Ρέημοντ Τσάντλερ

Ρέημοντ Τσάντλερ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	23 Ιουλίου 1888; Σικάγο
Θάνατος	26 Μαρτίου 1959; Λα Χόγια
Αιτία θανάτου	πνευμονία
Συνθήκες θανάτου	φυσικά αίτια
Τόπος ταφής	Mount Hope Cemetery
Χώρα πολιτογράφησης	Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσα	Αγγλικά
Ομιλούμενες γλώσσες	Αγγλικά
Σπουδές	Κολέγιο Ντάλγουιτς
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	σεναριογράφος; μυθιστοριογράφος; συγγραφέας; ποιητής
Αξιοσημείωτο έργο	Ο μεγάλος ύπνος; Αντίο, γλυκειά μου (μυθιστόρημα); The High Window; The Lady in the Lake; The Little Sister; The Long Goodbye; Playback; Poodle Springs
Επηρεάστηκε από	Ντάσιελ Χάμετ
Περίοδος ακμής	1933
Οικογένεια
Σύζυγος	Cissy Pascal
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατός	Βρετανικός Στρατός και Βρετανική Βασιλική Αεροπορία
Πόλεμοι/μάχες	Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Βραβεύσεις	Edgar Allan Poe Award for Best Novel (1955)
	Σχετικά πολυμέσα
	δεδομένα

O Ρέημοντ Τσάντλερ ή Ρέιμοντ Τσάντλερ^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] (αγγλικά: Raymond Thornton Chandler‎‎) (23 Ιουλίου 1888 – 26 Μαρτίου 1959) ήταν Αμερικανός συγγραφέας, περισσότερο γνωστός για τα αστυνομικά του διηγήματα και μυθιστορήματα.

«Πατέρας» της πιο γνωστής ίσως αστυνομικής φιγούρας, του ντετέκτιβ Φίλιπ Μάρλοου,^[6] θεωρείται από τους θεμελιωτές του είδους στην Αμερική, και δημιουργός - μαζί με τον Ντάσιελ Χάμετ και τον Τζέημς Κέιν - της λεγόμενης σκληρής (hardboiled) αστυνομικής ιστορίας. Έγραψε 7 μυθιστορήματα στη διάρκεια της ζωής του, με γνωστότερο τον «Μεγάλο ύπνο» ("The Big Sleep"), και δεκάδες διηγήματα. Το μυθιστόρημά του «Ο μεγάλος αποχαιρετισμός» ("The Long Goodbye") βραβεύτηκε με το Βραβείο Έντγκαρ για το καλύτερο μυθιστόρημα του 1953. Πολλά από αυτά διασκευάστηκαν για τον κινηματογράφο.

Ο Φίλιπ Μάρλοου (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ) διαβάζει τον Μεγάλο ύπνο, στην ομώνυμη ταινία

Βιογραφικά στοιχεία

Ο Τσάντλερ γεννήθηκε το 1888 στο Σικάγο των Η.Π.Α., αν και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στο Plattsmouth της πολιτείας Νεμπράσκα.

Ωστόσο, όταν ο αλκοολικός πατέρας του εγκατέλειψε την οικογένεια το 1899, η μητέρα του, που είχε ιρλανδική καταγωγή, και ο μικρός Ρέι, πήγαν να ζήσουν κοντά στην οικογένεια της μητέρας του, στο Λονδίνο. Το 1907 πήρε (αυτό που σήμερα ονομάζουμε) Βρετανική υπηκοότητα (British subject) προκειμένου να μπορέσει να εργαστεί στον δημόσιο τομέα και πράγματι υπηρέτησε για έναν χρόνο, σε μια υπηρεσία του Υπουργείου Ναυτικών. Δυσαρεστημένος από την εργασία γραφείου, παραιτήθηκε και έπιασε δουλειά σαν ρεπόρτερ στις αγγλικές εφημερίδες "Daily Express" και "Western Gazette".

Όμως ούτε σε αυτόν τον τομέα βρήκε κάτι που να ταιριάζει και το 1912 επέστρεψε στην Αμερική όπου εγκαταστάθηκε πρώτα στο Σαν Φρανσίσκο και όταν γύρισε και η μητέρα του, στο Λος Άντζελες, όπου έκανε διάφορες δουλειές.

Όταν η Αμερική μπήκε στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, κατατάχθηκε στην μονάδα "Canadian Expeditionary Force" η οποία προοριζόταν να σταλεί στην Ευρώπη. Πράγματι, πολέμησε σε μάχες στη Γαλλία και μάλιστα προετοιμαζόταν για να υπηρετήσει στην RAF όταν ο πόλεμος τελείωσε.

Το 1924 - ένα χρόνο μετά το θάνατο της μητέρας του, Φλόρενς Τσάντλερ - παντρεύτηκε την επί χρόνια αγαπημένη του, και κατά 18 χρόνια μεγαλύτερή του Pearl Eugenie ("Cissy") Pascal. Από το 1922 δούλευε σαν στέλεχος της πετρελαϊκής εταιρείας "Dabney Oil Syndicate", και μάλιστα το 1931 ασκούσε ήδη χρέη αντιπροέδρου. Η μεγάλη ύφεση όμως που κατέστρεψε την οικονομία της Αμερικής μαζί με τον αλκοολισμό του Τσάντλερ (που ήδη προκαλούσε προβλήματα στην εργασία του), έφεραν την απόλυσή του από την εταιρεία το 1932.^[7]

Ο Τσάντλερ τότε κατέφυγε σε αυτό που πάντα ήθελε να κάνει: άρχισε να μαθαίνει να γράφει αστυνομικές ιστορίες διαβάζοντας τα βιβλία του Έρλ Στάνλεϊ Γκάρντνερ, δημιουργού του ντετέκτιβ Πέρι Μέησον. Το 1933 στέλνει προς δημοσίευση το πρώτο του διήγημα "Blackmailers Don't Shoot", το οποίο και δημοσιεύεται στο λαϊκό αστυνομικό περιοδικό της εποχής «Μαύρη μάσκα» ("Black Mask"). Ως το 1938 είχε ήδη γράψει και δημοσιεύεσει 16 διηγήματα ενώ το 1939 έρχεται η πρώτη μεγάλη επιτυχία : το μυθιστόρημα "The Big Sleep" - Ο μεγάλος ύπνος και η πρώτη εμφάνιση του Φίλιπ Μάρλοου. «...το πρότυπο για το μεγαλύτερο μέρος της αστικής αστυνομικής λογοτεχνίας που ακολούθησε...» όπως διαπιστώνει ο ομότεχνος του Τσάντλερ, Ίαν Ράνκιν.^[8] Το 1940 παράλληλα με την έκδοση του μυθιστορήματος "Farewell, My Lovely", άρχισε να δουλεύει και για τον κινηματογράφο - γράφοντας σενάρια ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν το «Κολασμένη Αγάπη», ("Double Indemnity") που έγραψε σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη Μπίλι Γουάιλντερ (1944), το «Η Γαλάζια Ντάλια», ("The Blue Dahlia") που έγραψε μόνος του (1946) και το «Ο άγνωστος του εξπρές», ("Strangers on a Train") του Άλφρεντ Χίτσκοκ σε συνεργασία με τους Γουίτφιλντ Κουκ και Ζένζι Όρμοντ, (1951).

Το 1954 είναι μια κρίσιμη χρονιά για τον συγγραφέα. Πεθαίνει ύστερα από μακρά ασθένεια η γυναίκα του Cissy Chandler, γεγονός που τον διέλυσε ψυχικά. Ο Τσάντλερ πέφτει σε βαθιά κατάθλιψη που επιτείνει ο χρόνιος αλκοολισμός του και το 1955 κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Η υγεία του επιδεινώθηκε και τα επόμενα χρόνια νοσηλεύτηκε σε νοσοκομεία αρκετές φορές. Ωστόσο, το 1958 θα πάει ως τη Νάπολη της Ιταλίας, για να πάρει συνέντευξη από τον διαβόητο μαφιόζο Λάκι Λουτσιάνο, που είχε πρόσφατα απελαθεί από τις Η.Π.Α. Η συνέντευξη ωστόσο, που την πήρε για λογαριασμό των "The Sunday Times of London", δεν δημοσιεύτηκε ποτέ.^[9]

Ο Ρέημοντ Τσάντλερ θα πεθάνει από επιπλοκές πνευμονίας στις 26 Μαρτίου του 1959 στο σπίτι του στο Λος Άντζελες, πρόσφατα εκλεγμένος πρόεδρος της «Εταιρείας Αμερικανών συγγραφέων μυστηρίου», - ("Mystery Writers Association").^[10]

Εργογραφία

Μυθιστορήματα

1939 : "The Big Sleep" - («Ο μεγάλος ύπνος», μτφ. Φίλιππος Χρυσόπουλος, εκδ. "Κέδρος", 2010)
1940 : "Farewell, My Lovely" - («Αντίο, γλυκιά μου», μτφ. Αντρέας Αποστολίδης, εκδ. "Άγρα", 2009)
1942 : "The High Window" - («Το ψηλό παράθυρο», μτφ. Ανδρέας Αποστολίδης, εκδ. "Άγρα", 2010)
1943 : "The Lady in the Lake" - («Η κυρία της λίμνης», μτφ. Κωνσταντίνος Αργυρός, εκδ. "Ερατώ", 1998)
1949 : "The Little Sister" - («Η μικρή αδερφή», μτφ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. "Κέδρος", 2002)
1953 : "The Long Good-bye" - («Ο μεγάλος αποχαιρετισμός», μτφ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. "Κέδρος", 2008)
1958 : "Playback" - («Πλεϊμπάκ», μτφ. Αθανάσιος Ζάβαλος, εκδ. "Κέδρος", 2005)

Συλλογές διηγημάτων

1944 : "Five Murders"

"Goldfish" / "Spanish Blood" / "Blackmailers Don't Shoot"/ "Guns at Cyrano's" / "Nevada Gas"

1945 : "Five Sinister Characters"

"Trouble is My Business" / "Pearls Are a Nuisance" / "I'll Be Waiting" / "The King in Yellow" / "Red Wind"

1947 : "Finger Man, and Other Stories"

"Finger Man" / "The Bronze Door" / "Smart-Aleck Kill"

1950 : "The Simple Art of Murder"

"Finger Man" / "Smart-Aleck Kill" / "Guns at Cyrano's" / "Pick-up on Noon Street" / "Goldfish" / "The King in Yellow" / "Pearls Are a Nuisance" / "I'll Be Waiting" / "Red Wind" / "Nevada Gas" / "Spanish Blood" / "Trouble is My Business" / "The Simple Art of Murder"

1964 : "Killer in the Rain"

"Killer in the Rain" / "The Man Who Liked Dogs" / "The Curtain" / "Try the Girl" / "Mandarin's Jade" / "Bay City Blues" / "The Lady in the Lake" / "No Crime in the Mountains" ^[11]

Σενάρια

σενάρια που έγιναν ταινίες

1944 :"Double Indemnity" - ( Με διπλή ταυτότητα ) - για την "Paramount Pictures", σε συνεργασία με τον Μπίλι Γουάιλντερ (το σενάριο προτάθηκε για το Όσκαρ καλύτερου διασκευασμένου σεναρίου)
1944 : "And Now Tomorrow" - (δεν έχει κυκλοφορήσει στην Ελλάδα) - για την "Paramount Pictures", σε συνεργασία με τον Φρανκ Πάρτος
1945 : "The Unseen" - (Αόρατη απειλή) - για την "Paramount Pictures", σε συνεργασία με τον Hagar Wilde
1946 : "The Blue Dahlia" - (Η Γαλάζια Ντάλια ) - για την "Paramount Pictures" (το σενάριο προτάθηκε για το Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου) - («Μπλε ντάλια», μτφ. Βαγγέλης Παραμπούκης, εκδ. "Παρατηρητής", 1991)
1951 : "Strangers on a Train" - (Ο άγνωστος του εξπρές ) - για την "Warner Bros", σε συνεργασία με τον Czenzi Ormonde

σενάρια που δεν έγιναν ταινίες

1946 : "The Innocent Mrs. Duff" για την Paramount Pictures, βασισμένο στο ομώνυμο έργο της Elisabeth Sanxay Holding
1947 : "Playback" για την "Universal Studios" , το σενάριο αργότερα θα το διασκευάσει στο ομώνυμο τελευταίο μυθιστόρημά του

Πηγές - Παραπομπές

↑ «Raymond Chandler: Η Μικρή Αδερφή». LiFO. 24 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.
↑ ΧΡΗΣΤΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ (10 Οκτωβρίου 2019). «Ο Ρέιμοντ Τσάντλερ συμβόλιζε πάντα την ανάγκη για ποιότητα». RatPack.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.
↑ «Ρέιμοντ Τσάντλερ | Protagon.gr». Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.
↑ Θεοδωρίδης, Χρυσοβαλάντης; Τσομπάνη, Δήμητρα (2014-05-28). Η πορεία του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος και τα βασικά στοιχεία του είδους αυτού. http://195.251.240.227/jspui/handle/123456789/3942. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}
↑ Λιάκος, Παναγιώτης (2019-09-05). Συνοπτική ιστορία του φιλμ νουάρ και ανάλυση της ταινίας Laura του Otto Preminger. https://amitos.library.uop.gr/xmlui/handle/123456789/5228.
↑ Δήμος, Γιώργος· Δήμος, Γιώργος (13 Ιουλίου 2022). «Ο σκληροτράχηλος ντετέκτιβ, Φίλιπ Μάρλοου, στο pulp σύμπαν του Ρέιμοντ Τσάντλερ | Βιβλίο». MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2022.
↑ Tom Hiney: "Raymond Chandler: A Biography", Random House, 2010
↑ http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=05/09/2010&id=198948
↑ Seeking an interview, Chandler wrote to Luciano Lucania, who was known as Lucky Luciano and who was living in Naples after having been deported from the United States for criminal activities. Some of my questions to you may be rather brutal, he said, but if you decline to answer them, there will be no record that they have been asked. There will be nothing published by me which you do not say, but of course, I cannot be responsible for editorial comment. Chandler's sympathetic article based on that interview, titled My Friend Luco and written for The Sunday Times of London, was never published. http://www.nytimes.com/1981/08/31/books/raymond-chandler-a-master-letter-writer-too.html
↑ https://www.biblionet.gr/προσωπο?personid=15099
↑ Όλα τα διηγήματα του Τσάντλερ έχουν εκδοθεί στα ελληνικά, αλλά σε συλλογές διαφορετικές από τις πρώτες αμερικάνικες που αναγράφονται εδώ

[1] «Raymond Chandler: Η Μικρή Αδερφή». LiFO. 24 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.

[2] ΧΡΗΣΤΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ (10 Οκτωβρίου 2019). «Ο Ρέιμοντ Τσάντλερ συμβόλιζε πάντα την ανάγκη για ποιότητα». RatPack.gr. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.

[3] «Ρέιμοντ Τσάντλερ | Protagon.gr». Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2023.

[4] Θεοδωρίδης, Χρυσοβαλάντης; Τσομπάνη, Δήμητρα (2014-05-28). Η πορεία του ελληνικού αστυνομικού μυθιστορήματος και τα βασικά στοιχεία του είδους αυτού. http://195.251.240.227/jspui/handle/123456789/3942. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[5] Λιάκος, Παναγιώτης (2019-09-05). Συνοπτική ιστορία του φιλμ νουάρ και ανάλυση της ταινίας Laura του Otto Preminger. https://amitos.library.uop.gr/xmlui/handle/123456789/5228.

[6] Δήμος, Γιώργος· Δήμος, Γιώργος (13 Ιουλίου 2022). «Ο σκληροτράχηλος ντετέκτιβ, Φίλιπ Μάρλοου, στο pulp σύμπαν του Ρέιμοντ Τσάντλερ | Βιβλίο». MAXMAG | Πολιτισμός, Τέχνες, Διασκέδαση, Ομορφιά. Ανακτήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 2022.

[7] Tom Hiney: "Raymond Chandler: A Biography", Random House, 2010

[8] ttp://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=05/09/2010&id=198948

[9] Seeking an interview, Chandler wrote to Luciano Lucania, who was known as Lucky Luciano and who was living in Naples after having been deported from the United States for criminal activities. Some of my questions to you may be rather brutal, he said, but if you decline to answer them, there will be no record that they have been asked. There will be nothing published by me which you do not say, but of course, I cannot be responsible for editorial comment. Chandler's sympathetic article based on that interview, titled My Friend Luco and written for The Sunday Times of London, was never published. http://www.nytimes.com/1981/08/31/books/raymond-chandler-a-master-letter-writer-too.html

[10] ttps://www.biblionet.gr/προσωπο?personid=15099

[11] Όλα τα διηγήματα του Τσάντλερ έχουν εκδοθεί στα ελληνικά, αλλά σε συλλογές διαφορετικές από τις πρώτες αμερικάνικες που αναγράφονται εδώ

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]