Τουρκμενική γλώσσα
Η Τουρκμενική (Türkmençe, türkmen dili, түркменче, түркмен дили, تورکمهن تیلی ,تورکمهنچه), είναι τουρκική γλώσσα που ομιλείται από 3,5 εκατομμύρια ανθρώπους στο Τουρκμενιστάν, από περίπου 2 εκατομμύρια ανθρώπους στο Ιράν και από 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους στο βορειοδυτικό Αφγανιστάν.[1]
Ταξινόμηση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Τουρκμενικά είναι μέλος του ανατολικού κλάδου Ογκούζ των τουρκικών γλωσσών. Οι πιο συγγενικές γλώσσες είναι τα Τουρκικά και τα Αζερμπαϊτζανικά και παρουσιάζουν υψηλό βαθμό αμοιβαίας κατανόησης.
Τα Τουρκμενικά έχουν φωνηεντική αρμονία, είναι συγκολλητικά και δεν έχουν γραμματικό γένος. Η σειρά των λέξεων είναι υποκείμενο-αντικείμενο-ρήμα.
Τα γραπτά Τουρκμενικά βασίζονται στην διάλεκτο Τέκε. Οι άλλοι διάλεκτοι είναι οι Νοχούρλι, Γιομούντ, Ενέουλι, Χασάρλι, Νερεζίμ, Γκεκλέν, Σαλύρ, Σαρύκ, Αρσάρι και Τσοβντούρ. Η ρωσική διάλεκτος είναι η Τρουκμενική. Μερικές φορές, η διάλεκτος Τέκε (ειδικά στο Αφγανιστάν) αναφέρεται ως Τσαγκατάι, αλλά όλες οι τουρκμενικές διαλέκτοι έχουν μια περιορισμένη επιρροή από τα κλασικά Τσαγκατάι.
Σύστημα γραφής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Επισήμως, τα Τουρκμενικά γράφονται με το "Täze Elipbiý", μετάφραση "Νέο Αλφάβητο", το οποίο βασίζεται στο λατινικό αλφάβητο. Ωστόσο, τα παλιά Σοβιετικά Κυριλλικά είναι σε ευρεία χρήση. Πολλά πολιτικά κόμματα χρησιμοποιούν τα κυριλλικά σε ιστοσελίδες και εκδόσεις, σε σχέση με την απολυταρχική κυβέρνηση του Σαπαρμουράτ Νιγιαζόφ που είχε δημιουργήσει το σημερινό λατινικό αλφάβητο.
Πριν το 1929 γράφονταν με το Αραβικό αλφάβητο. Το 1929-38 το λατινικό το αντικατέστησε, αλλά το κυριλλικό χρησιμοποιήθηκε την περίοδο 1938-91. Από το 1991 εισήχθη το νέο και σημερινό λατινικό αλφάβητο. Συνηθιζόταν να είχε μερικά ασυνήθιστα γράμματα, όπως το σύμβολο της λίρας, του δολαρίου, του σεντ και του γιεν, που χρησιμοποιείται και στο καζακικό κυριλλικό.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο κορυφαίος τουρκμένος ποιητής είναι ο Μαγκτιμούλι Πιράγκι, που έγραψε τον 18ο αιώνα. Η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι ένα μεταβατικό στάδιο στα Τσαγκατάι με τα σύγχρονα τουρκμενικά.
Λεξιλόγιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αριθμοί
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 0.nol
- 1.bir
- 2.iki
- 3.üç
- 4.dört
- 5.bäş
- 6.alty
- 7.ýedi
- 8.sekiz
- 9.dokuz
- 10.on
Για τους αριθμούς 11-19 είναι σαν να λέει δέκα ένα, δέκα δύο, δεκατρία και ούτω καθεξής.
- 20.ýigrimi
- 30.otuz
- 40.kyrk
- 50.elli
- 60.altmyş
- 70.ýetmiş
- 80.segsen
- 90.togsan
- 100.ýüz
- 1000.müň
Χρώματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]μαύρο - gara | μπλε - gök | καφέ - goňur, mele | γκρι - çal | πράσινο - ýaşyl | πορτοκαλί - narynç, mämişi | ροζ - gülgün | μωβ - benewşe, melewşe | κόκκινο - gyzyl | λευκό - ak | κίτρινο - sary
Βασικές εκφράσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]ναι - hawa | όχι - ýok | αντίο - sag boluň, hoş | καλημέρα - ertiriňiz haýyrly bolsun | καλησπέρα - agşamyňyz haýyrly bolsun | καληνύχτα - gijäňiz rahat bolsun | παρακαλώ - -aý/äý (επίθημα ρήματος) π. χ. σε παρακαλώ να μου το δώσει: Maňa beräý! ευχαριστώ - sag boluň
Γλωσσικές δυσκολίες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μιλάτε αγγλικά; - Siz iňlis dilinde gepleýärsiňizmi; |Δεν μιλάω τουρκμενικά - Men türkmen dilinde geplemeýärin Τι σημαίνει; - munuň manysy näme?
Περαιτέρω ανάγνωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Nicholas Awde· William Dirks (2005). Turkmen: Turkmen-English, English-Turkmen Dictionary & Phrasebook. Hippocrene Books. ISBN 978-0-7818-1072-2.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Ο γκάρετ, ο Τζον, Meena Pallipamu, και ο Γκρεγκ Lastowka (1996). "Τουρκμενική Γραμματική". www.chaihana.com.
- ↑ Τουρκμενικά στο Ethnologue (18η εκδ., 2015)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Τουρκμενικά γραμματική και ορθογραφία κανόνες (τουρκμενικά) (σε τουρκμενιστάν)
- Τουρκμενικά - αγγλικά Λεξικό με δυνατότητα αναζήτησης αντίστροφο λεξικό Αρχειοθετήθηκε 2020-01-06 στο Wayback Machine.
- Τουρκμενικά - αγγλικά / ελληνικά - τουρκμενικά Λεξικό (α)
- Τουρκμενικά - αγγλικά / ελληνικά - τουρκμενικά Λεξικό (β) [1] [2]
- Τουρκμενικά - Ελληνικά Λεξικό
- Τουρκμενικά - Αγγλικά / Ελληνικά - Τουρκμενικά Λεξικό Freelang)
- Omniglot σελίδα στο τουρκμενιστάν
- Τουρκμενική γλώσσα σε απευθείας σύνδεση μεταγραφή
- Ajapsozluk.com Ολοένα λεξικό τουρκμενικά γλώσσα
- Τουρκμενικά<>Turkish dictionary (Pamukkale University)