Υψηλά Τάτρα

Υψηλά Τάτρα
Ύψος	2.655 μέτρα
Οροσειρά	Όρη Τάτρα και Eastern Tatras
Χώρες	Σλοβακία και Πολωνία
	wikidata (π • σ • ε )

Τα όρη Υψηλά Τάτρα (σλοβακ. Vysoké Tatry, πολων. Tatry Wysokie), είναι οροσειρά που απλώνεται κατά μήκος των βόρειων συνόρων της Σλοβακίας με τη νότια Πολωνία. Ανήκουν στο σύστημα οροσειρών που είναι γνωστό ως Καρπάθια Όρη. Διακρίνονται από τα παραλλήλως εκτεινόμενα Χαμηλά Τάτρα, που είναι περίπου 600 μέτρα χαμηλότερα.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ορεινή λίμνη Μόρσκιε όκο («Μάτι της θάλασσας»), η μεγαλύτερη πάνω στα Υψηλά Τάτρα, σε υψόμετρο 1.395 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας

Τα Υψηλά Τάτρα συνορεύουν με τα Μπελιάνσκε Τάτρα στα ανατολικά, με τη Λεκάνη Πονττατράνσκα στα νότια και με τα Δυτικά Τάτρα στα δυτικά. Το μεγαλύτερο μέρος των Υψηλών Τάτρα και όλες οι υψηλότερες κορυφές τους βρίσκονται μέσα στο σλοβακικό έδαφος. Η υψηλότερη κορυφή είναι το Γκερλαχόφσκι στιτ, που με υψόμετρο 2.655 μέτρα είναι η υψηλότερη όλης της Σλοβακίας, αλλά και ολόκληρων των Καρπαθίων.

Φυσική ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με 29 κορυφές άνω των 2.500 μέτρων, τα Υψηλά Τάτρα είναι, μαζί με τα Νότια Καρπάθια, τα μοναδικά τμήματα των Καρπαθίων με αλπικό χαρακτήρα και ενδιαιτήματα. Ο πρώτος διασυνοριακός ευρωπαϊκός Εθνικός Δρυμός ιδρύθηκε εδώ: το Εθνικό Πάρκο Τάτρα (Tatranský národný park) της Σλοβακίας το 1948, ακολουθούμενο από το ομώνυμο (Tatrzański Park Narodowy) της Πολωνίας το 1954.^[1]

Πανίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πολλά σπάνια και ενδημικά είδη ζώων απαντώνται στα Υψηλά Τάτρα. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει το αγριόγιδο «σαμουά» των Τάτρα (Rupicapra rupicapra tatrica). Πιο συνηθισμένα είδη είναι η ευρασιατική καφέ αρκούδα, ο ευρασιατικός λύγκας, το κουνάβι, ο λύκος και η αλεπού, όπως και η αλπική μαρμότα.

Χλωρίδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η χλωρίδα των Υψηλών Τάτρα περιλαμβάνει το ενδημικό είδος Cochlearia tatrae, το κίτρινο αγριολούλουδο Saxifraga aizoides, τη θαμνώδη ιτιά του χιονιού (Salix reticulata), την ερυθρελάτη (Picea abies), το ελβετικό πεύκο (Pinus cembra) και το φυλλοβόλο ευρωπαϊκό λάρικα (Larix decidua).

Κορυφές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κορυφή Κριβάν (2.495 μ.) θεωρείται σύμβολο της Σλοβακίας

Οι 15 υψηλότερες κορυφές των Υψηλών Τάτρα (όλες στη Σλοβακία) είναι οι παρακάτω^[2] (η σλοβακική λέξη «στιτ» σημαίνει απλώς «κορυφή»):

Κορυφή	Υψόμετρο (μέτρα)
Γκερλαχόφσκι στιτ	2.655
Γκερλαχόφσκα βέζα	2.642
Λομνίτσκι στιτ	2.633
Λάντοβυ στιτ	2.627
Πίσνι στιτ	2.623
Ζάντνυ Γκέρλαχ	2.616
Λαβίνοβι στιτ	2.606
Μάλι Λάντοβι στιτ	2.602
Κότλοβι στιτ	2.601
Λαβίνοβα βέζα	2.600
Μάλι Πίσνι στιτ	2.591
Βέλκα Λιτβόροβα βέζα	2.581
Στραπάτα βέζα	2.565
Kežmarský štít	2.556
Βισόκα	2.547

Εκτός αυτών, άλλες αξιοσημείωτες κορυφές είναι:

Η Κριβάν (2.494 μέτρα), που έχει αποκληθεί «η ομορφότερη κορυφή της χώρας», είναι σύμβολο της σλοβακικής εθνικής ταυτότητας για πάνω από δύο αιώνες. Αναφέρεται σε πολλά έργα λογοτεχνίας, πίνακες και τραγούδια. Το Κριβάν απεικονίζεται σε σλοβακικά νομίσματα του ευρώ.
Η Ρίσι, δημοφιλές αναρριχητικό σημείο των πολωνο-σλοβακικών συνόρων. Για την ακρίβεια, η Ρίσι είναι μια τριάδα κορυφών: η μεσαία με ύψος 2.503 μέτρων, η βορειοδυτική με ύψος 2.499 μ. και η νοτιοανατολική με ύψος 2.473 μ.. Η βορειοδυτική κορυφή είναι το υψηλότερο σημείο ολόκληρης της Πολωνίας.

Τα Υψηλά Τάτρα όπως φαίνονται από το Πόπραντ.

Ορεινές λίμνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υπάρχουν αρκετές μικρές αλπικές λίμνες ψηλά στα βουνά της οροσειράς, που παραδοσιακά αποκαλούνται «μάτια της θάλασσας». Οι μεγαλύτερες είναι:

Μόρσκιε όκο, η μεγαλύτερη όλων, με έκταση 349 στρέμματα, υψόμετρο 1.395 μέτρα και μέγιστο βάθος 51 μ.
Τσάρνυ Στάβ ποντ Ρυσάμι, υψόμ. 1.583 μ., βάθος 76 μ.
Βιέλκι Σταβ Πόλσκι, 1.664 μ., βάθος 79 μ.
Στρμπσκε πλέσο, 1.347 μ., βάθος 20 μ.
Βέλκε Χίνκοβο πλέσοo, 1.945 μ., βάθος 54 μ.
Ποντράντσκε πλέσο, 1.494 μ., βάθος 17 μ.

Υψηλότερα αυτών, στα 2.019 μέτρα, βρίσκεται η Veľké Spišské pleso, που έχει βάθος 10 μέτρα.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Υψηλά Τάτρα είναι γνωστά για τα χειμερινά σπορ. Χιονοδρομικά κέντρα υπάρχουν αρκετά, π.χ. στη Στρμπσκε πλέσο, στο Στάρυ Σμόκοβετς και στην Τατράνσκα Λόμνιτσα στη Σλοβακία, καθώς και στο Ζακοπάνε της Πολωνίας. Το Πόπραντ είναι η πύλη για τα τουριστικά κέντρα των σλοβακικών Τάτρα.

Οι Γκοράλοι (= «ορεσίβιοι»), μια ομάδα ντόπιων με ξεχωριστό λαϊκό πολιτισμό ζουν στα Υψηλά Τάτρα και σε γειτονικές οροσειρές και κοιλάδες.

Το Αστεροσκοπείο Σκαλνάτε Πλέσο, γνωστό από τον ομώνυμο «Άτλαντα των Ουρανών», βρίσκεται κοντά στην ομώνυμη λίμνη των Υψηλών Τάτρα, σε υψόμετρο 1.786 μέτρων.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ UNESCO preserves
↑ «Najvyššie pohoria Slovenska» (στα Σλοβακικά). Matej Lednár. 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2007.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

The Tatras: High, Western, Bela's (χάρτης πεζοπορίας 1:50.000), BBKart/Marco Polo, 2005

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[1] UNESCO preserves

[2] «Najvyššie pohoria Slovenska» (στα Σλοβακικά). Matej Lednár. 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2007. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουνίου 2007.

[1]

[2]