Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
 |
Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: ύφος τουριστικού οδηγού Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
| Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | μουσείο |
| Διεύθυνση | Κεφαλάρι Άϊ-Γιάννη, Δημητσάνα, 220 07 |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 37°34′59″N 22°2′49″E |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Γορτυνίας |
| Τοποθεσία | Δημητσάνα Αρκαδίας |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Ιστότοπος | |
| Επίσημος ιστότοπος | |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα (π) | |
Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης βρίσκεται στην τοποθεσία Κεφαλάρι Αη-Γιάννη λίγο έξω από τη Δημητσάνα. Ανήκει στο Δίκτυο Μουσείων του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς. Δημιουργήθηκε το 1997 από το Πολιτιστικό Τεχνολογικό Ίδρυμα ΕΤΒΑ (νυν Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς) μετά από ανακαίνιση εγκαταλελειμμένων προβιομηχανικών εγκαταστάσεων, με χρηματοδότηση από το Β΄ και Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης και με την υποστήριξη της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης στη Δημητσάνα είναι ένα θεματικό μουσείο που προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία, παρουσιάζοντας τις βασικές προβιομηχανικές τεχνικές που χρησιμοποιούν το νερό ως κύρια πηγή ενέργειας για την παραγωγή διαφόρων προϊόντων. Πρόκειται για έναν χώρο περίπου χιλίων τετραγωνικών μέτρων, μέσα στον οποίο, στην περίοδο της προβιομηχανικής εποχής, λειτουργούσε ένα μεγάλο βιοτεχνικό συγκρότημα που είχε ως κινητήρια δύναμή του το νερό της ομώνυμης πηγής, του γνωστού Κεφαλαριού του Αϊ-Γιάννη.
Εκθεσιακές ενότητες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε έκταση ενός στρέμματος, μέσα σε πυκνή βλάστηση και άφθονα τρεχούμενα νερά, έχει αποκατασταθεί ένα σύνολο εγκαταστάσεων και υδροκίνητων μηχανισμών, με σκοπό τη μουσειακή αξιοποίησή τους. Κάθε ένα από τα αναστηλωμένα κτήρια των παλιών παραδοσιακών εργαστηρίων έχει μια μόνιμη έκθεση με θεματικό περιεχόμενο σχετικό με το εργαστήριο στο οποίο στεγάζεται:
Το πρώτο κτήριο στεγάζει μια νεροτριβή κι έναν αλευρόμυλο. Στην περιοχή της Δημητσάνας δούλευαν ως τα μέσα του 20ού αιώνα είκοσι περίπου στεγασμένες ή υπαίθριες νεροτριβές, όπου πλένονταν τα υφαντά (βελέντζες, μπατανίες, τσέργες και τσόλια). Η τέχνη του νεροτριβιάρη ή ντριστελιάρη φαινόταν από τον σωστό υπολογισμό του χρόνου παραμονής στον κάδο κάθε είδους υφαντού. Δίπλα έχει αποκατασταθεί ένας αλευρόμυλος με οριζόντια φτερωτή. Εδώ ο επισκέπτης μπορεί να ρίξει σπόρους καλαμποκιού στη σκαφίδα και να παρακολουθήσει πώς ο καρπός αλέθεται από τις μυλόπετρες και πέφτει στην αλευροδόχη. Το διπλανό δωματιάκι με το τζάκι στέγαζε την κατοικία του μυλωνά, όπου η -κατά κανόνα πολυμελής- οικογένειά του έστηνε κάθε βράδυ τη στρωμνή στο πατάρι για να κοιμηθεί παραταγμένη.
Έξω από τον μύλο, κατασκευάστηκε ένα πρόχειρο στέγαστρο, όπως αυτό που προφύλασσε το ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο, για την παραγωγή του τσίπουρου από τα στέμφυλα, και λειτουργούσε για 3-4 μερόνυχτα συνεχώς. Ακριβώς απέναντι βρίσκεται ένα διώροφο κτήριο, κάτω το παχνί και πάνω η κατοικία του βυρσοδέψη. Ένα τζάκι ζέσταινε το μονόχωρο κτίσμα που σήμερα στεγάζει το κυλικείο.
Σε χαμηλότερη στάθμη, συναντάμε το βυρσοδεψείο. Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε "ζώνες" που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων. Η πρώτη είναι για τα "νερά", τον ασβέστη και γενικά τις προπαρασκευαστικές εργασίες. Στην επόμενη βρίσκεται η σειρά με τις "λίμπες" (γούρνες) για τη δέψη. Μια ζώνη ευάερη προορίζεται για το άπλωμα και το στέγνωμα των δερμάτων στη σκιά και τέλος, μια καλά φωτισμένη γωνιά για τις εργασίες της μετάδεψης.
Το λιθόστρωτο οδηγεί σε ένα πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται μια φυσική δεξαμενή, και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Η Δημητσάνα ήταν ένα από τα εκατοντάδες χωριά που γνώριζαν τη συλλογή του ακάθαρτου νίτρου από τον 16ο αιώνα και το παρείχαν αντί φόρου στους Τούρκους. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, οι Δημητσανίτες δραστηριοποιήθηκαν για να τροφοδοτήσουν τον αγώνα με το απαραίτητο πολεμικό υλικό. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γράφει χαρακτηριστικά: "Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα".
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Η επίσημη ιστοσελίδα του Μουσείου
- Ο χάρτης[νεκρός σύνδεσμος] πρόσβασης στο Μουσείο
- Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Αρχειοθετήθηκε 2009-01-04 στο Wayback Machine., Υπουργείο Πολιτισμού
- Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αρκαδίας
- Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας, Αγροτουρισμός, in.gr
- Επίσκεψη στο υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης[νεκρός σύνδεσμος], Ελένη Μπίστικα, Καθημερινή
- Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, Αδελφότητα Δημητσανιτών
- Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης Δημητσάνας Αρχειοθετήθηκε 2010-12-19 στο Wayback Machine., Αέναον.gr
- Το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης. Αρχειοθετήθηκε 2011-11-26 στο Wayback Machine., designhome.gr