Ισχαιμία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
επ
+προσθήκη υλικού
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
{{Ιατρική κατάσταση
⚫
[[Αρχείο:Ischemia rotate.jpg|μικρογραφία|Ισχαιμία στα δάκτυλα ενός ποδιού με χαρακτηριστική κυάνωση]]
| ονομασία = Ισχαιμία
⚫
'''Ισχαιμία''' είναι η ελλιπής αιμάτωση κάποιου μέρους του σώματος (όπως ο [[εγκέφαλος]], η [[καρδιά]] ή και άλλα όργανα ή ιστοί) εξαιτίας περιορισμένης ροής του αίματος,<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/ischemia|title=Definition of ISCHEMIA|website=www.merriam-webster.com|language=en|accessdate=2020-03-20}}</ref> η οποία προκαλεί ανεπαρκή οξυγόνωση<ref>{{Cite web|url=https://www.merckmanuals.com/home/heart-and-blood-vessel-disorders/peripheral-arterial-disease/occlusive-peripheral-arterial-disease|title=Occlusive Peripheral Arterial Disease - Heart and Blood Vessel Disorders|website=Merck Manuals Consumer Version|language=en-US|accessdate=2020-03-20}}</ref>.
| εικόνα = Ischemia.JPG
⚫
| λεζάντα = Ισχαιμία στα δάκτυλα ενός ποδιού με χαρακτηριστική [[κυάνωση]]
| ειδικότητα = [[Αγγειοχειρουργική]]
}}
⚫
'''Ισχαιμία''' είναι η ελλιπής αιμάτωση κάποιου μέρους του σώματος (όπως ο [[εγκέφαλος]], η [[καρδιά]] ή και άλλα όργανα ή ιστοί) εξαιτίας περιορισμένης ροής του αίματος,<ref>{{Cite web|url=https://www.merriam-webster.com/dictionary/ischemia|title=Definition of ISCHEMIA|website=www.merriam-webster.com|language=en|accessdate=2020-03-20}}</ref> η οποία προκαλεί ανεπαρκή οξυγόνωση<ref>{{Cite web|url=https://www.merckmanuals.com/home/heart-and-blood-vessel-disorders/peripheral-arterial-disease/occlusive-peripheral-arterial-disease|title=Occlusive Peripheral Arterial Disease - Heart and Blood Vessel Disorders|website=Merck Manuals Consumer Version|language=en-US|accessdate=2020-03-20}}</ref>. Γενικά, προκαλείται από προβλήματα στα αιμοφόρα αγγεία, με επακόλουθη βλάβη ή δυσλειτουργία του ιστού, δηλ. [[υποξία]] και μικροαγγειακή δυσλειτουργία.<ref>Zhai Y, Petrowsky H, Hong JC, et al: Ischaemia-reperfusion injury in liver transplantation—From bench to bedside. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2013; 10:79–89</ref><ref>Perico N, Cattaneo D, Sayegh MH, et al: Delayed graft function in kidney transplantation. Lancet 2004; 364:1814–1827</ref> Επίσης οφείλεται σε αγγειοσυστολή, θρόμβωση ή εμβολή. Αναφέρεται όχι μόνο στην στην περιορισμένη ροή του οξυγόνου, αλλά και στη μειωμένη διαθεσιμότητα θρεπτικών ουσιών και ανεπαρκή απομάκρυνση μεταβολικών αποβλήτων. Μπορεί να είναι μερική (κακή διάχυση) ή ολική.

== Συμπτώματα ==
Η ανεπαρκής παροχή αίματος στους ιστούς προκαλεί την έλλειψη του οξυγόνου στους ιστούς αυτούς. Στους μεταβολικά ενεργούς ιστούς της καρδιάς και του εγκεφάλου, η χαμηλή παροχή του αίματος μπορεί να επιφέρει μη αναστρέψιμη βλάβη σε μόλις 3-4 λεπτά. Τα νεφρά καταστρέφονται επίσης γρήγορα από απώλεια ροής αίματος (νεφρική ισχαιμία). Από την άλλη, οι ιστοί με βραδύτερους μεταβολικούς ρυθμούς μπορούν να υποστούν μη αναστρέψιμη βλάβη μέσα σε 20 λεπτά.

Οι κλινικές εκδηλώσεις της οξείας ισχαιμίας άκρου περιλαμβάνουν τον πόνο, την ωχρότητα, τον αυξημένο παλμό, την παραισθησία, την [[παράλυση]] και την [[ποικιλοθερμία]].<ref>{{Cite web|url=https://www.inkling.com/unsupported/|title=Unsupported Browser|last=Inkling|website=Inkling|language=en|accessdate=2021-07-03}}</ref>

Εάν δεν υπάρξει άμεση επέμβαση, η ισχαιμία μπορεί να προχωρήσει γρήγορα σε νέκρωση του ιστού και στη [[γάγγραινα]] μέσα σε λίγες ώρες. Η [[παράλυση]] είναι ένα πολύ αργό σημάδι οξείας αρτηριακής ισχαιμίας και σηματοδοτεί το θάνατο των νεύρων που τροφοδοτούν το άκρο. Η ανωμαλία στη βάδιση και η αδυναμία του ποδιού μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα νευρικής βλάβης. Επειδή τα νεύρα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην [[υποξία]], η παράλυση των άκρων ή η ισχαιμική νευροπάθεια μπορεί να παραμείνει μετά από επαναγγείωση ως ένα μόνιμο επακόλουθο.<ref>Lewis. S.L (2008). ''Medical-Surgical Nursing'' (7th ed.). Vascular disorder. pp. 907–908.</ref>

=== Καρδιά ===
[[Αρχείο:Blausen 0259 CoronaryArteryDisease 02.png|μικρογραφία|Πλήρωση των αθηρωματικών πλακών στις στεφανιαίες αρτηρίες, κάτι το οποίο οδηγεί στη [[Στεφανιαία νόσος|στεφανιαία νόσο]].]]
Η ισχαιμία του μυοκαρδίου μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος, γνωστό ως [[στηθάγχη]]. Εμφανίζεται όταν ο καρδιακός μυς ή το [[μυοκάρδιο]] λαμβάνει ανεπαρκή ροή αίματος. Αυτό οφείλεται συχνότερα στην [[αθηροσκλήρωση]], η οποία είναι η μακροχρόνια συσσώρευση πλακών πλούσιων σε [[χοληστερόλη]] στις [[στεφανιαίες αρτηρίες]]. Η [[στεφανιαία καρδιακή νόσος]] είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου στις περισσότερες δυτικές χώρες κι ένας από τους βασικούς λόγους εισαγωγής στο νοσοκομείο.<ref>Potochny, Evy. "Cardiac Ischemia Symptoms." LiveStrong. Demand Media, 9 March 2010. Web. 6 Nov. 2010.</ref><ref>World Health Organization Department of Health Statistics and Informatics in the Information, Evidence and Research Cluster (2004). ''The global burden of disease 2004 update''. Geneva: WHO. ISBN [[Ειδικό:BookSources/92-4-156371-0|<bdi>92-4-156371-0</bdi>]].</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/myocardial-ischemia/symptoms-causes/syc-20375417|title=Myocardial ischemia - Symptoms and causes|website=Mayo Clinic|language=en|accessdate=2021-07-03}}</ref>

=== Έντερο ===
Τόσο το παχύ όσο και το λεπτό έντερο μπορεί να επηρεαστούν από την χαμηλή παροχή αίματος. Η ισχαιμία του παχέος εντέρου μπορεί να οδηγήσει σε μια φλεγμονώδη διαδικασία γνωστή ως [[ισχαιμική κολίτιδα]].<ref>{{Cite journal|title=The epidemiology of ischaemic colitis|url=https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2036.2004.01903.x|journal=Alimentary Pharmacology & Therapeutics|date=2004|issn=1365-2036|pages=729–738|volume=19|issue=7|doi=10.1111/j.1365-2036.2004.01903.x|language=en|first=P. D. R.|last=Higgins|first2=K. J.|last2=Davis|first3=L.|last3=Laine}}</ref> Η ισχαιμία του λεπτού εντέρου ονομάζεται [[μεσεντέριος ισχαιμία]].<ref>{{Cite web|url=https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/mesenteric-ischemia/symptoms-causes/syc-20374989|title=Mesenteric ischemia - Symptoms and causes|website=Mayo Clinic|language=en|accessdate=2021-07-03}}</ref>

=== Εγκέφαλος ===
[[Αρχείο:MCA-Stroke-Brain-Human-2.JPG|μικρογραφία|Τομή εγκεφάλου από αυτοψία ατόμου που είχε οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.]]
Η εγκεφαλική ισχαιμία είναι η ανεπαρκής ροή αίματος στον εγκέφαλο και μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Το [[οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο]] είναι μια νευρολογική κατάσταση έκτακτης ανάγκης που μπορεί να είναι αναστρέψιμη εάν αντιμετωπιστεί γρήγορα.<ref>{{Cite journal|title=Stroke|language=English|first4=Stephen M.|last3=Macleod|first3=Malcolm|last2=Fisher|first2=Marc|last=Donnan|first=Geoffrey A.|doi=10.1016/S0140-6736(08)60694-7|url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(08)60694-7/abstract|issue=9624|volume=371|pages=1612–1623|pmid=18468545|issn=0140-6736|date=2008-05-10|journal=The Lancet|last4=Davis}}</ref> Προβλήματα στην παροχή αίματος στον εγκέφαλο που διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να οδηγήσουν σε μια μορφή άνοιας που ονομάζεται [[αγγειακή άνοια]].<ref>{{Cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/article/000746.htm|title=Vascular dementia: MedlinePlus Medical Encyclopedia|website=medlineplus.gov|language=en|accessdate=2021-07-03}}</ref> Ένα σύντομο ισχαιμικό επεισόδιο που επηρεάζει τον εγκέφαλο ονομάζεται [[παροδική ισχαιμική προσβολή]] (TIA). Το 10% των περιπτώσεων με TIA εξελίσσεται σε εγκεφαλικό επεισόδιο εντός των 90 ημερών, τα μισά από τα οποία συμβαίνουν τις δύο πρώτες ημέρες μετά την TIA.<ref>{{Cite journal|title=Definition and Evaluation of Transient Ischemic Attack|first4=Mark J.|first9=S. Claiborne|last8=Higashida|first8=Randall T.|last7=Hatsukami|first7=Thomas S.|last6=Feldmann|first6=Edward|last5=Chaturvedi|first5=Seemant|last4=Alberts|last3=Albers|url=https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/STROKEAHA.108.192218|first3=Gregory W.|last2=Saver|first2=Jeffrey L.|last=Easton|first=J. Donald|doi=10.1161/STROKEAHA.108.192218|issue=6|volume=40|pages=2276–2293|date=2009-06-01|journal=Stroke|last9=Johnston}}</ref>

=== Άκρα ===
Η [[οξεία ισχαιμία άκρου]] (ALI) εμφανίζεται όταν υπάρχει ξαφνική έλλειψη ροής αίματος προς το ένα άκρο. Προκαλείται από εμβολή ή θρόμβωση ή σπάνια από τομή ή τραύμα.<ref>{{Cite journal|title=Acute Limb Ischemia|url=https://doi.org/10.1056/NEJMcp1006054|journal=New England Journal of Medicine|date=2012-06-07|issn=0028-4793|pmid=22670905|pages=2198–2206|volume=366|issue=23|doi=10.1056/NEJMcp1006054|first=Mark A.|last=Creager|first2=John A.|last2=Kaufman|first3=Michael S.|last3=Conte}}</ref> Η θρόμβωση προκαλείται συνήθως από [[Περιφερική αγγειακή νόσος|περιφερική αγγειακή νόσο]] (αθηροσκληρωτική νόσος που οδηγεί σε απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων), ενώ η εμβολή είναι συνήθως καρδιακής προέλευσης.<ref>{{Cite journal|title=Changing patterns in the etiology of acute lower limb ischemia|last2=Georgopoulos|first7=E.|last6=Giannopoulos|first6=A.|last5=Bakoyiannis|first5=C.|last4=Tsekouras|first4=N.|last3=Katsargyris|first3=A.|first2=S.|url=https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17353888/|last=Klonaris|first=C.|issue=1|volume=26|pages=49–52|pmid=17353888|issn=0392-9590|date=2007-03|journal=International Angiology: A Journal of the International Union of Angiology|last7=Bastounis}}</ref>

=== Δέρμα ===
Η μειωμένη ροή του αίματος προς τα στρώματα του δέρματος μπορεί να οδηγήσει σε στίγματα ή ανομοιογενή αποχρωματισμό του δέρματος.

=== Νεφρά ===
Η νεφρική ισχαιμία προκαλείται από τη χαμηλή ροής αίματος προς τα νεφρικά κύτταρα. Η δυσλειτουργία αυτή μπορεί να οδηγήσει στη συρρίκνωση ενός ή και των δύο νεφρών,<ref name=":0">{{Cite journal|title=Ischemic renal disease: an emerging cause of chronic renal failure and end-stage renal disease|url=https://journals.lww.com/jhypertension/Abstract/1997/15120/Ischemic_renal_disease__an_emerging_cause_of.1.aspx|journal=Journal of Hypertension|date=1997-12|issn=0263-6352|pages=1365–1377|volume=15|issue=12|language=en-US|first=Richard A.|last=Preston|first2=Murray|last2=Epstein}}</ref> στη [[νεφραγγειακή υπέρταση]],<ref>{{Cite web|url=https://medlineplus.gov/ency/article/000204.htm|title=Renovascular hypertension: MedlinePlus Medical Encyclopedia|website=medlineplus.gov|language=en|accessdate=2021-07-03}}</ref> στην [[οξεία νεφρική ανεπάρκεια]], στην [[προοδευτική αζωθαιμία]], και στο [[οξύ πνευμονικό οίδημα]].<ref name=":0" /> Η νεφρική ισχαιμία είναι μια ασθένεια με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας και υψηλή νοσηρότητα.<ref>{{Cite journal|title=Pathophysiology of ischemic acute kidney injury|url=https://www.nature.com/articles/nrneph.2011.16|journal=Nature Reviews Nephrology|date=2011-04|issn=1759-507X|pages=189–200|volume=7|issue=4|doi=10.1038/nrneph.2011.16|language=en|first=Asif A.|last=Sharfuddin|first2=Bruce A.|last2=Molitoris}}</ref> Η αποτυχία θεραπείας της θα μπορούσε να προκαλέσει [[χρόνια νεφρική ανεπάρκεια]]<ref>{{Cite journal|title=Acute Kidney Injury|url=https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev-med-050214-013407|journal=Annual Review of Medicine|date=2016-01-14|issn=0066-4219|pmc=PMC4845743|pmid=26768243|pages=293–307|volume=67|issue=1|doi=10.1146/annurev-med-050214-013407|first=Anna|last=Zuk|first2=Joseph V.|last2=Bonventre}}</ref> και ανάγκη για νεφρική χειρουργική επέμβαση.<ref>{{Cite journal|title=Advances in understanding ischemic acute kidney injury|issue=1|first3=Jonathan|last2=Hsu|first2=Christine|last=Munshi|first=Raj|doi=10.1186/1741-7015-9-11|volume=9|url=https://doi.org/10.1186/1741-7015-9-11|pages=11|pmid=21288330|pmc=PMC3038966|issn=1741-7015|date=2011-02-02|journal=BMC Medicine|last3=Himmelfarb}}</ref>


== Παραπομπές ==
== Παραπομπές ==

Έκδοση από την 20:03, 3 Ιουλίου 2021

Ισχαιμία
Ισχαιμία στα δάκτυλα ενός ποδιού με χαρακτηριστική κυάνωση
ΕιδικότηταΑγγειοχειρουργική
Ταξινόμηση

Ισχαιμία είναι η ελλιπής αιμάτωση κάποιου μέρους του σώματος (όπως ο εγκέφαλος, η καρδιά ή και άλλα όργανα ή ιστοί) εξαιτίας περιορισμένης ροής του αίματος,[1] η οποία προκαλεί ανεπαρκή οξυγόνωση[2]. Γενικά, προκαλείται από προβλήματα στα αιμοφόρα αγγεία, με επακόλουθη βλάβη ή δυσλειτουργία του ιστού, δηλ. υποξία και μικροαγγειακή δυσλειτουργία.[3][4] Επίσης οφείλεται σε αγγειοσυστολή, θρόμβωση ή εμβολή. Αναφέρεται όχι μόνο στην στην περιορισμένη ροή του οξυγόνου, αλλά και στη μειωμένη διαθεσιμότητα θρεπτικών ουσιών και ανεπαρκή απομάκρυνση μεταβολικών αποβλήτων. Μπορεί να είναι μερική (κακή διάχυση) ή ολική.

Συμπτώματα

Η ανεπαρκής παροχή αίματος στους ιστούς προκαλεί την έλλειψη του οξυγόνου στους ιστούς αυτούς. Στους μεταβολικά ενεργούς ιστούς της καρδιάς και του εγκεφάλου, η χαμηλή παροχή του αίματος μπορεί να επιφέρει μη αναστρέψιμη βλάβη σε μόλις 3-4 λεπτά. Τα νεφρά καταστρέφονται επίσης γρήγορα από απώλεια ροής αίματος (νεφρική ισχαιμία). Από την άλλη, οι ιστοί με βραδύτερους μεταβολικούς ρυθμούς μπορούν να υποστούν μη αναστρέψιμη βλάβη μέσα σε 20 λεπτά.

Οι κλινικές εκδηλώσεις της οξείας ισχαιμίας άκρου περιλαμβάνουν τον πόνο, την ωχρότητα, τον αυξημένο παλμό, την παραισθησία, την παράλυση και την ποικιλοθερμία.[5]

Εάν δεν υπάρξει άμεση επέμβαση, η ισχαιμία μπορεί να προχωρήσει γρήγορα σε νέκρωση του ιστού και στη γάγγραινα μέσα σε λίγες ώρες. Η παράλυση είναι ένα πολύ αργό σημάδι οξείας αρτηριακής ισχαιμίας και σηματοδοτεί το θάνατο των νεύρων που τροφοδοτούν το άκρο. Η ανωμαλία στη βάδιση και η αδυναμία του ποδιού μπορεί να συμβεί ως αποτέλεσμα νευρικής βλάβης. Επειδή τα νεύρα είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην υποξία, η παράλυση των άκρων ή η ισχαιμική νευροπάθεια μπορεί να παραμείνει μετά από επαναγγείωση ως ένα μόνιμο επακόλουθο.[6]

Καρδιά

Πλήρωση των αθηρωματικών πλακών στις στεφανιαίες αρτηρίες, κάτι το οποίο οδηγεί στη στεφανιαία νόσο.

Η ισχαιμία του μυοκαρδίου μπορεί να είναι ασυμπτωματική ή μπορεί να προκαλέσει πόνο στο στήθος, γνωστό ως στηθάγχη. Εμφανίζεται όταν ο καρδιακός μυς ή το μυοκάρδιο λαμβάνει ανεπαρκή ροή αίματος. Αυτό οφείλεται συχνότερα στην αθηροσκλήρωση, η οποία είναι η μακροχρόνια συσσώρευση πλακών πλούσιων σε χοληστερόλη στις στεφανιαίες αρτηρίες. Η στεφανιαία καρδιακή νόσος είναι η πιο κοινή αιτία θανάτου στις περισσότερες δυτικές χώρες κι ένας από τους βασικούς λόγους εισαγωγής στο νοσοκομείο.[7][8][9]

Έντερο

Τόσο το παχύ όσο και το λεπτό έντερο μπορεί να επηρεαστούν από την χαμηλή παροχή αίματος. Η ισχαιμία του παχέος εντέρου μπορεί να οδηγήσει σε μια φλεγμονώδη διαδικασία γνωστή ως ισχαιμική κολίτιδα.[10] Η ισχαιμία του λεπτού εντέρου ονομάζεται μεσεντέριος ισχαιμία.[11]

Εγκέφαλος

Τομή εγκεφάλου από αυτοψία ατόμου που είχε οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η εγκεφαλική ισχαιμία είναι η ανεπαρκής ροή αίματος στον εγκέφαλο και μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Το οξύ ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο είναι μια νευρολογική κατάσταση έκτακτης ανάγκης που μπορεί να είναι αναστρέψιμη εάν αντιμετωπιστεί γρήγορα.[12] Προβλήματα στην παροχή αίματος στον εγκέφαλο που διαρκούν για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορούν να οδηγήσουν σε μια μορφή άνοιας που ονομάζεται αγγειακή άνοια.[13] Ένα σύντομο ισχαιμικό επεισόδιο που επηρεάζει τον εγκέφαλο ονομάζεται παροδική ισχαιμική προσβολή (TIA). Το 10% των περιπτώσεων με TIA εξελίσσεται σε εγκεφαλικό επεισόδιο εντός των 90 ημερών, τα μισά από τα οποία συμβαίνουν τις δύο πρώτες ημέρες μετά την TIA.[14]

Άκρα

Η οξεία ισχαιμία άκρου (ALI) εμφανίζεται όταν υπάρχει ξαφνική έλλειψη ροής αίματος προς το ένα άκρο. Προκαλείται από εμβολή ή θρόμβωση ή σπάνια από τομή ή τραύμα.[15] Η θρόμβωση προκαλείται συνήθως από περιφερική αγγειακή νόσο (αθηροσκληρωτική νόσος που οδηγεί σε απόφραξη των αιμοφόρων αγγείων), ενώ η εμβολή είναι συνήθως καρδιακής προέλευσης.[16]

Δέρμα

Η μειωμένη ροή του αίματος προς τα στρώματα του δέρματος μπορεί να οδηγήσει σε στίγματα ή ανομοιογενή αποχρωματισμό του δέρματος.

Νεφρά

Η νεφρική ισχαιμία προκαλείται από τη χαμηλή ροής αίματος προς τα νεφρικά κύτταρα. Η δυσλειτουργία αυτή μπορεί να οδηγήσει στη συρρίκνωση ενός ή και των δύο νεφρών,[17] στη νεφραγγειακή υπέρταση,[18] στην οξεία νεφρική ανεπάρκεια, στην προοδευτική αζωθαιμία, και στο οξύ πνευμονικό οίδημα.[17] Η νεφρική ισχαιμία είναι μια ασθένεια με υψηλό ποσοστό θνησιμότητας και υψηλή νοσηρότητα.[19] Η αποτυχία θεραπείας της θα μπορούσε να προκαλέσει χρόνια νεφρική ανεπάρκεια[20] και ανάγκη για νεφρική χειρουργική επέμβαση.[21]

Παραπομπές

  1. ↑ «Definition of ISCHEMIA». www.merriam-webster.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2020. 
  2. ↑ «Occlusive Peripheral Arterial Disease - Heart and Blood Vessel Disorders». Merck Manuals Consumer Version (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2020. 
  3. ↑ Zhai Y, Petrowsky H, Hong JC, et al: Ischaemia-reperfusion injury in liver transplantation—From bench to bedside. Nat Rev Gastroenterol Hepatol 2013; 10:79–89
  4. ↑ Perico N, Cattaneo D, Sayegh MH, et al: Delayed graft function in kidney transplantation. Lancet 2004; 364:1814–1827
  5. ↑ Inkling. «Unsupported Browser». Inkling (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021. 
  6. ↑ Lewis. S.L (2008). Medical-Surgical Nursing (7th ed.). Vascular disorder. pp. 907–908.
  7. ↑ Potochny, Evy. "Cardiac Ischemia Symptoms." LiveStrong. Demand Media, 9 March 2010. Web. 6 Nov. 2010.
  8. ↑ World Health Organization Department of Health Statistics and Informatics in the Information, Evidence and Research Cluster (2004). The global burden of disease 2004 update. Geneva: WHO. ISBN 92-4-156371-0.
  9. ↑ «Myocardial ischemia - Symptoms and causes». Mayo Clinic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021. 
  10. ↑ Higgins, P. D. R.; Davis, K. J.; Laine, L. (2004). «The epidemiology of ischaemic colitis» (στα αγγλικά). Alimentary Pharmacology & Therapeutics 19 (7): 729–738. doi:10.1111/j.1365-2036.2004.01903.x. ISSN 1365-2036. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1111/j.1365-2036.2004.01903.x. 
  11. ↑ «Mesenteric ischemia - Symptoms and causes». Mayo Clinic (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021. 
  12. ↑ Donnan, Geoffrey A.; Fisher, Marc; Macleod, Malcolm; Davis, Stephen M. (2008-05-10). «Stroke» (στα English). The Lancet 371 (9624): 1612–1623. doi:10.1016/S0140-6736(08)60694-7. ISSN 0140-6736. PMID 18468545. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(08)60694-7/abstract. 
  13. ↑ «Vascular dementia: MedlinePlus Medical Encyclopedia». medlineplus.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021. 
  14. ↑ Easton, J. Donald; Saver, Jeffrey L.; Albers, Gregory W.; Alberts, Mark J.; Chaturvedi, Seemant; Feldmann, Edward; Hatsukami, Thomas S.; Higashida, Randall T. και άλλοι. (2009-06-01). «Definition and Evaluation of Transient Ischemic Attack». Stroke 40 (6): 2276–2293. doi:10.1161/STROKEAHA.108.192218. https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/STROKEAHA.108.192218. 
  15. ↑ Creager, Mark A.; Kaufman, John A.; Conte, Michael S. (2012-06-07). «Acute Limb Ischemia». New England Journal of Medicine 366 (23): 2198–2206. doi:10.1056/NEJMcp1006054. ISSN 0028-4793. PMID 22670905. https://doi.org/10.1056/NEJMcp1006054. 
  16. ↑ Klonaris, C.; Georgopoulos, S.; Katsargyris, A.; Tsekouras, N.; Bakoyiannis, C.; Giannopoulos, A.; Bastounis, E. (2007-03). «Changing patterns in the etiology of acute lower limb ischemia». International Angiology: A Journal of the International Union of Angiology 26 (1): 49–52. ISSN 0392-9590. PMID 17353888. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17353888/. 
  17. ↑ 17,0 17,1 Preston, Richard A.; Epstein, Murray (1997-12). «Ischemic renal disease: an emerging cause of chronic renal failure and end-stage renal disease» (στα αγγλικά). Journal of Hypertension 15 (12): 1365–1377. ISSN 0263-6352. https://journals.lww.com/jhypertension/Abstract/1997/15120/Ischemic_renal_disease__an_emerging_cause_of.1.aspx. 
  18. ↑ «Renovascular hypertension: MedlinePlus Medical Encyclopedia». medlineplus.gov (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2021. 
  19. ↑ Sharfuddin, Asif A.; Molitoris, Bruce A. (2011-04). «Pathophysiology of ischemic acute kidney injury» (στα αγγλικά). Nature Reviews Nephrology 7 (4): 189–200. doi:10.1038/nrneph.2011.16. ISSN 1759-507X. https://www.nature.com/articles/nrneph.2011.16. 
  20. ↑ Zuk, Anna; Bonventre, Joseph V. (2016-01-14). «Acute Kidney Injury». Annual Review of Medicine 67 (1): 293–307. doi:10.1146/annurev-med-050214-013407. ISSN 0066-4219. PMID 26768243. PMC PMC4845743. https://www.annualreviews.org/doi/10.1146/annurev-med-050214-013407. 
  21. ↑ Munshi, Raj; Hsu, Christine; Himmelfarb, Jonathan (2011-02-02). «Advances in understanding ischemic acute kidney injury». BMC Medicine 9 (1): 11. doi:10.1186/1741-7015-9-11. ISSN 1741-7015. PMID 21288330. PMC PMC3038966. https://doi.org/10.1186/1741-7015-9-11. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ισχαιμία&oldid=8928477"