Απώλεια της βιοποικιλότητας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
δημιουργία σελίδας
 
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 4: Γραμμή 4:
Παρόλο που η μόνιμη παγκόσμια απώλεια ειδών είναι ένα πιο δραματικό και τραγικό φαινόμενο από τις περιφερειακές αλλαγές στη σύνθεση των ειδών, ακόμη όμως και οι μικρές αλλαγές από μια υγιή σταθερή κατάσταση μπορούν να έχουν δραματική επίδραση στον ιστό των τροφίμων και στην τροφική αλυσίδα. Οι μειώσεις σε ένα μόνο είδος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά ολόκληρη την αλυσίδα (συνεξαφάνιση), οδηγώντας σε μια συνολική μείωση της βιοποικιλότητας, παρά τις πιθανές εναλλακτικές σταθερές καταστάσεις ενός οικοσυστήματος. Οι οικολογικές επιπτώσεις της βιοποικιλότητας αντισταθμίζονται συνήθως από την απώλεια της. Η μειωμένη βιοποικιλότητα, ειδικότερα, οδηγεί σε μειωμένες υπηρεσίες οικοσυστήματος και τελικά θέτει σε άμεσο κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά μπορεί επίσης να έχει πιο μακροχρόνιες συνέπειες για τη δημόσια υγεία των ανθρώπων.<ref name=":0" />
Παρόλο που η μόνιμη παγκόσμια απώλεια ειδών είναι ένα πιο δραματικό και τραγικό φαινόμενο από τις περιφερειακές αλλαγές στη σύνθεση των ειδών, ακόμη όμως και οι μικρές αλλαγές από μια υγιή σταθερή κατάσταση μπορούν να έχουν δραματική επίδραση στον ιστό των τροφίμων και στην τροφική αλυσίδα. Οι μειώσεις σε ένα μόνο είδος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά ολόκληρη την αλυσίδα (συνεξαφάνιση), οδηγώντας σε μια συνολική μείωση της βιοποικιλότητας, παρά τις πιθανές εναλλακτικές σταθερές καταστάσεις ενός οικοσυστήματος. Οι οικολογικές επιπτώσεις της βιοποικιλότητας αντισταθμίζονται συνήθως από την απώλεια της. Η μειωμένη βιοποικιλότητα, ειδικότερα, οδηγεί σε μειωμένες υπηρεσίες οικοσυστήματος και τελικά θέτει σε άμεσο κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά μπορεί επίσης να έχει πιο μακροχρόνιες συνέπειες για τη δημόσια υγεία των ανθρώπων.<ref name=":0" />


Διεθνείς περιβαλλοντικοί οργανισμοί αγωνίζονται για την πρόληψη της απώλειας της βιοποικιλότητας εδώ και δεκαετίες, οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας την έχουν ενσωματώσει στην πρακτική της δημόσιας υγείας και η ολοένα και μεγαλύτερη διατήρηση της βιοποικιλότητας αποτελεί μέρος της διεθνούς πολιτικής. Για παράδειγμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα επικεντρώνεται στην πρόληψη της απώλειας της βιοποικιλότητας και στην προληπτική διατήρηση των άγριων περιοχών. Η διεθνής δέσμευση και οι στόχοι για αυτό το έργο ενσωματώνονται επί του παρόντος από τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 15 «Ζωή στην επιφάνεια της γης» και τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 14 «Ζωή κάτω από το νερό». Ωστόσο, η έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον «Ειρήνη με τη Φύση» που κυκλοφόρησε το 2020 διαπίστωνε ότι οι περισσότερες από αυτές τις προσπάθειες δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους διεθνείς στόχους.<ref>{{Cite web|url=https://www.unep.org/resources/making-peace-nature|title=Making Peace With Nature|ημερομηνία=2021|accessdate=2021-06-20}}</ref>
Διεθνείς περιβαλλοντικοί οργανισμοί αγωνίζονται για την πρόληψη της απώλειας της βιοποικιλότητας εδώ και δεκαετίες, οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας την έχουν ενσωματώσει στην πρακτική της δημόσιας υγείας και η ολοένα και μεγαλύτερη διατήρηση της βιοποικιλότητας αποτελεί μέρος της διεθνούς πολιτικής. Για παράδειγμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα επικεντρώνεται στην πρόληψη της απώλειας της βιοποικιλότητας και στην προληπτική διατήρηση των άγριων περιοχών. Η διεθνής δέσμευση και οι στόχοι για αυτό το έργο ενσωματώνονται επί του παρόντος από τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 15 «Ζωή στην επιφάνεια της γης» και τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 14 «Ζωή κάτω από το νερό». Ωστόσο, η έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον «Kάνοντας Ειρήνη με τη Φύση» που κυκλοφόρησε το 2020 διαπίστωνε ότι οι περισσότερες από αυτές τις προσπάθειες δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους διεθνείς στόχους.<ref>{{Cite web|url=https://www.unep.org/resources/making-peace-nature|title=Making Peace With Nature|ημερομηνία=2021|accessdate=2021-06-20}}</ref>

== Ρυθμός απώλειας ==
{{Πλαισιωμένο παράθεμα
| παράθεμα = Ξέρετε, όταν δημιουργήσαμε για πρώτη φορά το WWF, στόχος μας ήταν να σώσουμε τα απειλούμενα είδη από την εξαφάνιση. Αλλά έχουμε αποτύχει εντελώς. Δεν καταφέραμε να σώσουμε ούτε ένα. Αν είχαμε βάλει όλα αυτά τα χρήματα σε προφυλακτικά, θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει κάτι καλό.
| πηγή = Sir Peter Scott, Ιδρυτής του [[Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση|Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση]] (WWF), ''Cosmos Magazine'', 2010.<ref>Short, R. (13 Μαΐου 2010). "A plague of people". Cosmos.</ref>
| align = left
}}
[[Αρχείο:East Melanesian Islands Hotspot 2005 Print.tif|αριστερά|μικρογραφία|290x290εσ|Το Conservation International (conservation.org) ορίζει 36 σημεία πρόσβασης για τη βιοποικιλότητα - εξαιρετικά μέρη που φιλοξενούν τεράστιο αριθμό ειδών φυτών και ζώων που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού.Όλα απειλούνται έντονα από την απώλεια και την υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων, καθιστώντας τη διατήρησή τους ζωτικής σημασίας για την προστασία της φύσης προς όφελος όλης της ζωής στη Γη.<ref>{{Cite web|url=https://www.conservation.org/priorities/biodiversity-hotspots|title=Biodiversity Hotspots|website=www.conservation.org|accessdate=2021-06-20}}</ref> Στον χάρτη απεικονίζεται ένα από τα σημεία αυτά, τα Nησιά της Ανατολικής Μελανησίας, [[Ωκεανία]].<ref>{{Cite web|url=https://www.cepf.net/our-work/biodiversity-hotspots/east-melanesian-islands|title=East Melanesian Islands {{!}} CEPF|website=www.cepf.net|language=en|accessdate=2021-06-20}}</ref> ]]
Ο τρέχων ρυθμός απώλειας παγκόσμιας ποικιλομορφίας εκτιμάται ότι είναι 100 έως 1000 φορές υψηλότερος από τον (φυσικά απαντώμενο) [[ρυθμό εξαφάνισης υποβάθρου]], ταχύτερος από οποιονδήποτε άλλο χρόνο στην ανθρώπινη ιστορία<ref>{{Cite web|url=http://www.theguardian.com/environment/2021/feb/02/economics-of-biodiversity-review-what-are-the-recommendations|title=Economics of biodiversity review: what are the recommendations?|ημερομηνία=2021-02-02|website=the Guardian|language=en|accessdate=2021-06-20}}</ref> και αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.<ref>{{Cite journal|title=Accelerated modern human–induced species losses: Entering the sixth mass extinction|first2=Paul R.|first6=Todd M.|last5=Pringle|first5=Robert M.|last4=García|first4=Andrés|last3=Barnosky|first3=Anthony D.|last2=Ehrlich|last=Ceballos|url=https://advances.sciencemag.org/content/1/5/e1400253|first=Gerardo|language=en|doi=10.1126/sciadv.1400253|issue=5|volume=1|pages=e1400253|issn=2375-2548|date=2015-06-01|journal=Science Advances|last6=Palmer}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Estimating the normal background rate of species extinction|last=Vos|first5=Stuart L.|last4=Stephens|first4=Patrick R.|last3=Gittleman|first3=John L.|last2=Joppa|first2=Lucas N.|first=Jurriaan M. De|url=https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/cobi.12380|language=es|doi=10.1111/cobi.12380|issue=2|volume=29|pages=452–462|issn=1523-1739|date=2015|journal=Conservation Biology|last5=Pimm}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Vertebrates on the brink as indicators of biological annihilation and the sixth mass extinction|url=https://www.pnas.org/content/117/24/13596|journal=Proceedings of the National Academy of Sciences|date=2020-06-16|pages=13596–13602|volume=117|issue=24|first=Gerardo|last=Ceballos|first2=Paul R.|last2=Ehrlich|first3=Peter H.|last3=Raven}}</ref> Αυτές οι ταχέως αυξανόμενες τάσεις εξαφάνισης που επηρεάζουν πολλές ομάδες ζώων, συμπεριλαμβανομένων [[Θηλαστικό|θηλαστικών]], [[Πτηνά|πτηνών]], [[Ερπετά|ερπετών]], [[Αμφίβια|αμφιβίων]] και [[Ψάρι|ψαριών]], ώθησαν τους επιστήμονες να κηρύξουν μια σύγχρονη κρίση βιοποικιλότητας.<ref>{{Cite journal|title=The past and future human impact on mammalian diversity|first=Tobias|first5=Daniele|last4=Antonelli|first4=Alexandre|last3=Turvey|first3=Samuel T.|last2=Faurby|first2=Søren|last=Andermann|language=en|url=https://advances.sciencemag.org/content/6/36/eabb2313|doi=10.1126/sciadv.abb2313|issue=36|volume=6|pages=eabb2313|pmid=32917612|issn=2375-2548|date=2020-09-01|journal=Science Advances|last5=Silvestro}}</ref>

Τα τοπικά ποσοστά απώλειας μπορούν να μετρηθούν χρησιμοποιώντας τον πλούτο των ειδών και τη διακύμανσή τους με την πάροδο του χρόνου. Λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές συχνότητες, έχουν αναπτυχθεί πολλοί δείκτες βιοποικιλότητας. Εκτός από τον πλούτο, η [[Ομοιογένεια (βιολογία)|ομοιογένεια]] και η [[ετερογένεια]] θεωρούνται οι κύριες διαστάσεις κατά τις οποίες μπορεί να μετρηθεί η ποικιλομορφία.<ref name=":0" />

Όπως με όλα τα μέτρα της [[Ποικιλομορφία|ποικιλομορφίας]], είναι σημαντικό να ταξινομηθεί με ακρίβεια το χωρικό και χρονικό πεδίο της παρατήρησης. Οι ορισμοί τείνουν να γίνουν λιγότερο ακριβείς καθώς η πολυπλοκότητα του θέματος αυξάνεται και οι σχετικές χωρικές και χρονικές κλίμακες διευρύνονται.<ref>{{Cite web|url=https://web.archive.org/web/20170202123357/http://www.unige.ch/sciences/near/pdf/Tagliapietra%20and%20Sigovini%202010.pdf|title=Biological diversity and habitat diversity: a matter of science and perception|ημερομηνία=2017-02-02|website=web.archive.org|accessdate=2021-06-20}}</ref> Η ίδια η [[βιοποικιλότητα]] δεν είναι μια ενιαία έννοια αλλά μπορεί να χωριστεί σε διάφορες κλίμακες (π.χ. ποικιλομορφία [[Οικοσύστημα|οικοσυστήματος]] έναντι ποικιλομορφίας [[Ενδιαίτημα|ενδιαιτήματος]]) ή διαφορετικές υποκατηγορίες (π.χ. φυλογενετική ποικιλομορφία, ποικιλομορφία ειδών, γενετική ποικιλομορφία, ποικιλομορφία νουκλεοτιδίων). Το ζήτημα της καθαρής απώλειας σε περιορισμένες περιοχές είναι συχνά θέμα συζήτησης, αλλά οι μεγαλύτεροι χρόνοι παρατήρησης θεωρούνται ότι συνεισφέρουν θετικά στις εκτιμήσεις της απώλειας.<ref>{{Cite journal|title=Estimating local biodiversity change: a critique of papers claiming no net loss of local diversity|last3=Allington|first9=Mary I.|last8=Isbell|first8=Forest|last7=Hooper|first7=David U.|last6=Brown|first6=Daniel G.|last5=Endsley|first5=K. Arthur|last4=Byrnes|first4=Jarrett|first3=Ginger R. H.|url=https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1890/15-1759.1|last2=Cardinale|first2=Bradley J.|last=Gonzalez|first=Andrew|language=en|doi=10.1890/15-1759.1|issue=8|volume=97|pages=1949–1960|issn=1939-9170|date=2016|journal=Ecology|last9=O'Connor}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Overlooked local biodiversity loss|url=https://science.sciencemag.org/content/344/6188/1098.1|journal=Science|date=2014-06-06|issn=0036-8075|pmid=24904146|pages=1098–1098|volume=344|issue=6188|doi=10.1126/science.344.6188.1098-a|language=en|first=Bradley|last=Cardinale}}</ref>

Για τη σύγκριση των ρυθμών μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών, θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι γεωγραφικές απoστάσεις (LDG) στην ποικιλομορφία των ειδών.

Το 2006, πολλά περισσότερα είδη ταξινομήθηκαν επίσημα ως σπάνια ή απειλούμενα ή [[είδη που κινδυνεύουν με αφανισμό]]. Επιπλέον, οι επιστήμονες έχουν εκτιμήσει ότι κινδυνεύουν περισσότερα εκατομμύρια είδη που δεν έχουν αναγνωριστεί επίσημα. Το 2021, περίπου το 28% των 134.400 ειδών που αξιολογήθηκαν βάσει των κριτηρίων της κόκκινης λίστας IUCN αναφέρονται ως απειλούμενα με εξαφάνιση - συνολικά 37.400 είδη σε σύγκριση με τα 16.119 απειλούμενα είδη το 2006.<ref>{{Cite web|url=https://www.iucnredlist.org/en|title=The IUCN Red List of Threatened Species|website=IUCN Red List of Threatened Species|accessdate=2021-06-20}}</ref>

== Αίτια ==
Η βιοποικιλότητα ορίζεται συνήθως ως η ποικιλία της ζωής στη Γη σε όλες τις μορφές της, συμπεριλαμβανομένης της ποικιλίας των ειδών, των γενετικών παραλλαγών τους και της αλληλεπίδρασης αυτών των μορφών ζωής. Ωστόσο, από τα τέλη του 20ού αιώνα η απώλεια της βιοποικιλότητας που προκαλείται από την ανθρώπινη συμπεριφορά έχει προκαλέσει σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις.<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/science/biodiversity-loss|title=biodiversity loss {{!}} Causes, Effects, & Facts|website=Encyclopedia Britannica|language=en|accessdate=2021-06-20}}</ref> Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας περιλαμβάνουν καταστροφή των ενδιαιτημάτων, [[ρύπανση]] και [[υπερεκμετάλλευση]] των πόρων.<ref>{{Cite journal|title=Present and future biodiversity risks from fossil fuel exploitation|last3=Knight|first9=Matthew I.|last8=Hutton|first8=Jon|last7=Butchart|first7=Stuart H. M.|last6=Brooks|first6=Sharon|last5=Blyth|first5=Simon|last4=Arnell|first4=Andrew P.|first3=Sarah|url=https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/conl.12448|last2=Tittensor|first2=Derek P.|last=Harfoot|first=Michael B. J.|language=en|doi=10.1111/conl.12448|issue=4|volume=11|pages=e12448|issn=1755-263X|date=2018|journal=Conservation Letters|last9=Jones}}</ref>

=== Αλλαγές στη χρήση γης ===
Η παγκόσμια έκθεση αξιολόγησης σχετικά με τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων IPBES του 2019 υποστηρίζει ότι η βιομηχανική γεωργία είναι ο πρωταρχικός μοχλός που προκαλεί την κατάρρευση της βιοποικιλότητας.<ref>{{Cite web|url=https://www.huffpost.com/entry/nature-destruction-climate-change-world-biodiversity_n_5c49e78ce4b06ba6d3bb2d44|title=We Face A Crisis Bigger Than Climate Change, But We're Not Talking About It|last=Vidal|first=John|ημερομηνία=2019-03-15|website=HuffPost|language=en|accessdate=2021-06-20}}</ref> Oι γεωργικές δραστηριότητες καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα μετατρέποντας τους φυσικούς οικοτόπους σε συστήματα με έντονη διαχείριση και απελευθερώνοντας ρύπους, συμπεριλαμβανομένων των αερίων του θερμοκηπίου. Οι τροφικές ανάγκες ενισχύουν περαιτέρω τις επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και των αποβλήτων.<ref>{{Cite web|url=https://www.nature.com/scitable/knowledge/library/causes-and-consequences-of-biodiversity-declines-16132475/|title=Causes and Consequences of Biodiversity Declines {{!}} Learn Science at Scitable|website=www.nature.com|accessdate=2021-06-20}}</ref> Οι άμεσες επιπτώσεις της αστικής ανάπτυξης στην απώλεια των ενδιαιτημάτων είναι καλά κατανοητές: η κατασκευή κτιρίων οδηγεί συχνά σε καταστροφή και τον κατακερματισμό των ενδιαιτημάτων. Μικρά τμήματα οικοτόπων δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν το ίδιο επίπεδο γενετικής ή ταξινομικής ποικιλομορφίας με το παρελθόν, ενώ ορισμένα από τα πιο ευαίσθητα είδη μπορεί να εξαφανιστούν τοπικά.<ref>{{Cite journal|title=Genetic diversity and local population structure of fragmented populations of Trillium camschatcense (Trilliaceae)|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320702001532|journal=Biological Conservation|date=2003-02-01|issn=0006-3207|pages=249–258|volume=109|issue=2|doi=10.1016/S0006-3207(02)00153-2|language=en}}</ref>

Σύμφωνα με μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Sustainability, περισσότερα από 17.000 είδη κινδυνεύουν να χάσουν τους βιότοπους έως το 2050 καθώς οι γεωργικές δραστηριότητες συνεχίζουν να επεκτείνονται προκειμένου να καλύψουν τις μελλοντικές ανάγκες σε τρόφιμα. Οι ερευνητές προτείνουν ότι η μεγαλύτερη γεωργική αποδοτικότητα στον αναπτυσσόμενο κόσμο και οι μεταβάσεις μεγάλης κλίμακας σε πιο υγιεινές, πλανητικές δίαιτες θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση της απώλειας ενδιαιτημάτων.<ref>{{Cite journal|title=Proactive conservation to prevent habitat losses to agricultural expansion|first2=Michael|first6=David|last5=Rondinini|first5=Carlo|last4=Ficetola|first4=G. Francesco|last3=Buchanan|first3=Graeme M.|last2=Clark|last=Williams|url=https://www.nature.com/articles/s41893-020-00656-5|first=David R.|language=en|doi=10.1038/s41893-020-00656-5|issue=4|volume=4|pages=314–322|issn=2398-9629|date=2021-04|journal=Nature Sustainability|last6=Tilman}}</ref> Ομοίως, μια έκθεση του Chatham House θεωρεί ότι μια σφαιρική στροφή σε μεγάλο βαθμό προς δίαιτες φυτικής προέλευσης θα ελευθερώσει τη γη για να επιτρέψει την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, διότι τη δεκαετία του 2010 πάνω από το 80% του συνόλου της παγκόσμιας γεωργικής γης χρησιμοποιήθηκε για την εκτροφή ζώων.<ref>{{Cite web|url=https://www.chathamhouse.org/2021/02/food-system-impacts-biodiversity-loss|title=Food system impacts on biodiversity loss|ημερομηνία=2021-02-03|website=Chatham House – International Affairs Think Tank|language=en|accessdate=2021-06-20}}</ref>


== Δείτε επίσης ==
== Δείτε επίσης ==

Έκδοση από την 14:39, 20 Ιουνίου 2021

Περίληψη των κύριων κατηγοριών περιβαλλοντικών αλλαγών που σχετίζονται με τη βιοποικιλότητα, εκφραζόμενες ως ποσοστό της ανθρώπινης αλλαγής (με κόκκινο χρώμα) σε σχέση με τη βασική γραμμή (μπλε).

Η απώλεια της βιοποικιλότητας περιλαμβάνει την εξαφάνιση των ειδών παγκοσμίως, καθώς και την τοπική μείωση ή απώλεια ειδών σε έναν συγκεκριμένο βιότοπο, με αποτέλεσμα την απώλεια βιολογικής ποικιλομορφίας.[1] Το τελευταίο φαινόμενο μπορεί να είναι προσωρινό ή μόνιμο, ανάλογα με το αν η περιβαλλοντική υποβάθμιση που οδηγεί στην απώλεια είναι αναστρέψιμη μέσω οικολογικής αποκατάστασης / οικολογικής ανθεκτικότητας ή οριστική (π.χ. μέσω απώλειας γης). Η παγκόσμια εξαφάνιση οδηγείται από ανθρώπινες δραστηριότητες που υπερβαίνουν τα πλανητικά όρια ως μέρος του ανθρωπόκαινου και μέχρι στιγμής έχει αποδειχθεί ότι είναι μη αναστρέψιμες.[2]

Παρόλο που η μόνιμη παγκόσμια απώλεια ειδών είναι ένα πιο δραματικό και τραγικό φαινόμενο από τις περιφερειακές αλλαγές στη σύνθεση των ειδών, ακόμη όμως και οι μικρές αλλαγές από μια υγιή σταθερή κατάσταση μπορούν να έχουν δραματική επίδραση στον ιστό των τροφίμων και στην τροφική αλυσίδα. Οι μειώσεις σε ένα μόνο είδος μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά ολόκληρη την αλυσίδα (συνεξαφάνιση), οδηγώντας σε μια συνολική μείωση της βιοποικιλότητας, παρά τις πιθανές εναλλακτικές σταθερές καταστάσεις ενός οικοσυστήματος. Οι οικολογικές επιπτώσεις της βιοποικιλότητας αντισταθμίζονται συνήθως από την απώλεια της. Η μειωμένη βιοποικιλότητα, ειδικότερα, οδηγεί σε μειωμένες υπηρεσίες οικοσυστήματος και τελικά θέτει σε άμεσο κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά μπορεί επίσης να έχει πιο μακροχρόνιες συνέπειες για τη δημόσια υγεία των ανθρώπων.[2]

Διεθνείς περιβαλλοντικοί οργανισμοί αγωνίζονται για την πρόληψη της απώλειας της βιοποικιλότητας εδώ και δεκαετίες, οι αξιωματούχοι της δημόσιας υγείας την έχουν ενσωματώσει στην πρακτική της δημόσιας υγείας και η ολοένα και μεγαλύτερη διατήρηση της βιοποικιλότητας αποτελεί μέρος της διεθνούς πολιτικής. Για παράδειγμα, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιοποικιλότητα επικεντρώνεται στην πρόληψη της απώλειας της βιοποικιλότητας και στην προληπτική διατήρηση των άγριων περιοχών. Η διεθνής δέσμευση και οι στόχοι για αυτό το έργο ενσωματώνονται επί του παρόντος από τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 15 «Ζωή στην επιφάνεια της γης» και τον Στόχο Βιώσιμης Ανάπτυξης 14 «Ζωή κάτω από το νερό». Ωστόσο, η έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον «Kάνοντας Ειρήνη με τη Φύση» που κυκλοφόρησε το 2020 διαπίστωνε ότι οι περισσότερες από αυτές τις προσπάθειες δεν κατάφεραν να επιτύχουν τους διεθνείς στόχους.[3]

Ρυθμός απώλειας

Ξέρετε, όταν δημιουργήσαμε για πρώτη φορά το WWF, στόχος μας ήταν να σώσουμε τα απειλούμενα είδη από την εξαφάνιση. Αλλά έχουμε αποτύχει εντελώς. Δεν καταφέραμε να σώσουμε ούτε ένα. Αν είχαμε βάλει όλα αυτά τα χρήματα σε προφυλακτικά, θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει κάτι καλό.

Sir Peter Scott, Ιδρυτής του Παγκόσμιου Ταμείου για τη Φύση (WWF), Cosmos Magazine, 2010.[4]

Το Conservation International (conservation.org) ορίζει 36 σημεία πρόσβασης για τη βιοποικιλότητα - εξαιρετικά μέρη που φιλοξενούν τεράστιο αριθμό ειδών φυτών και ζώων που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού.Όλα απειλούνται έντονα από την απώλεια και την υποβάθμιση των ενδιαιτημάτων, καθιστώντας τη διατήρησή τους ζωτικής σημασίας για την προστασία της φύσης προς όφελος όλης της ζωής στη Γη.[5] Στον χάρτη απεικονίζεται ένα από τα σημεία αυτά, τα Nησιά της Ανατολικής Μελανησίας, Ωκεανία.[6]

Ο τρέχων ρυθμός απώλειας παγκόσμιας ποικιλομορφίας εκτιμάται ότι είναι 100 έως 1000 φορές υψηλότερος από τον (φυσικά απαντώμενο) ρυθμό εξαφάνισης υποβάθρου, ταχύτερος από οποιονδήποτε άλλο χρόνο στην ανθρώπινη ιστορία[7] και αναμένεται να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια.[8][9][10] Αυτές οι ταχέως αυξανόμενες τάσεις εξαφάνισης που επηρεάζουν πολλές ομάδες ζώων, συμπεριλαμβανομένων θηλαστικών, πτηνών, ερπετών, αμφιβίων και ψαριών, ώθησαν τους επιστήμονες να κηρύξουν μια σύγχρονη κρίση βιοποικιλότητας.[11]

Τα τοπικά ποσοστά απώλειας μπορούν να μετρηθούν χρησιμοποιώντας τον πλούτο των ειδών και τη διακύμανσή τους με την πάροδο του χρόνου. Λαμβάνοντας υπόψη τις σχετικές συχνότητες, έχουν αναπτυχθεί πολλοί δείκτες βιοποικιλότητας. Εκτός από τον πλούτο, η ομοιογένεια και η ετερογένεια θεωρούνται οι κύριες διαστάσεις κατά τις οποίες μπορεί να μετρηθεί η ποικιλομορφία.[2]

Όπως με όλα τα μέτρα της ποικιλομορφίας, είναι σημαντικό να ταξινομηθεί με ακρίβεια το χωρικό και χρονικό πεδίο της παρατήρησης. Οι ορισμοί τείνουν να γίνουν λιγότερο ακριβείς καθώς η πολυπλοκότητα του θέματος αυξάνεται και οι σχετικές χωρικές και χρονικές κλίμακες διευρύνονται.[12] Η ίδια η βιοποικιλότητα δεν είναι μια ενιαία έννοια αλλά μπορεί να χωριστεί σε διάφορες κλίμακες (π.χ. ποικιλομορφία οικοσυστήματος έναντι ποικιλομορφίας ενδιαιτήματος) ή διαφορετικές υποκατηγορίες (π.χ. φυλογενετική ποικιλομορφία, ποικιλομορφία ειδών, γενετική ποικιλομορφία, ποικιλομορφία νουκλεοτιδίων). Το ζήτημα της καθαρής απώλειας σε περιορισμένες περιοχές είναι συχνά θέμα συζήτησης, αλλά οι μεγαλύτεροι χρόνοι παρατήρησης θεωρούνται ότι συνεισφέρουν θετικά στις εκτιμήσεις της απώλειας.[13][14]

Για τη σύγκριση των ρυθμών μεταξύ διαφορετικών γεωγραφικών περιοχών, θα πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη οι γεωγραφικές απoστάσεις (LDG) στην ποικιλομορφία των ειδών.

Το 2006, πολλά περισσότερα είδη ταξινομήθηκαν επίσημα ως σπάνια ή απειλούμενα ή είδη που κινδυνεύουν με αφανισμό. Επιπλέον, οι επιστήμονες έχουν εκτιμήσει ότι κινδυνεύουν περισσότερα εκατομμύρια είδη που δεν έχουν αναγνωριστεί επίσημα. Το 2021, περίπου το 28% των 134.400 ειδών που αξιολογήθηκαν βάσει των κριτηρίων της κόκκινης λίστας IUCN αναφέρονται ως απειλούμενα με εξαφάνιση - συνολικά 37.400 είδη σε σύγκριση με τα 16.119 απειλούμενα είδη το 2006.[15]

Αίτια

Η βιοποικιλότητα ορίζεται συνήθως ως η ποικιλία της ζωής στη Γη σε όλες τις μορφές της, συμπεριλαμβανομένης της ποικιλίας των ειδών, των γενετικών παραλλαγών τους και της αλληλεπίδρασης αυτών των μορφών ζωής. Ωστόσο, από τα τέλη του 20ού αιώνα η απώλεια της βιοποικιλότητας που προκαλείται από την ανθρώπινη συμπεριφορά έχει προκαλέσει σοβαρές και μακροχρόνιες επιπτώσεις.[16] Οι ανθρώπινες δραστηριότητες που προκαλούν την απώλεια της βιοποικιλότητας περιλαμβάνουν καταστροφή των ενδιαιτημάτων, ρύπανση και υπερεκμετάλλευση των πόρων.[17]

Αλλαγές στη χρήση γης

Η παγκόσμια έκθεση αξιολόγησης σχετικά με τη βιοποικιλότητα και τις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων IPBES του 2019 υποστηρίζει ότι η βιομηχανική γεωργία είναι ο πρωταρχικός μοχλός που προκαλεί την κατάρρευση της βιοποικιλότητας.[18] Oι γεωργικές δραστηριότητες καταστρέφουν τη βιοποικιλότητα μετατρέποντας τους φυσικούς οικοτόπους σε συστήματα με έντονη διαχείριση και απελευθερώνοντας ρύπους, συμπεριλαμβανομένων των αερίων του θερμοκηπίου. Οι τροφικές ανάγκες ενισχύουν περαιτέρω τις επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών και των αποβλήτων.[19] Οι άμεσες επιπτώσεις της αστικής ανάπτυξης στην απώλεια των ενδιαιτημάτων είναι καλά κατανοητές: η κατασκευή κτιρίων οδηγεί συχνά σε καταστροφή και τον κατακερματισμό των ενδιαιτημάτων. Μικρά τμήματα οικοτόπων δεν είναι σε θέση να υποστηρίξουν το ίδιο επίπεδο γενετικής ή ταξινομικής ποικιλομορφίας με το παρελθόν, ενώ ορισμένα από τα πιο ευαίσθητα είδη μπορεί να εξαφανιστούν τοπικά.[20]

Σύμφωνα με μια μελέτη του 2020 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Sustainability, περισσότερα από 17.000 είδη κινδυνεύουν να χάσουν τους βιότοπους έως το 2050 καθώς οι γεωργικές δραστηριότητες συνεχίζουν να επεκτείνονται προκειμένου να καλύψουν τις μελλοντικές ανάγκες σε τρόφιμα. Οι ερευνητές προτείνουν ότι η μεγαλύτερη γεωργική αποδοτικότητα στον αναπτυσσόμενο κόσμο και οι μεταβάσεις μεγάλης κλίμακας σε πιο υγιεινές, πλανητικές δίαιτες θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη μείωση της απώλειας ενδιαιτημάτων.[21] Ομοίως, μια έκθεση του Chatham House θεωρεί ότι μια σφαιρική στροφή σε μεγάλο βαθμό προς δίαιτες φυτικής προέλευσης θα ελευθερώσει τη γη για να επιτρέψει την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας, διότι τη δεκαετία του 2010 πάνω από το 80% του συνόλου της παγκόσμιας γεωργικής γης χρησιμοποιήθηκε για την εκτροφή ζώων.[22]

Δείτε επίσης

Παραπομπές

  1. «biodiversity loss | Causes, Effects, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Cardinale, Bradley J.; Duffy, J. Emmett; Gonzalez, Andrew; Hooper, David U.; Perrings, Charles; Venail, Patrick; Narwani, Anita; Mace, Georgina M. και άλλοι. (2012-06). «Biodiversity loss and its impact on humanity» (στα αγγλικά). Nature 486 (7401): 59–67. doi:10.1038/nature11148. ISSN 1476-4687. https://www.nature.com/articles/nature11148. 
  3. «Making Peace With Nature». 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  4. Short, R. (13 Μαΐου 2010). "A plague of people". Cosmos.
  5. «Biodiversity Hotspots». www.conservation.org. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  6. «East Melanesian Islands | CEPF». www.cepf.net (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  7. «Economics of biodiversity review: what are the recommendations?». the Guardian (στα Αγγλικά). 2 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  8. Ceballos, Gerardo; Ehrlich, Paul R.; Barnosky, Anthony D.; García, Andrés; Pringle, Robert M.; Palmer, Todd M. (2015-06-01). «Accelerated modern human–induced species losses: Entering the sixth mass extinction» (στα αγγλικά). Science Advances 1 (5): e1400253. doi:10.1126/sciadv.1400253. ISSN 2375-2548. https://advances.sciencemag.org/content/1/5/e1400253. 
  9. Vos, Jurriaan M. De; Joppa, Lucas N.; Gittleman, John L.; Stephens, Patrick R.; Pimm, Stuart L. (2015). «Estimating the normal background rate of species extinction» (στα es). Conservation Biology 29 (2): 452–462. doi:10.1111/cobi.12380. ISSN 1523-1739. https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/cobi.12380. 
  10. Ceballos, Gerardo; Ehrlich, Paul R.; Raven, Peter H. (2020-06-16). «Vertebrates on the brink as indicators of biological annihilation and the sixth mass extinction». Proceedings of the National Academy of Sciences 117 (24): 13596–13602. https://www.pnas.org/content/117/24/13596. 
  11. Andermann, Tobias; Faurby, Søren; Turvey, Samuel T.; Antonelli, Alexandre; Silvestro, Daniele (2020-09-01). «The past and future human impact on mammalian diversity» (στα αγγλικά). Science Advances 6 (36): eabb2313. doi:10.1126/sciadv.abb2313. ISSN 2375-2548. PMID 32917612. https://advances.sciencemag.org/content/6/36/eabb2313. 
  12. «Biological diversity and habitat diversity: a matter of science and perception» (PDF). web.archive.org. 2 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  13. Gonzalez, Andrew; Cardinale, Bradley J.; Allington, Ginger R. H.; Byrnes, Jarrett; Endsley, K. Arthur; Brown, Daniel G.; Hooper, David U.; Isbell, Forest και άλλοι. (2016). «Estimating local biodiversity change: a critique of papers claiming no net loss of local diversity» (στα αγγλικά). Ecology 97 (8): 1949–1960. doi:10.1890/15-1759.1. ISSN 1939-9170. https://esajournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1890/15-1759.1. 
  14. Cardinale, Bradley (2014-06-06). «Overlooked local biodiversity loss» (στα αγγλικά). Science 344 (6188): 1098–1098. doi:10.1126/science.344.6188.1098-a. ISSN 0036-8075. PMID 24904146. https://science.sciencemag.org/content/344/6188/1098.1. 
  15. «The IUCN Red List of Threatened Species». IUCN Red List of Threatened Species. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  16. «biodiversity loss | Causes, Effects, & Facts». Encyclopedia Britannica (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  17. Harfoot, Michael B. J.; Tittensor, Derek P.; Knight, Sarah; Arnell, Andrew P.; Blyth, Simon; Brooks, Sharon; Butchart, Stuart H. M.; Hutton, Jon και άλλοι. (2018). «Present and future biodiversity risks from fossil fuel exploitation» (στα αγγλικά). Conservation Letters 11 (4): e12448. doi:10.1111/conl.12448. ISSN 1755-263X. https://conbio.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/conl.12448. 
  18. Vidal, John (15 Μαρτίου 2019). «We Face A Crisis Bigger Than Climate Change, But We're Not Talking About It». HuffPost (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  19. «Causes and Consequences of Biodiversity Declines | Learn Science at Scitable». www.nature.com. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021. 
  20. «Genetic diversity and local population structure of fragmented populations of Trillium camschatcense (Trilliaceae)» (στα αγγλικά). Biological Conservation 109 (2): 249–258. 2003-02-01. doi:10.1016/S0006-3207(02)00153-2. ISSN 0006-3207. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0006320702001532. 
  21. Williams, David R.; Clark, Michael; Buchanan, Graeme M.; Ficetola, G. Francesco; Rondinini, Carlo; Tilman, David (2021-04). «Proactive conservation to prevent habitat losses to agricultural expansion» (στα αγγλικά). Nature Sustainability 4 (4): 314–322. doi:10.1038/s41893-020-00656-5. ISSN 2398-9629. https://www.nature.com/articles/s41893-020-00656-5. 
  22. «Food system impacts on biodiversity loss». Chatham House – International Affairs Think Tank (στα Αγγλικά). 3 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2021.