Δολοφόνος χωρίς αμοιβή
| Συγγραφέας | Ευγένιος Ιονέσκο |
|---|---|
| Γλώσσα | Γαλλικά |
| Μορφή | θεατρικό έργο |
| δεδομένα () | |
 |
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Το Δολοφόνος χωρίς αμοιβή (1958) είναι θεατρικό έργο του Ευγένιου Ιονέσκο.
Αρχική ιδέα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η ιδέα μιας «λαμπερής πολιτείας» ή ενός υπερβατικού άλλου κόσμου είναι κοινό θέμα σε πολλά έργα του Ιονέσκο. Ο Ιονέσκο είχε μια υπερβατική εμπειρία στην παιδική του ηλικία, όμοια με την ιστορία που αφηγείται ο Μπερανζέ στην αρχή του έργου, κατά την οποία ο Ιονέσκο ένιωσε ότι σηκωνόταν πάνω από το έδαφος και τα πάντα γύρω του έγιναν λαμπερά. Η ανακάλυψη του δολοφόνου από τον Μπερανζέ αντανακλά την αίσθηση απογοήτευσης του Ιονέσκο μετά την υπερβατική εμπειρία του.
Υπόθεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στον Δολοφόνο χωρίς αμοιβή, ο Μπερανζέ, ο καθημερινός καταπιεσμένος άνθρωπος του Ιονέσκο, ανακαλύπτει μια ιδανική «λαμπερή πολιτεία». Η έξαρση που αισθάνεται ο Μπερανζέ στην πόλη του φωτός διακόπτεται απότομα από την ανακάλυψη ότι η πόλη στοιχειώνεται από ένα δολοφόνο, ο οποίος πνίγει τα θύματά του σε μια πισίνα, αφού τα προσελκύσει εκεί προσφέροντάς τους να τους δείξει μια «φωτογραφία του συνταγματάρχη». Ο Μπερανζέ αφήνει τη λαμπερή πολιτεία αφού η Ντάνυ (Dany), μια γυναίκα την οποία ερωτεύεται αμέσως και πιστεύει ότι είναι αρραβωνιασμένος μαζί της, δολοφονείται, κι έτσι ο Μπερανζέ ξοδεύει μεγάλο μέρος του έργου για να εντοπίσει τον δολοφόνο. Στο τέλος του έργου, συναντά τον δολοφόνο, έναν άνδρα μικροκαμωμένο και από όλες τις απόψεις κατώτερο της φυσικής κατάστασης του Μπερανζέ. Σε ένα μακρύ κλιμακούμενο λόγο, όμοιο του λόγου στο τέλος του Ρινόκερου, ο Μπερανζέ προσπαθεί να πείσει τον δολοφόνο πως ο φόνος είναι ανήθικος, χρησιμοποιώντας πολλά επιχειρήματα και αιτιολογήσεις, που κυμαίνονται από τον ανθρωπισμό στον πατριωτισμό, στον Χριστιανισμό, στον μηδενισμό. Εν τέλει συμπεραίνει πως δεν υπάρχει ελπίδα και είναι μάταιο να προσπαθήσει να μεταπείσει τον δολοφόνο.
Ασάφεια και αντίφαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Είναι ασαφές αν ο Μπερανζέ πράγματι πεθαίνει στο τέλος του έργου. Εμφανίζεται σε διάφορα άλλα έργα, και είναι αβέβαιο αν αυτά διαδραματίζονται πριν ή μετά τον Δολοφόνο χωρίς αμοιβή. Φυσικά, η αντίφαση των γεγονότων είναι ένα από τα πιο κοινά θέματα του Ιονέσκο, και πολλές άλλες λεπτομέρειες για τον Μπερανζέ έρχονται σε αντίφαση με άλλα έργα (πιο εξώφθαλμα ίσως στο Ο Βασιλιάς πεθαίνει, στο οποίο ο Μπερανζέ είναι ένας ετοιμοθάνατος βασιλιάς).