Ιικό φορτίο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0.8 |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
| Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
'''Ιικό φορτίο''' είναι η συγκέντρωση ενός [[ιός|ιού]] στο [[αίμα]] ενός [[Οργανισμός (βιολογία)|οργανισμού]], η ποσότητα δηλαδή των αντιγράφων του ιού ανά μονάδα [[όγκος|όγκου]] (ml) του αίματος.<ref>Γιατροί Χωρίς Σύνορα [http://www.msf.gr/magazine/pagkosmia-diaskepsi-aids-i-metrisi-toy-iikoy-fortioy-se-ftohes-hores-den-einai-polyteleia ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΣΚΕΨΗ AIDS: Η μέτρηση του ιικού φορτίου σε φτωχές χώρες δεν είναι πολυτέλεια] Ανακτήθηκε: 25 Νοε 2014</ref> |
'''Ιικό φορτίο''' είναι η συγκέντρωση ενός [[ιός|ιού]] στο [[αίμα]] ενός [[Οργανισμός (βιολογία)|οργανισμού]], η ποσότητα δηλαδή των αντιγράφων του ιού ανά μονάδα [[όγκος|όγκου]] (ml) του αίματος.<ref>Γιατροί Χωρίς Σύνορα [http://www.msf.gr/magazine/pagkosmia-diaskepsi-aids-i-metrisi-toy-iikoy-fortioy-se-ftohes-hores-den-einai-polyteleia ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΣΚΕΨΗ AIDS: Η μέτρηση του ιικού φορτίου σε φτωχές χώρες δεν είναι πολυτέλεια] Ανακτήθηκε: 25 Νοε 2014</ref> Τα δύο σωματικά υγρά από τα οποία μετράται το ιικό φορτίο είναι τα [[wikt:πτύελο|πτύελα]]<ref>{{Cite journal|title=Virological assessment of hospitalized patients with COVID-2019|last3=Guggemos|first9=Patrick|last8=Jones|first8=Terry C.|last7=Niemeyer|first7=Daniela|last6=Müller|first6=Marcel A.|last5=Zange|first5=Sabine|last4=Seilmaier|first4=Michael|first3=Wolfgang|url=https://www.nature.com/articles/s41586-020-2196-x|last2=Corman|first2=Victor M.|last=Wölfel|first=Roman|language=en|doi=10.1038/s41586-020-2196-x|issue=7809|volume=581|pages=465–469|issn=1476-4687|date=2020-05|journal=Nature|last9=Vollmar}}</ref> και το [[Πλάσμα αίματος|πλάσμα του αίματος]].<ref>{{Cite journal|title=Laboratory operations, specimen processing, and handling for viral load testing and surveillance|last=Puren|first5=Gonzalo J.|last4=Kelso|first4=David M.|last3=Weigl|first3=Bernhard H.|last2=Gerlach|first2=Jay L.|first=Adrian|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20225943/|doi=10.1086/650390|volume=201 Suppl 1|pages=S27–36|pmid=20225943|issn=1537-6613|date=2010-04-15|journal=The Journal of Infectious Diseases|last5=Domingo}}</ref> |
||
== Μέτρηση == |
== Μέτρηση == |
||
Η ανίχνευση του ιού γίνεται μέσω του [[RNA]] του, του [[γονίδιο|γενετικού υλικού]] δηλαδή του ιού που κυκλοφορεί στο αίμα του οργανισμού. Ένας ιός είναι ανιχνεύσιμος όταν υπάρχουν τουλάχιστο 20 αντίγραφά του ανά [[χιλιοστόλιτρο]] στον [[ορός (αίματος)|ορό]] ή το [[πλάσμα (αίματος)|πλάσμα]] του αίματος, στις συνήθεις όμως εξετάσεις το κατώφλι ανίχνευσης είναι μεγαλύτερο, |
Η ανίχνευση του ιού γίνεται μέσω του [[DNA]] ή του [[RNA]] του, του [[γονίδιο|γενετικού υλικού]] δηλαδή του ιού που κυκλοφορεί στο αίμα του οργανισμού.<ref>{{Cite web|url=https://oceclass.aua.gr/modules/document/file.php/PREDCS100/EFP_1280_04_b.pdf|title=Γενική Μικροβιολογία|accessdate=2021-07-03}}</ref> Ένας ιός είναι ανιχνεύσιμος όταν υπάρχουν τουλάχιστο 20 αντίγραφά του ανά [[χιλιοστόλιτρο]] στον [[ορός (αίματος)|ορό]] ή το [[πλάσμα (αίματος)|πλάσμα]] του αίματος, στις συνήθεις όμως εξετάσεις το κατώφλι ανίχνευσης είναι μεγαλύτερο, 60 αντίγραφα ανά ml.<ref>{{Cite journal|title=Limit of Blank, Limit of Detection and Limit of Quantitation|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2556583/|journal=The Clinical Biochemist Reviews|date=2008-8|issn=0159-8090|pmc=2556583|pmid=18852857|pages=S49–S52|volume=29|issue=Suppl 1|first=David A|last=Armbruster|first2=Terry|last2=Pry}}</ref> |
||
Σε μια μελέτη ανασκόπησης του 2010 από τους Puren et al., οι τεχνικές ανίχνευσης του ιού και μέτρησης του ιικού φορτίου κατατάσσονται σε τρεις τύπους: (1) τεχνικές ενίσχυσης του νουκλεϊκού οξέος (NATs ή NAATs) που διατίθενται στο εμπόριο στις Ηνωμένες Πολιτείες με έγκριση της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ή στην αγορά του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) με τη σήμανση CE, (2) τεχνικές ΝΑΤ εγχώριας παραγωγής, και (3) τεχνικές που δε βασίζονται σε νουκλεϊκό οξύ.<ref>{{Cite journal|title=Laboratory operations, specimen processing, and handling for viral load testing and surveillance|last=Puren|first5=Gonzalo J.|last4=Kelso|first4=David M.|last3=Weigl|first3=Bernhard H.|last2=Gerlach|first2=Jay L.|first=Adrian|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20225943/|doi=10.1086/650390|volume=201 Suppl 1|pages=S27–36|pmid=20225943|issn=1537-6613|date=2010-04-15|journal=The Journal of Infectious Diseases|last5=Domingo}}</ref> |
|||
=== Τεχνικές κυκλικής ενίσχυσης νουκλεϊκών οξέων === |
|||
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μοριακές μέθοδοι ενίσχυσης νουκλεϊκών οξέων για τον ποσοτικό προσδιορισμό του ιικού φορτίου.<ref>{{Cite journal|url=https://www.mednet.gr/archives/2014-1/pdf/23.pdf|title=Μοριακές τεχνικές για την ανίχνευση και το χαρακτηρισμό μικροοργανισμών|last=Κυριαζής|first=Ι.Δ.|date=2014|journal=Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής|accessdate=2021-07-03|volume=31|issue=1|pages=23-40|last2=Καμπούρης|first2=Μ.Ε.|last3=Πουλάς|first3=Κ.|last4=Πατρινός|first4=Γ.Π.}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.justmed.eu/files/MolecularDiagnosticsFundamentalsMethodsandClinicalApplications.pdf|title=Molecular diagnostics: Fundamentals, methods, and clinical application|last=Buckingham|first=Lela|last2=Flaws|first2=Maribeth|ημερομηνία=2007|publisher=F.A. Davis Company|accessdate=2021-07-03}}</ref> Με βάση το αρχικό υλικό που χρησιμοποιείται για την ενίσχυση, οι μοριακές μεθόδοι μπορούν να χωριστούν σε τρεις ομάδες: |
|||
* Τεχνικές ενίσχυσης του στόχου, όπου χρησιμοποιείται το ίδιο το νουκλεϊκό οξύ. Μερικές από τις πιο κοινές μεθόδους είναι: |
|||
** Η μέθοδος [[Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης|αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης]] (PCR) για την ενίσχυση του DNA in vitro, η οποία χρησιμοποιεί ένα πρότυπο DNA, πολυμεράση, ρυθμιστικά διαλύματα, εκκινητές και νουκλεοτίδια για τον πολλαπλασιασμό του ιού στο δείγμα αίματος. |
|||
** Η μέθοδος αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης με αντίστροφη μεταγραφάση (RT-PCR) είναι μια παραλλαγή της PCR που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον ποσοτικό προσδιορισμό του ιικού RNA. Το RNA χρησιμοποιείται ως αρχικό υλικό για αυτήν τη μέθοδο και μετατρέπεται σε δίκλωνο DNA, με τη χρήση του ενζύμου [[αντίστροφη μεταγραφάση]] (RT). |
|||
** Η μέθοδος αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης πραγματικού χρόνου (real-time PCR). Η R-T PCR, σε αντίθεση με τη συμβατική PCR, επιτρέπει την ποσοτικοποίηση του DNA μέσα σε ένα μεγάλο δυναμικό εύρος. Τα στάδια της ενίσχυσης και της ανάλυσης πραγματοποιούνται μέσα σε κλειστό σωλήνα, ώστε να μη χρειάζονται περαιτέρω τεχνικές ανίχνευσης και ποσοτικού προσδιορισμού των προϊόντων ενίσχυσης. |
|||
** Η μέθοδος ενίσχυσης με βάση την αλληλουχία νουκλεϊκών οξέων (NASBA) είναι μια παραλλαγή της PCR. Το RNA χρησιμοποιείται ως στόχος και δημιουργείται αντίγραφο DNA. Το αντίγραφο DNA μετά μεταγράφεται σε RNA και ενισχύεται. |
|||
* Ειδική τεχνική ενίσχυσης του ανιχνευτή, όπου χρησιμοποιούνται συνθετικοί ανιχνευτές που συνδέονται κατά προτίμηση με μια αλληλουχία στόχο. Οι ανιχνευτές στη συνέχεια ενισχύονται. |
|||
* Τεχνική ενίσχυσης του σήματος, όπου χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες σήματος που συνδέονται με έναν μη ενισχυμένο στόχο που υπήρχε αρχικά στο δείγμα. Μια μέθοδος που συνήθως χρησιμοποιείται είναι η μέθοδος διακλαδιζόμενου DNA (bDNA), όπου χρησιμοποιείται είτε DNA είτε RNA ως στόχος. |
|||
== Δείκτης υγείας == |
== Δείκτης υγείας == |
||
[[Αρχείο:Hiv-timecourse-el.svg|μικρογραφία|300x300εσ|Διάγραμμα των κύριων φάσεων της HIV λοίμωξης, σε σχέση με το ιικό φορτίο, τον αριθμό των CD4+ λεμφοκυττάρων και το χρόνο.]] |
|||
Το ιικό φορτίο είναι σημαντικό να μετράται τακτικά σε σοβαρές περιπτώσεις όπως η μόλυνση με τον ιό [[HIV]], που μπορεί να οδηγήσει σε [[AIDS]], όταν το ιικό φορτίο ξεπεράσει ένα όριο.<ref name="hivgr"/> Σε άλλες περιπτώσεις όπως αυτής του ιού της [[Ηπατίτιδα C|ηπατίτιδας C]], όταν ο ιός δεν είναι πλέον ανιχνεύσιμος (50C/ml) ο ασθενής θεωρείται πως έχει θεραπευθεί.<ref>{{cite news|author=Σοφία Νέτα|title=Ηπατίτιδα C - Ιός έτοιμος να εκραγεί|url=http://enet.s3.amazonaws.com/2010/05/180510/EL18052010.pdf|newspaper=Ελευθεροτυπία|pages=36|date=18 Μαΐου 2010|accessdate=2014-11-25|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305010356/http://enet.s3.amazonaws.com/2010/05/180510/EL18052010.pdf|dead-url=dead}}</ref> |
Το ιικό φορτίο είναι σημαντικό να μετράται τακτικά σε σοβαρές περιπτώσεις όπως η μόλυνση με τον ιό [[HIV]], που μπορεί να οδηγήσει σε [[AIDS]], όταν το ιικό φορτίο ξεπεράσει ένα όριο.<ref name="hivgr">hiv.gr [http://www.hiv.gr/zwntas-me-ton-hiv/eksetaseis/30-iiko-fortio.html Ζώντας με τον HIV - Εξετάσεις - Ιικό φορτίο] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150225121718/http://www.hiv.gr/zwntas-me-ton-hiv/eksetaseis/30-iiko-fortio.html|date=2015-02-25}} Ανακτήθηκε: 25 Νοε 2014</ref> Σε άλλες περιπτώσεις όπως αυτής του ιού της [[Ηπατίτιδα C|ηπατίτιδας C]], όταν ο ιός δεν είναι πλέον ανιχνεύσιμος (50C/ml) ο ασθενής θεωρείται πως έχει θεραπευθεί.<ref>{{cite news|author=Σοφία Νέτα|title=Ηπατίτιδα C - Ιός έτοιμος να εκραγεί|url=http://enet.s3.amazonaws.com/2010/05/180510/EL18052010.pdf|newspaper=Ελευθεροτυπία|pages=36|date=18 Μαΐου 2010|accessdate=2014-11-25|archive-date=2016-03-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20160305010356/http://enet.s3.amazonaws.com/2010/05/180510/EL18052010.pdf|dead-url=dead}}</ref> |
||
Επί του παρόντος, είναι διαθέσιμες διαγνωστικές τεχνικές ρουτίνας για τη μέτρηση του ιού HIV-1, του κυτταρομεγαλοϊού, τον ιού της [[Ηπατίτιδα Β|ηπατίτιδας Β]] και του ιού της ηπατίτιδας C. Η παρακολούθηση του ιικού φορτίου για τον ιό HIV παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θεραπεία ατόμων με HIV, καθώς αυτό συζητείται συνεχώς στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του HIV / AIDS. Ένα μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο δεν συνεπάγεται έλλειψη μόλυνσης. Οι θετικοί στον HIV ασθενείς σε μακροχρόνια αντιρετροϊκή θεραπεία μπορεί να παρουσιάσουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο στις περισσότερες κλινικές δοκιμασίες, καθώς η συγκέντρωση των σωματιδίων του ιού είναι κάτω από το όριο ανίχνευσης (LOD).<ref>{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/hiv/risk/art/index.html|title=HIV Treatment as Prevention {{!}} HIV Risk and Prevention {{!}} HIV/AIDS {{!}} CDC|ημερομηνία=2021-02-22|website=www.cdc.gov|language=en-us|accessdate=2021-07-03}}</ref> |
|||
== Παραπομπές == |
== Παραπομπές == |
||
Έκδοση από την 10:26, 3 Ιουλίου 2021
Ιικό φορτίο είναι η συγκέντρωση ενός ιού στο αίμα ενός οργανισμού, η ποσότητα δηλαδή των αντιγράφων του ιού ανά μονάδα όγκου (ml) του αίματος.[1] Τα δύο σωματικά υγρά από τα οποία μετράται το ιικό φορτίο είναι τα πτύελα[2] και το πλάσμα του αίματος.[3]
Μέτρηση
Η ανίχνευση του ιού γίνεται μέσω του DNA ή του RNA του, του γενετικού υλικού δηλαδή του ιού που κυκλοφορεί στο αίμα του οργανισμού.[4] Ένας ιός είναι ανιχνεύσιμος όταν υπάρχουν τουλάχιστο 20 αντίγραφά του ανά χιλιοστόλιτρο στον ορό ή το πλάσμα του αίματος, στις συνήθεις όμως εξετάσεις το κατώφλι ανίχνευσης είναι μεγαλύτερο, 60 αντίγραφα ανά ml.[5]
Σε μια μελέτη ανασκόπησης του 2010 από τους Puren et al., οι τεχνικές ανίχνευσης του ιού και μέτρησης του ιικού φορτίου κατατάσσονται σε τρεις τύπους: (1) τεχνικές ενίσχυσης του νουκλεϊκού οξέος (NATs ή NAATs) που διατίθενται στο εμπόριο στις Ηνωμένες Πολιτείες με έγκριση της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ή στην αγορά του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) με τη σήμανση CE, (2) τεχνικές ΝΑΤ εγχώριας παραγωγής, και (3) τεχνικές που δε βασίζονται σε νουκλεϊκό οξύ.[6]
Τεχνικές κυκλικής ενίσχυσης νουκλεϊκών οξέων
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μοριακές μέθοδοι ενίσχυσης νουκλεϊκών οξέων για τον ποσοτικό προσδιορισμό του ιικού φορτίου.[7][8] Με βάση το αρχικό υλικό που χρησιμοποιείται για την ενίσχυση, οι μοριακές μεθόδοι μπορούν να χωριστούν σε τρεις ομάδες:
- Τεχνικές ενίσχυσης του στόχου, όπου χρησιμοποιείται το ίδιο το νουκλεϊκό οξύ. Μερικές από τις πιο κοινές μεθόδους είναι:
- Η μέθοδος αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) για την ενίσχυση του DNA in vitro, η οποία χρησιμοποιεί ένα πρότυπο DNA, πολυμεράση, ρυθμιστικά διαλύματα, εκκινητές και νουκλεοτίδια για τον πολλαπλασιασμό του ιού στο δείγμα αίματος.
- Η μέθοδος αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης με αντίστροφη μεταγραφάση (RT-PCR) είναι μια παραλλαγή της PCR που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον ποσοτικό προσδιορισμό του ιικού RNA. Το RNA χρησιμοποιείται ως αρχικό υλικό για αυτήν τη μέθοδο και μετατρέπεται σε δίκλωνο DNA, με τη χρήση του ενζύμου αντίστροφη μεταγραφάση (RT).
- Η μέθοδος αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης πραγματικού χρόνου (real-time PCR). Η R-T PCR, σε αντίθεση με τη συμβατική PCR, επιτρέπει την ποσοτικοποίηση του DNA μέσα σε ένα μεγάλο δυναμικό εύρος. Τα στάδια της ενίσχυσης και της ανάλυσης πραγματοποιούνται μέσα σε κλειστό σωλήνα, ώστε να μη χρειάζονται περαιτέρω τεχνικές ανίχνευσης και ποσοτικού προσδιορισμού των προϊόντων ενίσχυσης.
- Η μέθοδος ενίσχυσης με βάση την αλληλουχία νουκλεϊκών οξέων (NASBA) είναι μια παραλλαγή της PCR. Το RNA χρησιμοποιείται ως στόχος και δημιουργείται αντίγραφο DNA. Το αντίγραφο DNA μετά μεταγράφεται σε RNA και ενισχύεται.
- Ειδική τεχνική ενίσχυσης του ανιχνευτή, όπου χρησιμοποιούνται συνθετικοί ανιχνευτές που συνδέονται κατά προτίμηση με μια αλληλουχία στόχο. Οι ανιχνευτές στη συνέχεια ενισχύονται.
- Τεχνική ενίσχυσης του σήματος, όπου χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες σήματος που συνδέονται με έναν μη ενισχυμένο στόχο που υπήρχε αρχικά στο δείγμα. Μια μέθοδος που συνήθως χρησιμοποιείται είναι η μέθοδος διακλαδιζόμενου DNA (bDNA), όπου χρησιμοποιείται είτε DNA είτε RNA ως στόχος.
Δείκτης υγείας
Το ιικό φορτίο είναι σημαντικό να μετράται τακτικά σε σοβαρές περιπτώσεις όπως η μόλυνση με τον ιό HIV, που μπορεί να οδηγήσει σε AIDS, όταν το ιικό φορτίο ξεπεράσει ένα όριο.[9] Σε άλλες περιπτώσεις όπως αυτής του ιού της ηπατίτιδας C, όταν ο ιός δεν είναι πλέον ανιχνεύσιμος (50C/ml) ο ασθενής θεωρείται πως έχει θεραπευθεί.[10]
Επί του παρόντος, είναι διαθέσιμες διαγνωστικές τεχνικές ρουτίνας για τη μέτρηση του ιού HIV-1, του κυτταρομεγαλοϊού, τον ιού της ηπατίτιδας Β και του ιού της ηπατίτιδας C. Η παρακολούθηση του ιικού φορτίου για τον ιό HIV παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη θεραπεία ατόμων με HIV, καθώς αυτό συζητείται συνεχώς στο πλαίσιο της αντιμετώπισης του HIV / AIDS. Ένα μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο δεν συνεπάγεται έλλειψη μόλυνσης. Οι θετικοί στον HIV ασθενείς σε μακροχρόνια αντιρετροϊκή θεραπεία μπορεί να παρουσιάσουν μη ανιχνεύσιμο ιικό φορτίο στις περισσότερες κλινικές δοκιμασίες, καθώς η συγκέντρωση των σωματιδίων του ιού είναι κάτω από το όριο ανίχνευσης (LOD).[11]
Παραπομπές
- ↑ Γιατροί Χωρίς Σύνορα ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΔΙΑΣΚΕΨΗ AIDS: Η μέτρηση του ιικού φορτίου σε φτωχές χώρες δεν είναι πολυτέλεια Ανακτήθηκε: 25 Νοε 2014
- ↑ Wölfel, Roman; Corman, Victor M.; Guggemos, Wolfgang; Seilmaier, Michael; Zange, Sabine; Müller, Marcel A.; Niemeyer, Daniela; Jones, Terry C. και άλλοι. (2020-05). «Virological assessment of hospitalized patients with COVID-2019» (στα αγγλικά). Nature 581 (7809): 465–469. doi:. ISSN 1476-4687. https://www.nature.com/articles/s41586-020-2196-x.
- ↑ Puren, Adrian; Gerlach, Jay L.; Weigl, Bernhard H.; Kelso, David M.; Domingo, Gonzalo J. (2010-04-15). «Laboratory operations, specimen processing, and handling for viral load testing and surveillance». The Journal of Infectious Diseases 201 Suppl 1: S27–36. doi:. ISSN 1537-6613. PMID 20225943. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20225943/.
- ↑ «Γενική Μικροβιολογία» (PDF). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ Armbruster, David A; Pry, Terry (2008-8). «Limit of Blank, Limit of Detection and Limit of Quantitation». The Clinical Biochemist Reviews 29 (Suppl 1): S49–S52. ISSN 0159-8090. PMID 18852857. PMC 2556583. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2556583/.
- ↑ Puren, Adrian; Gerlach, Jay L.; Weigl, Bernhard H.; Kelso, David M.; Domingo, Gonzalo J. (2010-04-15). «Laboratory operations, specimen processing, and handling for viral load testing and surveillance». The Journal of Infectious Diseases 201 Suppl 1: S27–36. doi:. ISSN 1537-6613. PMID 20225943. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20225943/.
- ↑ Κυριαζής, Ι.Δ.; Καμπούρης, Μ.Ε.; Πουλάς, Κ.; Πατρινός, Γ.Π. (2014). «Μοριακές τεχνικές για την ανίχνευση και το χαρακτηρισμό μικροοργανισμών». Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής 31 (1): 23-40. https://www.mednet.gr/archives/2014-1/pdf/23.pdf. Ανακτήθηκε στις 2021-07-03.
- ↑ Buckingham, Lela· Flaws, Maribeth (2007). «Molecular diagnostics: Fundamentals, methods, and clinical application» (PDF). F.A. Davis Company. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
- ↑ hiv.gr Ζώντας με τον HIV - Εξετάσεις - Ιικό φορτίο Αρχειοθετήθηκε 2015-02-25 στο Wayback Machine. Ανακτήθηκε: 25 Νοε 2014
- ↑ Σοφία Νέτα (18 Μαΐου 2010). «Ηπατίτιδα C - Ιός έτοιμος να εκραγεί». Ελευθεροτυπία: σελ. 36. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-05. https://web.archive.org/web/20160305010356/http://enet.s3.amazonaws.com/2010/05/180510/EL18052010.pdf. Ανακτήθηκε στις 2014-11-25.
- ↑ «HIV Treatment as Prevention | HIV Risk and Prevention | HIV/AIDS | CDC». www.cdc.gov (στα Αγγλικά). 22 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021.
 |
Αυτό το λήμμα σχετικά με την Ιατρική χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |