Coraebus
| Coraebus | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Coraebus florentinus
(Herbst 1801) | ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
|
Ο Coraebus είναι γένος εντόμων της τάξης των κολεοπτέρων και της οικογένειας των Buprestidae. Το γένος Coraebus Laporte & Gory 1836 περιλαμβάνει στην Ευρώπη πέντε είδη.[1] Όλα τα είδη αυτά συναντούμε και στην Ελλάδα.
Παγκοσμίως αναφέρονται περίπου σαράντα είδη[2][3] από την Παλαιαρκτική μέχρι τη βόρεια Αφρική.
Χαρακτηριστικά του ακμαίου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
κάτω πλευρά του θώρακα
δεξιά κατά μέρος χρωματιςμένη
πράσινο:απόφυση του πρόστερνου
μπλε:ισχία των οπίσθιων ποδιών
κόκκινο: επιστερνές του μετάστερνου
κίτρινο: μετάστερνο
Το κεφάλι είναι κοντό και λίγο αποτραβηγμένο στον προθώρακα. Οι σύνθετοι οφθαλμοί είναι μεγάλοι και παράλληλοι και φτάνουν μέχρι το πρόνωτο. Οι κοντές κεραίες είναι πριονωτές από το τέταρτο άρθρο. Οι κοτυλοειδείς κοιλότητες, όπου εκφύονται οι κεραίες, έχουν πάνω ένα δόντι.
Τα έλυτρα δεν έχουν λωρίδες από κουκκίδες. Το τρίχωμα στα περισσότερα είδη δεν είναι ομοιόμορφο, αλλά κατά μέρος πιο πυκνό, σχηματίζοντας άσπρες λωρίδες κάθετες στον άξονα του σώματος. Αυτές οι λωρίδες έχουν σχήμα ζιγκ ζαγκ, είναι μόνο κυρτές προς μπροστά ή σχηματίζουν μόνο μακρόστενες κηλίδες. Καμιά φορά οι λωρίδες διακόπτονται. Ο θυρεός είναι καρδιοειδής.
Το πρόστερνο έχει μόνο μια μεγάλη απόφυση προς τα πίσω (πράσινο στην Εικ. 1) που φτάνει μέχρι το μετάστερνο (κίτρινο στην Εικ. 1), χωρίς άλλες αποφύσεις μπρος τα μπροστά. Τα ισχία των οπίσθιων ποδιών (μπλε στην Εικ. 1) φαρδαίνουν προς τις πλευρές και περιορίζουν την έκταση των επιστέρνων του μετάστερνου (κόκκινο στην Εικ. 1). Τα νύχια των ταρσών είναι σχισμένα και και προκαλούν την εντύπωση πως είναι δυο ζευγάρια (Εικ. 2). Το γένος Coraebus μοιάζει με το γένος Agrilus, δεν έχει όμως καρίνα στον θυρεό.
Τα ευρωπαϊκά είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Coraebus elatus (Fabricius 1787)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο C. elatus έχει μήκος 4,5 μέχρι 7,2 χιλιοστόμετρα. Το χρώμα είναι μεταλλικό χαλκό μέχρι πράσινο. Το τρίχωμα είναι αραιό και δεν σχηματίζει κηλίδες ή λωρίδες. Το κολεόπτερο ανήκει στα ποντομεσογειακά είδη, και σήμερα το συναντούμε σε όλη την Ελλάδα, σχεδόν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και στην Ασία.[4] Το ακμαίο γίνεται ορατό κατά την περίοδο Μαΐου-Αυγούστου στους ξενιστές και στα άνθη του Helianthemum. Οι προνύμφες αναπτύσσονται στις ρίζες διάφορων ποωδών φυτών (Poderium, Potentilla, Agrimonia, Filipendula, Fragaria).
Coraebus florentinus (Herbst 1801)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Εικ. 3: Coraebus florentinus | |
 
|
 
|
Το είδος C. florentinus (Εικ. 3) έχει μήκος 13 μέχρι 16 χιλιοστόμετρα. Κεφάλι, πρόνωτο και το μπροστινό μισό των ελύτρων, γυαλίζουν πράσινα. Το χρώμα γίνεται βαθμιαία πιο μπλε και πιο σκούρο προς την πίσω άκρη. Στο οπίσθιο μισό των ελύτρων το τρίχωμα σχηματίζει δυο ή τρεις άσπρες λουρίδες. Το είδος επίσης έχει μεγάλη περιοχή διανομής στην Ευρώπη και Ασία.[5] Στην Ελλάδα λείπει στα νησιά και οι αναφορές από τη Στερεά είναι περιορισμένες. Το θηλυκό τοποθετεί τα αυγά στα μπουμπούκια της βελανιδιάς. Οι προνύμφες κατεβαίνουν στο ξύλο και στον τρίτο χρόνο οι στοές τους σχηματίζουν δακτύλιο γύρο το κλαδί κάτω από το φλοιό. Με αυτό το τρόπο «στραγγαλίζουν» το κλαδί καταστρέφοντας το δευτερογενή μεριστωματικό ιστό. Οι ζημιές είναι όμως σχετικά μικρές, ιδιαίτερα σε φυσικές συνθήκες.[6]
Coraebus oertzeni Ganglbauer 1886[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο C. oertzeni έχει μήκος 11 μέχρι 14.5 χιλιοστόμετρα. Ο χρωματισμός μοιάζει με αυτόν του C. florentinus, αλλά αντίθετα απ´ αυτόν έχει «καρίνα» στις οπίσθιες γωνίες του προνώτου και οι λωρίδες ζιγκ ζαγκ είναι στενές. Χαρακτηριστική είναι άλλη μια κηλίδα στην οπίσθια άκρη των ελύτρων.[7] Είναι επίσης ποντομεσογειακό είδος, δεν επεκτάθηκε όμως στην περιοχή διαμονής στην Ευρώπη μετά την περίοδο των Παγετώνων όπως το έκανε ο Coraebus elatus, αλλά περιορίστηκε σε λίγες χώρες της ανατολικής Μεσογείου. Τον συναντούμε επίσης σε μερικές περιοχές της Ασίας.[8] Από την Ελλάδα υπάρχουν μόνο λίγες αναφορές από τη Βόρεια Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Ξενιστής είναι πιθανώς η βελανιδιά.
| Εικ. 4: Coraebus rubi | |
 
|
  |
Coraebus rubi (Linnaeus 1767)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το ακμαίο (Εικ. 4) έχει μήκος 7.5 μέχρι 11 χιλιοστόμετρα. Το μεταλλικό χρώμα ποικίλει. Στα έλυτρα έχει τέσσερις ή πέντε στενές λωρίδες ζιγκ ζαγκ. Στις οπίσθιες γωνιές του προνώτου έχει λυγιστή «καρίνα» (Εικ. 4 δεξιά κάτω). Ποντομεσογειακό είδος και ο C. rubi, αυτός επεκτάθηκε μετά την περίοδο των Παγετώνων την περιοχή διανομής του από τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Ασία, καλύπτοντας και μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών χωρών. [9] Στην Ελλάδα συναντούμε το ακμαίο κατά την περίοδο από αρχές Μαΐου έως τέλος Αυγούστου στα φύλλα των ξενιστών του (Rubus και Rosa) στη μακί.
Coraebus undatus (Fabricius 1787)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο C. undatus έχει μήκος 10 μέχρι 14 χιλιοστόμετρα και χρώμα χαλκό μέχρι πράσινο, πίσω από την πρώτη των τριών λουρίδων ζιγκζαγκ το χρώμα γίνεται σκούρο μοβ. Η «καρίνα» είναι χαμηλή και σβήνει προς τις άκρες του προνώτου.
Είναι το μόνο είδος του γένους που το συναντούμε στα φυλλοβόλα δάση των βουνών. Ο χώρος διανομής επεκτείνεται επίσης από τη Βόρεια Αφρική μέχρι την Ασία, καλύπτοντας και μεγάλο μέρος των ευρωπαϊκών χωρών. Αντίθετα στον C. rubi λείπει όμως σε μερικά μεσογειακά νησιά, π. χ. την Κρήτη, την Κύπρο, τη Σικελία και τη Σαρδηνία [10] Και στην Ελλάδα οι αναφορές περιορίζονται στην Κατάρα (Νομός Τρικάλων) και τον Παρνασσό. Ξενιστές είναι τα δέντρα Quercus και Castanea sativa. Στις βελανιδιές το θηλυκό αποθέτει τα αυγά στις ρωγμές του φλοιού. Η προνύμφη σκάβει τις στοές προς τα πάνω.[6]
Κλείδας προσδιορισμού[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
| Κλείδας προσδιορισμού των ευρωπαϊκών ειδών του γένους Coraebus[11] | |||
|---|---|---|---|
| αριθμός | Διαγνωστικοί χαρακτήρες | προς | είδος |
| #1 | μικρό, ομοιόμορφα αραιό τρίχωμα | ...C. elatus | |
| πάνο από 7.5 χιλιοστόμετρα, το τρίχωμα σχηματίζει άσπρες λουρίδες | #2 | ||
| #2 | πρόνωτο απλό, χωρίς βουλώματα ή εξογκώματα | ...C. florentinus | |
| πρόνωτο στις πλευρές κατά τη βάση πλατύ, με εξόγκωμα που θυμίζει καρίνα σε κάθε οπίσθια γωνιά του προνώτου | #3 | ||
| #3 | η «καρίνα» είναι χαμηλή, δεν φτάνει την άκρη της οπίσθιας γωνίας του προνώτου | ...C. undatus | |
| η «καρίνα» είναι αιχμιρή, φτάνει την άκρη της οπίσθιας γωνίας του προνώτου | #4 | ||
| #4 | με 5 στενές λουρίδες ζικζακ από άσπρα μαλλιά στα έλυτρα, οι δυο πρώτες καμιά φορά ενωμένες | ...C. rubi | |
| με δυο στενές λουρίδες σε σχήμα ζικζακ μπροστά από μια απλά λυγιστή λουρίδα, κατά την οπίσθια άκρη άλλη μια άσπρη κηλίδα | ...C. oertzeni | ||
Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- H. Freude, K. W. Harde, G. A. Lohse: Die Käfer Mitteleuropas, Bd. 6. Spektrum Akademischer Verlag in Elsevier 1966, ISBN 3-8274-0683-8
- H.Mühle, P.Brandl, M. Niehuis: Catalogus Faunae Graeciae; Coleoptera:Buprestidae Printed in Germany by Georg Rößle Augsburg 2000
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ «102411 Fauna Europaea, ευρωπαϊκά είδη του γένους Coraebus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ Απαρίθμηση ειδών Coraebus στο GBIF
- ↑ «Απαρίθμηση ειδών Coraebus με συνώνυμα». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. elatus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. florentinus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ 6,0 6,1 D. Francisco Xavier Soria Iglesias: "Estudios Biologicos sobre Coroebus undatus (Fabricius) y Coroebus florentinus (Herbst) en Alconorcales en Andalucia Occidental" Sevilla, 1990 ISBN 9788469104064 ισπανική ιστοσελίδα Αρχειοθετήθηκε 2010-06-03 στο Wayback Machine.
- ↑ Ganglbauer πρώτη περιγραφή του είδους C. oertzeni, Stettiner Entomolische Zeitschrift XLVII 1868 σελ. 309, γερμανικά
- ↑ Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους του γένους C. oertzeni[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. rubi». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ «Fauna Europaea, ταξινόμηση και γεωγραφική εξάπλωση του είδους C. undatus». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009.
- ↑ Συνδυασμό από την κλείδα προσδιορισμού του Freude Harde Lohse και την περιγραφή του C. oertzeni δια Ganglbauer
