Υπηρέτης δύο αφεντάδων
 Εικονογράφηση του 1830 | |
| Συγγραφέας | Κάρλο Γκολντόνι |
|---|---|
| Τίτλος | Il servitore di due padroni |
| Γλώσσα | Ιταλικά[1] |
| Μορφή | θεατρικό έργο κωμωδία |
| Χαρακτήρες | Τρουφαλδίνο |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Υπηρέτης δύο αφεντάδων (ιταλικός τίτλος: Il servitore di due padroni) είναι κωμωδία του Ιταλού θεατρικού συγγραφέα Κάρλο Γκολντόνι που γράφτηκε το 1746. Ο Γκολντόνι έγραψε αρχικά το έργο μετά από αίτημα του ηθοποιού Αντόνιο Σάκο, ενός από τους σπουδαίους Αρλεκίνους στην ιστορία του θεάτρου. Το αρχικό έργο που ανέβηκε στη Βενετία το 1746 είχε πολύ βασική πλοκή και περιλάμβανε μεγάλες ενότητες που προορίζονταν για αυτοσχεδιασμό, αλλά ο συγγραφέας το συμπλήρωσε το 1753 με τη μορφή που το ξέρουμε σήμερα. Το έργο βασίζεται στην παράδοση της ιταλικής Κομέντια ντελ άρτε.[2]
Το έργο - ένα από τα πιο διάσημα του Βενετού συγγραφέα - αφηγείται την ιστορία ενός λαίμαργου υπηρέτη που, όταν συνειδητοποιεί ότι η εργασία για δύο αφέντες θα μπορούσε να αυξήσει τα εισοδήματά του και να του εξασφαλίσει διπλά γεύματα, υπηρετεί και τους δύο ενώ προσπαθεί απεγνωσμένα να το κρύψει από τους δύο εργοδότες του. Συγχρόνως, μπλέκεται μέσα σε μια σειρά από κωμικές παρεξηγήσεις μέσα στις ερωτικές ιστορίες των κυρίων του.[3]
Το έργο ανανέωσε τη μορφή της ιταλικής κωμωδίας και παρουσιάζει έναν πίνακα της ιταλικής αστικής τάξης του 18ου αιώνα. Έχει διασκευαστεί συχνά για τον κινηματογράφο και τη σκηνή.
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έργο αρχίζει στη Βενετία στη γιορτή για τον αρραβώνα της κόρης του πλούσιου εμπόρου Πανταλόνε Κλαρίσας με τον αγαπημένο της Σίλβιο, γιο του γιατρού Λομπάρντι. Καθώς υπογράφεται η γαμήλια συμφωνία, ο υπηρέτης Τρουφαλντίνο μπαίνει και ανακοινώσει τον ερχομό του αφέντη του Φεντερίγκο Ρασπόνι από το Τορίνο.[4]
Αυτή η είδηση προκαλεί τρομερή έκπληξη σε όλους, αφού ο Φεντερίγκο πιστεύεται ότι σκοτώθηκε σε μονομαχία με τον Φλόριντο, τον εραστή της αδερφής του Βεατρίκης. Το πρόβλημα προκύπτει από το γεγονός ότι ο πατέρας της Κλαρίσας είχε αρχικά υποσχεθεί την κόρη του στον Φεντερίγκο - δι' αλληλογραφίας, δεν τον γνωρίζει. Προς φρίκη της Κλαρίσας, ο πατέρας της νιώθει υποχρεωμένος να τιμήσει τη δέσμευσή του στον Φεντερίγκο. Η Κλαρίσα αρνείται να συμμορφωθεί, ενώ ο Σίλβιο προσπαθεί να διατηρήσει την αξίωσή του στην αγαπημένη του. Ο γάμος όμως ακυρώνεται.
Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι ο υποτιθέμενος Φεντερίγκο είναι στην πραγματικότητα η Βεατρίκη μεταμφιεσμένη, ήρθε από το Τορίνο για να διεκδικήσει την προίκα που οφείλει ο Πανταλόνε στον αδελφό της, αν ζούσε. Θέλει να χρησιμοποιήσει αυτά τα χρήματα για να βοηθήσει τον εραστή της Φλόριντο μόλις τον βρει και να τους επιτρέψει να παντρευτούν επιτέλους.
Ο πανδοχέας Μπριγκέλα αναγνωρίζει τη Βεατρίκη, παρά τη μεταμφίεσή της, αλλά υπόσχεται να κρατήσει μυστική την ταυτότητά της και γίνεται συνεργός στο σχέδιό της. Ο Τρουφαλντίνο γνωρίζει την υπηρέτρια Σμεραλντίνα και την ερωτεύεται.
Ο υπηρέτης της Βεατρίκης Τρουφαλντίνο, ο εξαιρετικά ιδιόρρυθμος και κωμικός Αρλεκίνος, είναι η κεντρική φιγούρα αυτού του έργου. Λαίμαργος, παραπονιέται πάντα για το άδειο στομάχι του και προσπαθεί πάντα να ικανοποιήσει την πείνα του. Όταν αργότερα, στο δρόμο, τον πλησιάζει ο φυγάς Φλόριντο, ο οποίος, έχοντας πρόσφατα δραπετεύσει από το Τορίνο αφού σκότωσε άθελά του τον Φεντερίγκο, αναζητά ο ίδιος έναν υπηρέτη, ο Τρουφαλντίνο δέχεται την προσφορά του, σκέφτεται ότι αν είναι αρκετά έξυπνος μπορεί να υπηρετήσει δύο κυρίους και να διπλασιάσει εύκολα τα εισοδήματά του (και τα γεύματά του). [5]
Με εξωφρενικές προσπάθειες, ο Τρουφαλντίνο τρέχει στη Βενετία προσπαθώντας να καλύψει τις παραγγελίες των δύο αφεντάδων του, αλλά μπερδεύεται συνέχεια, ειδικά επειδή του δίνουν επανειλημμένα γράμματα, χρήματα κ.λπ. και του λένε απλώς «αυτό είναι για τον αφέντη σου» χωρίς να προσδιορίζουν ποιον, καθώς κρατά κρυφή τη διπλή του ιδιότητα. Ουσιαστικά δεν κάνει τίποτα άλλο από το να δημιουργεί προβλήματα και μπελάδες. Για να μην τον ανακαλύψουν, ρίχνει όλη την ευθύνη στον υποτιθέμενο Πασκουάλε, έναν υπηρέτη που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Για να χειροτερέψουν τα πράγματα, το άγχος του Τρουφαλντίνο τον κάνει να αναπτύξει ένα προσωρινό τραύλισμα, το οποίο προκαλεί περισσότερα προβλήματα και υποψίες στους κυρίους του. Για να περιπλέξουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα, οι κύριοί του, η Βεατρίκη και ο Φλόριντο, μένουν στο ίδιο ξενοδοχείο και αναζητούν ο ένας τον άλλον.[6]
Μέσα από μια σειρά από κωμικές παρεξηγήσεις και μπερδέματα, με τη βοήθεια της Κλαρίσας και της υπηρέτριας Σμεραλντίνας, η Βεατρίκη και ο Φλόριντο - που όταν η κατάσταση φαίνεται απελπιστική απειλούν να αυτοκτονήσουν πεπεισμένοι ο ένας ότι ο άλλος είναι νεκροί, εξ αιτίας του Τρουφαλντίνο - βρίσκονται τελικά και καθώς αποκαλύπτεται ότι ο Φεντερίγκο είναι η μεταμφιεσμένη Βεατρίκη, η Κλαρίσα είναι ελεύθερη να παντρευτεί τον Σίλβιο. Ο Φλόριντο ζητά την άδεια από τον Πανταλόνε να παντρευτεί ο υπηρέτης του Τρουφαλντίνο την υπηρέτρια της Κλαρίσας Σμεραλντίνα. Η Κλαρίσα λέει όμως ότι αυτό είναι αδύνατο, γιατί η Σμεραλντίνα είναι ερωτευμένη με τον υπηρέτη της Βεατρίκης. Ο Τρουφαλντίνο, για να παντρευτεί τη Σμεραλντίνα, θυσιάζει τα διπλά γεύματα και τους διπλούς μισθούς και αναγκάζεται να ομολογήσει ότι είναι πράγματι ο υπηρέτης δύο αφεντάδων .
Η πιο διάσημη σκηνή του έργου είναι όταν ο πεινασμένος Τρουφαλντίνο ακροβατεί προσπαθώντας να σερβίρει δείπνο στις συντροφιές και των δύο κυρίων του χωρίς καμία παρέα να αντιληφθεί την άλλη, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί απεγνωσμένα να ικανοποιήσει τη δική του πείνα. [3]
Μεταφράσεις στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Ο υπηρέτης δύο αφεντάδων, μετάφραση: Γεράσιμος Σπαταλάς, εκδόσεις Δωδώνη, 1993
- Υπηρέτης δύο αφεντάδων, μετάφραση: Ερρίκος Μπελιές, εκδόσεις Ηριδανός, 2008 [7]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Claudio Ferretti: «Enciclopedia della Letteratura» (Ιταλικά) Ανακτήθηκε στις 1 Φεβρουαρίου 2023.
- ↑ . «babelio.com/livres/Goldoni-Arlequin-serviteur-de-deux-maitres».
- ↑ 3,0 3,1 . «stageagent.com/shows/play/the-servant-of-two-masters».
- ↑ . «bard.org/study-guides/synopsis-the-servant-of-two-masters/».
- ↑ . «shakespearenj.org/OnStage/2018/Servant_of_Two_Masters/.pdf» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 11 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2022.
- ↑ . «maxicours.com/se/cours/arlequin-serviteur-de-deux-maitres-de-goldoni/».
- ↑ . «politeianet.gr/books/goldoni-carlo-iridanos-upiretis-duo-afentadon».
|