ρ Διδύμων
| ρ Διδύμων | ||
|---|---|---|
| Αστερισμός: | Δίδυμοι | |
| Συντεταγμένες του A (εποχή 2000.0): |
α = 7h:29m:07s, δ = +31°.47′.04″ | |
| Φαινόμενο μέγεθος: | 4,2473 (ο A), 12,50 (o B) και 7,74 (o C) | |
| Φασματικός τύπος: | F1V + K2.5V | |
| Απόσταση από τη Γη: | 58,9 και 57,6 έτη φωτός | |
| Ονομασίες σε καταλόγους | 62 Διδύμων, BD+32°1562, HD 58946, HR 2852, HIP 36366, V376 Gem | |
Ο ρ (ρω) Διδύμων (Rho Geminorum, συντομογραφικά ρ Gem) είναι τριπλός αστέρας στον ζωδιακό αστερισμό Δίδυμοι. Βρίσκεται (όπως φαίνεται από τη Γη) μόλις 1 μοίρα και 10΄ δυτικά από τον αστέρα Κάστορα, αν και στην πραγματικότητα απέχει αρκετά έτη φωτός περισσότερο.
Ο ένας από τους αστέρες-μέλη του ρ Διδύμων είναι τετάρτου μεγέθους, δηλαδή αρκετά φωτεινός ώστε να είναι εύκολα ορατός με γυμνό μάτι μακριά από τα φώτα των πόλεων, ο κοντινότερος σε αυτόν είναι 12ου μεγέθους και έχει σπανίως παρατηρηθεί, ακόμα και από επαγγελματίες αστρονόμους, ενώ το μακρινότερο μέλος (C) απαιτεί επίσης τηλεσκόπιο για επιστημονική παρατήρηση.
Ο ρ Διδύμων A[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ρ Διδύμων A (ρ Gem A) είναι ένας κιτρινόλευκος νάνος, δηλαδή ένας αστέρας της Κύριας ακολουθίας περίπου 1100 βαθμούς θερμότερος στην επιφάνειά του από τον Ήλιο, με δείκτη χρώματος (B−V) = +0,32. Ως προς τα απόλυτα στοιχεία του, εκτιμάται ότι έχει μάζα 35% μεγαλύτερη από τη μάζα του Ήλιου, διάμετρο 65% μεγαλύτερη από την ηλιακή και πραγματική λαμπρότητα 5,5 φορές μεγαλύτερη από την ηλιακή, που αντιστοιχεί σε απόλυτο μέγεθος +2,96. Παρά το ότι μερικοί κατάλογοι αναφέρουν τον ρ Gem A ως φασματοσκοπικώς διπλό, όπως ο Κατάλογος Διπλών Αστέρων της Ουάσινγκτον (WDS) και ο Κατάλογος Κοντινών Αστέρων του Γκλίζε, δεν υπάρχει διαχωρισμός ακτινικών ταχυτήτων. Η ηλικία του αστέρα εκτιμάται σε 2,1 δισεκατομμύρια έτη.
Ο ρ Διδύμων B[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Εκπληκτικά λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον εγγύτερο συνοδό του A, τον μεγέθους 12,5 ρ Διδύμων B. Η πλέον πρόσφατη μέτρηση δίνει γωνιακή απόσταση (διαχωρισμό) από τον A 3,4 δευτερολέπτων της μοίρας (΄΄), που αντιστοιχούν στην απόσταση του συστήματος από τη Γη σε ελάχιστη απόσταση (κάθετη στην ευθεία αστέρα-Γης) περίπου 85 AU. Η βάση δεδομένων SIMBAD του αποδίδει φασματικό τύπο M5 (ερυθρού αστέρα), αλλά χωρίς πηγή. Αν τον τοποθετήσουμε για το αντίστοιχο της αποστάσεως από τη Γη που έχει ο A, δηλαδή με απόλυτο μέγεθος 11,22, στην Κύρια ακολουθία στο Διάγραμμα Χέρτζσπρουνγκ-Ράσελ, βρίσκουμε (B−V) = +1,53, μια τιμή που αντιστοιχεί σε φασματικό τύπο M3 V (ερυθρού νάνου).[1] Παραδόξως, οι 5 παρατηρήσεις που αναφέρονται στον WDS χρονολογούνται μεταξύ 1910 και 1935, ενώ από τότε δεν έχει γίνει καμιά άλλη. Πολύ πιο πρόσφατες προσπάθειες να παρατηρηθεί ο ρ Gem B υπήρξαν ανεπιτυχείς[2] για άγνωστο λόγο.
Ο ρ Διδύμων C[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο μακρινότερος συνοδός, ο ρ Διδύμων C (γνωστός και ως WDS 07291+3147 E), έχει διαχωρισμό από τον A ίσο με 756΄΄, που αντιστοιχεί σε ελάχιστη πραγματική απόσταση περίπου 18.600 AU. Η θέση αυτού του αστέρα σε σχέση με τον A έχει παραμείνει σταθερή επί δεκαετίες, υποδεικνύοντας ιδία κίνηση κοινή με αυτόν και άρα συναποτελούν ένα τριπλό σύστημα με τους A και B. Ο μεγάλος διαχωρισμός διευκόλυνε παρατηρήσεις χωρίς την παρεμβολή φωτός από τον ρ Διδύμων A για αυτό εξάλλου ο ρ Διδύμων C έχει τον δικό του αριθμό (36357) στον Κατάλογο HIPPARCOS. Ωστόσο, η παράλλαξή του είναι περίπου η ίδια με εκείνη του A, δίνοντας πιθανότητα περίπου 100% να είναι βαρυτικώς συνδεδεμένος με αυτόν.[3] Επίσης είναι σχεδόν βέβαιο ότι αποτελεί μεταβλητό αστέρα του τύπου BY Δράκοντος, με περίοδο μεταβολής ίση με 11,63 ημέρες, η οποία ταυτίζεται για αυτό τον τύπο μεταβλητών με την περίοδο περιστροφής γύρω από τον άξονά του. Η μοναδική ίσως ασυμφωνία είναι ότι ενώ ο A είναι μεσήλικας αστέρας για τη μάζα του, ο C εμφανίζει υψηλή, νεανική δραστηριότητα[4] (οι αστέρες βαρυτικών συστημάτων θεωρείται γενικώς ότι έχουν την ίδια ηλικία). Τα απόλυτα στοιχεία του C είναι: μάζα 0,77 ηλιακή μάζα, απόλυτο μέγεθος 6,58 και επιφανειακή θερμοκρασία 4.948 ± 41 K.
Και ένας άσχετος συνοδός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Υπάρχει και ένας τρίτος συνοδός σε ενδιάμεση γωνιακή απόσταση, ο μεγέθους 11,59 αστέρας WDS 07291+3147 C, με διαχωρισμό από τον A ίσο με 211,6΄΄ το 1886, ο οποίος το έτος 2001 είχε αυξηθεί κατά 10΄΄, υποδεικνύοντας ότι πρόκειται για έναν άσχετο αστέρα, που προβάλλεται κοντά στους υπόλοιπους από την οπτική γωνία της Γης. Πράγματι, η ιδία κίνησή του παραπέμπει σε απόσταση από τη Γη άνω των 200 ή 300 ετών φωτός, έναντι 58 ή 59 του τριπλού συστήματος του ρ Διδύμων. Ο αστέρας αυτός αναφέρεται ότι έχει και ο ίδιος έναν αμυδρό συνοδό, τον μεγέθους 13,20 αστέρα WDS 07291+3147 D, σε σταθερή απόσταση από αυτόν περί τα 102΄΄. Οι δύο αυτοί αστέρες είναι πιθανώς βαρυτικώς συνδεδεμένοι.
Το σύστημα του ρ Διδύμων μοιάζει πολύ με εκείνο του 40 Ηριδανού. Το όλο σύστημα πλησιάζει τη Γη και το Ηλιακό Σύστημα με μέση ταχύτητα 3,75 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο (13.500 χιλιόμετρα την ώρα).
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ A Modern Mean Stellar Color and Effective Temperatures (Teff) # Sequence for O9V-Y0V Dwarf Stars, E. Mamajek, 2011, website
- ↑ Hartkopf, William I. (2009). «Speckle Interferometry at Mount Wilson Observatory: Observations Obtained in 2006-2007 and 35 New Orbits». The Astronomical Journal 138 (3): 813. doi:. Bibcode: 2009AJ....138..813H. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-09-25. https://web.archive.org/web/20170925092738/http://www.dtic.mil/get-tr-doc/pdf?AD=ADA505053. Ανακτήθηκε στις 2019-04-02.
- ↑ Shaya, Ed J.; Olling, Rob P. (Ιανουάριος 2011), «Very Wide Binaries and Other Comoving Stellar Companions: A Bayesian Analysis of the Hipparcos Catalogue», The Astrophysical Journal Supplement 192 (1): 2, doi:
- ↑ Isaacson, Howard (2010). «Chromospheric Activity and Jitter Measurements for 2630 Stars on the California Planet Search». The Astrophysical Journal 725: 875. doi:. Bibcode: 2010ApJ...725..875I.