκε στις 2008-01-12.
- ↑ Konopka RJ, Benzer S (September 1971). «Clock mutants of Drosophila melanogaster». Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 68 (9): 2112–6. doi:. PMID 5002428. Bibcode: 1971PNAS...68.2112K.
- ↑ Πρότυπο:MEDRS «Gene Discovered in Mice that Regulates Biological Clock». Chicago Tribune. 29 April 1994.
- ↑ [χρειάζεται μη πρωτογενή πηγή] Vitaterna MH, King DP, Chang AM, et al. (April 1994). «Mutagenesis and mapping of a mouse gene, Clock, essential for circadian behavior». Science 264 (5159): 719–25. doi:. PMID 8171325.
- ↑ Halberg F, Cornélissen G, Katinas G, et al. (October 2003). «Transdisciplinary unifying implications of circadian findings in the 1950s». J Circadian Rhythms 1 (1): 2. doi:. PMID 14728726. «Eventually I reverted, for the same reason, to "circadian" ...».
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με τη Βιολογία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |