Γιαόι

Τόμοι γιαόι μάνγκα σε βιβλιοπωλείο του Σαν Φρανσίσκο. Μερικοί τόμοι είναι σφραγισμένοι με πλαστική ταινία, πράγμα που υποδηλώνει ότι περιέχουν γραφικές σκηνές σεξ.

Το γιαόι (ιαπωνικά: やおい) είναι όρος-ομπρέλα που χρησιμοποιείται στη Δύση για να περιγράψει τα προϊόντα της ιαπωνικής υποκουλτούρας των μάνγκα, άνιμε και βιντεοπαιχνιδιών που έχουν ως κεντρικό θεματικό τους άξονα τον ομοερωτισμό μεταξύ ανδρών. Οι τίτλοι γιαόι στις πλείστες των περιπτώσεων απευθύνονται στο γυναικείο κοινό. Άλλωστε οι συντριπτική πλειοψηφία των δημιουργών γιαόι είναι γυναίκες. Στην Ιαπωνία ο όρος γιαόι είναι σχεδόν παρωχημένος, αφού τα έργα αυτά προωθούνται κάτω από τον αγγλικό όρο Boys Love (μεταγραφή στα Ιαπωνικά: ボーイズラブ) ή, για συντομία, BL (ビーエル). Γνωστοί τίτλοι γιαόι είναι: Junjō Romantica, Ai no Kusabi, Gravitation, Loveless, Enzai, Togainu no Chi.

Καταγωγή του όρου

Ο ορός δημιουργήθηκε από τις Γιάσουκο Σάκατα και Άκικο Χάτσου στα τέλη της δεκαετίας του '70 και αποτελεί ακρωνύμιο της φράσης ヤマなし、オチなし、意味なし (γιαμά νασί, ότσι νασί, ίμι νασί, Μετάφραση: Χωρίς κορύφωση, χωρίς σκοπό, χωρίς νόημα), αρχικά για να περιγράψει τις ερασιτεχνικές παρωδίες μάνγκα οι οποίες παρουσίαζαν ομοερωτικές σχέσεις χαρακτήρων άλλων έργων, ανεξάρτητα αν τέτοιες σχέσεις απουσίαζαν εντελώς από το πρωτότυπο, ωστόσο στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ευρύτερα για να περιγράψει τα έργα αντρικού ομοερωτισμού που στόχευαν στο γυναικείο κοινό.

Όπως διαφαίνεται από την ετυμολογία του ακρωνυμίου, ο όρος είχε σκοπό να διαχωρίσει τα έργα αυτής της κατηγορίας από τα σόνεν-άι (少年愛) τα οποία, παρόλο που επίσης είχαν έντονο το ομοερωτικό στοιχείο, ακολουθούσαν τις παραδοσιακές τεχνικές σεναριακής ανάπτυξης και δεν έδιναν υπερβολική έμφαση στις ερωτικές σκηνές.
Αυτός ο διαχωρισμός στην ορολογία δεν υφίσταται πλέον στην Ιαπωνική αγορά, παρόλο που οι φαν στη Δύση εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τους δυο αυτούς όρους με ελαφρώς διαφορετική σημασία.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα

Επειδή τα έργα γιαόι παράγονται στη συντριπτική πλειοψηφία τους από γυναίκες και έχουν ως κοινό τους επίσης γυναίκες, οι συμπεριφορές που παρουσιάζουν σπάνια είναι ρεαλιστικές.

Στα έργα γιαόι οι χαρακτήρες αποτελούν εξιδανικευμένα πρότυπα ανδρών, συχνά με θηλυπρεπή χαρακτηριστικά (美少年, μπισόουνεν) ενώ οι ερωτικές σχέσεις έχουν απόλυτη διάκριση ρόλων στα πρότυπα εξουσιαστή-εξουσιαζόμενου (βλ. Λεξιλόγιο), ώστε η αναγνώστρια να μπορεί να ταυτιστεί με τον δεύτερο. Δεν είναι σπάνιο να παρατηρηθούν και ανατομικά λάθη στα μάνγκα, άνιμε ή παιχνίδια που περιέχουν σκηνές σεξ. Γενικά το είδος δεν χαίρει της εκτίμησης των ομοφυλόφιλων ανδρών, οι οποίοι προτιμούν τα γκέι κόμικ (ゲイコミ, γκεϊκομί) των οποίων οι δημιουργοί είναι άντρες και διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό από τα γιαόι. Ωστόσο υπάρχει αριθμός ομοφυλόφιλων αλλά και ετεροφυλόφιλων ανδρών που απολαμβάνουν το είδος.

Λεξιλόγιο

Όπως και όλες οι άλλες κατηγορίες της Ιαπωνικής υποκουλτούρας, η κατηγορία του γιαόι περιέχει μεγάλο όγκο ορολογιών, η γνώση των οποίων βοηθά στην κατανόηση πολλών χαρακτηριστικών του. Ακολουθούν μερικοί από αυτούς.

Ελληνική γραφή	Ιαπωνική γραφή	Σημασία
Μπόις λοβ	ボーイズラブ	Ο σύγχρονος όρος ομπρέλα για τα έργα γιαόι. Στην Ιαπωνία έχει σχεδόν εκτοπίσει τους άλλους συνώνυμους όρους
Γιαόι	やおい	Δημοφιλής όρος στη Δύση για τα μάνγκα, άνιμε, βιντοπαιχνίδια Boys Love. Στην Ιαπωνία ο όρος είναι σχεδόν παρωχημένος. Περιέγραφε τα ερασιτεχνικά μάνγκα με ομοερωτικό περιεχόμενο.
Σόνεν άι	少年愛	Στη Δύση περιγράφει τα έργα γιαόι χωρίς ερωτικές σκηνές και συνήθως περισσότερη προσήλωση στο σενάριο. Στην Ιαπωνία ο όρος είναι παρωχημένος. Περιέγραφε τα πρωτότυπα ομοερωτικά έργα (όπως αυτά που εμφανίστηκαν στο περιοδικό Juné).
Σέμε	攻め	Από τον αθλητικό όρο για τον επιθετικό παίχτη, περιγράφει τον κυρίαρχο άντρα μιας ομοφυλοφιλικής σχέσης.
Ούκε	受け	Από τον αθλητικό όρο για τον αμυντικό παίχτη, περιγράφει τον υποτασσόμενο άντρα μιας ομοφυλοφιλικής σχέσης.
Φουτζόσι	腐女子	Η φανατική των έργων γιαόι. Όρος με αρνητική σημασία που αργότερα υιοθετήθηκε από τις ίδιες. Κυριολεκτικά σημαίνει "σάπια γυναικά"
Φουντάνσι	腐男子	Δημιουργημένο αναλογικά με το Φουτζόσι, περιγράφει υποτιμητικά τους άντρες οπαδούς του γιαόι.
Τζουνέ (το έ προφέρεται)	ジュネ	Από το πρώτο περιοδικό μάνγκα που φιλοξένησε ιστορίες σόνεν άι, ο όρος χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να περιγράψει ιστορίες γιαόι με πρωτότυπους χαρακτήρες. Το περιοδικό Juné εκδίδεται ακόμα.
Σότα	ショタ	Το αρσενικό ανάλογο της λολίτας. Περιγράφει την υποκατηγορία των μάνγκα που πραγματεύεται τις ερωτικές σχέσεις μεταξύ ανήλικου αγοριού και ενήλικα (άντρα ή γυναίκας) ή μεταξύ ανηλίκων (αγόρι/αγόρι ή αγόρι/κορίτσι).