Παρτίν

Προσθήκη συνδέσεων
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το Παρτίν ήταν μικρός ορεινός οικισμός στην επαρχία Γκιουμούσχανε της Τουρκίας.

Σκαρίφημα Παρτίν

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ήταν χτισμένο σε υψόμετρο 1800 μ., στους πρόποδες του όρους Κουλάτ, πάνω σε λόφο στις όχθες του ποταμού Γιαγλίντερε.[1] Δυτικά του ήταν η Βαρενού, απέναντι το Λυκάστ και ανατολικά του η Κρώμνη.[1] Υπαγόταν στην υποδιοίκηση της Αργυρούπολης (Γκιουμούσχανε). Στους πέντε μαχαλάδες του (Υψηλάντων, Παχατουράντων, Χασζά, Κορώνα και Φενέ) κατοικούσαν τα τελευταία χρόνια 70 οικογένειες Ελλήνων.[2] Σήμερα κατοικούνται από Τούρκους ελάχιστα σπίτια.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το όνομα Παρτίν, σύμφωνα με τον Γεώργιο Κανδηλάπτη, προέρχεται από τον ομηρικό οικισμό Παρθένιον της Παφλαγονίας, απ' όπου, πιθανόν, κάποιοι μεταλλουργοί μετανάστευσαν στη Χαλδία και ίδρυσαν το χωριό.[1][3] Στην γειτονική Κρώμνη, όμως, παρτίν ονομαζόταν ένα τοπικό είδος δέντρου, η λεύκη[4] και ίσως η ονομασία του χωριού να προέρχεται από αυτό. Μετά την άλωση της Τραπεζούντας από τους Τούρκους, το χωριό εποικίστηκε από Έλληνες φυγάδες, όπως και ολόκληρη η περιοχή της Χαλδίας.[5] Κάποιοι κάτοικοί του μετοίκησαν και στο αντικρινό Λυκάστ.[2] Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα και ως την παρακμή των μεταλλείων, υπαγόταν στο Κοινό της Κρώμνης, όπως αναφέρει και ο σχετικός κανονισμός στην επικεφαλίδα του.[6] Στην εποχή της ακμής, 120 ελληνικές οικογένειες Κρυπτοχριστιανών κατοικούσαν στο χωριό, οι οποίοι φανερώθηκαν με την κήρυξη του Χατ-ι χουμαγιούν το 1856.[7]

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παλιότερα οι περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνταν με την μεταλλουργία. Αναφέρεται μάλιστα αρχιμεταλλουργός από το Παρτίν ονόματι Ξαντίνος.[8][9] Μετά την παρακμή των μεταλλείων πολλοί μετανάστευσαν στη Ρωσία[10] και στην Τραπεζούντα, όπου ασχολήθηκαν με το εμπόριο.[1] Οι εναπομείναντες ασχολήθηκαν με την υποτυπώδη γεωργία και την κτηνοτροφία.[3] Παρχάρι του χωριού για τους κτηνοτρόφους ήταν τα Λιμνία, τα οποία παραχωρήθηκαν από την Κρώμνη μετά την ανεξαρτοποίηση του χωριού.[11]

Κοινωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκκλησιαστικά το Παρτίν υπαγόταν στη μητρόπολη Χαλδίας[12] και είχε μια εκκλησία (της Υπαπαντής) με δυο ιερείς.[13] Είχε και Δημοτικό σχολείο, για το οποίο, όπως και για το σχολείο του Λυκάστ, μεριμνούσε η Αδελφότης Κρωμναίων, όπως διαβάζουμε στο καταστατικό της.[14][15] Ιδιαίτερη μέριμνα για το σχολείο είχαν και οι φιλοπρόοδοι κάτοικοί του.[16] Δάσκαλοι από το Παρτίν, οι Παναγιώτης Λυπηρίδης και Δημήτριος Παχατουρίδης, δίδασκαν στο σχολείο της ενορίας Νανάκ της Κρώμνης το 1907 με 1914.[17] Κόρη του πρώτου ήταν και η Κλειώ, σύζυγος του εθνομάρτυρα Αλέξανδρου Ακριτίδη.[18]

Έξοδος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την ίδια τύχη με τον υπόλοιπο Ελληνισμό του Πόντου είχαν και οι κάτοικοι του χωριού Παρτίν. Κατ’ εφαρμογή της Συνθήκης Ανταλλαγής της Λωζάνης, το χωριό, στα τέλη του 1923, εγκαταλείφθηκε από τους κατοίκους του, που διεσπάρησαν σε διάφορους προσφυγικούς οικισμούς της Ελλάδας. Ο Πόντιος ποιητής της Καμπάνας του Πόντου, Φίλων Κτενίδης, αναφέρεται στο γεγονός με τους στίχους του:

Εμπροδιαβαίνει το Σταυρίν, η Μούζενα ’κλ’ουθά το, με το Παρτίν, τη Βαρενού και το Λυκάστ εντάμαν.[19]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Γεώργιος Φιρτινίδης, Κρώμνη, Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς, Θεσσαλονίκη 1994.
  • Αθανάσιος Ι. Παρχαρίδης, Ιστορία της Κρώμνης, Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς, Θεσσαλονίκη 1986 (Τραπεζούντα 1911).
  • Γ. Θ. Κανδηλάπτης, Γεωγραφικόν και Ιστορικόν Λεξικόν των χωρίων, κωμοπόλεων και πόλεων Χαλδίας, έκδοση Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη 2004.
  • Σάββας Καλεντερίδης, Ανατολικός Πόντος, Ινφογνώμων, Αθήνα 2006.
  • Παρύσατις Παπαδοπούλου-Συμεωνίδου, Τραπεζούς 1921: το ανέσπερο έτος (Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της ως πλαίσιο ζωής δύο αστικών οικογενειών), Κ.&Μ.ΑΝΤ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ, Θεσσαλονίκη 2015.
  • Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδόσεις Μαλλιάρης-Παιδεία, Θεσσαλονίκη 1988, τ. 6ος-8ος

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Γεωγραφικό Λεξικό». Ποντιακή Εστία, τ.3. 1950. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουνίου 2018. 
  2. ↑ 2,0 2,1 Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 324. ISBN 960-8362-28-8. 
  3. ↑ 3,0 3,1 Μαλλιάρης, Παιδεία (2007). Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού, τ. 8ος. Θεσσαλονίκη. σελ. 104-105. ISBN 960-457-006-4. 
  4. ↑ Φιρτινίδης, Γεώργιος (1994). Κρώμνη. Θεσσαλονίκη: Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς. σελ. 39. 
  5. ↑ Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 290. ISBN 960-8362-28-8. 
  6. ↑ Παρχαρίδης, Αθανάσιος (1986). Ιστορία της Κρώμνης. Θεσσαλονίκη: Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς. σελ. 47. 
  7. ↑ Παπαδοπούλου-Συμεωνίδου, Παρύσατις (2015). Τραπεζούς 1921: το ανέσπερο έτος (Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της ως πλαίσιο ζωής δύο αστικών οικογενειών). Θεσσαλονίκη: Κ.&Μ.ΑΝΤ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ. σελ. 116. ISBN 978-618-5161-02-6. 
  8. ↑ Παρχαρίδης, Αθανάσιος (1986). Ιστορία της Κρώμνης. Θεσσαλονίκη: Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς. σελ. 65. 
  9. ↑ Μαλλιάρης, Παιδεία (2007). Εγκυκλοπαίδεια Ποντιακού Ελληνισμού, τ.6ος. Θεσσαλονίκη. σελ. 249. ISBN 960-457-006-4. 
  10. ↑ Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 291. ISBN 960-8362-28-8. 
  11. ↑ Παρχαρίδης, Αθανάσιος (1986). Ιστορία της Κρώμνης. Θεσσαλονίκη: Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς. σελ. 61. 
  12. ↑ Καλεντερίδης, Σάββας (2006). Ανατολικός Πόντος. Αθήνα: Ινφογνώμων. σελ. 295. ISBN 960-8362-28-8. 
  13. ↑ Παπαδοπούλου-Συμεωνίδου, Παρύσατις (2015). Τραπεζούς 1921: το ανέσπερο έτος (Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της ως πλαίσιο ζωής δύο αστικών οικογενειών). Θεσσαλονίκη: Κ.&Μ.ΑΝΤ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ. σελ. 89. ISBN 978-618-5161-02-6. 
  14. ↑ «Αδελφότης Κρωμναίων εν Τραπεζούντι». 1888. σελ. 14, άρθρο 61. [νεκρός σύνδεσμος]
  15. ↑ Φιρτινίδης, Γεώργιος (1994). Κρώμνη. Θεσσαλονίκη: Αδελφότης Κρωμναίων Καλαμαριάς. σελ. 201. 
  16. ↑ «Αστήρ του Πόντου». 20 Ιουλίου 1885. [νεκρός σύνδεσμος]
  17. ↑ Φιρτινίδης, Γεώργιος (1994). Κρώμνη. Θεσσαλονίκη: Αδελφότης Κρωμναίων Κλαμαριάς. σελ. 387. 
  18. ↑ Παπαδοπούλου-Συμεωνίδου, Παρύσατις (2015). Τραπεζούς 1921: το ανέσπερο έτος (Η πόλη και η ευρύτερη περιοχή της ως πλαίσιο ζωής δύο αστικών οικογενειών). Θεσσαλονίκη: Κ.&Μ.ΑΝΤ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ. σελίδες 131, 133. ISBN 978-618-5161-02-6. 
  19. ↑ Κτενίδης, Φίλων (2012). Η Καμπάνα του Πόντου. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη. σελ. 3. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παρτίν&oldid=9040752"