Ναός Παναγίας Παναξιώτισσας
| Ναός Παναγίας Παναξιώτισσας Γαβρολίμνης | |
|---|---|
 | |
 | |
| Είδος | ορθόδοξη εκκλησία και εκκλησία |
| Γεωγραφικές συντεταγμένες | 38°23′53″N 21°37′34″E |
| Θρησκευτική υπαγωγή | Ιερά Μητρόπολις Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου |
| Διοικητική υπαγωγή | Δήμος Ναυπακτίας |
| Τοποθεσία | Γαβρολίμνη Αιτωλοακαρνανίας |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Προστασία | αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα και διατηρητέο κτήριο στην Ελλάδα |
| δεδομένα (π) | |
Ο Ναός της Παναγίας Παναξιώτισσας βρίσκεται περίπου 2 χιλιόμετρα έξω από το χωριό της Αιτωλοακαρνανίας Τρίκορφο και αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής[1]. Πρόκειται για το καθολικό ενός βυζαντινού μοναστηριού[2]. Η προέλευση του προσωνυμίου «Παναξιώτισσα», που είναι πιθανότατα μοναδικό στον ορθόδοξο χώρο, δεν είναι ξεκάθαρη. Από πολλούς ερμηνεύεται ως «Αυτή που αξιώθηκε των πάντων»[1], ενώ άλλοι θεωρούν ότι οφείλεται σε παράφραση του τοπωνυμίου της θέσης του ναού (Πανακτζή – Πανακτζιώτισσα – Παναξιώτισσα)[2]. Από το ναό έχει πάρει και το όνομά του ο πολιτιστικός σύλλογος του χωριού «Προοδευτικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Γαβρολίμνης Παναγία Παναξιώτισσα»[3].
Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο γνωστός Έλληνας αρχαιολόγος Αναστάσιος Ορλανδός μελετώντας τα μορφολογικά στοιχεία του ναού τοποθετεί την κατασκευή του στο β’ μισό του 10ου αιώνα[4]. Σε νεότερη έρευνα στον περιβάλλοντα χώρο του ναού καταγράφηκαν 13 γλυπτά μέλη, που ανάγονται χρονολογικά στην Παλαιοχριστιανική περίοδο, υποδεικνύοντας προφανώς την ύπαρξη στο σημείο παλαιοχριστιανικής Βασιλικής. Φαίνεται,λοιπόν, πως το Μεσοβυζαντινό μνημείο κατασκευάστηκε επάνω στα ερείπια κάποιας προϋπάρχουσας παλαιοχριστιανικής βασιλικής[1].
Αρχιτεκτονική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ναός της Παναξιώτισσας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του αρχιτεκτονικού τύπου του σταυροειδούς εγγεγραμμένου με τρούλο. Στο ανατολικό μέρος υπάρχουν τρεις ημικυκλικές αψίδες και στο δυτικό νάρθηκας, στην κάθε πλευρά του οποίου υπάρχουν είσοδοι που οδηγούν στον εσωτερικό χώρο. Στη στέγη διαγράφεται με σαφήνεια ο σταυρός, στο κέντρο του οποίου υψώνεται ο περίτεχνος και πραγματικά εντυπωσιακός πλίνθινος τρούλος. Εσωτερικά ο ναός καλύπτεται με καμάρες. Ο ναός είναι κτισμένος με ασβεστόπετρες, κονίαμα και πλίνθους. Απ' ό,τι φαίνεται στην αρχική του μορφή το εσωτερικό του ναού κοσμούσαν περίτεχνες αγιογραφίες, από τις οποίες σήμερα διασώζεται μόνο μία[5][1].
Στον περίβολο του ναού συναντά κανείς και τα ερείπια διαφόρων κτιρίων, που πιθανότατα ανήκουν στους λειτουργικούς χώρους της πάλαι πότε μονής, καθώς επίσης και το ερειπωμένο πλέον ελαιοτριβείο του χωριού, που βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τον ναό και το οποίο λειτουργούσε περίπου μέχρι και τη δεκαετία του 1960[1].
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Νίκος, Τσαντίρης (10 Ιουλίου 2015). «Greek Orthodox Religious Tourism: Ναός Παναγίας Παναξιώτισσας Γαβρολίμνης, Ναυπακτία». Greek Orthodox Religious Tourism. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2020.
- ↑ 2,0 2,1 spatharou, maria. «Ι. Ναός της Παναγίας Παναξιώτισσας». www.parembasis.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2020.
- ↑ «Σύλλογος Γαβρολίμνης Παναγία Παναξιώτισσα». www.facebook.com. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2020.
- ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Ναός Παναγίας Παναξιώτισσας Γαυρολίμνης». odysseus.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2020.
- ↑ «Ναυμαχία Ναυπάκτου > Ιστορία της Ναυπάκτου > Μνημεία Πρώιμης και Μέσης Περιόδου > Παναγία Παναξιώτισσα». www.lepanto1571.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2020.