Καρκινική γραφή
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
.jpg)
Καρκινικές επιγραφές ή καρκίνοι ονομάζονται συμμετρικές φράσεις οι οποίες μπορούν να διαβαστούν το ίδιο είτε από την αρχή είτε από το τέλος.
Παραδείγματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Π.χ. τα ονόματα "ΑΝΝΑ" ή "ΣΑΒΒΑΣ", αλλά και πόλεις όπως "ΣΕΡΡΕΣ" είναι καρκινικές. Όπως και η λέξη "άλλα" ή "αλλά", ''ανανά''.
Η γνωστότερη καρκινική επιγραφή είναι η:
"Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν"
(σε ελεύθερη μετάφραση στα νέα ελληνικά: πλύνε τις αμαρτίες, όχι μόνο το πρόσωπο) η οποία χαρασσόταν συχνά σε πηγές.
Παρόμοιες επιγραφές είναι οι:
"Νοσώ. Σύ ος η ίαμα, Ιησού, σώσον"
"Σος ειμί, τίμιε, σός"
"Σοφά ται μη, γη μια τάφος"
Πολλοί τέτοιοι στίχοι έχουν γραφτεί από Βυζαντινούς, ανάμεσά τους και ο αυτοκράτορας Λέων ο Σοφός, αλλά και από Λατίνους μοναχούς. Οι Ρωμαίοι είχαν επίσης γράψει καρκινικές επιγραφές με παράδειγμα την:
"In girum imus nocte et consumimur igni"
(Μπαίνουμε στη νύχτα και μας καταναλώνει η φωτιά - αναφερόμενο σε έντομα που πέφτουν στη φλόγα, τη νύχτα).
Καρκινικά κείμενα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπό μια ευρύτερη έννοια, έχουμε καρκινικές φράσεις όπου η "καρκινική μονάδα" είναι η λέξη, και καρκινικά κείμενα όπου "καρκινική μονάδα" είναι η πρόταση. Ένα καρκινικό κείμενο διαβάζεται ανάποδα πρόταση-προς-πρόταση. Στην αγγλική γλώσσα, παραδείγματα καρκινικών (ή παλίνδρομων) κειμένων είναι το ποίημα Doppelganger του Τζέιμς Α. Λίντον και ο διάλογος "Crab Canon" στο βιβλίο "Gödel, Escher, Bach" του Ντάγκλας Χοφστάντερ. Στην ελληνική γλώσσα, πρόσφατο παράδειγμα έχουμε στη συλλογή διηγημάτων "ΛΑΘΟΣ ΟΔΗΓΙΕΣ" που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2008, όπου ο συγγραφέας Αλέκος Παπαδόπουλος έχει συμπεριλάβει τρία καρκινικά κείμενα ("Στον Αστερισμό του Καρκίνου", "Καρκινικός Κώδικας", "Καρκινοβασίες"), όπου η "καρκινική μονάδα" είναι η πρόταση. Στα ελληνικά κυκλοφορεί επίσης το βιβλίο "707 Καρκινικές φράσεις: ...ένα παιχνίδι λέξεων...", της Σοφίας Σταμπολίτη.
Ετυμολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο χαρακτηρισμός "καρκινική επιγραφή" προέρχεται από την κίνηση του "καρκίνου" (κάβουρα), ο οποίος κινείται πλαγίως, και προκειμένου να προχωρήσει μπροστά πηγαίνει δεξιά-αριστερά-δεξιά-αριστερά. Διαβάζοντας μια καρκινική επιγραφή, το βλέμμα μας πηγαίνει από αριστερά προς τα δεξιά και μετά από τα δεξιά προς τα αριστερά, όπως δηλαδή θα κινείτο αν παρακολουθούσε έναν κάβουρα (καρκίνο) να προχωρά. Εξού και ο όρος "καρκινική" επιγραφή.
Στις ευρωπαϊκές γλώσσες, για τον χαρακτηρισμό των καρκινικών επιγραφών χρησιμοποιείται η λέξη "παλίνδρομοι".
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Εξωτερικές πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Έχουν γίνει προσπάθειες σε διάφορες γλώσσες, συνήθως με χρήση ειδικού λογισμικού, να κατασκευαστούν εκτεταμένα παλίνδρομα κείμενα. Τα αποτελέσματα, ενίοτε αμφιλεγόμενα, είναι κείμενα με χιλιάδες λέξεις.
- αγγλικά
- γαλλικά Αρχειοθετήθηκε 2003-02-25 στο Wayback Machine.