Κίνημα Me Too

Υποστηρίκτρια του κινήματος σε διαμαρτυρία γυναικών στο Όσλο, το 2018

Το Κίνημα Me Too, ή #MeToo, μαζί με όλες τις παρόμοιες εκδοχές του ανά την υφήλιο, είναι ανεξάρτητο κοινωνικό κίνημα ενάντια στη σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση, αλλά και στην κακοποίηση, βία ή/και παρενόχληση οποιασδήποτε μορφής (λεκτικής, ψυχολογικής-ψυχικής, σωματικής, εκφοβισμού εργασιακού ή μη) σε ανήλικους και ενήλικες, που δρα κυρίως μέσω της προτροπής δημοσιοποίησης των περιστατικών στα κοινωνικά δίκτυα.

Η Αμερικανίδα ακτιβίστρια Ταράνα Μπερκ ξεκίνησε το κίνημα Me Too το 2006. Η Μπερκ άρχισε να χρησιμοποιεί το "Me Too" για να βοηθήσει Αφροαμερικανικής καταγωγής γυναίκες, ιδίως έφηβες, με δραματικές εμπειρίες βιασμού, σωματικής και λεκτικής βίας, σεξουαλικής παρενόχλησης και κατάχρησης εξουσίας, ώστε να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και να διαμαρτυρηθούν δημόσια. Η ίδια η Μπερκ είχε υπάρξει θύμα σεξουαλικής κακοποίησης κατ' επανάληψη.

Η έκφραση αυτή, που σημαίνει στα ελληνικά «κι εγώ επίσης», έγινε τελικά το σήμα-κατατεθέν του κινήματος. Προήλθε από τα λόγια της Μπερκ, τα οποία ήταν τα μόνα που μπόρεσε να ψελλίσει σ' ένα νεαρό κορίτσι, 12χρονο, που της αποκάλυψε ότι είχε υποστεί σεξουαλική κακοποίηση.

Με τη δημοσιοποίηση περιστατικών σεξουαλικής παρενόχλησης από τον κινηματογραφικό παραγωγό Χάρβι Γουάνστιν, τον Οκτώβριο του 2017, η Αλίσα Μιλάνο έγραψε στον προσωπικό της λογαριασμό στο Twitter: «Εάν όλες οι γυναίκες που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση ή βία γράψουν στο status #Me too, ίσως δώσουμε στον κόσμο να καταλάβει το μέγεθος του προβλήματος» . Την παρότρυνση της Μιλάνο ακολούθησαν αμέσως διάσημες προσωπικότητες όπως οι Γκουίνεθ Πάλτροου, Άσλεϊ Τζαντ, Τζένιφερ Λόρενς, Ούμα Θέρμαν και πολλές άλλες. Ο θόρυβος που δημιουργήθηκε λόγω των διάσημων ονομάτων που εμφανίζονταν ως θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης και η ποινική δίωξη και καταδίκη του Γουάνστιν, μεγιστοποίησαν τον αντίκτυπο της πρωτοβουλίας ωθώντας όλο και περισσότερες γυναίκες να σπάσουν την σιωπή και να μιλήσουν για την βία την οποία είχαν υποστεί. Τον Σεπτέμβριο 2018, ο Αμερικανός κωμικός Μπιλ Κόσμπι έγινε ο πρώτος διάσημος που καταδικάστηκε σε φυλάκιση εξαιτίας σεξουαλικών αδικημάτων, στην έναρξη του κινήματος #MeToo στις ΗΠΑ.

Στην Ελλάδα, το κίνημα εμφανίστηκε τον χειμώνα του 2021 μετά τη δημοσιοποίηση της καταγγελίας της Σοφίας Μπεκατώρου για την σεξουαλική επίθεση που είχε δεχτεί από παράγοντα του αθλητισμού. Το κίνημα αυτό έχει σήμερα εξαπλωθεί σε όλη την Ελλάδα και πολλές περιπτώσεις έμφυλης βίας καταγράφονται συνεχώς.

Τον Ιούνιο 2022 καταγράφηκε η πρώτη καταδίκη σε Έλληνα προπονητή ιστιοπλοΐας για περιστατικά σεξουαλικής βίας κατά της πρώην αθλήτριας Αμαλίας Προβελεγγίου, και αυτό αφορούσε ουσιαστικά την πρώτη δίκη του ελληνικού κινήματος #MeToo.

Me too και επιπτώσεις του

Το κίνημα Me Too είχε σημαντικές επιπτώσεις στη νομοθεσία, πέντε χρόνια μετά την έναρξή του.

Πανό κοριτσιών #Metoo

1. Το Tax Cuts and Jobs Act του 2017:
   • Απαγόρευσε τις φορολογικές εκπτώσεις για συμφωνίες που περιλαμβάνουν μη-αποκαλυπτικές συμφωνίες σχετικά με σεξουαλική παρενόχληση ή κακοποίηση.
   • Αυτό βοήθησε να αποτραπούν οι συμφωνίες που σιωπούν τα θύματα.
2. Το Ending Forced Arbitration Act του 2022:
   • Απαγόρευσε τις προ-διαφορικές συμφωνίες αρθρίτρας για υποθέσεις που αφορούν σεξουαλική επίθεση ή παρενόχληση.
3. Ο νόμος Speak Out Act του 2022:
   • Καθιέρωσε ότι οι συμφωνίες μη-αποκαλυπτικές και μη-δυσφημιστικές που σχετίζονται με καταγγελίες σεξουαλικής επίθεσης ή παρενόχλησης και που έχουν συναφθεί “πριν από την έναρξη της διαφοράς” ή πριν από μήνυση, είναι μη ισχύουσες.
   • Οι συμφωνίες που συνάπτονται μετά την υποβολή μήνυσης εξακολουθούν να υπόκεινται στο Tax Act που αναφέρθηκε παραπάνω.

Πέντε χρόνια μετά, το κίνημα Me Too είναι εξίσου ζωντανό και οι επιπτώσεις του στο νομικό πεδίο συνεχίζονται.

Εκτός από τις αλλαγές στη νομοθεσία, το κίνημα Me Too είχε ευρύτερες επιπτώσεις στην κοινωνία:

• Ευαισθητοποίηση: Το Me Too αύξησε την ευαισθητοποίηση για τη σεξουαλική βία στις Ηνωμένες Πολιτείες και παγκοσμίως.
• Αναθεώρηση των δομών εξουσίας: Εξέταση των δομών εξουσίας στον χώρο εργασίας που επέτρεπαν την [κακοποίηση]].
• Δικαστικές αλλαγές: Κατάργηση των περιορισμών χρόνου για την καταγγελία σεξουαλικών εγκλημάτων και απαγόρευση των συμφωνιών μη-αποκάλυψης.
• Εκπαιδευτικά εργαλεία: Εφαρμογή εκπαιδευτικών εργαλείων για την αλλαγή συμπεριφοράς στις νέες γενιές.

Το Me Too διαμόρφωσε την κουλτούρα και την κοινωνία, δίνοντας φωνή στους επιζήσαντες και προωθώντας την ισότητα και την αλλαγή.

Το κίνημα Me Too έχει επηρεάσει την κοινωνία σε πολλούς τομείς. Ξεκίνησε από την ακτιβίστρια Ταράνα Μπερκ το 2006, αλλά έγινε πιο γνωστό το 2017, όταν πολλές ηθοποιοί άνοιξαν τον διάλογο για τη σεξουαλική βία στη βιομηχανία του κινηματογράφου και άρχισαν να χρησιμοποιούν το hashtag #MeToo στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Το κίνημα έχει ευαισθητοποιήσει το κοινό, έχει αναθεωρήσει δομές εξουσίας και έχει επηρεάσει τη νομοθεσία σε πολλές χώρες. Παράλληλα, συνεχίζει να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην αναδιαμόρφωση της συνείδησης και της στάσης απέναντι στη σεξουαλική βία.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Επίσημη ιστοσελίδα του κινήματος Me Too.
• Ιστοσελίδα του ελληνικού κινήματος #METOO Greece.