Το φιόρο του Λεβάντε (θέατρο)
| Το φιόρο του Λεβάντε Το φιόρο του Λεβάντε | |
|---|---|
| Συγγραφέας | Γρηγόριος Ξενόπουλος |
| Πρωτότυπος τίτλος | Το φιόρο του Λεβάντε |
| Παγκόσμια πρώτη παράσταση | 26 Ιουνίου 1914 |
| Ρόλοι | Τετέλης Βάλδης, Ροζαλία Βάλδη, Γιαγιά, Βιργινία Βάλδη, Πηνελόπη Βάλδη, Νιόνιος Νιονιάκης, Λιλή Σουρμελή, Κατερίνα, Χαρίλαος Βαγενίδης, Τάκης Μαρουλίδης και Λούστρος |
| Γλώσσα πρωτότυπου | Ελληνικά |
| Είδος | κωμωδία και Ηθογραφία |
Το φιόρο του Λεβάντε είναι θεατρικό έργο του Γρηγόριου Ξενόπουλου, γραμμένο και πρωτο-παιγμένο το 1914. Το έργο είναι ηθογραφική κωμωδία τριών πράξεων, στο οποίο ..η αστική σάτιρα ζευγαρώνει ταιριαστά με την επτανησιακή τέχνη, η οποία ευωδιάζει από το άρωμα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. [1] Το Φιόρο του Λεβάντε, δηλαδή λουλούδι της Ανατολής - εκτός από ονομασία της Ζακύνθου - στο έργο είναι και το παρωνύμιο του κυρίου χαρακτήρα, του Νιόνιου Νιονιάκη.
Η υπόθεση του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο ζακυνθινός Νιόνιος Νιονιάκης, φέρνοντας μαζί του τα σύμβολα της ιδιαίτερης πατρίδας του - μια κιθάρα και μια γλάστρα μπουγαρίνι - έρχεται στην Αθήνα, με σκοπό να ζήσει μόνιμα εκεί, προσφέροντας τις υπηρεσίες του, στον παιδικό του φίλο, δικηγόρο και μόνιμο κάτοικο Αθηνών πλέον, Αριστοτέλη (Τετέλη) Βάλβη και στη οικογένειά του. Μένοντας στην Αθήνα, γίνεται επιστάτης (και όχι υπηρέτης – λέξη που ο Νιονιάκης απεχθάνεται) στο σπίτι του Βάλβη, και με την εύθυμη και ευεργετική παρουσία του, γίνεται πρόξενος χαράς και ευθυμίας στο σπίτι του δικηγόρου. Αλλά όχι μόνο αυτό. Με την ευγενική μεσολάβησή του, φροντίζει ώστε να φτάσουν σε αίσιο τέλος οι έρωτες των δυο νεαρών θυγατέρων του Βάλβη με δυο νεαρούς και να διαλύσει την εξωσυζυγική σχέση του δικηγόρου προτού αυτή καταστρέψει το γάμο του. Ο Νιόνιος όμως, θα δυσαρεστηθεί τόσο πολύ με τη ζωή στην Αθήνα και θα επιθυμήσει τόσο πολύ τη Ζάκυνθο, που αν και φοβάται πολύ τους σεισμούς- θα ξαναγυρίσει στην όμορφη πατρίδα του, παρόλα τα παρακάλια της οικογένειας Βάλβη να εγκατασταθεί μόνιμα στο σπίτι τους.
Τα πρόσωπα του έργου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αριστοτέλης (Τετέλης) Βάλδης, δικηγόρος
- Ροζαλία Βάλδη, σύζυγός του
- Γιαγιά ή κυρά, η μητέρα του Βάλδη
- Βιργινία και Πηνελόπη Βάλδη, οι δίδυμες κόρες του
- Νιόνιος Νιονιάκης, Το φιόρο του Λεβάντε
- Λιλή Σουρμελή, θεατρίνα, ερωμένη του Βάλδη
- Κατερίνα, η υπηρέτρια του σπιτιού
- Χαρίλαος Βαγενίδης ερωτευμένος με τη Βιργίνια
- Τάκης Μαρουλίδης ερωτευμένος με την Πηνελόπη
- Ένας λούστρος, μαντατοφόρος
Η πρώτη παράσταση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στο κοινό, στις 26 Ιούνη 1914, στο Θέατρο Συντάγματος, από τον θίασο του Νικολάου Πλέσσα, με πρωταγωνιστή στο ρόλο του Νιονιάκη, τον ίδιο τον Πλέσσα.
Το έργο έγινε επιτυχία και μάλιστα παίχτηκε για 8 συνεχόμενες βραδιές – σημάδι της επιτυχίας του.
Ο κριτικός της εφημερίδας Αθήναι του Γεωργίου Πωπ, γράφει ότι ο Ξενόπουλος θέλησε να δώσει στο αθηναϊκό κοινό, τον ζακυνθινό τύπο διαφορετικό από ότι παρουσιάζεται στις επιθεωρήσεις. Έτσι, μας δίνει έναν ζακυνθινό καλοκάγαθο, πνευματώδη, έξυπνο, φιλόμουσο, εύθυμος και έντιμο. Επίσης γράφει ότι το θέατρο ήταν γεμάτο- κυρίως από Ζακυνθινούς που χειροκροτούσαν θερμά, ο Πλεσσας ήταν ιδανικός στο ρόλο του Νιονιάκη, και με λίγα λόγια ο κόσμος ευχαριστήθηκε την παράσταση. Ο Ξενόπουλος κλήθηκε δυο φορές στη σκηνή για να χειροκροτηθεί. Ο κριτικός που υπογράφει με το ψευδώνυμο Θεατής, ωστόσο, θεωρεί ότι αν και η σκιαγράφηση του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα ήταν καλοφτιαγμένη το υπόλοιπο έργο, έπασχε καθώς η πλοκή ήταν χοντροκομμένη. [2] Ο κριτικός της εφημερίδας Εστίας είναι ακόμα πιο αυστηρός. ...το έργον δεν έχει καμμία υπόθεση. Ο συγγραφεύς φέρει απλούστατα τον ήρωά του εις τας Αθήνας προς επίδειξην και τον ρίπτει μέσα εις μια οικογένεια, η οποία ζει βιον ήσυχον, χωρίς πλοκάς και περιπλοκάς. Κατ' ακολουθίαν το μόνο ενδιαφέρον που κρατεί τον θεατήν απ΄αρχήν της πρώτης πράξεως εις το έργον, συγκεντρούται εις το να ιδή τι χειρότερον έχει γράψει παρακάτω ο συγγραφεύς. Και έχει γράψε πράγματι εις την β' πράξιν μια διατριβήν κατά του Τζανέτου των “Παναθηναίων” (ζακυνθινός ήρωας της επιθεώρησης Παναθήναια που παιζόταν την ίδια εποχή) η οποία ούτε το πνεύμα του κακού δεν κατορθώνει να έχει. [3]
Ωστόσο η επόμενη γενιά θα δει τα πράγματα διαφορετικά. Η κριτικός του θεάτρου Ελένη Ουράνη, (Άλκης Θρύλος) θα γράψει στο περιοδικό Νέα Εστία, με αφορμή την παράσταση του 1947 ότι ο χρόνος πέρασε πάνω από το έργο, χωρίς να το ρυτιδώσει. Το περιεχόμενό του δεν είναι πλούσιο, είναι μάλιστα κάποτε και αρκετά απλοϊκό, μα η τεχνική του είναι άρτια και έτσι εκείνο που αποτελεί την ιδιοτυπία του, μια δροσερή νεανική πνοή, πολλή χάρη, πολλή ευγένεια, μια φίνα και διακριτική εξυπνάδα διατηρείται ανέπαφο. Το Φιόρο του Λεβάντε είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο χαριτωμένα και πιο κομψά σκηνικά παιγνίδια του νεοελληνικού θεάτρου και ίσως και του παγκοσμίου.[4]
Μετέπειτα παραστάσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- 1947 Η επόμενη φορά που ανέβηκε το έργο, μετά το 1914, ήταν το 1947, από τον θίασο του Καρόλου Κουν.
Ο Βασίλης Διαμαντόπουλος έπαιξε τον ρόλο του Νιονιάκη, ο Λυκούργος Καλλέργης τον Αριστοτέλη Βάλδη, ενώ μια από τις κόρες του, την έπαιξε η Έλλη Λαμπέτη.
- 1955 Από τον θίασο Νέα Ελεύθερη Σκηνή του Διονύση Παγουλάτου στο θέατρο Διονύσια της Καλλιθέας. Η παράσταση ήταν επίσης και η πρώτη εμφάνιση της Κάκιας Αναλυτή [5]
- 1960 Στο σημερινό θέατρο Αλάμπρα, θίασος Βασίλη Διαμαντόπουλου – Μαρίας Αλκαίου σε σκηνοθεσία του ίδιου του Διαμαντόπουλου [6]
- 1968 Κρατικό θέατρο Βορείου Ελλάδας, σκηνοθεσία Κωστή Μιχαηλίδη με πρωταγωνιστή τον Γεώργιο Βλαχόπουλο. [7]
- 1980 Στο τηλεοπτικό Θέατρο της Δευτέρας, σε σκηνοθεσία Γρηγόρης Γρηγορίου με Νιονιάκη τον Γιώργο Γεωγλερή
- 1992 Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο με πρωταγωνιστή τον Κώστα Σαντά [8]
- 1993 ΔΗΠΕΘΕ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη με πρωταγωνιστή τον Μιχάλη Μπίζιο [9]
- 2001 Διασκευή σε Οπερέτα, σε μουσική Γιώργου Κατσαρού. Τη διασκευή έκανε ο Γιώργος Μιχαηλίδης, τη σκηνοθεσία ο Γεώργιος Ρεμούνδος, ενώ πρωταγωνιστής ήταν ο Γιάννης Ζουγανέλης. Το έργο ήταν παραγωγή της Εθνικής Λυρικής σκηνής και παίχτηκε στο Θέατρο Ακροπόλ. [10]
- 2007 Θίασος Σπύρου Παπαδόπουλου στο θέατρο Άνεσις, με πρωταγωνιστή τον ίδιο και σκηνοθέτη τον Κώστα Τσιάνο. [11]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Φωτογραφίες από την παράσταση του ΚΘΒΕ του 1968 https://web.archive.org/web/20200310120718/https://www.ntng.gr/default.aspx?lang=el-GR
- Η παράσταση από το Θέατρο της Δευτέρας https://www.youtube.com/watch?v=j9tYr5iNeuA
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Σπύρος Καββαδίας, Η επτανησιακή λογοτεχνική παράδοση και ο Ξενόπουλος.http://geotheatrext.blogspot.gr/2011/02/blog-post_3047.html
- ↑ Εφ. Αθήναι, 27 Ιουνίου 1914, σελ.3 http://srv-web1.parliament.gr/display_doc.asp?item=43474&seg=[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ http://srv-web1.parliament.gr/display_doc.asp?item=40462&seg=[νεκρός σύνδεσμος] Εφ. Εστία 27 Ιούνη 1914, σελ.1, υπογραφή Ψ-Χ
- ↑ Περιοδικό Νέα Εστία, τεύχος 478, σελ.679 http://www.ekebi.gr/magazines/flipbook/showissue.asp?file=74515&code=4087 Αρχειοθετήθηκε 2016-04-10 στο Wayback Machine.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2016.
- ↑ http://koyinta.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=2570&Itemid=189[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2016.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2016.
- ↑ http://dipetheioannina.eu/?p=171[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ http://virtualmuseum.nationalopera.gr/uploads/mediaem/documents/AP_055.pdf[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2016.