Χρήστης:Dimitra-9/πρόχειρο/Οργάνωση της Καρφίτσας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Η «οργάνωση της καρφίτσας» ή «συμμορία της καρφίτσας» είναι όρος που αποδόθηκε σε παρακρατικό μηχανισμό που κορύφωσε τη δράση του την δεκαετία του '60-ενώ προϋπήρχε ως μέθοδος και δύναμη κρούσης ήδη από την δεκαετία του '50- και στον οποίο είχε κυρίαρχο ρόλο το μαχητικό τμήμα της οργάνωσης του Ξενοφώντα Γιοσμά "οικοδομικός συνεταιρισμός αγωνιστών και θυμάτων εθνικής αντιστάσεως θεσσαλονίκης" με την επωνυμία «Σύνδεσμος Αγωνιστών και Θυμάτων Εθνικής Αντιστάσεως Βορείου Ελλάδος». Οργανώσεις με αιχμή τον αντικομμουνισμό και τον φιλομοναρχισμό αλλά και φτωχοί πολίτες που αναζητούσαν διέξοδο στα προβλήματα στέγασης και εργασίας, συντονίζονταν από εκπροσώπους των σωμάτων ασφαλείας και καθοδηγούνταν από άτομα, όπως πρώην δοσίλογοι-και νυν απαλλαγμένοι του στίγματος- που βρήκαν καταφύγιο από τη μνήμη της προηγούμενης δράσης τους στη συνεργασία με την αστυνομία, εντασσόμενοι στο πλέγμα εξουσίας. Η δράση του μηχανισμού κορυφώθηκε με τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη το 1963.[1]

Χρήση του όρου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο όρος χρησιμοποιήθηκε ευρέως και με αιχμηρότητα σε δημοσιεύσεις και πρωτοσέλιδα εφημερίδων της εποχής αμέσως μετά τη δολοφονία Λαμπράκη,[2] ενώ χρησιμοποιείται και από τη σύγχρονη ιστοριογραφία αναφορικά για την εποχή, χωρίς όμως να καταγράφεται η καρφίτσα ως τυπική οργάνωση.[1][3][4]

Εμφάνιση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η «καρφίτσα» εμφανίστηκε με την επίσκεψη του Ντε Γκωλ στην Ελλάδα το 1963, για το πρόγραμμα εγκατάστασης πυρηνικών όπλων. Τότε, μέλη παρακρατικών οργανώσεων κλήθηκαν ως επικουρική βοήθεια στην προστασία του Γάλλου προέδρου.Παραγγέλθηκαν  τότε από την ηγεσία της Αστυνομίας και του υπουργείου Βορείου Ελλάδος , «χαρτία καρφίδων» προς ανάρτησιν ενδεικτικών σημείων εις τα προσληφθέντα επικουρικώς άτομα,προς λήψιν μέτρων ασφαλείας κατά την ενταύθα άφιξιν του προέδρου της Γαλλκής Δημοκρατίας.[5]Σε τι αποσκοπούσε η συγκεκριμένη αγορά και ποιοι ήταν αυτοί  που κλήθηκαν να παράσχουν επικουρικό έργο στην αστυνομία;

Τις  προηγούμενες ημέρες  χίλιοι περίπου πολίτες ανεγράφησαν σε ονομαστικές καταστάσεις στα κατά τόπους ατυνομικά τμήματα ,με κριτήριο  για την επιστράτευσή τους τον αντικομμουνισμό τους.Μεταξύ τους υπήρχαν απόστρατοι αξιωματικοί του στρατού και της χωροφυλακής,χωροφύλακες,δημόσιοι υπάλληλοι,ιδιώτες από όλες τις κοινωνικές τάξεις και παρατάξεις ,εκτός της αριστεράς.Αποκλειομένων αυστηρώς των κομμουνιστών,άπαντες οι υπόλοιποι ,φυσικά και οι άντρες του Γιοσμά,δατέθηκαν από το κέντρο αλλοδαπών για την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας του ντε Γκωλ. «εδόθη  εις αυτούς προς αναγνώρισιν μεταξύ των και έθεσαν μίανκαρφίτσαν με χρωματιστό κεφάλι  εις την κομβιοδόχην των.»Για τον  Γιοσμά, όπως και για την αστυνομία ,η συμμετοχή του Συνδέσμου ήταν αυτονόητη και μάλιστα τιμητική και με το αζημίωτο για τα μέλη του.

Ο Φωκάς,ο Κυριακίδης,ο Κοτζαμάνης ,ο Εμμανουηλίδης και οι λοιπές μαχητικές δυνάμεις του Συνδέσμου είχαν  την τιμή να προσκληθούν από  την αστυνομία για να πυκνώσουν τις τάξεις των εθνικοφρόνων πολιτών ,συμμετέχοντας σε αυτην την «σύναξη» που αργότερα θα  γινόταν γνωστή ως «συμμορία της καρφίτσας».Ο Κυριακίδης είχε προμηθευτεί την  καρφίτσα που του αναλογούσε και έλαβε μέρος, αναρωτώμενος  εάν  το  όνομά του είχε δοθεί από τον  Γιοσμά ή απλώς ήταν αρκετό για την αστυνομία ότι ηταν εθνικόφρων  .Στην ανακοίνωση του Γιοσμά  λεγόταν: Σχετικώς ,….κινητοποίησιν  μαχητικών τμημάτων.

Ο  Καμουτσής δήλωνε  ευχαριστημένος «δια την βοήθειαν  την οποίαν παρέσχον  αι οργανώσεις» λίγο πριν βρεθεί στο μάτι του κυκλώνα εξαιτίας της δράσης όσων προηγουμένως εγκωμίαζε.

Λίγο αργότερα θα συνέδεαν το όνομά τους με την δολοφονία του Λαμπράκη.[6][7][8]

Υπόθεση Λαμπράκη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 22 Μαΐου 1963 στη Θεσσαλονίκη πραγματοποιήθηκε φιλειρηνική συγκέντρωση με ομιλητή τον Γρηγόρη Λαμπράκη. Από μέρες είχε αποφασιστεί η παρεμπόδιση και ματαίωση της συγκέντρωσης από την αστυνομία. Το σχέδιο ήταν αντισυγκέντρωση και επίθεση από «αγανακτισμένους εθνικόφρονες». Στη συνέχεια έγινε η επίθεση με το τρίκυκλο του Γκοτζαμάνη, όπου επέβαινε και ο Εμμανουηλίδης, μέλη και οι δύο παρακρατικών οργανώσεων με πλούσιο ποινικό μητρώο επιθέσεων εναντίον εργατών και κακοποίησης πολιτών και, ο δεύτερος, και παιδιών. Ηθικός αυτουργός ήταν ο φον Γιοσμάς.Τον Γιοσμά ενίσχυσαν παλαιοί γνωστοί από από την  κοινή θητεία τους στον  Πούλο και καινούργια στελέχη, όπως ο Σπ. Κοτζαμάνης, στέλεχος προπολεμικά της ΕΟΝ και μετέπειτα ΒΕΝ.Τα  μέλη έπρεπε να είναι επιβεβαιωμένα εθνικόφρονες με επικυρωμένα έγγραφα από  αστυνομικές και στρατιωτικές αρχές.Στο στόχαστρο  είχαν τους κομμουνιστές,και οι ταυτότητες στο πίσω μέρος ,όπως και του Κοτζαμάνη,που θεωρήθηκε ένοχος για τη ν δολοφονία του Λαμπράκη, έγραφαν ΄ότι θέτουν εαυτούς στη διάθεση των σωμάτων ασφαλείας «οσάκις  παρίστατο ανάγκη δια την διατήρησιν της  τάξεως και ησυχίας εις τον τόπον μας».Η  «συμμορία της καρφίτσας»βρέθηκε στο απόγειο της δόξας της όταν  τα πρωτοπαλλήκαρα του Γιοσμά  έδωσαν ένα «μαθηματάκι, στον Λαμπράκη»όπως επαίρονταν, που  κατέληξε στη δολοφονία του και στον  βαρύ τραυματισμό του βουλευτή Καβάλας Γ. Τσαρουχά.

 Με τη δολοφονία αυτή κορυφώθηκε ο συγχρωτισμός μεταξύ παρακρατικών και εκπροσώπων της έννομης τάξης.Τις απόψεις των δικαστικών αρχών για την «οργάνωση της καρφίτσας» και τη «συμβολή» της στο έργο της προστασίας του κράτους από «εσωτερικούς εχθρούς» απηχεί ο λόγος του ατεισαγγελέα εφετών  Δελαπόρτα  …… «από τοιαύτα κοινωνικά βυθοκορήματα  ανεμένετο   βοήθεια και εις αυτά ανετίθετο εν ώρα κρίσεως ..η  αγία υπόθεσις  της «υπερασπίσεως της πατρίδος του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού παντού και πάντοτε δι’όλων των μέσων» κατά την όπισθεν της ταυτότητος του Κοτζαμάνη αναγραφήν των σκοπών της οργανώσεως Γιοσμά».

[9][10][11]

Αντισυγκεντρώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τον Απρίλιο του 1964 αποκαλύφθηκε  από πρακτικά  της «Υπηρεσίας  Πληροφοριών» ότι  εισηγητής της μεθόδου των αντισυγκεντρώσεων  ήταν ο « σοβιετολόγος» Γ.Γεωργαλάς,το 1962.Αλλά η πρώτη «αντισυγκέντρωσις» είχε γίνει νωρίτερα το 1958 στον Πειραιά ,όπου γινόταν  δημόσια συγκέντρωση των φίλων της ειρήνης  κατά του πολέμου, των εξοπλισμών και των ξένων βάσεων.Οι αντισυγκεντρωθέντες  σκόρπισαν προκηρύξεις με την υπογρφή «σύλλογος επαναπατρισθέντων εκ του παραπετάσματος»,ιδρυτικό μέλος του οποίου ήταν ο Γεωργαλάς.Μυστικά κονδύλια του υπουργείου Προεδρίας  δίνονταν σε μέλη του συλλόγου,ο οποίος διαλύθηκε μεν,αλλά στο μεταξύ είχε καθιερωθεί ο Γεωργαλάς στα ανώτατα κλιμάκια του μηχανισμού σαν διαπρεπής και ακριβοπληρωμένος σοβιετολόγος. Η δράση των παρκρατικών οργανώσεων είχε αρχίσει νωρίτερα με διάφορες εκδηλώσεις.Και το κράτος τις είχε υιοθετήσει επίσημα, τον ιούλιο του 1957 με ανακοίνωση του υφυπουργείου εσωτερικών που τις ονόμαζε «εθνικιστικές οργανώσεις».[12]

Το 1963 η κυβέρνηση  δεν έδωσε απάντηση σε σχόλια που παρατηρούσαν ότι σε ένα κράτος με υπερτροφικές αστυνομικές δυνάμεις και πολυάνθρωπες μυστικές υπηρεσίες ,η  επιστράτευση  χιλιάδων «εκτάκτων αστυνομικών υπαλλήλων» όχι  μόνο ήταν περιττή,αλλά  και θα μπορούσε να προκαλέσει μια επικίνδυνη  σύγχυση.Στην υποδοχή του ντε Γκωλ στην Αθήνα ,απεκαλύφθησαν 4000 «έκτακτοι ασυνομικοί υπάλληλοι».Ήταν μέλη  της «αντικομμουνιστικής σταυροφορίας» της «εθνικής σταυροφορίας», «ελπιδοφόροι νέοι» και άλλοι παρακρατικοί.

Το Επίσημο Κράτος -Οι αστυνομικές αρχές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δολοφονία Λαμπράκη συγκλόνισε βαθύτατα την ελληνική και τη διεθνή κονή γνώμη.Η εκτέλεση το υ βουλευτή υπό τα βλέμματα των οργάνων της τάξης  έδωσε παραστατικά το στίγμα της μετεμφυλιακής πραγματικότητας:αυταρχική διακυβέρνηση,παραστρατιωτικές οργανώσεις,παρακρατικοί μηχανισμοί,υπηρεσίες πληροφοριών,ξενοκρατία και αυλικό περιβάλλον απάρτιζαν τους πυρήνες ισχύος που προσδιόριζαν τις πολιτικές  εξελίξεις με την πρόφαση του κομμουνιστικού κινδύνου.

Η πρωτοφανής παθητικότητα των οργάνων της τάξης στη διάρκεια των εγκληματικών γεγονότων  της 22ας Μαϊου αποτελεί το χαρακτηριστικότερο γνώρισμα της πολύκροτης υπόθεσης.Η συνεργασία των αρχών της χωροφυλακής με τον υπόκοσμο που επωμίστηκε την ευθύνη  της αντισυγκέντρωσης εναντίον των «φίλων της ειρήνης»αποδείχτηκε υποδειγματική.Η δολοφονία συνετελέσθη παρόντων 180 ανδρών και αξιωματικών της Χωροφυλακής και της  Αστυνομίας με επικεφαλής τον επιθεωρητή Χωροφυλακής στρατηγό Μήτσου,τον διευθυντή ατυνομίας Καμουτσή, καθώς και  τους  Διαμαντόπουλο,Δόλκα,Καπελώνη και Κατσούλη.[13]

Το παρακράτος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο  Λεντάκης στο  βιβλίο του «το παρακράτος και η 21η Απριλίου» λέει για το παρακράτος  ότι ….αναλαμβάνει με ανορθόδοξο τρόπο να κάνει αυτό που το το κράτος από νομιμότητα εμποδίζεται να κάνει.Συντηρείται από μυστικά κονδύλια,καθοδηγείται στη δράση του από το κομματικό κράτος,και προστατεύεται με τη συγκάλυψη και μη δίωξη.Αυτό δηλ.ακριβώς που έγινε με την «καρφίτσα».Αποκαλεί την  καρφίτσα παρακρατική οργάνωση με  αριθμό καταλόγου των ν παρακρατικών  16  και γνωστά μέλη της τον φωκά που τραυμάτισε τον Τσαρουχά και τον Χρυσικάκη,οδηγό τρίκυκλου.Στις άτυπες μεν, παρούσες όμως με κάθε τρόπο παρακρατικές οργανώσεις ,υπάγει την οργάνωση της καρφίτσας και ο καθηγητής Μεϋνώ ,στο βιβλίο του πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα σελ.299 εκδ.μπάυρον.

Ο Ι.Τούμπας,υπουργός εσωτερικών  το 1964 προβαίνει σε συνταρακτικές δηλώσεις;ΑΙ ΠΑΡΑΚΡΑΤΙΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ.Την  καρφίτσα θεωρεί παράνομη ,συνομωτική οργάνωση.

Ο σύνδεσμος του Γιοσμά τέθηκε εκτός νόμου το 1964.(απρίλιος 1964)Κατά τον Λεντάκη η συμμορία της καρφίτσας διαλύθηκελίγο αργότερα.(ταχυδρόμος 10-10-1964.σελ.16)

Ο Βασίλης Λαμπρίδης ,αρεοπαγίτης,στο βιβλίο του «αναμνήσεις και εκμυστηρεύσεις ενός δικαστή»(εκδ.ΙΑΝΟΣ 2016) ήταν παρών ως  πάρεδρος στη δίκη Λαμπράκη.Κάνει λόγο για  παρακρατικούς που κατά παραγγελία έκαναν  αντισυγκεντρώσεις ως δήθεν «αγανακτισμένοι πολίτες» όλοι τακτοποιημένοι σε δουλειές(σελ.104). καθώς και για καταλόγους προγραφών ,όπου ο Λαμπράκης είχε τον αριθμό 11.

Ανάμεσα στις ποικίλες συνέπειες είναι και η  οξύτατη διάσταση Καραμανλή –παλατιού που δεν γεφυρώθηκε ποτέ.Ο  Λαμπρίδης δεν θεωρεί  ένοχο τον Καραμανλή, ο οποίος όπως λέει,δεν είχε απολύτως καμμία  σχέση με το έγκλημα.

 Το παρακράτος πάντως συνέχισε τον  ολέθριο και ζοφερό ρόλο του ως υπερκράτος ,με τη χούντα των συνταγματαρχών.Ο πολιτικός και κοινωνικός βίος συντονίστηκε  στους ρυθμούς των παρεκτροπών , με την αναβίωση φαντασμάτων του κατοχικού παρελθόντος.Κατέστη δυσβάστακτο για τη χώρα το κόστος που έπρεπε να πληρώσει   μέχρις ότου ωριμάσει και εξοικειωθεί  με το τραυματικό αυτό παρελθόν κοιτάζοντά το κατάματα…[14]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Σεραφείμ Σεφεριάδης, Ευάνθης Χατζηβασιλείου, επιμ. (2008). Η «σύντομη» δεκαετία του '60. Αθήνα: Καστανιώτη. σελ. 29. ISBN 978-960-03-4617-6. 
  2. ΤΑ ΝΕΑ:
    23-7-1963 – συμμορία της καρφίτσας
    4-12-1964 – συγκρότηση παρακρατικών οργανώσεων στην Κύπρα κατά το υπόδειγμα της «καρφίτσας»
    13-12-1966 σελ. 7 – περί οργανώσεως καρφίτσας
    10-7-1964 – παρακρατικές οργανώσεις,το θερμοκήπιο του φασισμού
    ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ:
    17-7-1963 – συνταρακτική αποκάλυψις πρώην μέλους(λιμενεργάτης Μήτσης) – Ο Καπελώνης ήτο αρχηγός της «καρφίτσας» – τρομοκρατική οργάνωσις της Τούμπας
    18-7-1963 πρωτοσέλιδο – η οργάνωσις της «καρφίτσας» ήρπασε χθες εν μέση οδώ τον εργάτην Μήτσην – (γράφει ο Γ. Μπέρτσος)
    18-7-1963 – η  καρφίτσα (τίτλος άρθρου)
    27-7-1963 – Παρακρατικός  Λεονάρδος – φερόμενος μεταξύ στελεχών της καρφίτσας
    ΑΥΓΗ:
    2-6-1963 – «ελπιδοφόροι»νεοφασίστες παρελαύνουν την 25η Μαρτίου
    2-6-1963 – «τηρούν την τάξιν» κατά την υποδοχήν του Αϊζενχάουερ
    ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ: 15-7-1964 – καρφίτσα
    ΤΟ ΒΗΜΑ: 26-7-1964 – τρίκυκλα και καρφίτσες
    ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ: 6-10-1963 – παρακρατική οργάνωση καρφίτσα
    ΑΘΗΝΑΪΚΗ:
    19-7-1963 – μέλη της καρφίτσας
    23-9-1963 – παρακρατικές οργανώσεις ξεφυτρώνουν παντού - συμμορία της καρφίτσας - χρηματοδότηση καρφίτσας
  3. Δορδανάς, Στράτος (2008). ««Η οργάνωση της καρφίτσας»: κράτος και παρακράτος στη Θεσσαλονίκη τη δεκαετία του 1960». Η «σύντομη» δεκαετία του '60. Αθήνα: Καστανιώτης. σελ. 126. ISBN 978-960-03-4617-6. 
  4. MEYNAUD, J. (1966). πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα. Αθήνα: ΜΠΑΫΡΟΝ. σελ. 299. 
  5. Δορδανάς, "η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη" σελ 329«.Το πρωί της19ης Μαϊου και λίγο πριν απ'ο την αφιξη του στρατηγού Ντε Γκωλ«εδόθη εις αυτούς προς αναγνώρισιν μεταξύ των και έθεσαν μιαν καρφίτσαν με χρωματιστό κεφάλι εις την κομβιοδόχην των»
  6. Κατά τον Γ. Βούλτεψη(δημοσιογράφο στην έρευνα για την δολοφονία Λαμπράκη) η επίσκεψη Ντε Γκωλ υπήρξε «μια ιδανική ευκαιρία για την επισημοποίηση της ενιαίας δράσης των κρατικών υπηρεσιών και των παρακρατικών οργανώσεων.
  7. Tvxs Υπόθεση Λαμπράκη: Πώς έδρασαν τα παρακρατικά δίκτυα Αφιέρωμα Σ. Κούλογλου: Τι αποκάλυψε η έρευνά σας για την δολοφονία Λαμπράκη και πώς εμπλέκεστε εσείς στην υπόθεση; Γιώργος Ρωμαίος δημοσιογράφος στην έρευνα για του δολοφόνους του Λαμπράκη Μέλος λοιπόν της οργάνωσης ήταν ο Γκοτζαμάνης, ο οποίος είχε και μια ταυτότητα, θεωρημένη από την αστυνομία. Η ταυτότητα έγραφε ότι θα χρησιμοποιείται από την αστυνομία για την υπεράσπιση της πατρίδας όποτε και εφόσον χρειάζεται. Λίγες μέρες πριν από τη δολοφονία του Λαμπράκη αυτή η οργάνωση είχε αξιοποιηθεί από την αστυνομία για τα μέτρα προστασίας του στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ που είχε επισκεφτεί τη Θεσσαλονίκη. Τους είχαν βάλει, μάλιστα, μια καρφίτσα στο στήθος ώστε να τους αναγνωρίζουν από το πλήθος και έτσι η οργάνωση έμεινε στην ιστορία ως η «Οργάνωση Καρφίτσα»
  8. Δορδανάς, Στράτος (2012). η γερμανική στολή στη ναφθαλίνη. εστία. σελ. 329. 
  9. Κάτρης, Γιάννης (1974). η γέννηση ου νεοφασισμού στην Ελλάδα. παπαζήσης. σελ. 74. 
  10. Η αγόρευση του Δελαπόρτα  έμεινε ιστορική κι αποτελεί μνημείο θάρρους κι εντιμότητας απέναντι στα κέντρα της έκνομης εξουσίας. Είπε σε κάποιο σημείο της αγόρευσης του: oι μηχανισμοί που δολοφόνησαν τον Λαμπράκη αποτελούνται από κατάλοιπα υποπροϊόντων του Χίτλερ, από γιγαντοκύτταρα δωσιλογικής λευχαιμίας... από κακοποιούς διαφόρων βαθμών και ειδών, από ιδεολογικούς σκηνίτες και από άλλους φτωχούς διαβόλους... Από τέτοια κοινωνικά βυθοκορήματα αναμενόταν βοήθεια και σ' αυτά θα ανατίθετο σε ώρα κρίσης, η ενίσχυση των Σωμάτων Ασφαλείας και η μεγάλη και άγια υπόθεση της υπερασπίσεως της Πατρίδος και του Ελληνοχριστιανικού Πολιτισμού παντού, πάντοτε και δι’ όλων των μέσων, κατά τους σκοπούς της οργάνωσης του Γιοσμά που αναγράφονται πίσω από την ταυτότητα του Γκοτζαμάνη... Σήμερα, εδώ, ένα σύμφυρμα κλεφτών, βιαστών, δωσίλογων και κάθε είδους κακοποιών εμφανίζεται (προς εθνοκαπηλία και ανομολόγητους ιδιοτελείς σκοπούς) ως προστάτης κοινωνικών καθεστώτων, ως φύλακας ιερών και οσίων και ως Κέρβερος του νόμου και της τάξης. Τι άλλο έπρεπε να περιμένει κανείς απ αυτό πλην του ότι θα εξελισσόταν σε κακοήθη νεοπλασία της κοινωνίας; από το www.nomika-epilekta.gr
  11. Ρήγος., Σεφεράδης, Χατζηβασιλείου- .( στο Στρ.Δορδανάς), Αλκης,Σεραφείμ,Ευάνθης (2008). Η "σύντομη" δεκαετία του '60 ("η οργάνωση της καρφίτσας") συλλογικό. αθήνα: Καστανιώτης. σελ. 139,140,141. ISBN 978-960-03-4617-6. CS1 maint: Πολλαπλές ονομασίες: authors list (link)
  12. Βούλτεψης, Γιάννης (1998). Υπόθεση Λαμπράκη. αθήνα: Αλκυών. σελ. 37,τ.1. 
  13. Πετρίδης, Παύλος (1995). Δολοφονία Λαμπράκη-Ανέκδοτα ντοκουμέντα(1963-1966). Αθήνα: προσκήνιο. ISBN 960-7057-05-8. 
  14. Δορδανάς, Στράτος (2012). Η Γερμανική στολή στη ναφθαλίνη. Αθήνα: Εστία. σελ. 410. ISBN 978-960-05-1511-4. 

Βιβλιογραφικές πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Λεντάκης, Ανδρέας (2000). Το Παρακράτος και η 21η Απριλίου. Αθήνα: Προσκήνιο. 
  • Ρήγος, Σεφεριάδης-Χατζηβασιλείου " η "σύντομη" δεκαετία του '60 συλλογικό αθήνα ,εκδόσεις Καστανιώτης 2008 σελ.126-142, ΙSBN 9789600346176
  • Δορδανάς, Στράτος (2012). Η Γερμανική στολή στη ναφθαλίνη. Αθήνα: εστία. ISBN 9789600515114. 
  • Meynaud πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα 1966 εκδόσεις Μπαϋρον
  • Πετρίδης Παύλος:δολοφονία Λαμπράκη,ανέκδοτα ντοκουμέντα.- προσκήνιο 1995 ΙSBN 9607057058
  • Γιάννης Κάτρης. η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα εκδόσεις Παπαζήση 1974
  • Βούλτεψης  Γιάννης:υπόθεση Λαμπράκη αλκυών 1998
  • τίτλος. Μεσθανέως   Β.η αντιπολίτευση στη  μετεμφυλιακή  ελλάδα –επίκεντρο 2011
  • Λαμπρίδης, Βασίλης (2016). Αναμνήσεις και εκμυστηρεύσεις ενός δικαστή. Θεσσαλονίκη: ΙΑΝΟΣ. ISBN 9786185141189. 
  • .Μιχαηλίδης-Νικολακόπουλος-Φλάισερ «εχθρός»εντος των τειχών-Δορδανάς-η περίπτωση του Ξ.Γιοσμά
  • Αναστασιάδης:το παλίμψηστο του αίματος
  • .Ι.Στεφανίδης:η δημοκρατία δυσχερής-περιοδικό μνήμων τ.29
  • Πετρίδης Π.εξουσία και παραεξουσία στην ελλάδα απόρρητα ντοκουμέντα –προσκήνιο 2000
  • .Λιναρδάτος Σπύρος –από τον εμφύλιο στη χούντα
  • Παπαϊωάννου Κώστας- πολιτική δολφονία Θεσσαλονίκη 1963-το ποντίκι

Επιπλέον πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ραφαηλίδης Βασίλης ιστορία (κωμικοτραγική) του νεοελληνικού κράτους 1830-1974 εκδόσεις του 21ου Αθήνα 2010
  • Επίκαιρα "ξενοκρατία" εκδόσεις Πάπυρος

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]