Μετάβαση στο περιεχόμενο

Συνθήκη για το Εξωτερικό Διάστημα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Επόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Νέα σελίδα: Η '''Συνθήκη για το Εξωτερικό Διάστημα''' ({{lang-en|Outer Space Treaty}}), επίσημα η '''Συνθήκη για τις Αρχές που Διέπουν τις Δραστηριότητες των Κρατών στην Εξερεύνηση και Χρήση του Εξωτερικού Διαστήματος, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και άλλων Ουράνιων Σωμάτων''' (αγγλι...
(Καμία διαφορά)

Έκδοση από την 10:43, 18 Νοεμβρίου 2021


Η Συνθήκη για το Εξωτερικό Διάστημα (αγγλικά: Outer Space Treaty‎‎), επίσημα η Συνθήκη για τις Αρχές που Διέπουν τις Δραστηριότητες των Κρατών στην Εξερεύνηση και Χρήση του Εξωτερικού Διαστήματος, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και άλλων Ουράνιων Σωμάτων (αγγλ.: Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies), είναι μια πολυμερής συνθήκη που αποτελεί τη βάση του διεθνούς διαστημικού δικαίου . Διαπραγματεύθηκε και συντάχθηκε υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, και ξεκίνησε να επικυρώνεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Σοβιετική Ένωση στις 27 Ιανουαρίου 1967, με έναρξη ισχύος στις 10 Οκτωβρίου 1967. Από τον Φεβρουάριο του 2021, 111 χώρες είναι συμβαλλόμενα μέρη της συνθήκης—συμπεριλαμβανομένων όλων των μεγάλων χωρών που δραστηριοποιούνται στο διάστημα— και άλλες 23 την έχουν επικυρώση.[1][2][note 1]

Η Συνθήκη για το Εξωτερικό Διάστημα υποκινήθηκε από την ανάπτυξη διηπειρωτικών βαλλιστικών πυραύλων (ICBM) στη δεκαετία του 1950, οι οποίοι μπορούσαν να φτάσουν στόχους μέσω του διαστήματος.[3] Η εκτόξευση του Σπούτνικ από τη Σοβιετική Ένωση, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου, τον Οκτώβριο του 1957, ακολουθούμενη από έναν επακόλουθο αγώνα εξοπλισμών με τις Ηνωμένες Πολιτείες, επιτάχυνε τις προτάσεις για την απαγόρευση της χρήσης του διαστήματος για στρατιωτικούς σκοπούς. Στις 17 Οκτωβρίου 1963, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε ομόφωνα ψήφισμα που απαγορεύει την εισαγωγή όπλων μαζικής καταστροφής στο διάστημα. Διάφορες προτάσεις για μια συνθήκη ελέγχου των όπλων που διέπει το διάστημα συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια μιας συνεδρίασης της Γενικής Συνέλευσης τον Δεκέμβριο του 1966, με αποκορύφωμα τη σύνταξη και την έγκριση της Συνθήκης για το Διάστημα τον επόμενο Ιανουάριο.[4]

Οι βασικές διατάξεις της Συνθήκης για το Διάστημα περιλαμβάνουν την απαγόρευση των πυρηνικών όπλων στο διάστημα, τον περιορισμό της χρήσης της Σελήνης και όλων των άλλων ουράνιων σωμάτων για ειρηνικούς σκοπούς, καθιέρωση ότι το διάστημα θα εξερευνηθεί και θα χρησιμοποιηθεί ελεύθερα από όλα τα έθνη και αποκλείοντας οποιαδήποτε χώρα να διεκδικήσει την κυριαρχία στο διάστημα ή σε οποιοδήποτε ουράνιο σώμα. Αν και απαγορεύει τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων, τη δοκιμή όπλων και τη διεξαγωγή στρατιωτικών ελιγμών σε ουράνια σώματα, η συνθήκη δεν απαγορεύει ρητά όλες τις στρατιωτικές δραστηριότητες στο διάστημα, ούτε την εγκατάσταση στρατιωτικών διαστημικών δυνάμεων ή την τοποθέτηση συμβατικών όπλων στο διάστημα.[5][6]

Αντλώντας σε μεγάλο βαθμό από τη Συνθήκη της Ανταρκτικής του 1961, η Συνθήκη για το Διάστημα εστιάζει επίσης στη ρύθμιση ορισμένων δραστηριοτήτων και στην πρόληψη του απεριόριστου ανταγωνισμού που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σύγκρουση.[7] Κατά συνέπεια, είναι σε μεγάλο βαθμό σιωπηλή ή διφορούμενη για τις πρόσφατα αναπτυγμένες διαστημικές δραστηριότητες όπως η εξόρυξη πόρων στη σελήνη και σε αστεροειδής.[8][9][10] Ωστόσο, η Συνθήκη για το Διάστημα είναι το πρώτο και πιο θεμελιώδες νομικό μέσο του δικαίου του Διαστήματος,[11] και οι ευρύτερες αρχές της για την προώθηση της πολιτικής και ειρηνικής χρήσης του διαστήματος εξακολουθούν να στηρίζουν πολυμερείς πρωτοβουλίες στο διάστημα, όπως ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός και το Πρόγραμμα Άρτεμις.[12][13]

Αρχές

Η Συνθήκη για το Διάστημα αντιπροσωπεύει το βασικό νομικό πλαίσιο του διεθνούς διαστημικού δικαίου. Σύμφωνα με το Γραφείο του ΟΗΕ για τις Υποθέσεις Εξωτερικού Διαστήματος (UNOOSA), οι βασικές αρχές της συνθήκης είναι:[14]

  • Η εξερεύνηση και η χρήση του διαστήματος θα πραγματοποιούνται προς όφελος και προς το συμφέρον όλων των χωρών και θα είναι μέρος όλης της ανθρωπότητας.
  • Το διάστημα θα είναι ελεύθερο για εξερεύνηση και χρήση από όλα τα κράτη.
  • Το διάστημα δεν υπόκειται σε εθνική ιδιοποίηση με αξίωση κυριαρχίας, μέσω χρήσης ή κατοχής ή με οποιοδήποτε άλλο μέσο.
  • Τα κράτη δεν πρέπει να τοποθετούν πυρηνικά όπλα ή άλλα όπλα μαζικής καταστροφής σε τροχιά ή σε ουράνια σώματα ούτε να τα τοποθετούν στο διάστημα με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.
  • Η Σελήνη και άλλα ουράνια σώματα θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς.
  • Οι αστροναύτες θα θεωρούνται ως απεσταλμένοι της ανθρωπότητας.
  • Τα κράτη είναι υπεύθυνα για τις εθνικές διαστημικές δραστηριότητες είτε πραγματοποιούνται από κυβερνητικούς είτε μη κυβερνητικούς φορείς.
  • Τα κράτη ευθύνονται για ζημιές που προκαλούνται από τα διαστημικά τους αντικείμενα.
  • Τα κράτη αποφεύγουν την επιβλαβή μόλυνση του διαστήματος και των ουράνιων σωμάτων.

Μεταξύ των αρχών της, η Συνθήκη απαγορεύει στα κράτη μέλη της να τοποθετήσουν όπλα μαζικής καταστροφής σε τροχιά γύρω από την Γη, να τα εγκαταστήσουν στη Σελήνη ή σε οποιοδήποτε άλλο ουράνιο σώμα ή να τα τοποθετήσουν με άλλο τρόπο στο διάστημα. Επίσης περιορίζει συγκεκριμένα τη χρήση της Σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων σε ειρηνικούς σκοπούς και απαγορεύει ρητά τη χρήση τους για τη δοκιμή όπλων κάθε είδους, τη διεξαγωγή στρατιωτικών ελιγμών ή τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων, εγκαταστάσεων και οχυρώσεων (Άρθρο IV). Ωστόσο, η συνθήκη δεν απαγορεύει την τοποθέτηση συμβατικών όπλων σε τροχιά, και συνεπώς ορισμένες εξαιρετικά καταστροφικές τακτικές επίθεσης, όπως ο διαστημικός βομβαρδισμός, εξακολουθούν να επιτρέπονται.[15] Επιπλέον, η συνθήκη επιτρέπει ρητά τη χρήση στρατιωτικού προσωπικού και πόρων για την υποστήριξη ειρηνικών χρήσεων του διαστήματος, αντικατοπτρίζοντας μια κοινή πρακτική που επιτρέπεται από τη Συνθήκη της Ανταρκτικής σχετικά με αυτήν την ήπειρο. Η συνθήκη ορίζει επίσης ότι η εξερεύνηση του διαστήματος θα γίνει προς όφελος όλων των χωρών και ότι ο χώρος θα είναι ελεύθερος για εξερεύνηση και χρήση από όλα τα κράτη.

Το άρθρο II της συμφωνίας απαγορεύει ρητά σε οποιαδήποτε κυβέρνηση να διεκδικήσει ένα ουράνιο σώμα όπως η Σελήνη ή έναν πλανήτη ως δικό της έδαφος, είτε με δήλωση, κατοχή ή «οποιοδήποτε άλλο μέσο».[16] Ωστόσο, το κράτος που εκτοξεύει ένα διαστημικό αντικείμενο, όπως έναν δορυφόρο ή διαστημικό σταθμό, διατηρεί τη δικαιοδοσία και τον έλεγχο αυτού του αντικειμένου. [17] κατ' επέκταση, ένα κράτος είναι επίσης υπεύθυνο για ζημιές που προκαλούνται από το διαστημικό του αντικείμενο.[18]

Ευθύνη για δραστηριότητες στο διάστημα

Το άρθρο VI της Συνθήκης για το Διάστημα ασχολείται με τη διεθνή ευθύνη, δηλώνοντας ότι «οι δραστηριότητες μη κυβερνητικών οντοτήτων στο διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων, απαιτούν άδεια και συνεχή επίβλεψη από το κατάλληλο Κράτος Μέρος της Συνθήκης» και ότι τα μέλη κράτη θα φέρουν διεθνή ευθύνη για τις εθνικές διαστημικές δραστηριότητες είτε πραγματοποιούνται από κυβερνητικούς είτε μη κυβερνητικούς φορείς.

Ως αποτέλεσμα των συζητήσεων που προέκυψαν από το Project West Ford το 1963, μια ρήτρα διαβούλευσης συμπεριλήφθηκε στο Άρθρο IX της Συνθήκης για το Διάστημα: «Ένα Κράτος Μέρος στη Συνθήκη που έχει λόγους να πιστεύει ότι μια δραστηριότητα ή πείραμα που σχεδιάστηκε από άλλο Κράτος Μέρος το διάστημα, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων, θα προκαλούσε δυνητικά επιβλαβή παρέμβαση σε δραστηριότητες στην ειρηνική εξερεύνηση και χρήση του διαστήματος, συμπεριλαμβανομένης της Σελήνης και άλλων ουράνιων σωμάτων, μπορεί να ζητήσει διαβούλευση σχετικά με τη δραστηριότητα ή το πείραμα».[19][20]

Εφαρμογή στον 21ο αιώνα

Όντας κυρίως μια συνθήκη ελέγχου των όπλων για την ειρηνική χρήση του διαστήματος, η Συνθήκη για το Διάστημα προσφέρει περιορισμένους και διφορούμενους κανονισμούς σε νεότερες διαστημικές δραστηριότητες όπως η εξόρυξη πόρων στην σελήνη και σε αστεροειδής.[8][10][21] Ως εκ τούτου, συζητείται εάν η εξόρυξη πόρων εμπίπτει στην απαγορευτική γλώσσα της ιδιοποίησης ή εάν η χρήση τέτοιων πόρων περιλαμβάνει την εμπορική χρήση και εκμετάλλευση.[22]

Αναζητώντας σαφέστερες κατευθυντήριες γραμμές, ιδιωτικές αμερικανικές εταιρείες άσκησαν πιέσεις στην κυβέρνηση των ΗΠΑ, η οποία το 2015 εισήγαγε τον Νόμο Ανταγωνιστικότητας για την Διαστημική Εκτόξευση Εμπορικών Χρήσεων των ΗΠΑ του 2015 που νομιμοποιεί την εξόρυξη στο διάστημα.[23] Παρόμοια εθνική νομοθεσία για τη νομιμοποίηση της ιδιοποίησης εξωγήινων πόρων εισάγονται τώρα από άλλες χώρες, όπως το Λουξεμβούργο, η Ιαπωνία, η Κίνα, η Ινδία και η Ρωσία.[8][21][24][25] Αυτό έχει δημιουργήσει κάποια διαμάχη σχετικά με νομικούς ισχυρισμούς σχετικά με την εξόρυξη ουράνιων σωμάτων για κέρδος.[21][22]

Δήλωση της Μπογκοτά 1976

Η «Δήλωση της Πρώτης Συνάντησης των Χωρών του Ισημερινού», γνωστή και ως «Διακήρυξη της Μπογκοτά», ήταν μια από τις λίγες απόπειρες αμφισβήτησης της Συνθήκης για το Διάστημα. Δημοσιοποιήθηκε το 1976 από οκτώ χώρες του ισημερινού για να διεκδικήσει την κυριαρχία σε εκείνα τα τμήματα της γεωστατικής τροχιάς που βρίσκονται συνεχώς στην επικράτεια των υπογραφόντων εθνών.[26] Αυτοί οι ισχυρισμοί δεν έλαβαν ευρύτερη διεθνή υποστήριξη ή αναγνώριση και στη συνέχεια εγκαταλείφθηκαν. [27]

Επίδραση στο διαστημικό δίκαιο

Ως το πρώτο διεθνές νομικό μέσο που αφορά το διάστημα, η Συνθήκη για το Διάστημα θεωρείται ο «ακρογωνιαίος λίθος» του διαστημικού δικαίου.[28][29] Ήταν επίσης το πρώτο σημαντικό επίτευγμα των Ηνωμένων Εθνών σε αυτόν τον τομέα δικαίου, μετά την υιοθέτηση του πρώτου ψηφίσματος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για το διάστημα το 1958,[30] και την πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής του ΟΗΕ για τις Ειρηνικές Χρήσεις του Εξωτερικού Διαστήματος (COPUOS) το επόμενο έτος.[31]

Μέσα σε μια δεκαετία περίπου από την έναρξη ισχύος της συνθήκης, πολλές άλλες συνθήκες υπογράφηκαν από τον ΟΗΕ για την περαιτέρω ανάπτυξη του νομικού πλαισίου για τις δραστηριότητες στο διάστημα:[32]

Με εξαίρεση τη Συνθήκη της Σελήνης, στην οποία μόνο 18 έθνη είναι συμβαλλόμενα μέρη, όλες οι άλλες συνθήκες για το διαστημικό δίκαιο έχουν επικυρωθεί από τα περισσότερα μεγάλα διαστημικά έθνη (δηλαδή εκείνα που είναι ικανά για τροχιακή διαστημική πτήση).[33] Το COPUOS συντονίζει αυτές τις συνθήκες και άλλα ζητήματα διαστημικής δικαιοδοσίας , με τη βοήθεια του Γραφείου του ΟΗΕ για τις Υποθέσεις Εξωτερικού Διαστήματος.

Η Διακήρυξη της Μπογκοτά προσπάθησε να συμπληρώσει τις ελλείψεις της συνθήκης για τη διασφάλιση του ελέγχου της γεωστατικής τροχιάς της Γης , αλλά δεν εφαρμόστηκε.[34] Ομοίως, έχει υποστηριχθεί ότι ενώ η Συνθήκη για το Διάστημα εγγυάται την πρόσβαση στο διάστημα, δεν διασφαλίζει τη διεθνή και κοινωνική ένταξη.[35]



Περαιτέρω ανάγνωση

  • Annette Froehlich, et al.: A Fresh View on the Outer Space Treaty. Springer, Vienna 2018, (ISBN 978-3-319-70433-3).

Σημειώσεις

  1. ↑ In addition, the Republic of China in Taiwan, which is currently recognized by Πρότυπο:Numrec, ratified the treaty prior to the United Nations General Assembly's vote to transfer China's seat to the People's Republic of China (PRC) in 1971.

Παραπομπές

  1. ↑ «Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies». United Nations Office for Disarmament Affairs. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2017. 
  2. ↑ Σφάλμα αναφοράς: Σφάλμα παραπομπής: Λανθασμένο <ref>. Δεν υπάρχει κείμενο για τις παραπομπές με όνομα unodacn.
  3. ↑ «Outer Space Treaty». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  4. ↑ «Outer Space Treaty». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  5. ↑ Shakouri Hassanabadi, Babak (30 Ιουλίου 2018). «Space Force and international space law». The Space Review. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2019. 
  6. ↑ Irish, Adam (13 Σεπτεμβρίου 2018). «The Legality of a U.S. Space Force». OpinioJuris. Ανακτήθηκε στις 22 Μαΐου 2019. 
  7. ↑ «Outer Space Treaty». U.S. Department of State. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 If space is ‘the province of mankind’, who owns its resources? Senjuti Mallick and Rajeswari Pillai Rajagopalan. The Observer Research Foundation. 24 January 2019. Quote 1: "The Outer Space Treaty (OST) of 1967, considered the global foundation of the outer space legal regime, […] has been insufficient and ambiguous in providing clear regulations to newer space activities such as asteroid mining." *Quote2: "Although the OST does not explicitly mention "mining" activities, under Article II, outer space including the Moon and other celestial bodies are "not subject to national appropriation by claim of sovereignty" through use, occupation or any other means."
  9. ↑ Πρότυπο:Cite work
  10. ↑ 10,0 10,1 Who Owns Space? US Asteroid-Mining Act Is Dangerous And Potentially Illegal. IFL. Accessed on 9 November 2019. Quote 1: "The act represents a full-frontal attack on settled principles of space law which are based on two basic principles: the right of states to scientific exploration of outer space and its celestial bodies and the prevention of unilateral and unbriddled commercial exploitation of outer-space resources. These principles are found in agreements including the Outer Space Treaty of 1967 and the Moon Agreement of 1979." *Quote 2: "Understanding the legality of asteroid mining starts with the 1967 Outer Space Treaty. Some might argue the treaty bans all space property rights, citing Article II."
  11. ↑ «Space Law». www.unoosa.org. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  12. ↑ «International Space Station legal framework». www.esa.int (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  13. ↑ «NASA: Artemis Accords». NASA. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  14. ↑ «The Outer Space Treaty». www.unoosa.org. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2021. 
  15. ↑ Bourbonniere, M.; Lee, R. J. (2007). «Legality of the Deployment of Conventional Weapons in Earth Orbit: Balancing Space Law and the Law of Armed Conflict». European Journal of International Law 18 (5): 873. doi:10.1093/ejil/chm051. 
  16. ↑ Frakes, Jennifer (2003). «The Common Heritage of Mankind Principle and the Deep Seabed, Outer Space, and Antarctica: Will Developed and Developing Nations Reach a Compromise?». Wisconsin International Law Journal: 409. 
  17. ↑ Wikisource link to Outer Space Treaty of 1967#Article VIII. Wikisource. 
  18. ↑ Wikisource:Outer Space Treaty of 1967#Article VII
  19. ↑ Terrill Jr., Delbert R. (May 1999), Project West Ford, "The Air Force Role in Developing International Outer Space Law" (PDF), Air Force History and Museums:63–67
  20. ↑ Wikisource:Outer Space Treaty of 1967#Article IX
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 Davies, Rob (6 February 2016). «Asteroid mining could be space's new frontier: the problem is doing it legally.». The Guardian. https://www.theguardian.com/business/2016/feb/06/asteroid-mining-space-minerals-legal-issues. 
  22. ↑ 22,0 22,1 Koch, Jonathan Sydney (2008). «Institutional Framework for the Province of all Mankind: Lessons from the International Seabed Authority for the Governance of Commercial Space Mining.». Astropolitics 16 (1): 1–27. doi:10.1080/14777622.2017.1381824. 
  23. ↑ Πρότυπο:Cite act
  24. ↑ Ridderhof, R. (18 Δεκεμβρίου 2015). «Space Mining and (U.S.) Space Law». Peace Palace Library. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2019. 
  25. ↑ «Law Provides New Regulatory Framework for Space Commerce | RegBlog». www.regblog.org. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2016. 
  26. ↑ «Text of Declaration of the First Meeting of Equatorial Countries». Japan Aerospace Exploration Agency. 23 Ιανουαρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2013. 
  27. ↑ Gangale, Thomas (2006), «Who Owns the Geostationary Orbit?», Annals of Air and Space Law 31, http://pweb.jps.net/~gangale/opsa/ir/WhoOwnsGeostationaryOrbit.htm, ανακτήθηκε στις 2011-10-14 
  28. ↑ «History: Treaties». unoosa.org. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. 
  29. ↑ «Space Law Treaties and Principles». unoosa.org. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. 
  30. ↑ «A History of Space». unoosa.org. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. 
  31. ↑ Beyond UNISPACE: It's time for the Moon Treaty. Dennis C. O'Brien. Pace Review. 21 January 2019.
  32. ↑ «Space Law Treaties and Principles». unoosa.org. Ανακτήθηκε στις 27 Σεπτεμβρίου 2021. 
  33. ↑ Status of international agreements relating to activities in outer space as at 1 January 2008 United Nations Office for Outer Space Affairs, 2008
  34. ↑ Durrani, Haris (19 Ιουλίου 2019). «Is Spaceflight Colonialism?». The Nation. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2021. 
  35. ↑ Bartels, Meghan (25 Μαΐου 2018). «People are calling for a movement to decolonize space—here's why». Newsweek. Ανακτήθηκε στις 9 Νοεμβρίου 2021. 

[1]}}

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Καθιερωμένοι όροι
  1. ↑ Gangale, Thomas (2006), «Who Owns the Geostationary Orbit?», Annals of Air and Space Law 31, http://pweb.jps.net/~gangale/opsa/ir/WhoOwnsGeostationaryOrbit.htm, ανακτήθηκε στις 2011-10-14 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Συνθήκη_για_το_Εξωτερικό_Διάστημα&oldid=9144969"