Μηχανική Χριστουγεννιάτικη Φάτνη του Πρόμποστ
Η Μηχανική Χριστουγεννιάτικη Φάτνη του Πρόμποστ (τσεχ. Proboštův betlém ή Třebechovický betlém) είναι ξύλινη αναπαράσταση της σκηνής της γεννήσεως του Χριστού εμπλουτισμένης με σκηνές της καθημερινής ζωής, με μηχανικώς κινούμενες μορφές και μέρη, η οποία κατασκευάσθηκε και φιλοτεχνήθηκε από τους Τσέχους Γιόζεφ Πρόμποστ (Josef Probošt, 1849-1926), Γιόζεφ Καπουσιάν (J. Kapucián, 1841-1908) και Γιόζεφ Φριμλ (J. Friml, 1861-1946).[1] Το 1999 ανακηρύχθηκε «εθνικό μνημείο του πολιτισμού της Τσεχίας».[2] Θεωρείται μοναδική από απόψεως τέχνης, αλλά και τεχνικής.[3]
Η κατασκευή στεγάζεται σήμερα μονίμως στο «Μουσείο Φατνών» στην κωμόπολη Τρέμπεχόβιτσε ποτ Όρεμπεμ της Τσεχίας, του οποίου αποτελεί μακράν το σημαντικότερο έκθεμα, καθώς συγκαταλέγεται μεταξύ των «πολυτιμότερων θησαυρών της χώρας».[4]
Δημιουργία και περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έργο δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα[5], καθώς χρειάσθηκαν περισσότερα από 40 χρόνια για την ολοκλήρωσή του.[6] Περιλαμβάνει περισσότερα από 2.000 ξυλόγλυπτα μέρη και μορφές, που τίθενται σε κίνηση από έναν μικρό ηλεκτρικό κινητήρα. Συνολικώς υπάρχουν 373 ανθρώπινες μορφές[7], η καθεμιά με ύψος 10 έως 15 εκατοστόμετρα.[8] Το σκηνικό διαιρείται σε οκτώ επίπεδα γεμάτα με αυτά τα αγαλματίδια, τα οποία αναπαριστούν τόσο προσωπικότητες της Αγίας Γραφής, όσο και κατοίκους της Βοημίας.[9] Το υλικό κατασκευής τους είναι ξύλο φιλύρας, αλλά τρεις από τις μορφές λέγεται ότι είναι φτιαγμένες από ξύλο αχλαδιάς.[3] Οι μορφές δεν είναι επιχρωματισμένες, αντίθετα με εκείνες των περισσότερων άλλων φατνών που είναι πολύχρωμες, επειδή οι δημιουργοί τους επιθυμούσαν να τονίσουν την ενότητα του υλικού.[10]
Οι κάτοικοι της οδού Πιτρ, που επισκέπτονταν το σπίτι των Πρόμποστ για να θαυμάσουν το έργο κατά τη διάρκεια της κατασκευής του, χρησίμευσαν ως μοντέλα για πολλές από τις μορφές που παριστάνονται στη φάτνη.[9] Μεταξύ τους ήταν και ο ίδιος ο Γιόζεφ Πρόμποστ, που απαθανατίσθηκε στη μορφή ενός ξυλουργού, όπως και ο Καπουσιάν στη μορφή ενός σοφού γέρου.[10] Η σύνθεση περιλαμβάνει 6 ανθισμένες φιλύρες, μια συχνή απεικόνιση στις τσεχικές «φάτνες».[11]
Τα μηχανικά μέρη του έργου είναι και αυτά ξύλινα. Η όλη σύνθεση έχει μήκος 6,9 μέτρα, ύψος 2,35 μ. και «βάθος» 1,89 μέτρο.
Εκθέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η κατασκευή εκτέθηκε για πρώτη φορά στην έκθεση της «Ενώσεως Επαρχιωτών Καλλιτεχνών» (Zemská jednota řemeslnická) του 1906 στην κωμόπολη Χραστ.[1] Εκεί έτυχε θετικής υποδοχής και κέρδισε δίπλωμα και χρυσό μετάλλιο.[8]
Το 1935 εκτέθηκε στην Πράγα, το 1936 στο Μπρνο και το 1937 στην Μπρατισλάβα, στο Πιέστανυ και στο Χλόχοβετς.[12] Οι μετακινήσεις αυτές διακόπηκαν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μεταπολεμικώς το έργο εκτέθηκε[13] στην Παγκόσμια Έκθεση Expo 67 στο Μόντρεαλ το 1967, όπου το είδαν πάνω από 8 εκατομμύρια επισκέπτες[7]. Κατόπιν στήθηκε στο Madurodam στη Χάγη (1968) και στο «Ideal Home Show» στο Λονδίνο (1970), πάντα με μεγάλη επιτυχία.[12] Μετά το 1972 ωστόσο, παραμένει στο «Μουσείο Φατνών» του Τρέμπεχόβιτσε.[1]
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Zemanová: Třebechovický Proboštův betlém. σελ. 156
- ↑ «Probošt's Crib» στη βάση δεδομένων MonumNet του τσεχικού Ιδρύματος Εθνικής Κληρονομιάς
- ↑ 3,0 3,1 Šplíchal: Poselství dřeva, σσ. 521-523.
- ↑ «Trebechovice pod Orebem»[νεκρός σύνδεσμος], ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2013
- ↑ «Trebechovice pod Orebem», ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2013
- ↑ «Mechanical Christmas Crib», ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2013
- ↑ 7,0 7,1 Šplíchal: Poselství dřeva, σελ. 545
- ↑ 8,0 8,1 Hánová, Valena: Betlémy: české a moravské lidové betlémy a jejich tvůrci. σσ. 16-17
- ↑ 9,0 9,1 Šplíchal: Poselství dřeva, σελ. 544
- ↑ 10,0 10,1 Vaclík: Lidové betlémy v Čechách a na Moravě. σελ. 118
- ↑ Vaclík: Lidové betlémy v Čechách a na Moravě, σελ. 22
- ↑ 12,0 12,1 Vaclík: Lidové betlémy v Čechách a na Moravě, σελ. 27
- ↑ «Fantastic Mechanical Christmas Crib» Αρχειοθετήθηκε 2013-07-11 at Archive.is Retrieved 10 July 2013
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Vaclík, Vladimír (1987). Lidové betlémy v Čechách a na Moravě (στα Τσεχικά). Πράγα: Vyšehrad. σελίδες 22, 27, 116–119.
- Hánová, Jiřina· Valena, František (2002). Betlémy: české a moravské lidové betlémy a jejich tvůrci (στα Τσεχικά). Πράγα: Lika klub. σελίδες 14–17. ISBN 80-86069-21-4.
- Zemanová, Zita (2004). Třebechovický Proboštův betlém (στα Τσεχικά). Χράντετς Κράλοβε: Třebechovické muzeum betlémů. σελ. 156. ISBN 80-900865-0-0.
- Šplíchal, Václav (2007). Poselství dřeva (στα Τσεχικά). Letohrad: Golempress. σελίδες 521–523, 543–545. ISBN 978-80-903883-0-7.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Η Φάτνη του Πρόμποστ στον ιστότοπο του «Μουσείου Φατνών»
- Vítková, Kateřina (25 Μαρτίου 2011). «Slavný Proboštův betlém si dva roky nebude možné prohlédnout» (στα Τσεχικά). IDNES.cz. Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2012.