Πύλη:Κύρια/Επιλεγμένο λήμμα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια


Τα επιλεγμένα λήμματα είναι αυτά που επιλέγονται να παρουσιαστούν στην Κύρια Πύλη της Βικιπαίδειας. Επί του παρόντος επιλέγονται μεταξύ τον κατάλογο των αξιόλογων λημμάτων.

Το κείμενο του επιλεγμένου λήμματος της τρέχουσας ημέρας (10 Μαΐου) είναι το παρακάτω:

Ροή RSS με το επιλεγμένο λήμμα κάθε ημέρας.
Ροή RSS με το επιλεγμένο λήμμα κάθε ημέρας.

Ο Ακροκανθόσαυρος (Acrocanthosaurus) είναι γένος θηριοπόδου δεινοσαύρου το οποίο έζησε στη σημερινή Βόρεια Αμερική κατά την διάρκεια του Άπτιου και πρώιμου Άλβιου σταδίου του Πρώιμου Κρητιδικού. Όπως τα περισσότερα γένη δεινοσαύρων, ο Ακροκανθόσαυρος περιέχει μόνο ένα είδος, το Acrocanthosaurus atokensis. Τα απολιθωμένα κατάλοιπά του βρίσκονται κυρίως στις πολιτείες των ΗΠΑ, Οκλαχόμα και Τέξας. Ωστόσο δόντια που έχουν αποδοθεί στον Ακροκανθόσαυρο έχουν βρεθεί και ανατολικότερα, στο Μέριλαντ.

Ο Ακροκανθόσαυρος ήταν δίποδος θηρευτής. Όπως υποδεικνύεται από το όνομά του, είναι περισσότερο γνωστός για τις ακανθώδεις αποφύσεις σε πολλούς από τους σπονδύλους του, οι οποίες κατά πάσα πιθανότητα υποστήριζαν μία σειρά από μύες στον λαιμό, την πλάτη και τους γοφούς του ζώου. Ο Ακροκανθόσαυρος ήταν ένα από τα μεγαλύτερα θηριόποδα, φτάνοντας τα 12 μέτρα σε μήκος και ζυγίζοντας έως και 6,17 τόνους. Μεγάλα αποτυπώματα από θηριόποδα που έχουν βρεθεί στο Τέξας ενδέχεται να ανήκουν σε Ακροκανθόσαυρους, ωστόσο δεν υπάρχει άμεση σύνδεση με σκελετικά κατάλοιπα.

Πρόσφατες ανακαλύψεις έχουν αποσαφηνίσει πολλές λεπτομέρειες της ανατομίας τους, επιτρέποντας σε εξειδικευμένες μελέτες να εστιαστούν στην εγκεφαλική του δομή και την λειτουργία των μπροστινών του άκρων. Ωστόσο υπάρχουν ακόμα διαφωνίες ως προς τις εξελικτικές του σχέσεις, καθώς κάποιοι επιστήμονες τον ταξινομούν στους αλλοσαυρίδες, ενώ άλλοι στους καρχαροδοντοσαυρίδες. Ο Ακροκανθόσαυρος ήταν το μεγαλύτερο θηριόποδο στο οικοσύστημά του και κατά πάσα πιθανότητα ήταν κορυφαίος θηρευτής που κυνηγούσε πιθανώς μεγάλα σαυρόποδα και ορνιθόποδα.

(Διαβάστε το υπόλοιπο λήμμα...)


Το Ακρωτήρι είναι χωριό της Σαντορίνης με 450 κατοίκους, με βάση την απογραφή του 2001. Βρίσκεται στο νοτιοδυτικό άκρο του νησιού σε απόσταση 15 χιλιομέτρων από τα Φηρά. Διοικητικά, ανήκει στο Τοπικό διαμέρισμα Ακρωτηρίου του Δήμου Θήρας. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε ένα από τα καστέλια του νησιού. Έγινε παγκοσμίως γνωστό χάρη στον προϊστορικό οικισμό που ανακαλύφθηκε στις ανασκαφές, τις οποίες άρχισε συστηματικά στην περιοχή ο Σπύρος Μαρινάτος το 1967.

Γεωγραφικά, η περιοχή αποτελεί πραγματικό ακρωτήριο με απόκρημνες ακτές, που προβάλλει επί 3 μίλια δυτικά του νότιου τμήματος της Σαντορίνης.

Στοιχεία για την κατοίκηση της Θήρας κατά την προϊστορική εποχή άρχισαν να έρχονται στο φως από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, όταν λόγω της χρησιμοποίησης θηραϊκής γης για τη μόνωση των τοιχωμάτων της διώρυγας του Σουέζ από τον Γάλλο μηχανικό Φερντινάν ντε Λεσσέψ (Ferdinard de Lesseps) το 1866 αποκαλύφθηκαν προϊστορικές αρχαιότητες. Οι πρώτες ανασκαφές στο Ακρωτήρι έγιναν από τον Γάλλο γεωλόγο και ηφαιστειολόγο Φερντινάν Φουκέ (Ferdinand André Fouqué). Μικρή ανασκαφική έρευνα επιχειρήθηκε το 1870 από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή, με τον γεωλόγο Ανρί Γκορσί (Henri Gorceix) και τον Ανρί Μαμέ (Henri Mamet) στη θέση Φαβατάς (στη θέση του Συγκροτήματος Δ των σημερινών ανασκαφών, ονομαζόταν "φαβατάς" γιατί το μέρος έβγαζε πολύ φάβα), νότια του Ακρωτηρίου. Στην θέση αυτή περνούσε χείμαρρος, ο οποίος έφτανε στο επίπεδο των αρχαιοτήτων και είχε ήδη αρχίσει να αποκαλύπτει κάποιες από αυτές. Οι συστηματικές, πάντως, ανασκαφές ξεκίνησαν το 1967 από τον καθηγητή Σπύρο Μαρινάτο, με τις υποδείξεις του ντόπιου Νίκου Πελέκη και στο ίδιο σημείο που έκαναν τις ανασκαφές τους οι Γάλλοι. Ο Σπύρος Μαρινάτος ξεκίνησε τις ανασκαφές στο Ακρωτήρι στην προσπάθεια του να επαληθεύσει μια παλιά δική του θεωρία, που είχε δημοσιεύσει ως Έφορος Αρχαιοτήτων Κρήτης το 1939, ότι η έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας προκάλεσε την κατάρρευση του πολιτισμού της Μινωικής Κρήτης. Η προετοιμασία έγινε το διάστημα 1962 με 1965. Μετά τον θάνατο του καθηγητή Μαρινάτου το 1974, η ανασκαφή συνεχίζεται κάτω από την διεύθυνση του καθηγητή Χρήστου Ντούμα.

(Διαβάστε το υπόλοιπο λήμμα...)


Ο χρονικός προγραμματισμός γίνεται στην Πύλη:Κύρια/Επιλεγμένο λήμμα/Πρόγραμμα.