Ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος ασθενή
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ιστορικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιπποκράτης θεωρούσε ότι ο ιατρικός φάκελος ασθενή θα έπρεπε να εξυπηρετεί δύο σκοπούς, να αντανακλά επακριβώς την πορεία της ασθένειας και να δίνει πληροφορίες σχετικά αίτια της ασθένειας. Ο κλασικός ιατρικός φάκελος ασθενή αρχικά μας δίνει μια εικόνα της υγείας του ασθενούς εφόσον ο τελευταίος έχει ζητήσει σε κάποια βαθμίδα περίθαλψης σχετική θεραπεία. Συνήθως, ο ιατρικός φάκελος περιέχει ευρήματα εξετάσεων, θεραπευτικές πληροφορίες και τα προσωπικά στοιχεία του ασθενούς και καταχωρούνται από των γιατρό ή τους νοσηλευτές. Τα τρία είδη του ιατρικού φακέλου υγείας είναι ο «βασισμένος στο χρόνο» που όρισε ο Ιπποκράτης που καταχωρούσε τα συμπτώματα με χρονολογική σειρά, ο «ασθενοκεντρικός» που ορίστηκε το 1920 στην κλινική του Mayo κατά τον οποίο κάθε γιατρός που εξέταζε έναν ασθενή ήταν υποχρεωμένος να καταγράφει ένα σύνολο δεδομένων σχετικά με τον ασθενή και τέλος ο «προβηματοκεντρικός» τον οποίο ο Weed εισήγαγε μετά το 1960 σε συμφώνα με αυτό το είδος σε κάθε ασθενή χρεώνονταν κάποια προβλήματα υγείας. Στον τελευταίο για κάθε πρόβλημα κρατούνται σημειώσεις βασισμένες στην δομή SOAP, που σημαίνει Subjective δηλαδή τα παράπονα του ασθενούς, Objective, οι παρατηρήσεις του γιατρού, Assessment, η διάγνωση και τέλος Plan, η θεραπευτική αγωγή.
Σύγχρονος Χειρόγραφος Ιατρικός Φάκελος Ασθενή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο σύγχρονος φάκελος ασθενή έχει αρκετές διαφορές από το παρελθόν, πλέον χωρίζεται σε κάποια κύρια μέρη με βάση την πηγή των δεδομένων. Αρχικά, τα δεδομένα που εξάγονται από τις επισκέψεις του ασθενούς διαμορφώνουν το πρώτο μέρος του φακέλου, τα δεδομένα που προκύπτουν από εργαστηριακές μελέτες αποτελούν το δεύτερο μέρος του φακέλου ενώ το τελευταίο μέρος αποτελείται από γνωματεύσεις ακτινογραφιών, από αξονικές τομογραφίες ή υπερήχους. Ταυτόχρονα, υπάρχει και χρονολογική ταξινόμηση των δεδομένων σε κάθε μέρος του φακέλου. Γίνεται λοιπόν αντιληπτό πως οι τρόποι δομής του φακέλου με βάση το χρόνο και με βάση το πρόβλημα του ασθενούς δεν έχει εγκαταλειφθεί. Σε πολλές περιπτώσεις όμως η σύγχρονη πραγματικότητα αντανακλάται στους χειρόγραφους φακέλους που είτε βρίσκονται εγκαταλελειμμένοι σε ράφια αποθηκών και δεν μπορούν να βρεθούν, είτε είναι προσβάσιμοι, αλλά σε κατάσταση που τους καθιστά ακατάλληλους για οποιαδήποτε χρήση, ακόμα και για την ανάγνωσή τους. Η κακή τους κατάσταση έγκειται στο ελλιπές, ανακριβές, περιττό και δυσανάγνωστο περιεχόμενο, στις ανοργάνωτες μη δομημένες και κακώς ταξινομημένες πληροφορίες, στα τμήματα καθώς και στην παραπομπή σε άλλα ιατρικά ιδρύματα και επαγγελματίες υγείας. Για αυτό και ο χειρόγραφος φάκελος δεν εξυπηρετεί τους σκοπούς του επακριβώς και παράλληλα με την ιατρική γνώση που εμπλουτίζεται συνεχώς ο ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος γίνεται επιτακτική ανάγκη.
Ηλεκτρονικός Ιατρικός Φάκελος Ασθενή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος του ασθενούς είναι ένας ψηφιακά αποθηκευμένος φάκελος με σκοπό να υποστηριχτεί η φροντίδα υγείας του ατόμου εφ’ όρου ζωής, προωθεί την έρευνα και την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας και βοηθά στην πρόσβαση και στο διαμοιρασμό πληροφοριών στους επαγγελματίες υγείας με φιλικό τρόπο καθώς ελέγχεται και η ασφάλεια των δεδομένων. Τα πρώτα χρόνια που έγιναν αξιόλογες προσπαθείς για την χρήση του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου τα δεδομένα καταγραφόταν σε μορφή κειμένου και οι γιατροί φαινόταν διστακτικοί στην χρήση του λόγω του μη φιλικού περιβάλλοντος που προσέφεραν. Ακόμα, η τεχνολογική εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού ήταν ελλιπής και το κόστος τέτοιων πληροφοριακών συστημάτων ήταν υπέρογκο. Παρ’ όλα αυτά, ένας μεγάλος αριθμός ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων εύχρηστων και αξιόπιστων όπως τα συστήματα COSTAR, TMR, RMIS, STOP και ELIAS αναπτύχθηκαν και εξελίχθηκαν τα τελευταία χρόνια. Ο ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος χρησιμοποιείται σε δύο επίπεδα παροχής υγεία, στην πρωτοβάθμια φροντίδα και την δευτεροβάθμια ή την πιο ειδικευμένη φροντίδα ασθενών. Αναφορικά με την πρωτοβάθμια φροντίδα, οι γενικοί ιατροί χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο πολύ παραπάνω από τους ειδικούς ιατρούς. Πιο συγκεκριμένα σήμερα στην Ολλανδία το 90% των γενικών ιατρών χρησιμοποιεί ΗΙΦΑ για διάφορους σκοπούς όπως διοικητικούς, ιατρικούς και οικονομικούς. Από ιατρικής πλευράς ο ΗΙΦΑ στην πρωτοβάθμια φροντίδα είναι προβληματοκεντρικός. Χρησιμοποιείται συγκεκριμένη ορολογία, όπως το ICD9-CM για κωδικοποίηση διαγνώσεων. Όσον αφορά τους ειδικούς ιατρούς μέχρι στιγμής χρησιμοποιούν τον ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελο λιγότερο από ότι οι γενικοί ιατροί λόγω του ότι οι γενικοί ιατροί δουλεύουν είτε μόνοι τους είτε ανήκουν σε μικρές ομάδες ιατρών με αποτέλεσμα να ελέγχουν πολύ παραπάνω τη διαχείριση της δουλειάς τους. Αντίθετα οι ειδικοί ιατροί δουλεύουν σε περίπλοκα περιβάλλοντα τα οποία θα πρέπει να μετρήσουν την επιρροή του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου στην όλη δομή της διαχείρισης, την προοπτική μελλοντικής ανάπτυξης και των λογιστικών μεγεθών. Μάλιστα, οι διάφορες ειδικότητες έχουν διαφορετικές απαιτήσεις αυτόν οπότε είναι δύσκολο να βρει κανείς έναν που να ικανοποιεί όλες τις ειδικότητες. Τα συστήματα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων αποτελούνται κυρίως από το υλικό, το λογισμικό, τα δεδομένα και το ανθρώπινο δυναμικό. Το υλικό που χρειάζονται είναι κυρίως CD-ROMs ή σκληροί δίσκοι για αποθήκευση των δεδομένων, servers και κατάλληλο δίκτυο για την επικοινωνία των συστημάτων. Το λογισμικό περιλαμβάνει ένα λογισμικό διεπαφής, δηλαδή ένα πρόγραμμα που καθιστά φιλικό το περιβάλλον του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου για τον χρήστη Τα δεδομένα είναι τα κλασσικά δεδομένα που εισάγονται σε ένα χειρόγραφο ιατρικό φάκελο. Έτσι, υπάρχουν δημογραφικά δεδομένα του ασθενούς, τα αποτελέσματα των εξετάσεων, οι ιατρικές οδηγίες και η φαρμακευτική αγωγή καθώς επίσης αποθηκεύονται και ακτινογραφίες ή αξονικές ή άλλες αντίστοιχες εξετάσεις. Το τελευταίο συστατικό στοιχείο του, το ανθρώπινο δυναμικό είναι το ιατρικό, το παραϊατρικό, το διοικητικό και το γραμματειακό προσωπικό. Ακόμα σε αυτήν την κατηγορία εντάσσονται οι υπεύθυνοι του συστήματος, δηλαδή αυτοί που το υλοποιούν το και το συντηρούν όπως αναλυτές, προγραμματιστές και τεχνικοί υλικού.
Οι Διαφορές τους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι διαφορές μεταξύ του κλασσικού χειρόγραφου ιατρικού φακέλου και του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου είναι αξιοσημείωτες καθώς είναι και ο λόγος που μέρα με την μέρα ο δεύτερος κερδίζει έδαφος στο χώρο της ιατρικής. Ο χειρόγραφος ιατρικός φάκελος δίνει ελευθερία στην έκφραση, δεν απαιτεί ειδική εκπαίδευση του ιατρικού προσωπικού, μπορεί να μεταφερθεί εύκολα στους χώρους ενός νοσοκομείου χωρίς την χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή και έχει ελάχιστο κόστος. Ωστόσο, ο ηλεκτρονικός ιατρικός φάκελος μπορεί να χρησιμοποιηθεί ταυτόχρονα από πολλούς χρήστες και η πρόσβαση είναι γρήγορη και εύκολη, δεν τίθενται θέματα αναγνωσιμότητας καθώς υποστηρίζεται μια δομημένη είσοδος των δεδομένων, διευκολύνεται η ιατρική απόφαση αφού συγκεντρώνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τον ασθενή και δίνει μια συνολική εικόνα για την κατάσταση της υγείας του και δίνεται ακόμα, η δυνατότητα περίπλοκης ανάλυσης και γρήγορης ανταλλαγής δεδομένων. Επιπρόσθετα, ελαχιστοποιείται ο απαιτούμενος χώρος αποθήκευσης των κλασσικών φακέλων καθώς και ο φόβος να χαθούν σημαντικά δεδομένα για την κατάσταση του. Τέλος, υψίστης σημασίας είναι τα θέματα ασφάλειας των προσωπικών δεδομένων του ασθενούς και η διαφύλαξη του ιατρικού απορρήτου, πρόβλημα το οποίο συναντάται κυρίως στην χρήση του ηλεκτρονικού ιατρικού φακέλου ασθενή.
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μπότσης,Τ.- Χαλκιώτης,Σ. (2005). Πληροφορική Υγείας. Η Εφαρμογή της Πληροφορικής στο Χώρο της Υγείας. Αθήνα: Δίαυλος