Οκέρε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Η πόλη Οκέρε βρίσκεται στην περιοχή Otuke της Ουγκάντας και αποτελείται από 14 χωριά 4.000 περίπου κατοίκων συνολικά. Εκεί βρίσκεται το δέντρο Karite (Shea tree) που ευδοκιμεί και αναπαράγεται επί εκατοντάδες χρόνια στην περιοχή, συμβάλλοντας με τον καρπό του στη διαβίωση των κατοίκων.

Ιστορικό καταστροφής δέντρων Καριτέ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος των δέντρων Καριτέ (Shea Tree), των οποίων η καλλιέργεια συντηρούσε την τοπική κοινότητα επί εκατοντάδες χρόνια.[1] Οι εμφύλιες συγκρούσεις οδήγησαν σε εκτοπισμό των κατοίκων, οι οποίοι ελλείψει βιοποριστικών μέσων στράφηκαν στην κοπή των δέντρων για την παρασκευή ξυλάνθρακα.[2]Ακόμα και μετά το τέλος των εχθροπραξιών και αφού η πόλη επανιδρύθηκε το 2019[3], οι κυβερνητικές απαγορεύσεις δεν απέτρεψαν την παράνομη υλοτομία, η οποία και συνεχίστηκε για την κατασκευή οικίσκων.

Okere Community Development Project[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2019 ο Okello Ojok, απόφοιτος του London School of Economics, ειδικός σε αναπτυξιακά θέματα και με εργασιακή εμπειρία σε ανθρωπιστικές οργανώσεις, επιστρέφει στη γενέτειρά του Okere και αποφασίζει να δημιουργήσει το πρόγραμμα Okere Community Development Project (Okere City)[4] με αποκλειστική κοινοτική συμμετοχή, όπου η αξιοποίηση του κοινού πόρου ‘Δέντρου Καριτέ’ θα συντελούσε στη χειραφέτηση της κοινότητας και στη διάσωση του πόρου που βάσει επίσημων αναφορών θεωρείται είδος υπό εξαφάνιση[5].Φιλόδοξο και δύσκολο εγχείρημα, αν σκεφθεί κανείς ότι τα δέντρα αυτά αποδίδουν καρπό 15-20 χρόνια μετά τη φύτευση και το 70% των υπαρχόντων δέντρων είναι ηλικίας μικρότερης των 15 ετών.

Η εφαρμογή  του σχεδίου ξεκίνησε με ίδιες δαπάνες του Okello, ο οποίος προσκάλεσε σε συζήτηση τον ντόπιο πληθυσμό προκειμένου: α) να τον κινητοποιήσει στην κατεύθυνση επανατοποθέτησης του ‘Δέντρου Καριτέ’ ως σημαντικής εναλλακτικής για τη διαβίωση της αγροτικής κοινότητας του Okere, β) να προστατευθεί ο πόρος μέσα από αλλαγή πρακτικών και καμπάνιες ευαισθητοποίησης, γ) να ενισχύσει της συνεργασία των εμπλεκομένων προς ένα πλάνο περιβαλλοντικής διαφύλαξης[6].


Κοινοτική συμμετοχή στο σχέδιο αναζωογόνησης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κοινότητα αναγνώρισε ότι μπορεί να αποκομίσει οικονομικά οφέλη από τη συλλογική διαχείριση, καθώς και ότι οφείλει να συνεχίσει το σεβασμό που έδειχναν οι παλαιότερες γενιές στον πόρο και να προβεί σε ενέργειες διαφύλαξης και προστασίας[7].

Έτσι συστάθηκε μια κοινοτική συνεταιριστική δομή[8] (Okere Shea Cooperative Society) όπου:

  • Υπάρχει ανοικτή συμμετοχή όσων μελών από την κοινότητα επιθυμούν να αναλάβουν ευθύνη απέναντι στον πόρο, ανεξαρτήτως φύλου, κοινωνικής θέσης, πολιτικοθρησκευτικής τοποθέτησης.
  •  Λειτουργεί η αυτοοργάνωση και η αυτοδιοίκηση και οι αποφάσεις διαμορφώνονται στη βάση δημοκρατικών διαδικασιών (ένα μέλος-μία ψήφος).
  •  Η ισότιμη συμμετοχή ισχύει και για την οικονομική συνεισφορά στο αρχικά καταβληθέν κεφάλαιο.
  •  Στόχος όλων είναι η βιώσιμη κοινοτική ανάπτυξη με επένδυση στο προϊόν του καρπού του δέντρου και η δημιουργία προστιθέμενης αξίας που βασίζεται στην απόκτηση τεχνογνωσίας.
  •  Τυχόν πλεόνασμα από τη διάθεση του καρπού αναδιανέμεται στην κοινότητα ως παροχή εκπαίδευσης και βελτίωσης των συνθηκών συνεργατισμού.
  •  Επιβάλλεται επιτήρηση για τη αποτροπή κοπής δέντρων από οποιονδήποτε και προβλέπεται καταγγελία των παραβατών στις αρχές.
  •  Ενισχύονται οι ενέργειες για διάδοση του έργου (καμπάνιες, ομιλίες) και η έρευνα για βελτιστοποίηση τεχνικών και γνώσεων.

Aποτελέσματα Okere City Project[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο εγχείρημα έχουν εμπλακεί 270 μέλη εκ των οποίων η πλειονότητα είναι γυναίκες[9]. Τα μέλη έχουν λάβει εκπαίδευση σχετικά με τις μεθόδους καλλιέργειας των δέντρων, τις χρήσεις του καρπού και τους τρόπους διανομής. Η οικονομική ενδυνάμωση από τη διαχείριση απέφερε καθαρά κέρδη 2.000$[10] το 2020, τα οποία αναδιανεμήθηκαν στο συνεταιρισμό και στα μέλη. Οι εμπλεκόμενοι σκέφτονται την άμεση απόκτηση μιας μηχανής πίεσης για την εξαγωγή ελαίου[9], προκειμένου να εξοικονομήσουν το κόστος απεύθυνσης σε άλλη πηγή εξυπηρέτησης.

Όσον αφορά στην προστασία του κοινού πόρου, υπάρχει σημαντική μείωση της κοπής των δέντρων και δύο περιπτώσεις παραβίασης που παρατηρήθηκαν από το 2019[11], καταγγέλθηκαν από την κοινότητα στις αρχές.


Η βιώσιμη ανάπτυξη στηρίχθηκε στη συνεχή αντικατάσταση των καμμένων δέντρων με τη στήριξη θεσμικών παραγόντων όπως της Εθνικής Δασικής Αρχής , της UNDP (United Nations Development Program), αλλά και της κυβέρνησης της Uganda μέσω του προγράμματος αναδάσωσης Kidepo critical landscape project. Έχουν ήδη φυτευτεί 1.000 δενδρύλλια με στόχευση η φύτευση να πραγματοποιείται σε ετήσια βάση[9].

Η οικοδόμηση των σχέσεων των μελών της κοινότητας στη βάση του κοινού στόχου διαφύλαξης και προστασίας του πόρου-δέντρου Καριτέ, συνέβαλε στη συνολική τοπική αναμόρφωση. Η κοινότητα ίδρυσε σχολείο, ιατρικό κέντρο, αθλητική ομάδα, κοινωνική κουζίνα, κατάστημα μαναβικής, κοινοτική βιβλιοθήκη, κοινωνική τράπεζα[12].

Το συλλογικό εγχείρημα διαδόθηκε μέσω διαδικτυακών και έντυπων μέσων ( The Guardian, BBC, Yahoo News, Africa 400 radio station, κ.ά)[13].

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «A Final Report» (PDF). 
  2. Branch, Adam; Martiniello, Giuliano (2018-12-01). «Charcoal power: The political violence of non-fossil fuel in Uganda» (στα αγγλικά). Geoforum 97: 242–252. doi:10.1016/j.geoforum.2018.09.012. ISSN 0016-7185. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0016718518302719. 
  3. Editor (5 Μαρτίου 2021). «This Ugandan city is built on solar, shea butter and people power». African Thinker (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2021. 
  4. «(Okere City Annual Report 2019)» (PDF). 
  5. «How Ojok Okello is rebuilding the hometown he never knew». 
  6. City, Caleb Okereke in Okere (3 Μαρτίου 2021). «'It's radical': the Ugandan city built on solar, shea butter and people power». the Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2021. 
  7. Blog, Okere City (21 Ιανουαρίου 2021). «"We will never Cut Shea Trees Again" – Okere Community». OkereCity (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Δεκεμβρίου 2021. 
  8. «(Okere Shea Butter Report)» (PDF). 
  9. 9,0 9,1 9,2 «Okere Shea Cooperative Society opens a world of possibilities with shea nut». 2 Φεβρουαρίου 2021. 
  10. Ο βασικός μέσος στην Ουγκάντα είναι 0 ,20 λεπτά την ώρα , https://www.e-daily.gr/life/166081/h-irini-mas-perigrafi-tin-kathimerinotita-tis-stin-ougkanta ( Η Ειρήνη μας περιγράφει την καθημερινότητά της στην Ουγκάντα, 1/3/2021)
  11. «(We will never cut shea trees again-Okere community». 21 Ιανουαρίου 2021. 
  12. «The giving trees, Shea and Okere City,». 16 Μαρτίου 2021. 
  13. «η επίσημη σελίδα του προγράμματος Okere City».