Ινστρουμενταλισμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο ινστρουμενταλισμός (από την αγγλική λέξη instrument = όργανο, εργαλείο ) είναι ένα φιλοσοφικό ρεύμα που ίδρυσε ο αμερικανός φιλόσοφος Τζον Ντιούι (John Dewey). Υποστηρίζει πως το σημαντικότερο σε μια ιδέα ή πράγμα είναι η αξία τους σαν όργανο δράσης, και πως η αλήθεια μιας έννοιας βρίσκεται στην χρησιμότητά της. Η γνώση εξελίχθηκε όχι για υποθετικούς ή μεταφυσικούς σκοπούς, αλλά για τον πρακτικό σκοπό της επιτυχούς διευθέτησης: οι έννοιες συλλαμβάνονται σαν «εργαλεία» που μετατρέπουν την δυσκολία αντιμετώπισης ενός προβλήματος σε ικανοποίηση από την επίλυσή του[1].

Σύμφωνα με τον Αντώνη Διαμαντίδη, ο ινστρουμενταλισμός πηγάζει από τον Ιδεαλισμό. Απορρίπτει τους αντικειμενικούς νόμους της φύσης και της κοινωνίας, και θεωρεί τον κόσμο σαν ένα χάος που μπαίνει σε τάξη μόνο από την ανθρώπινη συνείδηση. Ο Ντιούι υποστήριζε ότι οι έννοιες, οι σκέψεις, οι επιστημονικοί νόμοι και οι θεωρίες δεν μπορούν να θεωρηθούν απόλυτες αλήθειες ούτε αντανακλούν την πραγματικότητα, είναι απλώς όργανα, εργαλεία (instruments) για τη διευθέτηση του κόσμου. Δέχεται ως αληθινό «είναι» καθετί που κάτω από ορισμένες συνθήκες είναι χρήσιμο[2].

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Britannica λ. instrumentalism
  2. Αντώνης Διαμαντίδης, Λεξικό των -ισμών. Από τον Αβανγκαρντισμό στον Ωφελιμισμό, εκδ. Γνώση (2003), σελ. 118