Συμπεριληπτική εκπαίδευση

Ο όρος συμπεριληπτική εκπαίδευση αναφέρεται στην προσπάθεια υπερπήδησης κάθε εμποδίου που βρίσκεται μπροστά στη συμμετοχή και μάθηση όλων των παιδιών, ανεξάρτητα από την εθνικότητα τους, το φύλο, το κοινωνικό υπόβαθρο, τη σεξουαλικότητα, την αναπηρία ή την επίδοση τους.

Στα τέλη του 20ου αιώνα υπήρξε μια παγκόσμια κινητικότητα με σκοπό τη δημιουργία μιας ουσιαστικής αλλαγής στο ζήτημα της εκπαίδευσης. Η διεθνής κοινότητα ζητούσε αλλαγές που στόχευαν στην εξάλειψη οποιασδήποτε μορφής διάκρισης. Σημαντικό ρόλο στις αλλαγές αυτές έπαιξε η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του 1948 με όσα ορίζει για τον σκοπό της εκπαίδευσης, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού του ΟΗΕ το 1989 με την οποία αναγνωρίζονταν ο σεβασμός στα δικαιώματα, την ελευθερία έκφρασης των επιθυμιών και απόψεων του κάθε παιδιού, καθώς επίσης και η Σύμβαση ενάντια στις Διακρίσεις στην εκπαίδευση της UNESCO η οποία εμπόδιζε κάθε διάκριση ή αποκλεισμό στην εκπαίδευση.

Κατά τη συμπεριληπτική εκπαίδευση/συμπερίληψη είναι απαραίτητο όλα τα παιδιά να λαμβάνουν ίσες ευκαιρίες στη μάθηση στο σχολείο της γειτονιάς τους. Η συμπερίληψη μεταφέρει την ευθύνη από το άτομο στην κοινωνία και ιδιαίτερα στην αδυναμία του εκπαιδευτικού συστήματος να ανταπεξέλθει στις ανάγκες όλων των μαθητών. Συνδέεται με  την αποδοχή της διαφορετικότητας για την οποία είναι απαραίτητη η συνεργασία εκπαιδευτικών-γονιών. Ουσιαστικά η συμπερίληψη είναι μια συνεχής διαδικασία εξέλιξης και προσπάθειας και απευθύνεται όχι μόνο στους μαθητές, αλλά σε όλους τους εμπλεκομένους (εκπαιδευτικοί, γονείς, κοινωνία, πολιτεία) . Στόχος της είναι η ανάπτυξη πρακτικών που να μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες όλων των παιδιών και του καθένα ξεχωριστά, όσο και στη διαφορετικότητά τους. Αυτό προϋποθέτει άρτια κατανεμημένη ηγεσία, συλλογική προσπάθεια των εκπαιδευτικών, συνεργασία για δημιουργία αναλυτικού προγράμματος που θα είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες του συνόλου των μαθητών και μια εξατομικευμένη προσέγγιση που απαιτεί την κατάλληλη επιμόρφωση των εκπαιδευτικών. Ως εμπόδια ορθώνονται η έλλειψη εξειδικευμένων γνώσεων των εκπαιδευτικών και η κουλτούρα του σχολείου, αλλά και της κοινωνίας απέναντι σε ορισμένες ομάδες μαθητών. Γι’ αυτό είναι απαραίτητες κατάλληλες πρακτικές στην εκπαιδευτική διαδικασία που στοχεύουν στην κοινή προσπάθεια όλων, που προωθούν την εμπλοκή των γονέων, της κοινότητας  και κυρίως των μαθητών στη λήψη αποφάσεων, που αφορούν το μαθητικό σύνολο ώστε να δημιουργηθεί ένα πιο συμπεριληπτικό σχολείο, ανοιχτό σε όλα τα παιδιά, που αγκαλιάζει τη διαφορετικότητα μιας και αυτό είναι κοινό χαρακτηριστικό εξάλλου όλων των ανθρώπων.

Τάξεις Συμπεριληπτικής Εκπαίδευσης

Τα σχολεία συμπερίληψης δείχνουν πλήρη αποδοχή στην διαφορετικότητα του κάθε παιδιού χωρίς να τα αντιμετωπίζουν σαν ένα πρόβλημα. Οι τάξεις συμπεριληπτικής εκπαίδευσης είναι ένας χώρος ενεργητικής μάθησης όπου εφαρμόζονται στρατηγικές διαφοροποίησης (συζήτηση σε ομάδα, αλληλοδιδακτική μέθοδος). Οι τάξεις αυτές πρέπει να αναγνωρίζουν τις ανάγκες του κάθε παιδιού και να προσαρμόζουν το πρόγραμμα ανάλογα με τις δυνατότητές του. Το υλικό θα πρέπει να προωθεί αξίες όπως η διαφορετικότητα, η αποδοχή και να δημιουργεί ένα κίνητρο για το παιδί να συμμετέχει και να δημιουργεί.

Πηγές

Αγγελίδης, Π. (2012). Συμπεριληπτική Εκπαίδευση και Βελτίωση Σχολείων σχέση αμφίδρομη . Αθήνα: εκδόσεις Διάδραση

Γκόβαρης, Χ. (2013). Διδασκαλία και Μάθηση στο Διαπολιτισμικό Σχολείο. Αθήνα: Gutenberg

Στασινός, Δ. (2016). Η ειδική εκπαίδευση 2020. Για μια συμπεριληπτική Ολική  Εκπαίδευση  στο Νέο-ψηφιακό σχολείο με Ψηφιακούς Πρωταθλητές. Αθήνα: Εκδόσεις Παπαζήση.