Αξιολογία
Αξιολογία είναι η φιλοσοφική μελέτη των πνευματικών αξιών. Αποτελεί είτε όρο για να υποδηλώσει από κοινού τα πεδία ηθικής και αισθητικής, τα οποία είναι φιλοσοφικά πεδία που εξαρτώνται στο μεγαλύτερο μέρος τους από αξιακές έννοιες, ή υποδηλώνει τα θεμέλια των εν λόγω πεδίων και είναι έτσι παρόμοια με τη θεωρία της αξίας και τη μετα-ηθική . Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά από τον Eduard von Hartmann, το 1887,[1] και τον Paul Lapie, το 1902.[2][3][4]
Η αξιολογία μελετά κυρίως δύο είδη αξιών: ηθική και αισθητική . Η ηθική διερευνά τις έννοιες του «σωστού» και του «καλού» στην ατομική και κοινωνική συμπεριφορά. Η αισθητική μελετά τις έννοιες της «ομορφιάς» και της «αρμονίας». Η τυπική αξιολογία, η απόπειρα καθορισμού αρχών σχετικά με την αξία με μαθηματική αυστηρότητα, αποτελεί παράδειγμα της επιστήμης της αξίας του Robert S. Hartman .
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μεταξύ του 5ου και του 6ου αιώνα π.Χ., ήταν σημαντικό στην Ελλάδα να είναι κάποιος μορφωμένος για να είναι επιτυχημένος. Οι φιλόσοφοι άρχισαν να αναγνωρίζουν ότι υπήρχαν διαφορές μεταξύ των νόμων και της ηθικής της κοινωνίας. Ο Σωκράτης πίστευε ότι η γνώση είχε ζωτική σχέση με την αρετή, κάνοντας την ηθική και τη δημοκρατία να συνδέονται στενά. Ο μαθητής του Σωκράτη, ο Πλάτων, επεξεργάστηκε περαιτέρω αυτή τη πεποίθηση κατονομάζοντας αρετές που πρέπει να ακολουθούν όλοι.
Με την πτώση της κυβέρνησης, οι αξίες έγιναν ατομικές, με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται σκεπτικιστικές σχολές σκέψης, σχηματίζοντας τελικά μια ειδωλολατρική φιλοσοφία που πιστεύεται ότι επηρέασε και διαμόρφωσε τον Χριστιανισμό. Κατά τη μεσαιωνική περίοδο, ο Θωμάς Ακινάτης έκανε τη διάκριση μεταξύ φυσικών και υπερφυσικών (θεολογικών) αρετών. Αυτή η έννοια οδήγησε τους φιλοσόφους να διακρίνουν μεταξύ κρίσεων βασιζόμενων στο γεγονός και κρίσεων βασιζόμενων σε αξίες, προκαλώντας διαχωρισμό μεταξύ επιστήμης και φιλοσοφίας.[5]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Hartmann, Eduard (1887). Philosophie des Schönen. Berlin.
- ↑ Lapie, Paul (1902). Logique de la volonté. Paris: F. Alcan.
- ↑ «Axiology and aesthetics - article». www.infotaste.com.
- ↑ Hart, Samuel L. (1971). «Axiology--Theory of Values». Philosophy and Phenomenological Research 32 (1): 29–41. doi:. ISSN 0031-8205. https://www.jstor.org/stable/2105883.
- ↑ Arneson, P. (2009). Axiology. In S. Littlejohn, & K. Foss (Eds.), Encyclopedia of communication theory. (pp. 70-74). Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.