Κρεμμυδοφάγος
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Κρεμμυδοφάγος | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Gryllotalpa brachyptera, κρεμμυδοφάγος που ζει στη Βικτόρια της Αυστραλίας
| ||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
 Γεωγραφική εξάπλωση των Γρυλλοταλπίδων
| ||||||||||||||
| Γένη | ||||||||||||||
|
Γρυλοτάλπη (Gryllotalpa) | ||||||||||||||
Κρεμμυδοφάγος είναι η κοινή ονομασία του ορθόπτερου εντόμου γρυλοτάλπη (σημαίνει «γρύλος τυφλοπόντικας», πρβλ. και το αγγλ. mole cricket). Ανήκει στην οικογένεια Γρυλλοταλπίδες ή Αχαιτίδες. Φθάνει σε μήκος τα 40 χιλιοστά περίπου. Ζει σε χώρες που γειτνιάζουν με τη Μεσόγειο και τρέφεται με ρίζες, φυτά και με άλλα έντομα. Γεννά αυγά και προκαλεί μεγάλες καταστροφές στις καλλιέργειες. Τα φτερά τους είναι χαρακτηριστικά και στα αρσενικά παράγουν έναν θόρυβο (τριγμό).
Μορφολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το κεφάλι του ζώου είναι μικρό και οι κεραίες του κοντές. Ο προθώρακάς του έχει σχήμα οβάλ , με πυκνό χνούδι και μακριά κοιλιά, που φέρει δύο μακριά κερκίδια με τρίχες. Η κοιλιά του έχει χρώμα κίτρινο και το υπόλοιπο σώμα του είναι βαθύ γαιώδες. Τα εμπρόσθια πόδια του είναι δυνατά και οι κνήμες του είναι φαρδιές σαν φτυάρια, με δόντια προς τα έξω. Χαρακτηριστικά είναι τα φτερά του εντόμου, τα οποία διαφέρουν σε μέγεθος ανάλογα με τον τόπο που ζει και διευκολύνουν την πτήση των ζώων. Όταν αυτά βρίσκονται σε ανάπαυση , διπλώνουν σαν βεντάλια και εξέχουν από τα ψευδοέλυτρα σαν δύο ουρές που φθάνουν στην άκρη της κοιλιάς. Τα ψευδοέλυτρα είναι κοντά . Το βάδισμά τους είναι αδέξιο όταν εξέρχονται στην επιφάνεια του εδάφους.
Τροφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κρεμμυδοφάγοι είναι ζώα παμφάγα και εξαιρετικά αδηφάγα. Μάλιστα, πολλές φορές επιτίθενται στα όμοιά τους. Αναζητούν την τροφή τους σκάβοντας υπόγειες στοές. Ζουν κάτω από το χώμα και δεν εξέρχονται παρά μόνο όταν αλλάζουν τόπο ή για να ζευγαρώσουν. Τρέφονται με ρίζες, πατάτες αλλά και με μικρά ζώα, όπως προνύμφες, σκουλήκια και έντομα.
Αναπαραγωγή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η σύζευξη των κρεμμυδοφάγων γίνεται την άνοιξη. Το θηλυκό γεννά κατά διαστήματα εντός της φωλιάς του, η οποία κατασκευάζεται στο χώμα. Τα αυγά έχουν στρογγυλό σχήμα και είναι εκατοντάδες.
Βλάβες στη γεωργία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έντομο είναι πολύ βλαβερό για τους γεωργούς, καθώς προσβάλλει κυρίως τα σιτηρά, τον καπνό και τα οπωροκηπευτικά. Οι μεγαλύτερες καταστροφές προξενούνται σε νεαρά φυτώρια. Προσβάλλουν επίσης φυτά σπορείων και μοσχεύματα φυτειών αμπελιού.
Καταπολέμηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Οι κρεμμυδοφάγοι καταπολεμώνται με ποικίλους τρόπους. Ο πιο κοινός είναι η διασκόρπιση δολωμάτων που έχουν δηλητήριο και οι ψεκασμοί του χωραφιού. Επίσης, εφαρμόζεται και κατάκλυση του κήπου με νερό, που αναγκάζει τα έντομα να βγουν στην επιφάνεια, ενώ συχνά η καταπολέμηση γίνεται με απολύμανση με διθειάνθρακα.
Άλλες ονομασίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το γνωστότερο είδος, που ονομάζεται επιστημονικά γρυλοτάλπη η κοινή, αναφέρεται επίσης με τα ονόματα:
- γρυλασπάλαξ (που σημαίνει «γρύλος- τυφλοπόντικας» και υποδηλώνει την ιδιότητα να ζει κάτω από τη γη το ζώο,
- γρυλοτάλπη,
- αγγουρολόγος (Αχαΐα)
- κολοκυθοκόφτης και
- πρασάγγουρας
- λακότι (Κεντρική Μακεδονία)
- περτσίκουρας (Ανατολική Κρήτη)
- κολοκυθθάς (Κύπρος).
Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Νέα Εγκυκλοπαιδεία, εκδ. Μαλλιάρης- Παιδεία, 2006, τ. 7, σελ. 157-58.
