Μετάβαση στο περιεχόμενο

Τικ (δέντρο)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Teak)
Ώριμο δένδρο του είδους Tectona grandis

Τικ στα ελληνικά, ή Teak (βοτ. Tectona grandis), αγγλ. teak, είναι τροπικό είδος δασοπονικού δέντρου της Ασίας. Ανήκει στη βοτανική οικογένεια Lamiaceae και τυπικά, στη φυσική του μορφή, είναι μεγάλο σε όγκο φυλλοβόλο δέντρο και απαντάται σε μικτά δάση πλατύφυλλων με υψηλό ύψος βροχής. Σήμερα ανευρίσκεται και σε άλλες ηπείρους λ.χ. κεντρική Αμερική, Αφρική, μέσω τεχνητών δασικών φυτειών.

Γενικά

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το είδος Tectona grandis φέρει μικρά, αρωματικά λευκά άνθη που είναι διατεταγμένα σε πυκνές συστάδες στην άκρη των κλαδιών. Αυτά τα λουλούδια περιέχουν και τους δύο τύπους αναπαραγωγικών οργάνων (θηλυκά - αρσενικά). Τα μεγάλα φύλλα των δέντρων τικ είναι συχνά τριχωτά στην κάτω επιφάνεια.

Το δένδρο παράγει το ξύλο τικ, που είναι αρκετά φημισμένο ανά τον κόσμο για την αντοχή του και έχει μια χαρακτηριστική οσμή ζωικού δέρματος όταν είναι φρεσκοκομμένο. Εκτιμάται ιδιαίτερα για την ανθεκτικότητά του σε μύκητες και έντομα, καθώς και για την αντοχή του στην υγρασία, τα χημικά αντιδραστήρια και στο θαλασσινό νερό. Θεωρείται είδος ξυλείας υψηλότατης ποιότητας. Το ξύλο τικ χρησιμοποιείται σε ειδικές κατασκευές, για ναυπήγηση σκαφών και εσωτερικά ή εξωτερικά δάπεδα πολυτελείας, εξωτερικές κατασκευές, καπλαμάδες υψηλής ποιότητας, έπιπλα, σκαλιστά και τορνευτά και άλλα.[1][2]

Το Tectona grandis ως δασικό είδος είναι εγγενές στη νότια και νοτιοανατολική Ασία, κυρίως στο Μπαγκλαντές, την Ινδία, την Ινδονησία, τη Μαλαισία, τη Μιανμάρ, την Ταϊλάνδη και τη Σρι Λάνκα, αλλά ευρύτερα καλλιεργείται σε πολλές χώρες της Αφρικής, της υποτροπικής Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής. Τα φυσικά δάση τικ της Μιανμάρ αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 50% των φυσικών του δασών ανά τον κόσμο.[3] Μοριακές μελέτες έδειξαν ότι υπάρχουν δύο κέντρα γενετικής προέλευσης του: το ένα στην Ινδία και το άλλο στη Μιανμάρ και το Λάος.[4][5]

Λουλούδια του είδους
Φύλλα του τικ

Δένδρο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το τικ είναι μεγάλο φυλλοβόλο δέντρο ως 40 μ. ψηλό με γκρίζο έως γκριζωπό-καφέ κλαδιά.

Τα φύλλα του είναι ωοειδή-ελλειπτικά έως ωοειδή, με μήκος 15-45 εκ. και πλάτους 8-23 εκ., που συγκρατιούνται σε στιβαρούς μίσχους που έχουν μήκη 2-4 εκ. συνολικά.[6]

Τρία δοκίμια Tectona grandis που έχουν εντελώς διαφορετική εμφάνιση και χρώμα

Ξύλο

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το εγκάρδιο ξύλο είναι κιτρινωπό και σκουραίνει με το πέρασμα του χρόνου. Μερικές φορές υπάρχουν σκοτεινές κηλίδες (μαύρες) πάνω του. Υπάρχει πάντοτε μία οσμή δέρματος στο πρόσφατα κομμένο ξύλο.[7]

Το σομφό ξύλο είναι υπόλευκο έως ανοιχτό κιτρινωπό καφέ. Μπορεί εύκολα να διαχωριστεί χρωματικά από το εγκάρδιο ξύλο. Η υφή του ξύλου είναι πορώδης. Η πυκνότητα ποικίλει ανάλογα με την περιεκτικότητα σε υγρασία: σε επίπεδο 15% υγρασίας, είναι περίπου στα 660 kg/m3.[8]

Χρήσεις

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η υψηλή περιεκτικότητα του ξύλου τικ σε φυσικό έλαιο (ευρύτερα γνωστό ως teak oil) και η υψηλή αντοχή του σε εφελκυσμό καθώς και η στιβαρή δομή του, το καθιστούν ιδιαίτερα κατάλληλο σε εφαρμογές όπου είναι επιθυμητή η αντοχή στις καιρικές συνθήκες. Χρησιμοποιείται στην κατασκευή επίπλων εξωτερικού χώρου και καταστρωμάτων σκαφών (boat decks).

Χρησιμοποιείται επίσης για κοπή σανίδων, δάπεδα εσωτερικών χώρων, πάγκους και ως καπλαμάς για επενδύσεις εσωτερικών χώρων. Η κατεργασία του γίνεται εύκολα, αλλά μπορεί να προκαλέσει σοβαρή ζημία στα εργαλεία κατεργασίας και τα κοπτικά μέσα εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητας πυριτίου (μέχρι και 1,4%)[9]. Με την πάροδο του χρόνου, το τικ μπορεί να αποκτήσει ένα ασημί-γκρι χρωματισμό ειδικά όταν εκτίθεται στο ηλιακό φως.[10]

Το τικ έχει χρησιμοποιηθεί ως υλικό κατασκευής σκαφών για πάνω από 2000 χρόνια (σημ. βρέθηκε σε αρχαιολογική ανασκαφή στη Βερενίκη Πάνχρυσος, ένα λιμάνι στον δρόμο της Ινδο-Ρωμαϊκής εμπορικής οδού.[11]

Εκτός από τη σχετικά υψηλή αντοχή, το τικ είναι επίσης πολύ ανθεκτικό στη σήψη,[12] μύκητες και μούχλα. Το ξύλο έχει σχετικά χαμηλό βαθμό ρίκνωσης, [13] που το καθιστά εξαιρετικό σε εφαρμογές όπου υφίστανται περιοδικές μεταβολές της σχετικής υγρασίας. Το τικ έχει την ασυνήθιστη ιδιότητα να είναι εξαιρετικό υλικό για πλαισίωση ή σανίδωμα, ενώ ταυτόχρονα φινιρίζεται εύκολα.[14][15]

Λόγω της λιπαρότητας του ξύλου, πρέπει να ληφθεί μέριμνα για την κατάλληλη προετοιμασία του ξύλου πριν από τυχόν συγκόλληση.[16]

Μια άλλη επιλογή είναι να μην χρησιμοποιηθεί καθόλου φινίρισμα, οπότε το ξύλο θα έχει ένα φυσικό, ευχάριστο ασημί γκρι χρώμα.[17] Το ξύλο μπορεί επίσης να βερνικωθεί και με λινέλαιο και με το tung oil[18] και αυτό προσδίδει ένα ευχάριστο, κάπως θαμπό φινίρισμα.


Τραπέζι από τικ (teak)
Πολυθρόνες από τικ (teak)

Περαιτέρω μελέτη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «GRIN Taxonomy for Plants - Tectona». United States Department of Agriculture. 5 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2013. 
  2. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2022-09-25 στο Wayback Machine. Δρ. Ιωάννη Α. Κακαρά, "Είδη ξύλων - ιδιότητες - εφαρμογές" (Teak), σελ. 174-175
  3. ↑ William Feinberg (8 Ιουλίου 2013). «Burmese Teak: Turning a new leaf». East By South East. Ανακτήθηκε στις 20 Σεπτεμβρίου 2015. 
  4. ↑ Verhaegen, D.; Fofana, Inza Jesus; Logossa, Zénor A; Ofori, Daniel (2010). «What is the genetic origin of teak (Tectona grandis L.) introduced in Africa and in Indonesia?». Tree Genetics & Genomes 6 (5): 717–733. doi:10.1007/s11295-010-0286-x. http://hal.cirad.fr/cirad-00846130/file/TGG6_5_.pdf. 
  5. ↑ Vaishnaw, Vivek; Mohammad, Naseer; Wali, Syed Arif; Kumar, Randhir; Tripathi, Shashi Bhushan; Negi, Madan Singh; Ansari, Shamim Akhtar (2015). «AFLP markers for analysis of genetic diversity and structure of teak (Tectona grandis) in India». Canadian Journal of Forest Research 45 (3): 297–306. doi:10.1139/cjfr-2014-0279. 
  6. ↑ Tectona grandis.
  7. ↑ Hasluck, Paul N (1987). The Handyman's Guide: Essential Woodworking Tools and Techniques. New York: Skyhorse. σελίδες 174–5. ISBN 9781602391734. 
  8. ↑ Porter, Brian (2001). Carpentry and Joinery. 1 (Third έκδοση). Butterworth. σελ. 54. ISBN 9781138168169. 
  9. ↑ «Teak - Lumber Identification (Hardwood)». The Wood Database. 23 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2022. 
  10. ↑ «Archived copy». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2014. 
  11. ↑ Steven E. Sidebotham, Berenike and the Ancient Maritime Spice Route, Univ. of California Press, 2011.
  12. ↑ Yachting. Φεβρουαρίου 2004. σελίδες 46–. 
  13. ↑ R. Bruce Hoadley (2000). Understanding Wood: A Craftsman'S Guide To Wood Technology – Chapter 6 pg.118. ISBN 9781561583584. Ανακτήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2015. 
  14. ↑ Elmer John Tangerman (1973). The Big Book of Whittling and Woodcarving. Courier Corporation. σελίδες 180–. ISBN 978-0-486-26171-3. 
  15. ↑ «MotorBoating». Motor Boating (New York, N.Y. 2000): 38–. April 1912. ISSN 1531-2623. https://books.google.com/books?id=aFKnZv1sgrwC&pg=PA38. 
  16. ↑ Hearst Magazines (March 1985). «Popular Mechanics». Popular Mechanics (Hearst Magazines): 125–. ISSN 0032-4558. https://archive.org/details/bub_gb_YOQDAAAAMBAJ. 
  17. ↑ The Woodenboat. J. J. Wilson. 2001. 
  18. ↑ Peter H. Spectre (1995). Painting & Varnishing. WoodenBoat Books. σελίδες 15–. ISBN 978-0-937822-33-3. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τικ_(δέντρο)&oldid=10459899"