Παραβολή του Καλού Σαμαρείτη
.jpg)
Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη είναι μια παραβολή του Ιησού Χριστού, το κείμενο της οποίας παρατίθεται μόνο στο Ευαγγέλιο του Λουκά. Σε αυτή, ο Ιησούς διηγείται την ιστορία κάποιου οδοιπόρου που δέρνεται και αφήνεται μισοπεθαμένος από ληστές στην άκρη του δρόμου. Μετά από αυτό περνούν από τον δρόμο πρώτα ένας ιερέας και κατόπιν ένας Λευίτης, αλλά αμφότεροι αποφεύγουν το θύμα των ληστών. Στο τέλος περνά ένας Σαμαρείτης. Παρά το ότι οι Σαμαρείτες και οι Εβραίοι αλληλοπεριφρονούνταν, ο Σαμαρείτης βοηθεί τον τραυματισμένο άνθρωπο.
Αναφέρεται ότι ο Ιησούς αφηγείται την παραβολή ως απάντηση στο ερώτημα ενός δικηγόρου: «Και ποιος είναι ο πλησίον μου;» Το συμπέρασμα είναι ότι ο «πλησίον» στην παραβολή ταυτίζεται με τον άνθρωπο που βοηθεί τον τραυματία, δηλαδή με τον Σαμαρείτη.[1]
Η παραβολή του Καλού Σαμαρείτη έχει εμπνεύσει έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, σάτιρας, ποιήματα, και κινηματογραφικές ταινίες. Η φράση «καλός Σαμαρείτης», που σημαίνει κάποιον που βοηθά σημαντικά κάποιον άγνωστό του, προέρχεται από αυτή την παραβολή, και πολλά νοσοκομεία και φιλανθρωπικά ιδρύματα στις χριστιανικές χώρες φέρουν εξαιτίας της αυτή την ονομασία.
Το κείμενο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στο δέκατο κεφάλαιο του Κατά Λουκάν Ευαγγελίου, η παραβολή εισάγεται από ένα ερώτημα:
«Καὶ ἰδοὺ νομικός τις ἀνέστη ἐκπειράζων αὐτὸν καὶ λέγων· Διδάσκαλε, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; ὁ δὲ εἶπε πρὸς αὐτόν· Ἐν τῷ νόμῳ τί γέγραπται; πῶς ἀναγινώσκεις; ὁ δὲ ἀποκριθεὶς εἶπεν· Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος σου καὶ ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου, καὶ τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν· εἶπε δὲ αὐτῷ· Ὀρθῶς ἀπεκρίθης· τοῦτο ποίει καὶ ζήσῃ. ὁ δὲ θέλων δικαιοῦν ἑαυτὸν εἶπε πρὸς τὸν Ἰησοῦν· Καὶ τίς ἐστί μου πλησίον;»
— Λουκ. ι΄ 25-29
Ο Ιησούς απαντά με μια ιστορία:
«ὑπολαβὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπεν· Ἄνθρωπός τις κατέβαινεν ἀπὸ Ἱερουσαλὴμ εἰς Ἰεριχὼ, καὶ λῃσταῖς περιέπεσεν· οἳ καὶ ἐκδύσαντες αὐτὸν καὶ πληγὰς ἐπιθέντες ἀπῆλθον ἀφέντες ἡμιθανῆ τυγχάνοντα. κατὰ συγκυρίαν δὲ ἱερεύς τις κατέβαινεν ἐν τῇ ὁδῷ ἐκείνῃ, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἀντιπαρῆλθεν. ὁμοίως δὲ καὶ Λευῒτης γενόμενος κατὰ τὸν τόπον, ἐλθὼν καὶ ἰδὼν ἀντιπαρῆλθε. Σαμαρείτης δέ τις ὁδεύων ἦλθε κατ' αὐτὸν, καὶ ἰδὼν αὐτὸν ἐσπλαγχνίσθη, καὶ προσελθὼν κατέδησε τὰ τραύματα αὐτοῦ ἐπιχέων ἔλαιον καὶ οἶνον, ἐπιβιβάσας δὲ αὐτὸν ἐπὶ τὸ ἴδιον κτῆνος ἤγαγεν αὐτὸν εἰς πανδοχεῖον καὶ ἐπεμελήθη αὐτοῦ· καὶ ἐπὶ τὴν αὔριον ἐξελθὼν, ἐκβαλὼν δύο δηνάρια ἔδωκε τῷ πανδοχεῖ καὶ εἶπεν αὐτῷ· ἐπιμελήθητι αὐτοῦ, καὶ ὅ,τι ἂν προσδαπανήσῃς, ἐγὼ ἐν τῷ ἐπανέρχεσθαί με ἀποδώσω σοι. τίς οὖν τούτων τῶν τριῶν πλησίον δοκεῖ σοι γεγονέναι τοῦ ἐμπεσόντος εἰς τοὺς λῃστάς; ὁ δὲ εἶπεν· Ὁ ποιήσας τὸ ἔλεος μετ' αὐτοῦ. εἶπεν οὖν αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Πορεύου καὶ σὺ ποίει ὁμοίως.»
— Λουκ. ι΄ 30-3
Ιστορικό-πραγματολογικό πλαίσιο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η οδός Ιερουσαλήμ-Ιεριχούς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στην εποχή του Ιησού ο δρόμος από την Ιερουσαλήμ προς την Ιεριχώ ήταν πράγματι γνωστός για τον κίνδυνο και τις δυσκολίες του, σχεδόν διαβόητος: Τον αποκαλούσαν «Οδόν του αίματος» εξαιτίας «του αίματος που χυνόταν συχνά εκεί από ληστές».[2] Ακόμα και σήμερα, ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος έχει αναπόφευκτα πολλές στροφές, καθώς κατεβαίνει από το υψόμετρο των 754 μέτρων της Ιερουσαλήμ στα −258 μέτρα της Ιεριχούς, μια υψομετρική διαφορά άνω των χιλίων μέτρων, μέσα σε διαδρομή τριάντα περίπου χιλιομέτρων. Οι πολλές στροφές και τα βράχια ήταν βέβαια κατάλληλη μορφολογία για ενέδρες.
Η αλληγορική σημασία της παραβολής του καλού Σαμαρείτη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αλληγορική σημασία της παραβολής είναι η εξής: Ο καλός Σαμαρείτης είναι ο Χριστός. τους ληστές διαβάτης, σύμφωνα με τους Πατέρες της Εκκλησίας, είναι ο κάθε λαβωμένος από την αμαρτία άνθρωπος. Η σε χαμηλότερο υψόμετρο υπάρχουσα Ιεριχώ φανερώνει την κάθοδο του Θεανθρώπου στη γη για να υπηρετήσει τον τρωθέντα άνθρωπο.
Το πανδοχείο συμβολίζει την Εκκλησία, που είναι μοναδικό πνευματικό νοσοκομείο. Το λάδι και το κρασί συμβολίζουν την θεραπεία μέσω των αγιαστικών μυστηρίων. Τα δύο δηνάρια, που πλήρωσε ο Σαμαρείτης στον πανδοχέα, αναγνωρίζουν την μοναδική αξία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Και τέλος, η επιστροφή του καλού Σαμαρείτη με σκοπό να μάθει περί της υγείας του ημιθανή διαβάτη, τονίζει την Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου Ιησού Χριστού, ο οποίος θα ξαναγυρίσει, εμφανιζόμενος με δύναμη και δόξα πολύ, «ίνα κρίνει ζώντας και νεκρούς».[3]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Gill, John (1980). An Exposition of the Old Testament. Baker Books. ISBN 978-0801037566.
- ↑ Wilkinson: "The Way from Jerusalem to Jericho", The Biblical Archaeologist, τόμ. 38, No. 1 (Μάρτιος 1975), σσ. 10-24
- ↑ «Η παραβολή του καλού Σαμαρείτη - Ο καινούργιος κόσμος του Χριστού είναι κοινωνία αγάπης | ΑΠΟΨΕΙΣ». Ορθοδοξία | orthodoxia.online. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2020.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Biblical Art on the Internet:
- Good Samaritan websites:
- Good Samaritan Industries – Charity helping people with disabilities.
- Good Samaritan Day – Promotes October 13 as 'Good Samaritan Day'.