Πανεπιστήμιο της Βίλνιους

Το Πανεπιστήμιο της Βίλνιους (λιθουανικά: Vilniaus universitetas‎‎) είναι το παλαιότερο πανεπιστήμιο στις χώρες της Βαλτικής, ένα από τα παλαιότερα και πιο διάσημα στην Ανατολική Ευρώπη, μεταγενέστερο μόνο των πανεπιστημίων της Πράγας, της Κρακοβίας, του Πετς, της Βουδαπέστης, της Μπρατισλάβα και του Königsberg. Σήμερα είναι το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της Λιθουανίας.

Το πανεπιστήμιο ιδρύθηκε το 1579 ως Ιησουητική Ακαδημία (Κολλέγιο) της Βίλνιους από τον Μεγάλο Δούκα της Λιθουανίας και Βασιλιά της Πολωνίας, Στέφανο Μπάτορυ. Ήταν το τρίτο παλαιότερο πανεπιστήμιο (μετά την Ακαδημία της Κρακοβίας και την Αλμπερτίνα) στην Κοινοπολιτεία Πολωνίας-Λιθουανίας. Μετά την Τρίτη Διάσπαση της Πολωνίας (1795) και την εξέγερση του Νοεμβρίου (1830-1831), το πανεπιστήμιο έκλεισε και ανέστειλε τη λειτουργία του μέχρι το 1919. Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το πανεπιστήμιο επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς να επανεκκινήσει από τη Λιθουανία (Δεκέμβριος 1918) και τις σοβιετικές δυνάμεις κατοχής (Μάρτιος 1919). Τελικά επανέλαβε τη λειτουργία του ως Πανεπιστήμιου Στέφανου Μπάτορυ στην Πολωνία (Αύγουστος 1919), περίοδος που ακολουθήθηκε από νέα σοβιετική κατοχή το 1920 και λιγότερο από δύο χρόνια της Δημοκρατίας της Κεντρικής Λιθουανίας, που ενσωματώθηκε στην Πολωνία το 1922.

Μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία τον Σεπτέμβριο του 1939, το πανεπιστήμιο διοικήθηκε για μικρό διάστημα από τις λιθουανικές αρχές (από τον Οκτώβριο του 1939) και στη συνέχεια μετά τη σοβιετική προσάρτηση της Λιθουανίας (Ιούνιος 1940), με μια περίοδο γερμανικής κατοχής μετά τη γερμανική εισβολή (1941-1944), διοικήθηκε ως κρατικό πανεπιστήμιο της Βίλνιους από τη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Λιθουανίας. Το 1945 η πολωνική κοινότητα φοιτητών και μελετητών του Πανεπιστημίου Στέφανου Μπάτορυ μεταφέρθηκε στο Πανεπιστήμιο Κοπέρνικου στο Τορούν. Αφού η Λιθουανία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1990, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, επανήλθε στο καθεστώς του ως ένα από τα εξέχοντα πανεπιστήμια της Λιθουανίας.