Σάρκωμα Καπόσι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 17: Γραμμή 17:
| MeshID = D012514
| MeshID = D012514
}}
}}
Το '''Σάρκωμα Καπόσι''' είναι [[όγκος (ιατρική)|όγκος]] που οφείλεται στον [[ερπητοϊός|ανθρώπινο ερπητοϊό 8]] (HHV8), [[ιός|ιό]] που είναι γνωστός και ως ''Ερπητοϊός Σχετιζόμενος με το Σάρκωμα Καπόσι'' (KSHV). Περιγράφηκε αρχικά το 1872 από τον [[Μόριτζ Καπόσι]] (''Moritz Kaposi''), έναν Ούγγρο [[δερματολογία|δερματολόγο]] που εργαζόταν στο [[Πανεπιστήμιο της Βιέννης]].<ref>{{cite journal |last=Kaposi|first=M |year=1872 |title=Idiopathisches multiples Pigmentsarkom der Haut |journal=Arch. Dermatol. Syph. |volume=4 |issue= 2|pages=265–273 | url= |accessdate= |doi=10.1007/BF01830024 }}</ref> Έγινε ευρύτερα γνωστό τη δεκαετία του 1980 ως μία από τις ασθένειες που καθορίζουν το [[AIDS]]. Η ιογενής αιτία του καρκίνου αυτού ανακαλύφθηκε το 1994.<ref>Chang, Y., E. Cesarman, M. S. Pessin, F. Lee, J. Culpepper, D. M. Knowles, and P. S. Moore. 1994. [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7997879 Identification of herpesvirus-like DNA sequences in AIDS-associated Kaposi's sarcoma. Science 265:1865-69.]</ref> Παρόλο που το Σάρκωμα Καπόσι είναι πλέον γνωστό ότι οφείλεται σε [[ίωση|ιογενή λοίμωξη]], υπάρχει διαδεδομένη άγνοια αυτού του γεγονότος ακόμη και μεταξύ ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης από KSHV/HHV-8.<ref name="Phillips AM, Jones AG, Osmond DH, Pollack LM, Catania JA, Martin JN 2008">{{cite journal |author=Phillips AM, Jones AG, Osmond DH, Pollack LM, Catania JA, Martin JN |title=Awareness of Kaposi's Sarcoma-associated Herpesvirus among Men who Have Sex with Men |journal=Sex Transm Dis |volume= 35|issue= 12|pages= 1011–4|year=2008 |month=July |pmid=18665016 |doi=10.1097/OLQ.0b013e318182c91f |url= |doi_brokendate=2008-09-09 |pmc=2593118}}</ref>


⚫
Το Σάρκωμα Καπόσι είναι [[συστηματική νόσος]] που μπορεί να παρουσιαστεί με [[δερματικές αλλοιώσεις]] με ή χωρίς εισχώρηση στο εσωτερικό. Τέσσερις τύποι έχουν περιγραφεί: κλασικό Σάρκωμα Καπόσι, το οποίο προσβάλει μεσήλικες άντρες Μεσογειακής ή εβραϊκής καταγωγής, το Αφρικανικό-ενδημικό σάρκωμα Καπόσι, το σάρκωμα που προσβάλλει κυρίως ασθενείς ιατρογενώς [[ανοσοκαταστολή|ανοσοκατεσταλμένους]] και τέλος εκείνο που σχετίζεται με το AIDS. Οι αρχικά [[ερύθημα|ερυθηματώδεις]] και στη συνέχεια ιωδίζουσες δερματικές αλλοιώσεις που παρατηρούνται σε άτομα που πάσχουν από το σάρκωμα έχουν διάφορες μορφές: κηλιδώδεις, πλακώδεις, οζώδεις, εξωφυτικές. Οι δερματικές αλλοιώσεις μπορεί να είναι μεμονωμένες ή διασκορπισμένες. Το Σάρκωμα Καπόσι μπορεί να προσβάλει τη [[στοματική κοιλότητα]], τους [[λεμφαδένες]] και τα [[σπλάχνα]]. Το κλασικό KS είναι συνήθως βραδείας εξέλιξης και παρουσιάζεται με τις χαρακτηριστικές ερυθηματώδεις ή ιωδίζουσες δερματικές αλλοιώσεις στα κάτω άκρα. Το Αφρικανικό-επιδημικό KS και εκείνο που σχετίζεται με το AIDS τείνουν να είναι πιο επιθετικά στην εξέλιξή τους. Το συνδεδεμένο με το AIDS Σάρκωμα Καπόσι συχνά εξελίσσεται σε πλακώδεις και [[όζος|οζώδεις]] δερματικές αλλοιώσεις που εμφανίζονται στον ανώτερο κορμό, στο πρόσωπο και στο [[βλεννογόνος|βλεννογόνο]] του στόματος. Η διάγνωση μπορεί να γίνει με [[ιστολογική εξέταση]] των δερματικών αλλοιώσεων και αν χρειαστεί γίνεται και εσωτερική απεικόνιση.
Το '''Σάρκωμα Καπόσι''' είναι όγκος που οφείλεται στον ανθρώπινο ερπητοϊό 8 (HHV8) γνωστό και ως Σάρκωμα Καπόσι που σχετίζεται με τον ερπητοϊό (KSHV). Αρχικά περιγράφηκε από τον Moritz Kaposi, έναν Ούγγρο δερματολόγο που εργαζόταν στο [[Πανεπιστήμιο της Βιέννης]] το 1872. Έγινε ευρύτερα γνωστό ως μία από τις ασθένειες που καθορίζουν το [[AIDS]] τη δεκαετία του 1980. Η ιογενής αιτία για τον καρκίνο ανακαλύφθηκε το 1994. Παρόλο που το Σάρκωμα Καπόσι είναι πλέον γνωστό ότι οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη, υπάρχει διαδεδομένη άγνοια ακόμη και μεταξύ ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης από KSHV/HHV-8.


⚫
Μόλις γίνει η διάγνωση του KS, η θεραπεία βασίζεται στον τύπο του Σαρκώματος και την παρουσία [[εντοπισμένη νόσος|εντοπισμένης]] έναντι συστηματικής νόσου. Η εντοπισμένη αποκλειστικά στο δέρμα νόσος μπορεί να θεραπευθεί με [[κρυοθεραπεία]], ενέσεις [[βινβλαστίνη|βινβλαστίνης]] μέσα στις αλλοιώσεις, με χρήση αλοιφών [[αλιτρετινοΐνη|αλιτρετινοΐνης]], [[ακτινοθεραπεία]], τοπική [[ανοσοθεραπεία]] (imiquimod), ή χειρουργική [[εκτομή]]. Εκτεταμένη δερματική νόσος και/ή εσωτερική νόσος μπορεί να απαιτούν [[χημειοθεραπεία]] IV και ανοσοθεραπεία. Όταν το KS παρουσιάζεται σε ασθενείς που βρίσκονται υπό [[ιατρογενής ανοσοκαταστολή|ιατρογενή ανοσοκαταστολή]], συνίσταται η διακοπή ή μείωση της ανοσοκατασταλτικής θεραπείας. Ωστόσο, με το KS που σχετίζεται με AIDS, έχει αποδειχθεί ότι η υψηλής δραστικότητας αντιρετροϊκή θεραπεία [[HAART]] είναι αποτελεσματική για την πρόληψη, ή και την υποχώρηση του KS. Μερικοί ασθενείς με AIDS έχουν πλήρη υποχώρηση των αλλοιώσεων και βρίσκονται σε παρατεταμένη ύφεση συνεχίζοντας τη θεραπεία HAART. Έτσι, η HAART θεωρείται κοινή θεραπεία για τους ασθενείς αυτούς, αν και μπορεί να απαιτείται ταυτόχρονα και άλλη θεραπεία.<ref>{{cite doi |10.1056/NEJM200004063421407}}</ref><ref>{{cite pmid|16077928}}</ref><ref>{{cite pmid|20222338}}</ref><ref>{{cite doi|10.1056/NEJMoa055009}}</ref><ref>{{cite doi|10.1016/j.jaad.2008.05.001}}</ref>
⚫
Το Σάρκωμα Καπόσι είναι συστηματική νόσος που μπορεί να παρουσιαστεί με δερματικές αλλοιώσεις με ή χωρίς εισχώρηση στο εσωτερικό. Τέσσερις τύποι έχουν περιγραφεί : κλασικό Σάρκωμα Καπόσι, το οποίο προσβάλει μεσήλικες άντρες της Μεσογείου ή εβραϊκής καταγωγής, το Αφρικανικό-ενδημικό σάρκωμα Καπόσι, το σάρκωμα που προσβάλλει κυρίως ασθενείς ιατρογενώς ανοσοκατεσταλμένους και τέλος εκείνο που σχετίζεται με το AIDS. Οι αρχικά ερυθηματώδεις και στη συνέχεια ιωδίζουσες δερματικές αλλοιώσεις που παρατηρούνται σε άτομα που πάσχουν από το σάρκωμα έχουν διάφορες μορφές: κηλιδώδεις, πλακώδεις, οζώδεις, εξωφυτικές. Οι δερματικές αλλοιώσεις μπορεί να είναι μεμονωμένες ή διασκορπισμένες. Το Σάρκωμα Καπόσι μπορεί να προσβάλει τη στοματική κοιλότητα, τους λεμφαδένες και τα σπλάχνα. Το κλασικό KS είναι συνήθως βραδείας εξέλιξης και παρουσιάζεται με τις χαρακτηριστικές ερυθηματώδεις ή ιωδίζουσες δερματικές αλλοιώσεις στα κάτω άκρα. Το Αφρικανικό-επιδημικό KS και εκείνο που σχετίζεται με το AIDS τείνουν να είναι πιο επιθετικά στην εξέλιξή τους. Το συνδεδεμένο με το AIDS Σάρκωμα Καπόσι συχνά εξελίσσεται σε πλακώδεις και οζώδεις δερματικές αλλοιώσεις που εμφανίζονται στον ανώτερο κορμό, στο πρόσωπο και στο βλεννογόνο του στόματος. Η διάγνωση μπορεί να γίνει με ιστολογική εξέταση των δερματικών αλλοιώσεων και αν χρειαστεί γίνεται και εσωτερική απεικόνιση.

⚫
Μόλις γίνει η διάγνωση του KS, η θεραπεία βασίζεται στον τύπο και την παρουσία εντοπισμένης έναντι συστηματικής νόσου. Η εντοπισμένη μονάχα στο δέρμα νόσος μπορεί να θεραπευθεί με κρυοθεραπεία, ενέσεις βινβλαστίνης μέσα στις αλλοιώσεις, με χρήση αλοιφών αλιτρετινοΐνης, ακτινοθεραπεία, τοπική ανοσοθεραπεία (imiquimod), ή χειρουργική εκτομή. Εκτεταμένη δερματική νόσος και / ή εσωτερική νόσος μπορεί να απαιτούν χημειοθεραπεία IV και ανοσοθεραπεία. Η διακοπή ή μείωση της ανοσοκατασταλτικής θεραπείας συνιστάται όταν το KS παρουσιάζεται σε ασθενείς που βρίσκονται υπό ιατρογενή ανοσοκαταστολή. Ωστόσο, με το KS που σχετίζεται με AIDS, έχει αποδειχθεί ότι το HAART είναι αποτελεσματικό για την πρόληψη, ή και την υποχώρηση του KS. Μερικοί ασθενείς με AIDS έχουν πλήρη υποχώρηση των αλλοιώσεων και βρίσκονται σε παρατεταμένη ύφεση συνεχίζοντας τη θεραπεία με HAART. Ως αποτέλεσμα, το HAART πρέπει να κοινή θεραπεία για τους ασθενείς αυτούς, αν και μπορεί να απαιτείται ταυτόχρονα και άλλη θεραπεία.


== Ταξινόμηση ==
== Ταξινόμηση ==
Ο HHV-8 είναι υπεύθυνος για όλες τις μορφές του σαρκώματος Καπόσι. Από τότε που ο [[Moritz Kaposi]] περιέγραψε πρώτος αυτό το κακοήθες νεόπλασμα, η ασθένεια έχει αναφερθεί σε πέντε ξεχωριστές κλινικές περιπτώσεις, με διαφορετική παρουσίαση, επιδημιολογία και πρόγνωση. Όλες αυτές οι μορφές έχουν προσβληθεί από το KSHV και είναι διαφορετικές εκδηλώσει της ίδιας ασθένειας, αλλά έχουν διαφορές στην κλινική εκδήλωση, την πρόγνωση και την θεραπεία.
Ο HHV-8 είναι υπεύθυνος για όλες τις μορφές του σαρκώματος Καπόσι. Από τότε που ο [[Μόριτζ Καπόσι]] περιέγραψε πρώτος αυτό το κακοήθες [[νεοπλασία|νεόπλασμα]], η ασθένεια έχει αναφερθεί σε πέντε ξεχωριστές κλινικές περιπτώσεις, με διαφορετική παρουσίαση, [[επιδημιολογία]] και [[πρόγνωση]].<ref name="Andrews">James, William; Berger, Timothy; Elston, Dirk (2005). ''Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology''. (10th ed.). Saunders. ISBN 0-7216-2921-0.</ref>{{Rp|599}} Όλες αυτές οι μορφές εμφανίζουν μόλυνση από τον KSHV και είναι διαφορετικές εκδηλώσεις της ίδιας ασθένειας, αλλά έχουν διαφορές στην κλινική επιθετικότητα, την πρόγνωση και την θεραπεία.

#
1. ''<u>Κλασικό Σάρκωμα Καπόσι</u>'': όπως περιγράφηκε αρχικά ήταν μια σχετικά βραδεία ασθένεια που επηρέαζε ηλικιωμένους από την περιοχή της Μεσογείου, ή της Ανατολικής Ευρώπης. Χώρες που συνορεύουν με την Μεσόγειο έχουν υψηλότερους ρυθμούς KSHV/HHV-8 μόλυνσης από την υπόλοιπη Ευρώπη.

⚫
2. ''<u>Ενδημικό Σάρκωμα Καπόσι</u>'': έχει δύο τύπους, τον Αφρικανικό δερματικό Σάρκωμα Καπόσι και το Αφρικανικό Λεμφαδενοπαθητικό Σάρκωμα Καπόσι. Περγράφηκε αργότερα σε νέους Αφρικανούς, κυρίως από την υποσαχάρια Αφρική, σαν μια πιο επιθετική ασθένεια που εξαπλώνεται εκτενώς στο δέρμα, κυρίως στα κάτω άκρα. Αυτό, αξίζει εδώ να σημειωθεί, δεν σχετίζεται με μόλυνση [[HIV]]. Το Σάρκωμα Καπόσι είναι παγκοσμίως διαδομένο.

3. ''<u>Σάρκωμα Καπόσι συνδεόμενο με καταστολή του ανοσοποιητικού</u>'': περιγράφηκε, αλλά σπάνια μόνο, μέχρι την εμφάνιση των αναστολέων καλσινευρίνης (όπως οι κυκλοπορίνες, που είναι αναστολείς της δράσεις των Τ-κυττάρων) για τους ασθενείς για μεταμόσχευση το 1980, όταν η συχνότητα εμφάνισής της αυξήθηκε απότομα. Ο όγκος δημιουργείται τόσο όταν ένα όργανο που έχει προσβληθεί από τον HHV8 μεταμοσχεύεται σε κάποιον που δεν έχει εκτεθεί στον ιό είτε όταν δέκτης του μοσχεύματος παρουσιάζει προϋπάρχουσα μόλυνση HHV8.


#[[Κλασικό Σάρκωμα Καπόσι]]'': όπως περιγράφηκε αρχικά ήταν μια σχετικά βραδεία ασθένεια που επηρέαζε ηλικιωμένους από την περιοχή της Μεσογείου, ή της Ανατολικής Ευρώπης. Χώρες που συνορεύουν με την Μεσόγειο έχουν υψηλότερα ποσοστά μολύνσεων με τον KSHV/HHV-8 ιό σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.<ref>{{cite journal |last=Iscovich |first=J |year=1998 |month=Oct 22|title=Classic Kaposi's sarcoma in Jews living in Israel, 1961-1989: a population-based incidence study |journal=AIDS |volume=12 |issue=15 |pages=2067–72 |id= |url=http://www.aidsonline.com/pt/re/aids/abstract.00002030-199815000-00019.htm;jsessionid=Gy0NY0Y2b5lXKwJTGkQv1C1SdhTymxKmhpM4Hkrdvvz3pyXQ9GPV!-1804036389!-949856145!8091!-1 |accessdate= |quote= |doi=10.1097/00002030-199815000-00019 |pmid=9814876 |last2=Boffetta |first2=P |last3=Winkelmann |first3=R |last4=Brennan |first4=P |last5=Azizi |first5=E }}</ref><ref>{{cite journal |last=Fenig |first=E |year=1998 |month=October |title=Classic Kaposi sarcoma: experience at Rabin Medical Center in Israel |journal=Am J Clin Oncol |volume=21 |issue=5 |pages=498–500 |id= |url=http://www.amjclinicaloncology.com/pt/re/ajco/abstract.00000421-199810000-00016.htm;jsessionid=Gy0Jys29KWqzWg4RWhQN9vCyvP3tMPn24WG35BQbdLHGlhJc1y7S!-1804036389!-949856145!8091!-1 |accessdate= |quote= |doi=10.1097/00000421-199810000-00016 |pmid=9781608 |last2=Brenner |first2=B |last3=Rakowsky |first3=E |last4=Lapidoth |first4=M |last5=Katz |first5=A |last6=Sulkes |first6=A }}</ref>
⚫
4. ''<u>Σάρκωμα Καπόσι συνδεόμενο με το Aids ή επιδημικό Σάρκωμα Καπόσι</u>'': περιγράφηκε κατά το 1980 ως μια επιθετική ασθένεια στους ασθενείς με AIDS (o HIV προκαλεί επίσης βλάβες στην ανοσία των Τ-κυττάρων). Είναι 300 φορές πιο πιθανό σε ασθενείς με AIDS παρά σε δέκτες μεταμόσχευσης νεφρού. Σ’αυτή την περίπτωση ο HHV8 είναι σεξουαλικώς μεταδιδόμενο για αυτούς που κινδυνεύουν επίσης για σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση HIV.
⚫
# [[Ενδημικό Σάρκωμα Καπόσι]]: έχει δύο τύπους, το Αφρικανικό δερματικό Σάρκωμα Καπόσι και το Αφρικανικό Λεμφαδενοπαθητικό Σάρκωμα Καπόσι. Περγράφηκε αργότερα σε νέους Αφρικανούς, κυρίως από την [[Υποσαχάρια Αφρική]], σαν μια πιο επιθετική ασθένεια που εξαπλώνεται εκτενώς στο δέρμα, κυρίως στα κάτω άκρα. Αυτό, αξίζει εδώ να σημειωθεί, δεν σχετίζεται με μόλυνση [[HIV]]. Το Σάρκωμα Καπόσι είναι παγκοσμίως διαδομένο.<ref>{{cite journal |last=Cook-Mozaffari |first=P |year=1998 |month=December |title=The geographical distribution of Kaposi's sarcoma and of lymphomas in Africa before the AIDS epidemic |journal=Br J Cancer |volume=78 |issue=11 |pages=1521–8 |pmid=9836488 |accessdate= |quote= |last2=Newton |first2=R |last3=Beral |first3=V |last4=Burkitt |first4=DP |pmc=2063225 |doi=10.1038/bjc.1998.717 }}</ref><ref>{{cite journal |last=Olsen |first=SJ | year=1998 |month=October |title=Increasing Kaposi's sarcoma-associated herpesvirus seroprevalence with age in a highly Kaposi's sarcoma endemic region, Zambia in 1985 |journal=AIDS |volume=12 |issue=14 |pages=1921–5 |id= |url=http://dceg.cancer.gov/pdfs/olsen1219211998.pdf |format=PDF|accessdate= |quote= |doi=10.1097/00002030-199814000-00024 |pmid=9792393 |last2=Chang |first2=Y |last3=Moore |first3=PS |last4=Biggar |first4=RJ |last5=Melbye |first5=M }}</ref>
# [[Σάρκωμα Καπόσι συνδεόμενο με καταστολή του ανοσοποιητικού]]: είχε περιγραφεί αλλά μόνο σπάνια, μέχρι την εμφάνιση, κατά τη δεκαετία του 1980, των [[αναστολέας καλσινευρίνης|αναστολέων καλσινευρίνης]] (όπως οι [[κυκλοπορίνη|κυκλοπορίνες]], που είναι αναστολείς της δράσεις των [[Τ-κυττάρα|Τ-κυττάρων]]) για τους ασθενείς που δέχονται [[μεταμόσχευση]], οπότε η συχνότητα εμφάνισής της αυξήθηκε απότομα. Ο όγκος δημιουργείται τόσο όταν ένα όργανο που έχει προσβληθεί από τον HHV8 μεταμοσχεύεται σε κάποιον που δεν έχει εκτεθεί στον ιό είτε όταν δέκτης του μοσχεύματος παρουσιάζει προϋπάρχουσα μόλυνση HHV8.<ref>{{cite journal |last=Qunibi |first=W | year =1998 |month=Feb 27 |title=Serologic association of human herpesvirus eight with posttransplant Kaposi's sarcoma in Saudi Arabia |journal=Transplantation |volume=65 |issue=4 |pages=583–5 |id= |url=http://www.transplantjournal.com/pt/re/transplantation/abstract.00007890-199802270-00024.htm;jsessionid=Gy4Gq82dl1t9ppllm80G1PDjkbpmqFFkp2ypLSLnW2DthLg22DcM!220059229!-949856144!8091!-1 |accessdate= |quote= |doi=10.1097/00007890-199802270-00024 |pmid=9500639 |last2=Al-Furayh |first2=O |last3=Almeshari |first3=K |last4=Lin |first4=SF |last5=Sun |first5=R |last6=Heston |first6=L |last7=Ross |first7=D |last8=Rigsby |first8=M |last9=Miller |first9=G }}</ref><ref>{{cite journal |last= Luppi |first=Mario | year=2000 |month=Nov 9 |title=Bone marrow failure associated with human herpesvirus 8 infection after transplantation |journal=N Engl J Med |volume=343 |issue=19 |pages=1378–85 |id= |doi= 10.1056/NEJM200011093431905 |accessdate= |quote= |pmid=11070102 |last2= Barozzi |first2= P |last3= Schulz |first3= TF |last4= Setti |first4= G |last5= Staskus |first5= K |last6= Trovato |first6= R |last7= Narni |first7= F |last8= Donelli |first8= A |last9= Maiorana |first9= A }}</ref>
⚫
# [[Σάρκωμα Καπόσι σχετιζόμενο με το Aids]]'' ή ''Επιδημικό Σάρκωμα Καπόσι'': περιγράφηκε κατά το 1980 ως μια επιθετική ασθένεια σε ασθενείς με AIDS (o HIV προκαλεί μεταξύ άλλων βλάβες στην ανοσία των Τ-κυττάρων). Είναι 300 φορές πιο κοινό σε ασθενείς με AIDS παρά σε δέκτες [[μεταμόσχευση νεφρού|μεταμόσχευσης νεφρού]]. Σε αυτή την περίπτωση ο HHV8 μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή ανάμεσα σε ανθρώπους που κινδυνεύουν επίσης για σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση HIV.<ref>{{cite journal |author=Beral V, Peterman TA, Berkelman RL, Jaffe HW |title=Kaposi's sarcoma among persons with AIDS: a sexually transmitted infection? |journal=Lancet |volume=335 |issue=8682 |pages=123–8 |year=1990 |month=January |pmid=1967430 |doi=10.1016/0140-6736(90)90001-L |url=http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/0140-6736(90)90001-L}}</ref>


== Σημάδια και συμπτώματα ==
== Σημάδια και συμπτώματα ==
Γραμμή 87: Γραμμή 82:
Εξαιτίας της ιδιαίτερα ορατής φύσης, οι εξωτερικές αλλοιώσεις είναι μερικές φορές το πρωταρχικό σύμπτωμα του AIDS. Το Σάρκωμα Καπόσι εισήλθε στη επίγνωση του κοινού με την κυκλοφορία της ταινίας Philadelphia, στην οποία ο κύριος χαρακτήρας απολύθηκε, αφού οι εργοδότες του ανακάλυψαν ότι ήταν θετικός στον HIV, εξαιτίας των ορατών αλλοιώσεων. Μέχρι την στιγμή που άρχισαν να εμφανίζονται οι δερματικές αλλοιώσεις είναι πιθανό ότι το ανοσοποιητικό σύστημα έχει ήδη εξασθενήσει.
Εξαιτίας της ιδιαίτερα ορατής φύσης, οι εξωτερικές αλλοιώσεις είναι μερικές φορές το πρωταρχικό σύμπτωμα του AIDS. Το Σάρκωμα Καπόσι εισήλθε στη επίγνωση του κοινού με την κυκλοφορία της ταινίας Philadelphia, στην οποία ο κύριος χαρακτήρας απολύθηκε, αφού οι εργοδότες του ανακάλυψαν ότι ήταν θετικός στον HIV, εξαιτίας των ορατών αλλοιώσεων. Μέχρι την στιγμή που άρχισαν να εμφανίζονται οι δερματικές αλλοιώσεις είναι πιθανό ότι το ανοσοποιητικό σύστημα έχει ήδη εξασθενήσει.


==Παραπομπές==
{{παραπομπές}}


[[Κατηγορία:Ιογενείς ασθένειες]]
[[Κατηγορία:Ιογενείς ασθένειες]]

Έκδοση από την 17:19, 19 Δεκεμβρίου 2012

 Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. Μπορείτε να βοηθήσετε προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.
Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 21/11/2012.
Αυτό το λήμμα χρειάζεται μορφοποίηση ώστε να ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές μορφοποίησης της Βικιπαίδειας. Αυτό μπορεί να σημαίνει την δημιουργία εσωτερικών συνδέσμων, επικεφαλίδων, παραγράφων κλπ.
Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τις σελίδες Πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και Βικιπαίδεια:Οδηγός μορφοποίησης άρθρων.
Σάρκωμα Καπόσι
Σάρκωμα Καπόσι
Ειδικότηταογκολογία
Συμπτώματαόγκος, αδενοπάθεια, μετάσταση, πυρετός, δηλητηρίαση και Καχεξία
Ταξινόμηση
ICD-10C46
ICD-9176
ICD-OM9140/3
OMIM148000
DiseasesDB7105
MedlinePlus000661
eMedicinemed/1218 derm/203 oph/481
MeSHD012514

Το Σάρκωμα Καπόσι είναι όγκος που οφείλεται στον ανθρώπινο ερπητοϊό 8 (HHV8), ιό που είναι γνωστός και ως Ερπητοϊός Σχετιζόμενος με το Σάρκωμα Καπόσι (KSHV). Περιγράφηκε αρχικά το 1872 από τον Μόριτζ Καπόσι (Moritz Kaposi), έναν Ούγγρο δερματολόγο που εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης.[1] Έγινε ευρύτερα γνωστό τη δεκαετία του 1980 ως μία από τις ασθένειες που καθορίζουν το AIDS. Η ιογενής αιτία του καρκίνου αυτού ανακαλύφθηκε το 1994.[2] Παρόλο που το Σάρκωμα Καπόσι είναι πλέον γνωστό ότι οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη, υπάρχει διαδεδομένη άγνοια αυτού του γεγονότος ακόμη και μεταξύ ατόμων που διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης από KSHV/HHV-8.[3]

Το Σάρκωμα Καπόσι είναι συστηματική νόσος που μπορεί να παρουσιαστεί με δερματικές αλλοιώσεις με ή χωρίς εισχώρηση στο εσωτερικό. Τέσσερις τύποι έχουν περιγραφεί: κλασικό Σάρκωμα Καπόσι, το οποίο προσβάλει μεσήλικες άντρες Μεσογειακής ή εβραϊκής καταγωγής, το Αφρικανικό-ενδημικό σάρκωμα Καπόσι, το σάρκωμα που προσβάλλει κυρίως ασθενείς ιατρογενώς ανοσοκατεσταλμένους και τέλος εκείνο που σχετίζεται με το AIDS. Οι αρχικά ερυθηματώδεις και στη συνέχεια ιωδίζουσες δερματικές αλλοιώσεις που παρατηρούνται σε άτομα που πάσχουν από το σάρκωμα έχουν διάφορες μορφές: κηλιδώδεις, πλακώδεις, οζώδεις, εξωφυτικές. Οι δερματικές αλλοιώσεις μπορεί να είναι μεμονωμένες ή διασκορπισμένες. Το Σάρκωμα Καπόσι μπορεί να προσβάλει τη στοματική κοιλότητα, τους λεμφαδένες και τα σπλάχνα. Το κλασικό KS είναι συνήθως βραδείας εξέλιξης και παρουσιάζεται με τις χαρακτηριστικές ερυθηματώδεις ή ιωδίζουσες δερματικές αλλοιώσεις στα κάτω άκρα. Το Αφρικανικό-επιδημικό KS και εκείνο που σχετίζεται με το AIDS τείνουν να είναι πιο επιθετικά στην εξέλιξή τους. Το συνδεδεμένο με το AIDS Σάρκωμα Καπόσι συχνά εξελίσσεται σε πλακώδεις και οζώδεις δερματικές αλλοιώσεις που εμφανίζονται στον ανώτερο κορμό, στο πρόσωπο και στο βλεννογόνο του στόματος. Η διάγνωση μπορεί να γίνει με ιστολογική εξέταση των δερματικών αλλοιώσεων και αν χρειαστεί γίνεται και εσωτερική απεικόνιση.

Μόλις γίνει η διάγνωση του KS, η θεραπεία βασίζεται στον τύπο του Σαρκώματος και την παρουσία εντοπισμένης έναντι συστηματικής νόσου. Η εντοπισμένη αποκλειστικά στο δέρμα νόσος μπορεί να θεραπευθεί με κρυοθεραπεία, ενέσεις βινβλαστίνης μέσα στις αλλοιώσεις, με χρήση αλοιφών αλιτρετινοΐνης, ακτινοθεραπεία, τοπική ανοσοθεραπεία (imiquimod), ή χειρουργική εκτομή. Εκτεταμένη δερματική νόσος και/ή εσωτερική νόσος μπορεί να απαιτούν χημειοθεραπεία IV και ανοσοθεραπεία. Όταν το KS παρουσιάζεται σε ασθενείς που βρίσκονται υπό ιατρογενή ανοσοκαταστολή, συνίσταται η διακοπή ή μείωση της ανοσοκατασταλτικής θεραπείας. Ωστόσο, με το KS που σχετίζεται με AIDS, έχει αποδειχθεί ότι η υψηλής δραστικότητας αντιρετροϊκή θεραπεία HAART είναι αποτελεσματική για την πρόληψη, ή και την υποχώρηση του KS. Μερικοί ασθενείς με AIDS έχουν πλήρη υποχώρηση των αλλοιώσεων και βρίσκονται σε παρατεταμένη ύφεση συνεχίζοντας τη θεραπεία HAART. Έτσι, η HAART θεωρείται κοινή θεραπεία για τους ασθενείς αυτούς, αν και μπορεί να απαιτείται ταυτόχρονα και άλλη θεραπεία.[4][5][6][7][8]

Ταξινόμηση

Ο HHV-8 είναι υπεύθυνος για όλες τις μορφές του σαρκώματος Καπόσι. Από τότε που ο Μόριτζ Καπόσι περιέγραψε πρώτος αυτό το κακοήθες νεόπλασμα, η ασθένεια έχει αναφερθεί σε πέντε ξεχωριστές κλινικές περιπτώσεις, με διαφορετική παρουσίαση, επιδημιολογία και πρόγνωση.[9]:599 Όλες αυτές οι μορφές εμφανίζουν μόλυνση από τον KSHV και είναι διαφορετικές εκδηλώσεις της ίδιας ασθένειας, αλλά έχουν διαφορές στην κλινική επιθετικότητα, την πρόγνωση και την θεραπεία.

  1. Κλασικό Σάρκωμα Καπόσι: όπως περιγράφηκε αρχικά ήταν μια σχετικά βραδεία ασθένεια που επηρέαζε ηλικιωμένους από την περιοχή της Μεσογείου, ή της Ανατολικής Ευρώπης. Χώρες που συνορεύουν με την Μεσόγειο έχουν υψηλότερα ποσοστά μολύνσεων με τον KSHV/HHV-8 ιό σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη.[10][11]
  2. Ενδημικό Σάρκωμα Καπόσι: έχει δύο τύπους, το Αφρικανικό δερματικό Σάρκωμα Καπόσι και το Αφρικανικό Λεμφαδενοπαθητικό Σάρκωμα Καπόσι. Περγράφηκε αργότερα σε νέους Αφρικανούς, κυρίως από την Υποσαχάρια Αφρική, σαν μια πιο επιθετική ασθένεια που εξαπλώνεται εκτενώς στο δέρμα, κυρίως στα κάτω άκρα. Αυτό, αξίζει εδώ να σημειωθεί, δεν σχετίζεται με μόλυνση HIV. Το Σάρκωμα Καπόσι είναι παγκοσμίως διαδομένο.[12][13]
  3. Σάρκωμα Καπόσι συνδεόμενο με καταστολή του ανοσοποιητικού: είχε περιγραφεί αλλά μόνο σπάνια, μέχρι την εμφάνιση, κατά τη δεκαετία του 1980, των αναστολέων καλσινευρίνης (όπως οι κυκλοπορίνες, που είναι αναστολείς της δράσεις των Τ-κυττάρων) για τους ασθενείς που δέχονται μεταμόσχευση, οπότε η συχνότητα εμφάνισής της αυξήθηκε απότομα. Ο όγκος δημιουργείται τόσο όταν ένα όργανο που έχει προσβληθεί από τον HHV8 μεταμοσχεύεται σε κάποιον που δεν έχει εκτεθεί στον ιό είτε όταν δέκτης του μοσχεύματος παρουσιάζει προϋπάρχουσα μόλυνση HHV8.[14][15]
  4. Σάρκωμα Καπόσι σχετιζόμενο με το Aids ή Επιδημικό Σάρκωμα Καπόσι: περιγράφηκε κατά το 1980 ως μια επιθετική ασθένεια σε ασθενείς με AIDS (o HIV προκαλεί μεταξύ άλλων βλάβες στην ανοσία των Τ-κυττάρων). Είναι 300 φορές πιο κοινό σε ασθενείς με AIDS παρά σε δέκτες μεταμόσχευσης νεφρού. Σε αυτή την περίπτωση ο HHV8 μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή ανάμεσα σε ανθρώπους που κινδυνεύουν επίσης για σεξουαλικώς μεταδιδόμενη μόλυνση HIV.[16]

Σημάδια και συμπτώματα

Οι αλλοιώσεις του σαρκώματος Καπόσι είναι οζίδια ή κηλίδες που μπορεί να είναι κόκκινες, μωβ, καφέ ή μαύρες, και είναι συνήθως ψηλαφητά. Συνήθως εντοπίζονται στο δέρμα, αλλά η εξάπλωση τους και αλλού είναι κοινή, κυρίως στο στόμα, την πεπτική και την αναπνευστική οδό. Η ανάπτυξη τους ποικίλει από πολύ αργή έως πολύ γρήγορη και σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με τη θνησιμότητα και τη νοσηρότητα.

Δέρμα

Κοινά επηρεαζόμενες περιοχές συμπεριλαμβάνουν τα κάτω άκρα, την πλάτη, το πρόσωπο, το στόμα και τα γεννητικά όργανα. Οι αλλοιώσεις είναι συνήθως όπως περιγράφονται παραπάνω, αλλά μπορεί περιστασιακά να είναι πλακοειδή (συχνά στα πέλματα) ή ακόμα συνδέονται με ρήξη του δέρματος που οδηγεί σε μυκητιώδεις αλλοιώσεις. Το σχετικό πρήξιμο μπορεί να είναι είτε από τοπική φλεγμονή είτε από λεμφικό οίδημα. Οι αλλοιώσεις του δέρματος μπορεί να είναι αρκετά παραμορφωτικές για τον πάσχοντα και αιτία ψυχολογικών προβλημάτων.

Στόμα

Περιλαμβάνεται στο 30% περίπου και είναι το αρχικό σύμπτωμα στο 15% των περιπτώσεων του επιδημικού Σαρκώματος Καπόσι. Στο στόμα, η σκληρή υπερώα επηρεάζεται πιο συχνά και ακολουθούν τα ούλα. Οι αλλοιώσεις στο στόμα μπορούν εύκολα να τραυματιστούν με τη μάσηση και να προκληθεί αιμορραγία ή και δευτερεύουσα μόλυνση και συχνά επηρεάζουν την ομιλία και την κατανάλωση τροφής.

Πεπτική Οδός

Η πεπτική οδός επηρεάζεται συχνά σε ασθενείς με Σάρκωμα Καπόσι συνδεόμενο με μεταμόσχευση ή AIDS ακόμα και όταν δεν επηρεάζεται το δέρμα. Οι πεπτικές αλλοιώσεις μπορεί να είναι σιωπηλές ή να προκαλέσουν απώλεια βάρους, πόνο, ναυτία/εμέτους, διάρροια, αιμορραγία, δυσαπορροφητικότητα ή εντερική απόφραξη.

Αναπνευστική Οδός

Η προσβολή του αεραγωγού μπορεί να εμφανιστεί με δύσπνοια, πυρετό , βήχα, αιμόπτυση ή πόνο στο στήθος ή να εντοπιστεί τυχαία σε ακτινογραφία. Η διάγνωση επιβεβαιώνεται συνήθως με βρογχοσκόπηση όταν οι αλλοιώσεις είναι εμφανείς και συχνά γίνεται βιοψία.

Παθολογία και διάγνωση

Παρά το όνομά του γενικά δεν θεωρείται πραγματικό σάρκωμα, το οποίο είναι ένας όγκος αυξανόμενος από μεσεγχυματικό ιστό. Το Σάρκωμα Καπόσι, στην πραγματικότητα, εμφανίζεται σαν καρκίνος του λεμφικού ενδοθηλίου και σχηματίζει αγγειακά κανάλια που γεμίζουν με κύτταρα του αίματος, προσδίδοντας στον όγκο την χαρακτηριστική μελανώδη όψη. Οι πρωτεΐνες του KSHV ανιχνεύονται ομοιόμορφα στα καρκινικά κύτταρα του Σαρκώματος Καπόσι.

Οι αλλοιώσεις του Σαρκώματος Καπόσι περιλαμβάνουν κύτταρα όγκου με μία χαρακτηριστική ανώμαλη επιμηκυμένη μορφή, που ονομάζονται ατρακτοειδή κύτταρα. Ο όγκος φέρει πολλά αγγεία και περιλαμβάνει ασυνήθιστα πυκνά και ανώμαλα αιμοφόρα αγγεία, από τα οποία διαρρέουν ερυθροκύτταρα στον περιβάλλοντα ιστό και δίνουν στον όγκο το σκούρο χρώμα του. Η φλεγμονή γύρω από τον όγκο μπορεί να προκαλέσει πρήξιμο και πόνο.

Παρόλο που η ύπαρξη του Σαρκώματος Καπόσι μπορεί να υποπτευθεί από την εμφάνιση των αλλοιώσεων και τους παράγοντες κινδύνου, η οριστική διάγνωση μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο με βιοψία και μικροσκοπική εξέταση, που θα δείξουν την παρουσία των ατρακτοειδών κυττάρων. Η ανίχνευση της LANA πρωτεΐνης του KSHV στα κύτταρα όγκου επιβεβαιώνει την διάγνωση.

Μετάδοση

Στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική, το KSHV μεταδίδεται με το σάλιο. Συνεπώς το φιλί είναι θεωρητικά ένας παράγοντας κινδύνου για τη μετάδοση. Υψηλότεροι ρυθμοί μετάδοσης ανάμεσα σε gay και bisexual έχουν αποδοθεί στο «γαλλικό φιλί» μεταξύ σεξουαλικών συντρόφων με KSHV. Μία άλλη εναλλακτική θεωρία προτείνει ότι η χρήση του σάλιου ως σεξουαλικού λιπαντικού μπορεί να αποτελεί κύριο τρόπο μετάδοσης. Συνετή συμβουλή είναι να χρησιμοποιούνται λιπαντικά του εμπορίου όταν χρειάζεται και να αποφεύγεται το «γαλλικό φιλί» με συντρόφους που έχουν μολυνθεί με KSHV ή με συντρόφους που η κατάστασή τους είναι άγνωστη.

Ο KSHV μπορεί να μεταδοθεί κατά τη διάρκεια μεταμόσχευσης οργάνων και σε ένα μικρότερο βαθμό με μετάγγιση αίματος. Η εξέταση για τον ιό πριν από αυτές τις διαδικασίες είναι πιθανό να περιορίσει αποτελεσματικά την ιατρογενή μετάδοση.

Θεραπεία και πρόληψη

Αιματολογικές εξετάσεις για την ανίχνευση αντισωμάτων για τον KSHV έχουν αναπτυχθεί και μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε αν ο ασθενής βρίσκεται σε κίνδυνο να μολύνει τον σεξουαλικό του σύντροφο, είτε αν ένα όργανο είναι μολυσμένο πριν την μεταμόσχευση. Ωστόσο, αυτά τα τεστ δεν είναι διαθέσιμα παρά μόνο σαν εργαλεία έρευνας, και έτσι, υπάρχει περιορισμένος έλεγχος για άτομα σε κίνδυνο να μολυνθούν με KSHV, όπως ασθενείς για μεταμόσχευση.

Το Σάρκωμα Καπόσι δεν είναι ιάσιμο αλλά μπορεί να μετριαστεί αποτελεσματικά για πολλά χρόνια και αυτός είναι ο στόχος της θεραπείας. Στο Σάρκωμα Καπόσι που σχετίζεται με την ανοσοανεπάρκεια και την ανοσοκαταστολή, η θεραπεία της αιτίας που προκαλεί τη δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος μπορεί να επιβραδύνει ή να σταματήσει την εξέλιξη του Σαρκώματος Καπόσι. Στο 40% ή περισσότερο των ασθενών με επιδημικό Σάρκωμα Καπόσι, οι αλλοιώσεις του Καπόσι θα συρρικνωθούν με την έναρξη λήψης δραστικής αντιρετροικής θεραπείας (HAART). Ωστόσο, σε ένα συγκεκριμένο ποσοστό τέτοιων ασθενών το Σάρκωμα Καπόσι μπορεί να ξαναεμφανισθεί μετά από μερικά χρόνια λήψης HAART, ειδικά εάν ο HIVδεν έχει κατασταλεί πλήρως. Οι ασθενείς με μερικές τοπικές αλλοιώσεις μπορούν συχνά να θεραπευτούν με τοπικά μέτρα, όπως η θεραπεία ακτινοβολίας, κρυοχειρουργική. Γενικά το χειρουργείο δεν προτείνεται, καθώς το Σάρκωμα Καπόσι μπορεί να εμφανισθεί σε πληγές. Γενικά, η πιο διαδεδομένη ασθένεια ή ασθένεια που επηρεάζει εσωτερικά όργανα θεραπεύεται με συστηματική θεραπεία με ιντερφερόνη α, λιποσωμικές ανθρακυκλίνες ή paclitaxel.

Με τη μείωση του ρυθμού θανάτου μεταξύ των ασθενών με AIDS που λαμβάνουν τις καινούριες θεραπείες τη δεκαετία του 1990, τα συμπτώματα και η σοβαρότητα του επιδημικού Σαρκώματος Καπόσι έχουν επίσης μειωθεί. Ωστόσο, ο αριθμός των ασθενών που ζουν με AIDS αυξάνεται ουσιαστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, και είναι πιθανό ο αριθμός των ασθενών με επιδημικό Σάρκωμα Καπόσι θα ξανααυξηθεί, καθώς οι ασθενείς ζουν περισσότερο με μόλυνση HIV.

Ευαισθητοποίηση

Μόνο το 6% των ομοφυλόφιλων είναι ενήμεροι ότι το Σάρκωμα Καπόσι προκαλείται από έναν ιό διαφορετικό από τον HIV. Έτσι υπάρχει μικρή προσπάθεια από την κοινωνία να εμποδίσει τη μόλυνση από KSHV. Ομοίως, δε λαμβάνει χώρα κανένας συστηματικός έλεγχος των οργάνων για δωρεά.

Στους ασθενείς με AIDS, το Σάρκωμα Καπόσι θεωρείται μία ευκαιριακή λοίμωξη, μία ασθένεια που είναι ικανή να κερδίσει ένα στήριγμα στο σώμα επειδή το ανοσοποιητικό σύστημα έχει εξασθενήσει. Με την αύξηση του HIV/AIDS στην Αφρική, όπου το KSHV είναι εξαπλωμένο, το Σάρκωμα Καπόσι έχει γίνει η πιο συχνή μορφή καρκίνου σε μερικές χώρες.

Ο Νιγηριανός αρχηγός του συγκροτήματος, Fela Kuti υπέκυψε στην ασθένεια το 1997. Το κλασικό Σάρκωμα Καπόσι ποικίλλει από το Σάρκωμα Καπόσι που συναντάται στους Εβραίους, Άραβες και άλλους μη μολυσμένους από τον HIV λαούς.

Εξαιτίας της ιδιαίτερα ορατής φύσης, οι εξωτερικές αλλοιώσεις είναι μερικές φορές το πρωταρχικό σύμπτωμα του AIDS. Το Σάρκωμα Καπόσι εισήλθε στη επίγνωση του κοινού με την κυκλοφορία της ταινίας Philadelphia, στην οποία ο κύριος χαρακτήρας απολύθηκε, αφού οι εργοδότες του ανακάλυψαν ότι ήταν θετικός στον HIV, εξαιτίας των ορατών αλλοιώσεων. Μέχρι την στιγμή που άρχισαν να εμφανίζονται οι δερματικές αλλοιώσεις είναι πιθανό ότι το ανοσοποιητικό σύστημα έχει ήδη εξασθενήσει.

Παραπομπές

  1. ↑ Kaposi, M (1872). «Idiopathisches multiples Pigmentsarkom der Haut». Arch. Dermatol. Syph. 4 (2): 265–273. doi:10.1007/BF01830024. 
  2. ↑ Chang, Y., E. Cesarman, M. S. Pessin, F. Lee, J. Culpepper, D. M. Knowles, and P. S. Moore. 1994. Identification of herpesvirus-like DNA sequences in AIDS-associated Kaposi's sarcoma. Science 265:1865-69.
  3. ↑ Phillips AM, Jones AG, Osmond DH, Pollack LM, Catania JA, Martin JN (July 2008). «Awareness of Kaposi's Sarcoma-associated Herpesvirus among Men who Have Sex with Men». Sex Transm Dis 35 (12): 1011–4. doi:10.1097/OLQ.0b013e318182c91f (inactive 2008-09-09) . PMID 18665016. 
  4. ↑ doi:10.1056/NEJM200004063421407
  5. ↑ PMID 16077928 (PubMed)
    Citation will be completed automatically in a few minutes. Jump the queue or expand by hand
  6. ↑ PMID 20222338 (PubMed)
    Citation will be completed automatically in a few minutes. Jump the queue or expand by hand
  7. ↑ doi:10.1056/NEJMoa055009
  8. ↑ doi:10.1016/j.jaad.2008.05.001
  9. ↑ James, William; Berger, Timothy; Elston, Dirk (2005). Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology. (10th ed.). Saunders. ISBN 0-7216-2921-0.
  10. ↑ Iscovich, J; Boffetta, P; Winkelmann, R; Brennan, P; Azizi, E (Oct 22 1998). «Classic Kaposi's sarcoma in Jews living in Israel, 1961-1989: a population-based incidence study». AIDS 12 (15): 2067–72. doi:10.1097/00002030-199815000-00019. PMID 9814876. http://www.aidsonline.com/pt/re/aids/abstract.00002030-199815000-00019.htm;jsessionid=Gy0NY0Y2b5lXKwJTGkQv1C1SdhTymxKmhpM4Hkrdvvz3pyXQ9GPV!-1804036389!-949856145!8091!-1. 
  11. ↑ Fenig, E; Brenner, B; Rakowsky, E; Lapidoth, M; Katz, A; Sulkes, A (October 1998). «Classic Kaposi sarcoma: experience at Rabin Medical Center in Israel». Am J Clin Oncol 21 (5): 498–500. doi:10.1097/00000421-199810000-00016. PMID 9781608. http://www.amjclinicaloncology.com/pt/re/ajco/abstract.00000421-199810000-00016.htm;jsessionid=Gy0Jys29KWqzWg4RWhQN9vCyvP3tMPn24WG35BQbdLHGlhJc1y7S!-1804036389!-949856145!8091!-1. 
  12. ↑ Cook-Mozaffari, P; Newton, R; Beral, V; Burkitt, DP (December 1998). «The geographical distribution of Kaposi's sarcoma and of lymphomas in Africa before the AIDS epidemic». Br J Cancer 78 (11): 1521–8. doi:10.1038/bjc.1998.717. PMID 9836488. 
  13. ↑ Olsen, SJ; Chang, Y; Moore, PS; Biggar, RJ; Melbye, M (October 1998). «Increasing Kaposi's sarcoma-associated herpesvirus seroprevalence with age in a highly Kaposi's sarcoma endemic region, Zambia in 1985» (PDF). AIDS 12 (14): 1921–5. doi:10.1097/00002030-199814000-00024. PMID 9792393. http://dceg.cancer.gov/pdfs/olsen1219211998.pdf. 
  14. ↑ Qunibi, W; Al-Furayh, O; Almeshari, K; Lin, SF; Sun, R; Heston, L; Ross, D; Rigsby, M και άλλοι. (Feb 27 1998). «Serologic association of human herpesvirus eight with posttransplant Kaposi's sarcoma in Saudi Arabia». Transplantation 65 (4): 583–5. doi:10.1097/00007890-199802270-00024. PMID 9500639. http://www.transplantjournal.com/pt/re/transplantation/abstract.00007890-199802270-00024.htm;jsessionid=Gy4Gq82dl1t9ppllm80G1PDjkbpmqFFkp2ypLSLnW2DthLg22DcM!220059229!-949856144!8091!-1. 
  15. ↑ Luppi, Mario; Barozzi, P; Schulz, TF; Setti, G; Staskus, K; Trovato, R; Narni, F; Donelli, A και άλλοι. (Nov 9 2000). «Bone marrow failure associated with human herpesvirus 8 infection after transplantation». N Engl J Med 343 (19): 1378–85. doi:10.1056/NEJM200011093431905. PMID 11070102. 
  16. ↑ Beral V, Peterman TA, Berkelman RL, Jaffe HW (January 1990). «Kaposi's sarcoma among persons with AIDS: a sexually transmitted infection?». Lancet 335 (8682): 123–8. doi:10.1016/0140-6736(90)90001-L. PMID 1967430. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/0140-6736(90)90001-L. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σάρκωμα_Καπόσι&oldid=3762889"