Εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία (2022)
Μέρος του Ρωσο-Ουκρανικού πολέμου
Χάρτης των συγκρούσεων στο έδαφος της Ουκρανίας στις 27 Μαρτίου 2024

     Περιοχές υπό τον έλεγχο της Ουκρανίας.

     Περιοχές που κατέχουν οι αυτονομιστές και η Ρωσία.
Χρονολογία24 Φεβρουαρίου 2022 - σήμερα
ΤόποςΟυκρανία, Ρωσία, Μαύρη Θάλασσα
Στόχοι
  • Καταστροφή επιλεγμένων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και "αποστρατιωτικοποίηση" της Ουκρανίας[1]
  • Αποχώρηση της Ουκρανίας από πιθανές συμφωνίες με το ΝΑΤΟ και άλλους δυτικούς οργανισμούς [2]
  • Πτώση της κυβέρνησης Ζελένσκι και γενικά αλλαγές στο καθεστώς της Ουκρανίας[2]
ΚατάστασηΣε εξέλιξη
Αντιμαχόμενοι
Ουκρανία
Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
  • Ρωσία:
  • 175.000 με 190.000[4][5]
  • Λ.Δ. Ντανιέτσκ:
  • 20.000[6]
  • Λ.Δ. Λουγκάνσκ:
  • 14.000[6]
  • Ουκρανία:
  • 209.000 (Ένοπλες Δυνάμεις)
  • 102.000 (Παραστρατιωτικοί)
  • 900.000 (Έφεδροι)[6]

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αποκαλούμενη (κυρίως από την πλευρά της Ρωσίας) και ως «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στην Ουκρανία, είναι μια εμπόλεμη σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, αποτελώντας ουσιαστικά την κορύφωση της συνεχιζόμενης ρωσοουκρανικής διαμάχης από το 2014. Ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, ύστερα από την εντολή του Πρόεδρου της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντίμιρ Πούτιν, να προελάσουν τα ρωσικά στρατεύματα εντός ουκρανικού εδάφους.

Στις 21 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία αναγνώρισε επίσημα τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ και Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ ως αυτόνομες πολιτείες του Ντονμπάς.[7] Η εισβολή ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022, όταν ο Πούτιν ανακοίνωσε ειδική στρατιωτική επιχείρηση για την αποστρατικοποίηση και αποναζιστικοποίηση της Ουκρανίας, λέγοντας ότι ανταποκρίθηκε σε αίτημα των δύο λαϊκών δημοκρατιών για την υπεράσπισή τους.[8][9] Λίγα λεπτά αργότερα, πύραυλοι και βομβαρδισμοί χτύπησαν τη πρωτεύουσα του Κιέβου. Την ίδια ημέρα η εισβολή ξεκίνησε σε πολλαπλά μέτωπα.[10] Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε καθεστώς στρατιωτικού νόμου και ζήτησε να στρατολογηθούν όλοι οι άντρες-κάτοικοι της χώρας μεταξύ 18-60, που πλέον απαγορεύονταν να εγκαταλείψουν τη χώρα.[11]

Η εισβολή καταδικάστηκε διεθνώς από χώρες της Δύσης[12]. Τα Ηνωμένα Έθνη ενέκριναν διακήρυξη που καταδίκασε την εισβολή[13] και ζητούσε από τη Ρωσία να αποχωρήσει από την Ουκρανία. Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης έδωσε εντολή στη Ρωσία να σταματήσει τις στρατιωτικές επεμβάσεις,[14] ενώ το Συμβούλιο της Ευρώπης απέβαλλε τη Ρωσία.[15] Πολλές χώρες του Δυτικού κόσμου ανακοίνωσαν οικονομικές κυρώσεις[16] κατά της Ρωσίας, οι οποίες επηρέασαν σημαντικά τόσο της Ρωσία[17] αλλά και τον υπόλοιπο κόσμο.[18] Πολλές χώρες της Ευρώπης, καθώς και οι ΗΠΑ,[19] ανακοίνωσαν ανθρωπιστική[20] και στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία. Διαδηλώσεις ξεκίνησαν από τον Φεβρουάριο παγκοσμίως, με αυτές στη Ρωσία να οδηγούν σε μαζικές συλλήψεις και λογοκρισία στα ΜΜΕ[21] συμπεριλαμβανομένων απαγορεύσεων της χρήσης λέξεων όπως πόλεμος και εισβολή.[22] Το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης ανακοίνωσε τη διεξαγωγή έρευνας για τέλεση εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας στην Ουκρανία από το 2013, καθώς και κατά τη διάρκεια της εισβολής το 2022.[23]

Η εισβολή προχώρησε με σταθερά εδαφικά κέρδη για τη Ρωσία έως τις αρχές Απριλίου 2022, όταν και αποχώρησε από το Κίεβο και τη βορειοανατολική Ουκρανία γενικότερα.[24] Η γραμμή του μετώπου προχώρησε σταδιακά ως τον Σεπτέμβριο του 2022 υπέρ της Ρωσίας, όταν μια ουκρανική αντεπίθεση οδήγησε στην αποχώρηση των Ρώσων και την ανακατάληψη αρκετών εδαφών στην ανατολική και νότια Ουκρανία. Τον Σεπτέμβριο του 2022, εξαιτίας αυτής της εξέλιξης, η Ρωσία έθεσε σε εφαρμογή μερική επιστράτευση, δημιουργώντας ένα κύμα εξόδου πολλών Ρώσων από τη χώρα, ενώ διεξήγαγε μια σειρά από αμφιλεγόμενα και μη αναγνωρισμένα δημοψηφίσματα προσάρτησης[25] των κατεχόμενων περιοχών της Ουκρανίας στη Ρωσία, τα οποία οδήγησαν στην προσάρτηση ορισμένων περιοχών στη Ρωσία στις 30 Σεπτεμβρίου 2022.[26]

Η εισβολή οδήγησε στη μεγαλύτερη προσφυγική κρίση στην ήπειρο από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με 6.7εκ. Ουκρανούς πολίτες να εγκαταλείπουν τη χώρα και σχεδόν το 1/3 του πληθυσμού της Ουκρανίας να εκτοπίζεται.[27][28] Η εισβολή προκάλεσε επίσης παγκόσμια επισιτιστική κρίση και ελλείψεις σε τρόφιμα και βασικά αγαθά.[29]

Ιστορικό πλαίσιο και αναλύσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι δεσμοί της Ρωσίας και της Ουκρανίας (φυλετικοί, ιστορικοί, πολιτιστικοί, εμπορικοί και οικονομικοί) ήταν παραδοσιακά στενοί και δυνατοί. Ακόμα και μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, και την ανακήρυξη του ανεξάρτητου κράτους της Ουκρανίας τον Αύγουστο του 1991, οι δεσμοί παρέμειναν ισχυροί για τουλάχιστον μια δεκαετία.[30]

Πολιτικοί σαν τον Γιούσενκο και την Τιμοσένκο υπήρξαν πρωτεργάτες της στροφής της Ουκρανίας προς τη Δύση, ξεκινώντας, μεταξύ άλλων, τη διαδικασία σύνδεσης με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ζητώντας την ένταξη της χώρας τους στο ΝΑΤΟ.[31] Η προσπάθεια αυτή ενθαρρύνθηκε ιδιαίτερα από τις ΗΠΑ αλλά και τις άλλες χώρες του δυτικού κόσμου με κύριο σκοπό τη μείωση της επιρροής της Ρωσίας στην Ουκρανία.[32] [33]

Η χώρα άρχιζε να διχοτομείται μεταξύ ρωσόφιλων και δυτικόφιλων, μια διχοτόμηση που αποτυπώθηκε ακόμα και γεωγραφικά: η κεντροδυτική Ουκρανία προτιμούσε τη σύσφιξη των σχέσεων με την Ευρώπη ενώ η ανατολική προτιμούσε τη Ρωσία.[34]

Η νίκη ωστόσο του Γιανουκόβιτς στις προεδρικές εκλογές του 2010, υποψήφιου γνωστού για τη ρωσόφιλη πολιτική του, ανέτρεψε τους σχεδιασμούς της αντίπαλης πλευράς. Η δε απόφαση του να διακόψει τη διαδικασία σύνδεσης με την Ε.Ε. και ταυτόχρονα να λάβει μια σημαντική οικονομική βοήθεια από τη Ρωσία, σε μια στιγμή που η χώρα βάδιζε στο χείλος της χρεωκοπίας πυροδότησε [35] ένα τεράστιο κύμα αντικυβερνητικών διαδηλώσεων που υποστηρίχτηκε από τη Δύση.[36]

Η διάρκεια και η ένταση των διαδηλώσεων χώρισε την Ουκρανία και κυριολεκτικά στα δυο: η νίκη του φιλοδυτικού Πέτρο Ποροσένκο στις προεδρικές εκλογές του ίδιου έτους οδήγησαν στο ξέσπασμα αντικυβερνητικών ταραχών στο Ντονμπάς, οι ρωσόφωνοι του οποίου διεκδικούσαν πλέον την πλήρη αυτονομία τους από την Ουκρανία. Η έκκληση του Ανωτάτου Συμβουλίου της Κριμαίας να ζητήσει από τη Ρωσία, τον Μάρτιο του 2014 την επανένωση μαζί της, αποτέλεσε την αφορμή για να εισβάλλει ο ρωσικός στρατός και να προσαρτήσει την περιοχή, ενώ αυτονομιστές υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία, κατέκτησαν μεγάλο κομμάτι του Ντονμπάς, εγκαινιάζοντας έτσι μια περίοδο περιφερειακού πολέμου[37][38]. Το 2021, η Ρωσία ξεκίνησε τη συγκέντρωση μεγάλων στρατευμάτων στα σύνορα της με την Ουκρανία, τα οποία έφτασαν τις 190,000 μονάδες μαζί με στρατιωτικό εξοπλισμό.

Χάρτης των κρατών που παρέχουν είτε στρατιωτική είτε ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία.

Με το πέρασμα των χρόνων και παρά τις προσπάθειες εύρεσης συμβιβαστικής λύσης, η στάση και των δυο χωρών γινόταν όλο και πιο αδιάλλακτη με κατηγορίες να εκτοξεύονται εκατέρωθεν. Τον Φεβρουάριο του 2022 η Ρωσία μετέφερε τον πόλεμο από τις ανατολικές περιοχές σε ολόκληρη την Ουκρανία, με σκοπό να επιφέρει μια ντε φάκτο λύση του προβλήματος.

Σύμφωνα με αυτή την ανάγνωση, ο διεθνολόγος Τζον Μερσχάιμερ (John Mearsheimer) συμπέρανε ότι η επέμβαση της Δύσης στα εσωτερικές υποθέσεις της Ρωσίας ήταν σημαντικότατος παράγοντας αύξησης της ρωσικής επιθετικότητας. Η προσπάθεια επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά μέσω της Ουκρανίας ήταν επόμενο να συναντήσει τη ρωσική άρνηση. Ο Μερσχάιμερ έχει επικρίνει πολλές φορές την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία, θεωρώντας μάλιστα τη χώρα του αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση ως τους κύριους υπεύθυνους της κρίσης που προκλήθηκε με την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσία, το 2014.[39]

Αντίθετα, o ιστορικός και βιογράφος του Ιωσήφ Στάλιν, Στίβεν Κότκιν (Stephen Kotkin) υποστήριξε ότι ακόμα και αν το ΝΑΤΟ δεν επιδίωκε την προς Ανατολάς επέκτασή του, η Ρωσία θα συμπεριφερόταν με τον ίδιο τρόπο, λόγω του μεγαλοϊδεατισμού και του σωβινισμού που υπάρχουν ενσωματωμένα στην πολιτική της από την εποχή της Ρωσικής Αυτοκρατορίας.[40]

Χρονικό του πόλεμου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 21 Φεβρουαρίου 2022, η Ρωσία αναγνώρισε επίσημα τη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ και Λαϊκή Δημοκρατία του Λουγκάνσκ ως αυτόνομες πολιτείες του Ντονμπάς.[7] Την επόμενη ημέρα, η Ρωσία έδωσε το πράσινο φως για στρατιωτική επέμβαση, με τους στρατιώτες να προχωρούν και στις δύο περιοχές.[41] Με την απόφαση του Προέδρου της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία από την Ουκρανία των αυτόνομων περιοχών του Ντανιέτσκ και του Λουγκάνσκ (ανεξαρτησία που οι δυο αυτές περιοχές είχαν διεκδικήσει ήδη από το 2014, δημιουργώντας τις Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ και Λ.Δ. του Λουγκάνσκ, αντίστοιχα), ενισχύθηκαν οι εκτιμήσεις για ενδεχόμενη πολεμική σύγκρουση[42], αφού η αναγνώριση των δυο αυτών κρατιδίων έδινε στη Ρωσία την κατάλληλη αφορμή, δηλαδή την υπεράσπιση των ομοεθνών της, ώστε να επέμβει στρατιωτικά σε ουκρανικά εδάφη[43]. Την απόφαση του Ρώσου προέδρου, φαίνεται να υποστήριξε σε δημοσκόπηση που διεξήχθη την επόμενη ημέρα, το 73% των Ρώσων πολιτών που πήραν μέρος σε αυτή, όπως μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων TASS[44], ενώ δημοσκόπηση του CNN στη Ρωσία έδειξε ότι το 50% των ερωτηθέντων συμφωνούν με τη χρήση στρατιωτικών δυνάμεων προκειμένου να αποτραπεί το ενδεχόμενο εισόδου της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, με το 25% να αντιτίθεται[45].

Αρχική ρωσική εισβολή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε τηλεοπτικό διάγγελμα του Πούτιν, στις 24 Φεβρουαρίου, δήλωσε ότι τα κρατίδια του Ντονέσκ και του Λουγκάνσκ ζήτησαν τη ρωσική βοήθεια και για το λόγο αυτό αποφάσισε τη διεξαγωγή ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης. Είπε πως ανταποκρίθηκε στην έκκληση των δυο ηγετών των ρωσόφωνων περιοχών, του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ για βοήθεια. Ισχυρίστηκε ότι στόχος είναι «η υπεράσπιση των ανθρώπων που επί οκτώ χρόνια υφίστανται διωγμούς και γενοκτονία από το καθεστώς του Κιέβου» και ότι θα οδηγηθούν στη Δικαιοσύνη «όσοι διέπραξαν πολλαπλά εγκλήματα εναντίον αμάχων, συμπεριλαμβανομένων και πολιτών της Ρωσικής Ομοσπονδίας»[8]. Στο διάγγελμα του, ο Βλαντιμίρ Πούτιν χρησιμοποίησε αλυτρωτικούς όρους,[46] αμφισβήτησε την εδαφική κυριαρχία της Ουκρανίας[47] και υποστήριξε ότι η χώρα κυβερνάται από νεοναζί, που καταδιώκουν τις Ρωσικές μειονότητες εντός της Ουκρανίας, θέση που Δυτικοί παρατηρητές έχουν απορρίψει. [48] (κύριο λήμμα: Νεοναζισμός στην Ουκρανία)

Τις ημέρες που ακολούθησαν από την έναρξη του πολέμου, μεραρχίες πεζικού μαζί με υποστηρικτικές μεραρχίες τεθωρακισμένων, εστίασαν τη δράση τους σε τέσσερα σημεία: στο βόρειο μέτωπο προς το Κίεβο, στο βορειοανατολικό στο Τσερνίχιβ, στο νοτιοανατολικό στις περιοχές του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ και τέλος στο νότιο εισβάλλοντας από την Κριμαία[49].

Πολίτες του Κιέβου αναζητούν υπόγεια προστασία στους σταθμούς του μετρό της ουκρανικής πρωτεύουσας.

Στις 25 Φεβρουαρίου ρωσικές στρατιωτικές μονάδες έφτασαν στην ευρύτερη περιοχή του Κιέβου, αφού πρώτα κατέλαβαν το εργοστάσιο του Τσερνομπίλ. Επίσης κατέλαβαν το αεροδρόμιο Χοστόμελ (ή Αντόνοφ), λίγο έξω από το Κίεβο. Κατά τη διάρκεια της μάχης καταστράφηκε το μοναδικό εν λειτουργία Antonov An-225, το οποίο βρισκόταν σε ένα υπόστεγο στο αεροδρόμιο. Στη συνέχεια οι Ρώσοι προσπάθησαν να πολιορκήσουν το Κίεβο και καταγράφηκε ένα μακρύ μακρύ κομβόι τεθωρακισμένων μήκους 64 χιλιομέτρων να κινείται προς την πόλη.[50]

Στα νότια, οι ρωσικές δυνάμεις κινήθηκαν προς τα βόρεια και ανατολικά από την Κριμαία και δυτικά από το Ντονμπάς και κατέλαβαν το λιμάνι Μπερντιάνσκ στις 26 Φεβρουαρίου,[51] την Μελιτόπολη και τη Χερσώνα τις 2 Μαρτίου. Η Χερσώνα ήταν η πρώτη περιφερειακή πρωτεύουσα που κατέλαβαν οι Ρώσοι.[52]

Τα ξημερώματα της 4ης Μαρτίου, οι Ουκρανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι έχει ξεσπάσει πυρκαγιά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια (ο μεγαλύτερος σε μέγεθος στην Ευρώπη) έπειτα από βομβαρδισμό των Ρώσων. Ο Υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας Ντμίτρο Κουλέμπα, απαίτησε να απομακρυνθούν οι Ρωσικές δυνάμεις, καθώς υπάρχει κίνδυνος πυρηνικού ατυχήματος, που σύμφωνα με τον ίδιο "θα είναι 10 φορές χειρότερο από το ατύχημα του Τσερνόμπιλ".[53] Τελικά η πυρηνική υπηρεσία της Ουκρανίας, διαβεβαίωσε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος καθώς και ότι δεν γίνεται μάχη στις εγκαταστάσεις αφού βρίσκεται υπό πλήρη Ρωσικό έλεγχο. Η πλευρά της Ρωσίας δήλωσε ότι το όλο θέμα ήταν "προβοκάτσια του εθνικιστικού καθεστώτος του Κιέβου".[54]

Οι Ουκρανοί ξεκίνησαν αντεπίθεση στα βόρεια στα τέλη Μαρτίου[55] και οι Ρώσοι αποχώρησαν από τη βόρεια Ουκρανία. Όταν οι ουκρανικές δυνάμεις εισήλθαν στην Μπούτσα την 1η Απριλίου βρήκαν δεκάδες αμάχους νεκρούς.[56] Σε απάντηση αυτών των ευρημάτων, ο ΟΗΕ απέπεμψε τη Ρωσία από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.[57] Οι Ρώσοι αποχώρησαν επίσης μέχρι τις 7 Απριλίου από τα ομπλάστ Τσερνίχιβ[58] και Σούμι.[59]

Ρωσική επίθεση στο Ντονμπάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ρωσική εισβολή την περίοδο 7 Απριλίου-5 Σεπτεμβρίου

Μετά την αποχώρηση από τη βόρεια Ουκρανία, οι ρωσικές δυνάμεις επικεντρώθηκαν στην περιοχή του Ντονμπάς, έχοντας ήδη εξασφαλίσει μια αμιγώς κατεχόμενη από τη Ρωσία περιοχή από τον Ντονμπάς μέχρι την Κριμαία.[60] Η μόνη περιοχή σε αυτόν τον χερσαίο διάδρομο που δεν είναι κατακτηθεί μέχρι τον Απρίλιο ήταν η Μαριούπολη, με τις μάχες να συνεχίζονται μέχρι την διάλυση του τελευταίου πυρήνα αντίστασης στο Χαλυβουργείο Αζοβστάλ, όπου οι εναπομείνασες ουκρανικές δυνάμεις παραδόθηκαν στις 17 Μαΐου.[61] Επίσης στις 11 Απριλίου κατέλαβαν το Ιζιούμ, νότια του Χαρκόβου. Στις 14 Απριλίου βυθίστηκε το ρωσικό καταδρομικό Moskva, η ναυαρχίδα του ρωσικού στόλου στη Μαύρη Θάλασσα, με τους Ουκρανούς και το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ να υποστηρίζουν ότι το πλοίο χτυπήθηκε από πυραύλους.[62] Στις 30 Ιουνίου 2022, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι απέσυρε τα στρατεύματά της από το Φιδονήσι, ανοικτά της Οδησσού.[63]

Μετά την πτώση της Μαριούπολης, οι ρωσικές δυνάμεις επικεντρώθηκαν σε άλλες περιοχές του Ντονμπάς, καταλαμβάνοντας το Λύμαν στις 26 Μαΐου,[64] το Σιεβιεροντονέτσκ στις 25 Ιουνίου, μετά από μάχη διάρκειας ενός μήνα,[65] και το Λισιτσάνσκ στις 2 Ιουλίου.[66] Μετά από μάχες στο Πίσκι της ανατολικής Ουκρανίας που χαρακτηρίστηκαν σφοδρές, στις 13 Αυγούστου, οι Ρωσικές δυνάμεις υποστήριξαν ότι κατέστρεψαν τοπικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις και το οπλικό σύστημα HIMARS, θέτοντας και την περιοχή υπό τον έλεγχό τους[67]. Νωρίτερα την ίδια μέρα, ο Βλαντίμιρ Πούτιν προειδοποίησε ότι αν συνεχιστούν να επιτάσσονται περιουσίες Ρώσων πολιτών από Αμερικανικές αρχές, θα υπάρξει σοβαρός κίνδυνος στις εναπομείναντες διμερείς σχέσεις Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας[68].

Στις 15 Αυγούστου, έγιναν αναφορές για νεκρούς πολίτες στην Οδησσό από τις ίδιες τις νάρκες που είχαν τοποθετηθεί από τις Ουκρανικές αρχές, ενώ την ίδια μέρα οι Ουκρανοί βομβάρδισαν το Ντονιέσκ και οι Ρώσοι αντίστοιχα το Χάρκοβο. Μια μέρα πριν, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε "απαιτήσει" από τη Δύση, να επιβάλει κυρώσεις στην πυρηνική ενέργεια της Ρωσίας[69]. Στις 17 Αυγούστου, η Ουκρανία απείλησε τη Ρωσία ότι θα «γκρεμίσουν τη γέφυρα του Κερτς», ενώ την ίδια μέρα ανέλαβε την ευθύνη για βομβιστικές επιθέσεις σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις των Ρώσων στην Κριμαία[70]. Στις 20 Αυγούστου, η Ουκρανοί επιτέθηκαν σε μονάδες της Σεβαστούπολης, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγείου του ρωσικού πολεμικού Ναυτικού, με μη επανδρωμένα αεροσκάφη, προκαλώντας ισχυρή έκρηξη[71].

Στα μέσα Αυγούστου, αυξήθηκαν οι φόβοι για πυρηνικό ατύχημα στη Ζαπορίζια, με τις δύο πλευρές να αλληλοκατηγορούνται για προβοκάτσια[72] Η Μόσχα, είχε δηλώσει προηγουμένως ότι είναι θετική σε μια παρέμβαση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας[73].

Λίγες μέρες αργότερα, η Ρωσία κατηγόρησε την Ουκρανία είχε δηλητηριάσει Ρώσους στρατιώτες στα τέλη Ιουλίου, στην περιοχή του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια και έκανε λόγο για «χημικό πόλεμο». Το Ουκρανικό Υπουργείο Άμυνας ισχυρίστηκε ότι μάλλον οι δηλητηριάσεις θα προήλθαν από «ληγμένες κονσέρβες» και αρνήθηκε να απαντήσει σε σχετική ερώτηση του πρακτορείου Reuters[74].

Ουκρανική αντεπίθεση σε Χάρκοβο και Χερσώνα και προσαρτήσεις εδαφών από τη Ρωσία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 6 Σεπτεμβρίου 2022, οι ουκρανικές δυνάμεις αντεπιτέθηκαν στο μέτωπο του Χαρκόβου,[75] ξεκινώντας από την περιοχή της Μπαλακλίγια[76] και με κατεύθυνση προς το Κουπιάνσκ, αποκόπτοντας το Ιζιούμ από τις εφοδιαστικές γραμμές. Η αντεπίθεση είχε ως αποτέλεσμα οι Ρώσοι να ανακοινώσουν την αποχώρησή τους από την περιφέρεια Χαρκόβου. Στις 2 Οκτωβρίου οι Ουκρανοί ανακατέλαβαν το Λύμαν μετά από μάχη.[77]

Στις 22 Σεπτεμβρίου ο Πούτιν ανακοίνωσε «μερική επιστράτευση», με την κλήση 300.000 εφέδρων.[78] Έπειτα, στα τέλη του Σεπτέμβρη, διεξήχθησαν δημοψηφίσματα στα ομπλάστ Χερσώνας, Ζαπορίζια, Ντονέσκ και Λουχάνσκ, με ερώτημα την ένωσή τους με τη Ρωσική Συνομοσπονδία, με το αποτέλεσμά τους να είναι συντριπτικά υπέρ της ένωσης.[79] Ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε την προσάρτησή τους στη Ρωσική Συνομοσπονδία στις 30 Σεπτεμβρίου.[80]

Στις 29 Αυγούστου 2022, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε ότι η Ουκρανία θα αντεπιτεθεί στη Χερσώνα, ώστε να ανακαταλάβει ο ουκρανικός στρατός την πόλη.[81] Οι ουκρανικές δυνάμεις ανακατέλαβαν χωριά στην ευρύτερη περιοχή της Χερσώνας μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου.[82][83] Συνέχισαν να πιέζουν κατά τη διάρκεια του Οκτωβρίου, ανακαταλαμβάνοντας το Ντούνττσανι.[84][85] Στις 9 Νοεμβρίου, ο Σεργκέι Σοϊγκού διέταξε την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων από τη Χερσώνα και τη μετάβασή τους στην ανατολική όχθη του Δνείπερου.[86] Μετά την αποχώρηση αυτή, οι Ρώσοι δεν κατείχαν ουκρανικά εδάφη δυτικά του Δνείπερου.[87]

Στις 26 Σεπτεμβρίου σημειώθηκε έκρηξη στους αγωγούς φυσικού αερίου Νορντ Στριμ που αποδόθηκε σε σαμποτάζ. Στις 8 Οκτωβρίου μια έκρηξη προκάλεσε την μερική κατάρρευση της γέφυρας της Κριμαίας.[88] Ακολούθως οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν τον βομβαρδισμό σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία.[89]

Παγίωση των μετώπων κατά τη διάρκεια του χειμώνα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά το πέρας των δύο Ουκρανικών αντεπιθέσεων, οι πολεμικές τακτικές άλλαξαν, με τις μάχες που λάμβαναν χώρα να είναι αιματηρές αλλά το μέτωπο να μετακινείται λίγο.[90] Οι ρωσικές δυνάμεις προσπάθησαν να επιτεθούν σε διάφορα μέτωπα, με τις περισσότερες από αυτές να αποτυγχάνουν ή να μεταφράζονται σε μικρά εδαφικά οφέλη.[91] Η ομάδα Βάγκνερ, μια ρωσική οργάνωση μισθοφόρων άρχισε να αναλαμβάνει πιο ενεργό ρόλο,[92] και κατάφερε μετά από πολύμηνη σφοδρή μάχη να καταλάβει την πόλη Μπαχμούτ στο Ντονμπάς, ελέγχοντας σχεδόν ολόκληρη την πόλη τις 23 Μαΐου.[93]

Στις 6 Ιουνίου 2023 έγινε η ανατίναξη του φράγματος του Δνειπέρου στη Χερσώνα, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν αρκετές περιοχές γύρω από τον Δνείπερο στην περιφέρεια Χερσώνας προκαλώντας τουλάχιστον 5 θανάτους. Η Ουκρανία υποστηρίζει ότι υπεύθυνη είναι η Ρωσία, και υποστηρίζει ότι προχώρησε στην ανατίναξη του φράγματος για να πλήξει την προσπάθεια ουκρανικής αντεπίθεσης στη περιοχή[94], ενώ η Ρωσία κατηγορεί την Ουκρανία ότι το έκανε για να αφήσει την Κριμαία και τα ελεγχόμενα από τη Ρωσία εδάφη της Ουκρανίας χωρίς νερό.[95]

Αντιδράσεις και κυρώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εναντίον της ρωσικής εισβολής τάχτηκαν αμέσως τόσο οι ΗΠΑ, όσο και οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλές άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (Ελβετία, Ελλάδα, Νορβηγία, Ισλανδία, Μαυροβούνιο, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία, Γεωργία και Μολδαβία - εκτός της Υπερδνειστερίας), η Λευκορωσική Αντιπολίτευση, αλλά και πολλοί Ρώσοι της Διασποράς, που είναι ενάντια της Εισβολής, αλλά και άλλες χώρες οι περισσότερες των οποίων ανήκουν στο λεγόμενο δυτικό κόσμο (Ηνωμένο Βασίλειο, Αυστραλία, Καναδάς και Ιαπωνία).[96] Τη στήριξή τους στη Ρωσική Ομοσπονδία ή την ανοχή τους στις στρατιωτικές της ενέργειες διακήρυξαν αρχηγοί κρατών και πρωθυπουργοί από τη Λατινική Αμερική (οι ηγέτες της Κούβας, της Νικαράγουας και της Βενεζουέλας) και από την Ασία, κυριότερα από τις χώρες της Ευρύτερης Μέσης Ανατολής (οι ηγέτες του Πακιστάν, της Ινδίας, της Μιανμάρ, της Συρίας και του Ιράν).

Επίσης οι ηγέτες πολλών χώρων και περιοχών που κάποτε ήταν μέρος της πρώην ΕΣΣΔ (Αζερμπαϊτζάν, Αρμενία, Καζακστάν, Κιργιζία, Ουζμπεκιστάν, Τουρκμενιστάν, Τατζικιστάν, οι ηγέτες και οι ρωσόφιλοι αυτονομιστές της περιοχής της Υπερδνειστερίας, στην Μολδαβία και η Λευκορωσία (εκτός φυσικά από την Λευκορωσική Αντιπολίτευση), θεωρούνται πάγιοι «σύμμαχοι» της Ρωσίας και απέφυγαν να καταδικάσουν την εισβολή (αν και ορισμένοι ηγέτες φαίνεται ότι ήταν στην αρχή υποστηρικτές της εισβολής, κάτι που δεν εξακριβώνεται με σαφήνεια) ενώ το ίδιο έκαναν και οι ηγέτες της Βόρειας Κορέας,[97] αλλά και της Κίνας. Επίσης πάγιοι «σύμμαχοι» της Ρωσικής κυβέρνησης και υποστηρικτές της ρωσικής εισβολής, είναι και ορισμένα αφρικανικά κράτη (Νίγηρας, Μάλι, Τσαντ, Σομαλία, Ερυθραία και Αγκόλα).

Ο τότε πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, ανακοίνωσε ότι καταδικάζει μεν την εισβολή, ωστόσο δεν προτίθεται να επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία.[98] Η Τουρκία πήρε επίσης ουδέτερη θέση, κλείνοντας αφενός τα στενά του Βοσπόρου για τα ρωσικά πολεμικά πλοία ενεργοποιώντας τη Συνθήκη του Μοντρέ και αρνούμενη αφετέρου να μετάσχει στο πλέγμα των κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας.[99] Ωστόσο τόσο η Σερβική, όσο και η Τουρκική κυβέρνηση τελικά μετά από κάποιο διάστημα τάχθηκαν και αυτή Εναντίον της ρωσικής εισβολής.

Το Ισραήλ μέχρι τώρα δεν έχει καταδικάσει τη ρωσική εισβολή, αποστέλλοντας μόνο ανθρωπιστική και όχι στρατιωτική βοήθεια, ενώ ο Πρωθυπουργός του Ναφτάλι Μπένετ, είναι ο μόνος ηγέτης που έχει ανοιχτή δίοδο επικοινωνίας και με τις δυο πλευρές. [100]

Κυρώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην επιβολή αυστηρών κυρώσεων εναντίον της Ρωσικής Ομοσπονδίας προχώρησαν οι ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλες χώρες, σχεδόν αμέσως μετά την ανακοίνωση της εισβολής καθώς και τις ημέρες που ακολούθησαν. Στις κυρώσεις περιλαμβάνονται η απαγόρευση κάθε συναλλαγής με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, ο αποκλεισμός των ρωσικών τραπεζών από το σύστημα διατραπεζικών συναλλαγών SWIFT, το κλείσιμο των εναέριων χώρων σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και στις ΗΠΑ, ο περιορισμός στις εμπορικές αγοραπωλησίες προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων τόσο του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν όσο και του Πρωθυπουργού Μιχαήλ Μισούστιν και του Υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά και πολλών Ρώσων δισεκατομυριούχων.

Κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας επέβαλαν και πολυεθνικές εταιρείες. Οι Αμερικανοί διαχειριστές των καρτών Visa, Mastercard και American Express ανακοίνωσαν την πρόθεσή τους να παρεμποδίσουν ρωσικές εταιρείες να χρησιμοποιούν τα δίκτυα τους. Οι εταιρείες Maersk, CMA CGM, Hapag Lloyd και MSC ανακοίνωσαν ότι διακόπτουν τις μεταφορές από και προς τα ρωσικά λιμάνια. Ο όμιλος Volvo ανακοίνωσε διακοπή των πωλήσεων προς τη Ρωσία, όπως εξάλλου και οι όμιλοι των Daimler Truck Harley-Davidson Inc, Ford Motor Co, BMW, Jaguar Land Rover, Aston Martin και General Motors, που διακόπτουν και τη λειτουργία των καταστημάτων τους στη Ρωσία,[101] αλλά και η Apple σταμάτησε την πώληση των προϊόντων της.[102]

Το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης πήρε την πρωτοφανή για τα δεδομένα του απόφαση να αναστείλει τις μεταδόσεις των κρατικών ρωσικών ειδησεογραφικών καναλιών RT και Sputnik, από όλους τους διαθέσιμους διαύλους (τηλεόραση, ίντερνετ).[103] Η Διεθνής Ένωση Δημοσιογράφων (EFJ) αντέδρασε στην απαγόρευση υπογραμμίζοντας, εκτός των άλλων, τον κίνδυνο που υπάρχει με την εφαρμογή αντιποίνων να στερηθούν οι Ρώσοι πολίτες την πληροφόρηση από τα δυτικά μέσα ενημέρωσης.[104]

Στο πλαίσιο αυτών απαγορεύσεων το YouTube και και Twitter μπλόκαραν το περιεχόμενο των RT και Sputnik σε χώρες της Ευρώπης.[105][106] Αντίστοιχη απάντηση της Ρωσίας ήταν ο αποκλεισμός του Twitter και του Facebook από τη χώρα.[107]

Η πλατφόρμα Meta, η διαχειρίστρια πλατφόρμα των Facebook και Instagram, επέτρεψε κατ' εξαίρεση της πάγιας πολιτικής της και προσωρινά σε πολίτες της Ρωσίας, Ουκρανίας και Πολωνίας, να προτρέπουν σε χρήση βίας ακόμα και σε εκκλήσεις θανάτου του Ρώσου πρόεδρου Βλαντίμιρ Πούτιν αλλά και του Λευκορώσου προέδρου, Αλεξάντερ Λουκασένκο. Οι παροτρύνσεις αυτές θα επιτρέπονται μόνο αν δεν περιέχουν μεθόδους, τρόπους ή μέρη δολοφονίας τους, και μόνο αν αναφέρονται ξεκάθαρα σε σχέση με την εισβολή στην Ουκρανία.[108] Θετικές αναφορές θα επιτρέπονται και για το γνωστό για τις ακροδεξιές και φασιστικές απόψεις του, ουκρανικό Τάγμα του Αζόφ. Πολλές οργανώσεις που ασχολούνται με θέματα ελευθερίας της έκφρασης στο διαδίκτυο επέκριναν την κίνηση ως «πολιτική των δυο μέτρων και δυο σταθμών».[109]

Πάντως, η Ρωσία, ως τον Οκτώβριο του 2022, έχει σχετικά επιτύχει να αντέξει του αρχικού κύματος των κυρώσεων, καθώς οι εξαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι υψηλότερες από το προσδοκώμενο, σύμφωνα με αναφορά του ΔΝΤ τον Ιούλιο του 2022.[110] Παράλληλα, αν και υπήρξε μια κατάρρευση του ρουβλιού, στις πρώτες μέρες της εισβολής, το ρούβλι έχει επανέλθει σε υψηλό πενταετίας.[111] Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, η ενεργειακή κρίση που επηρεάζει την Ευρώπη το 2022, οδηγώντας στην άνοδο των τιμών των προϊόντων, έχει προέλθει από τις δυτικές κυρώσεις και την προσπάθεια της ΕΕ για ταχεία απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο.[112]

Αποκλεισμοί Ρώσων από τον πολιτισμό και τον αθλητισμό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αποκλεισμοί επεκτάθηκαν και στους χώρους του πολιτισμού, του αθλητισμού και της Επιστήμης.

Διανομή ανθρωπιστικής βοήθειας από την οργάνωση «Malteser».

Το Κάρνεγκι Χολ και η Φιλαρμονική ορχήστρα της Βιέννης διέκοψαν τη συνεργασία τους με τον μαέστρο Βαλέρι Γκεργκίεφ και τον πιανίστα Ντένις Ματσούεφ αφού θεωρήθηκαν ότι μετέχουν στο κύκλο του περιβάλλοντος του Πούτιν. Ο Γκεργκίεφ ενδέχεται να χάσει και τη θέση του διευθυντή της Φιλαρμονικής ορχήστρας του Μονάχου. Η Μητροπολιτική Όπερα της Νέας Υόρκης, που έχει μακρά παράδοση συνεργασίας με Ρώσους καλλιτέχνες αλλά και με το Θέατρο Μπολσόι, ανακοίνωσε ότι δεν θα συνεργάζεται πλέον μαζί τους αφού θεωρεί ότι έχει υποχρέωση να δείξει υποστήριξη στον λαό της Ουκρανίας.[113] Η Μητροπολιτική Όπερα προχώρησε και στη διακοπή της μακρόχρονης συνεργασίας της με τη σοπράνο Άννα Νετρέμπκο θεωρώντας την υποστηρίκτρια του προέδρου Πούτιν και της πολιτικής του.

Στη διακοπή των συνεργασιών του με ρωσικά καλλιτεχνικά σχήματα προχώρησαν η Βασιλική Όπερα του Λονδίνου, η Κρατική Όπερα της Βαυαρίας, η Όπερα της Ζυρίχης, η «Σκάλα» του Μιλάνου και πολλοί άλλοι καλλιτεχνικοί οργανισμοί. Η ελληνική κυβέρνηση, με απόφαση της υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνας Μενδώνη, αποφάσισε να ανασταλεί οποιαδήποτε υλοποίηση, συνεργασία, προγραμματισμός ή συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς.[114]

Την ευάλωτη θέση των καλλιτεχνών - όπου αρκετοί από αυτούς δέχτηκαν πιέσεις να καταδικάσουν όχι μόνο τη ρωσική εισβολή αλλά γενικά τη διακυβέρνηση Πούτιν[115] -, εξέφρασε με τις δηλώσεις του ο αρχιμουσικός Τουγκάν Σοχίεφ, λέγοντας ότι: «Κατά τη διάρκεια των τελευταίων ημερών βίωσα κάτι που πίστευα πως δεν θα έβλεπα ποτέ στη ζωή μου. Σήμερα στην Ευρώπη είμαι αναγκασμένος να κάνω μια επιλογή και να επιλέξω μία από τις μουσικές μου οικογένειες έναντι της άλλης. Καλούμαι να επιλέξω έναν καλλιτέχνη έναντι άλλου. Καλούμαι να επιλέξω μια πολιτιστική παράδοση έναντι άλλης. Καλούμαι να επιλέξω έναν τραγουδιστή έναντι άλλου. Σύντομα θα κληθώ να επιλέξω μεταξύ Τσαϊκόφσκι, Στραβίνσκι, Σοστακόβιτς έναντι Μπετόβεν, Μπραμς, Κλωντ Ντεμπυσί. Συμβαίνει ήδη στην Πολωνία, μια ευρωπαϊκή χώρα, όπου η ρωσική μουσική απαγορεύεται».[116] Ο δήμαρχος της Τουλούζης αρνήθηκε ότι πίεσαν τον αρχιμουσικό να διαλέξει μεταξύ των δύο μουσικών ιδρυμάτων, αλλά αποδέχτηκε το γεγονός ότι τον πίεσαν προκειμένου να δηλώσει δημόσια εναντίον της ρωσικής εισβολής.[117]

Αποκλεισμοί επιβλήθηκαν κατά Ρώσων (αλλά και Λευκορώσων) αθλητών και αθλητικών ομοσπονδιών. Συγκεκριμένα, αθλητές από τις δυο αυτές χώρες αποκλείστηκαν από τις διεθνείς διοργανώσεις ανοιχτού και κλειστού στίβου ενώ οι αθλητικές ομοσπονδίες τους στα αθλήματα του πατινάζ, σκι, κανόε καγιάκ, μοντέρνο πένταθλο, μπάντμιντον, σόφτμπολ και μπέιζμπολ, αποκλείστηκαν από τις διεθνείς ομοσπονδίες αυτών των αθλημάτων.
Αλλά και στα πιο δημοφιλή αθλήματα του ποδοσφαίρου, του μπάσκετ και του βόλεϊ αποκλείστηκαν όλοι ρωσικοί και λευκορωσικοί σύλλογοι, σύμφωνα με ανακοινώσεις της FIFA, FIBA, FIVB, αντίστοιχα. Η FIFA μάλιστα απέκλεισε και όλους τους διαιτητές ποδοσφαίρου.[118]
Η εφημερίδα Wall Street Journal σχολιάζοντας τις αποφάσεις της FIFA, έγραψε ότι ενώ η παγκόσμια ομοσπονδία ποδοσφαίρου απέκλεισε τη Ρωσία για ανθρωπιστικούς λόγους, φαίνεται ταυτόχρονα να αδιαφορεί για τις κατακραυγές που υφίσταται το Κατάρ (η χώρα που διοργανώσει το επόμενο Μουντιάλ) για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.[119]

Στις αρχές Μαρτίου του 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε να παγώσει τη συνεργασία της με ρωσικούς ερευνητικούς οργανισμούς και Ρώσους επιστήμονες στα πλαίσια του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», κάτι που έπραξαν και αρκετές εθνικές κυβερνήσεις. Το ΜΙΤ σταμάτησε τη συνεργασία του με το ρωσικό «Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας -Σκόλκοβο» και το CERN αποφάσισε να ικανοποιήσει το αίτημα Ουκρανών επιστημόνων και να άρει το καθεστώς παρατηρητή που είχε μέχρι τώρα η Ρωσία στις έρευνές του, στη φυσική υψηλών ενεργειών. Ωστόσο ο οργανισμός δεν αναμένεται να προχωρήσει στην απόλυση των 1.000 περίπου Ρώσων μελών του προσωπικού του - κίνηση που είχε αρνηθεί να κάνει κάτω από οποιεσδήποτε πολιτικές συνθήκες τα προηγούμενα χρόνια. Αλλά και το «Διεθνές Συμβούλιο Επιστήμης», αν και καταδίκασε τη ρωσική εισβολή δεν θα διακόψει τις επιστημονικές του σχέσεις με τη Ρωσία καθώς όπως ανακοίνωσε: η απομόνωση και ο αποκλεισμός σημαντικών επιστημονικών κοινοτήτων είναι επιζήμιος για όλους.[120]

Διαδηλώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά της εισβολής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Διαδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίον της εισβολής οργανώθηκαν σε διάφορες πόλεις της Ρωσίας την 24η Φεβρουαρίου. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων συνελήφθησαν 1.400 άτομα περίπου. [121]

Διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες υπέρ της Ουκρανίας οργανώθηκαν σε εκατοντάδες πόλεις. Στην Πράγα 80.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Βέντσεσλας, ενώ στο Βερολίνο οι συμμετέχοντες στη διαδήλωση που έγινε στη Πύλη του Βραδεμβούργου ξεπέρασαν τις 100.000.[122] Η μεγαλύτερη διαδήλωση φαίνεται ότι είναι αυτή που έλαβε χώρα στη Κολωνία της Γερμανίας, όπου η δημοτική αρχή αντί των καθιερωμένων εκδηλώσεων της Καθαρής Δευτέρας (Δευτέρα των Ρόδων) κάλεσε σε συγκέντρωση συμπαράστασης προς τον Ουκρανικό λαό. Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν 200.000 άτομα.[123]

Στην Ελλάδα σημειώθηκαν επίσης ειρηνικές πορείες και διαμαρτυρίες, όπως αυτή έξω από τη πρεσβεία της Ρωσίας στις 25 Φεβρουαρίου του 2022 όπου χιλιάδες πολίτες έλαβαν μέρος.[124]

Στις 18 Μαρτίου εκατόν εννέα άδεια καροτσάκια μωρών τοποθετήθηκαν στην κεντρική πλατεία της ουκρανικής πόλης Λβιβ στη μνήμη των 109 παιδιών που σκοτώθηκαν από την αρχή της ρωσικής εισβολής.[125]

Υπέρ της εισβολής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περίπου χίλιοι άνθρωποι διαδήλωσαν στο Βελιγράδι υπέρ του Πούτιν και της εισβολής σε ένδειξη υποστήριξης προς τη Ρωσία. Στη διαδήλωση ήχησαν οι εθνικοί ύμνοι της Σερβίας και της Ρωσίας, ενώ σημαίες της ΕΕ ποδοπατήθηκαν και κάηκαν από τους διαδηλωτές [126]. Στη Σερβία οι διαδηλώσεις υπέρ της Ρωσίας συνεχίζονται ακόμα και τον Απρίλιο του 2022, με συμμετοχή χιλιάδων πολιτών.[127]

Διαδήλωση υπέρ της εισβολής πραγματοποιήθηκε και στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Οι διαδηλωτές καταδίκασαν την παλιά γαλλική αποικιοκρατία, ενώ μίλησαν με επαινετικά λόγια για τον Πούτιν.[128]

Φιλορωσικές διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν ακόμα στη Λάρνακα και στη Λεμεσό της Κύπρου (που επίσης και η Κυπριακή κυβέρνηση ήταν εξ αρχής και αυτή ενάντια στην Εισβολή). Οι διαδηλωτές, Ρώσοι μαζί με λίγους Κύπριους, υποστήριξαν ότι το ΝΑΤΟ είναι υπεύθυνο για τους πολέμους σε περιοχές που έχει επέμβει στρατιωτικά και έδιναν δίκιο στη ρωσική στρατιωτική επέμβαση.[129][130]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Russia's Putin authorises 'special military operation' against Ukraine». Reuters. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2022. 
  2. 2,0 2,1 «Τι θέλει ο Πούτιν για να τελειώσει τον πόλεμο στην Ουκρανία». HuffPost Greece. 18 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2022. 
  3. «Chechen leader, a close Putin ally, says his forces have deployed to Ukraine». Reuters. 26 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Φεβρουαρίου 2022. 
  4. Barnes, Julian E.; Crowley, Michael; Schmitt, Eric (2022-01-10). «Russia Positioning Helicopters, in Possible Sign of Ukraine Plans». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-01-22. https://web.archive.org/web/20220122100818/https://www.nytimes.com/2022/01/10/us/politics/russia-ukraine-helicopters.html. Ανακτήθηκε στις 2022-01-20. 
  5. Bengali, Shashank (2022-02-18). «The U.S. says Russia's troop buildup could be as high as 190,000 in and near Ukraine.». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2022-02-18. https://web.archive.org/web/20220218063637/https://www.nytimes.com/live/2022/02/18/world/ukraine-russia-news. Ανακτήθηκε στις 2022-02-18. 
  6. 6,0 6,1 6,2 The military balance 2021. Abingdon, Oxon: International Institute for Strategic Studies. 2021. ISBN 978-1032012278. 
  7. 7,0 7,1 Hernandez, Joe (2022-02-22). «Why Luhansk and Donetsk are key to understanding the latest escalation in Ukraine» (στα αγγλικά). NPR. https://www.npr.org/2022/02/22/1082345068/why-luhansk-and-donetsk-are-key-to-understanding-the-latest-escalation-in-ukrain. Ανακτήθηκε στις 2022-08-22. 
  8. 8,0 8,1 «Ο Πούτιν διέταξε την εισβολή στην Ουκρανία». huffingtonpost.gr. 
  9. Welle (www.dw.com), Deutsche. «Fact check: Do Vladimir Putin's justifications for going to war against Ukraine add up? | DW | 25.02.2022». DW.COM (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  10. «Why has Russia invaded Ukraine and what does Putin want?» (στα αγγλικά). BBC News. 2022-05-09. https://www.bbc.com/news/world-europe-56720589. Ανακτήθηκε στις 2022-08-22. 
  11. Reuters (2022-02-24). «Ukrainian president signs decree on general mobilisation of population -Interfax» (στα αγγλικά). Reuters. https://www.reuters.com/world/europe/ukrainian-president-signs-decree-general-mobilisation-population-interfax-2022-02-24/. Ανακτήθηκε στις 2022-08-22. 
  12. «UN votes to condemn Russia's invasion of Ukraine and calls for withdrawal». the Guardian (στα Αγγλικά). 2 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  13. «International Court of Justice preliminary decision in Ukraine v Russia (2022) | Think Tank | European Parliament». www.europarl.europa.eu (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  14. «Russia ceases to be a Party to the European Convention on Human Rights on 16 September 2022». www.coe.int (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  15. «The sanctions against Russia are working | EEAS Website». www.eeas.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  16. Smith, Elliot. «Russia faces 'economic oblivion' despite claims of short-term resilience, economists say». CNBC (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  17. «Putin: West's Russia sanctions triggering global economic crisis». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  18. «$775 Million in Additional U.S. Military Assistance for Ukraine». United States Department of State (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  19. «UK government's humanitarian response to Russia's invasion of Ukraine: facts and figures». GOV.UK (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  20. AFP (26 Φεβρουαρίου 2022). «Russia Bans Media Outlets From Using Words 'War,' 'Invasion'». The Moscow Times (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  21. «Could Russia's Vladimir Putin face a Nuremberg-style tribunal over the Ukraine war?». www.cbsnews.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  22. Welle (www.dw.com), Deutsche. «Η ζωή επιστρέφει σιγά-σιγά στο Κίεβο | DW | 08.04.2022». DW.COM. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  23. Newsroom. «Μόσχα: Προσάρτηση στη Ρωσία «δείχνουν» τα πρώτα αποτελέσματα στα «δημοψηφίσματα»». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  24. «Σόου Πούτιν για την προσάρτηση Ντόνετσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνας, Ζαπορίζια». HuffPost Greece. 30 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  25. «Ukraine has fastest-growing refugee crisis since second world war, says UN». the Guardian (στα Αγγλικά). 6 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  26. DeSilver, Drew. «After a month of war, Ukrainian refugee crisis ranks among the world's worst in recent history». Pew Research Center (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  27. Jonathan Masters (1 Απριλίου 2022). «Ukraine: Conflict at the Crossroads of Europe and Russia». Council on Foreign Relations (CFR). 
  28. https://www.atlanticcouncil.org/blogs/ukrainealert/rethinking-yushchenko/
  29. Σωτήρης Παναγιώτης (14 Φεβρουαρίου 2022). «Ουκρανία: Αλήθειες και μύθοι για την κρίση». ΤΟ ΒΗΜΑ. «...Στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ τον Απρίλιο του 2008 στο Βουκουρέστι, ο τότε πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους επέμεινε, παρά τις ευρωπαϊκές αντιρρήσεις, να δώσει μια προοπτική ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία στην Ουκρανία και τη Γεωργία. Ακολούθησε η έναρξη της λεγόμενης ανατολικής εταιρικής σχέσης της ΕΕ το 2009 για την ενίσχυση των εμπορικών δεσμών με την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Λευκορωσία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία.» 
  30. Chetveryk, Artem Alexandrovich (2019). «Analysis of relations between USA and Ukraine: what are the USA strategic goals in the Ukrainian crisis?». Social Science Open Access Repository. «...After the United States achieved its goal of denuclearizing in the post-Soviet space, the essence of their policy toward Ukraine is to support Ukraine’s independence and deter Russia's rise.(...) The US policy towards Ukraine is based on a fundamental opposition to Russia's policy. ...» 
  31. SASCHA GLAESER (15 Νοεμβρίου 2021). «THE FUTILITY OF U.S. MILITARY AID AND NATO ASPIRATIONS FOR UKRAINE». DEFENSE PRIORITIES. "Survey data illuminates this geographical divide further: Ukrainians living in central and western Ukraine prefer closer relations with Europe while those residing in the south and east prefer closer relations with Russia." 
  32. https://www.kyivpost.com/article/content/business/ukraines-gross-foreign-debt-reaches-935-of-gross-d-61945.html
  33. Ted Galen Carpenter (6 Αυγούστου 2017). «America's Ukraine Hypocrisy». Cato Institute. "The extent of the Obama administration’s meddling in Ukraine’s politics was breathtaking" (...) "...Instead, Western leaders made it clear that they supported the efforts of demonstrators to force Yanukovych to reverse course and approve the EU agreement or, if he would not do so, to remove the president before his term expired...." 
  34. «The war in Ukraine is fuelling a global food crisis» (στα αγγλικά). Reuters. https://graphics.reuters.com/UKRAINE-CRISIS/FOOD/zjvqkgomjvx/. Ανακτήθηκε στις 2022-08-22. 
  35. «Conflict in Ukraine». Global Conflict Tracker (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  36. Nast, Condé (1 Μαρτίου 2022). «Why John Mearsheimer Blames the U.S. for the Crisis in Ukraine». The New Yorker (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  37. Nast, Condé (11 Μαρτίου 2022). «The Weakness of the Despot». The New Yorker (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  38. CNN, By Maureen Chowdhury, <a href="/profiles/aditi-sandal">Aditi Sangal</a>, <a href="/profiles/meg-wagner">Meg Wagner</a>, Melissa Macaya, <a href="/profiles/jessie-yeung">Jessie Yeung</a>, <a href="/profiles/brad-lendon">Brad Lendon</a>, Rob Picheta and Jeevan Ravindran (22 Φεβρουαρίου 2022). «Russia's Federation Council gives consent to Putin on use of armed forces abroad, Russian agencies report». CNN (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  39. «Τι σημαίνει η αναγνώριση από τον Πούτιν των Ντόνετσκ και Λουγκάνσκ». capital.gr. 
  40. «Πούτιν: Υπέγραψε διάταγμα για την ανεξαρτησία των Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ». Η αναγνώριση των δυο περιοχών θα βάλει ταφόπλακα στις συμφωνίες του Μινσκ και θα δώσει στον Πούτιν τη δικαιολογία εισβολής», λένε στις ΗΠΑ 
  41. «Δημοσκόπηση: Το 73% των Ρώσων υποστηρίζουν την αναγνώριση των Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  42. «Ουκρανία: Υπέρ της εισβολής οι μισοί Ρώσοι – Τι δείχνει έρευνα». tovima.gr. 23 Φεβρουαρίου 2022. 
  43. «Russia’s invasion of Ukraine». The Economist. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/briefing/2022/02/26/russias-invasion-of-ukraine. Ανακτήθηκε στις 2022-08-22. 
  44. Kirby, Jen (23 Φεβρουαρίου 2022). «Russia's war in Ukraine, explained». Vox (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  45. * «Historians on What Putin Gets Wrong About 'Denazification' in Ukraine». Time (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Αυγούστου 2022. 
  46. «Russian Offensive Campaign Assessment, March 4». Critical Threats. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  47. Stern, David L. (5 March 2022). «After temporary cease-fires break down, Putin threatens Ukraine's government». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/world/2022/03/05/ukraine-military-battlefield-kyiv-mariupol/. Ανακτήθηκε στις 6 March 2022. 
  48. Lister, Tim; Alkhaldi, Celine; Voitovych, Olga; Mezzofiore, Gianluca (24 March 2022). «Ukrainians claim to have destroyed large Russian warship in Berdyansk». CNN. https://www.cnn.com/2022/03/24/europe/ukraine-russian-warship-berdyansk-intl/index.html. Ανακτήθηκε στις 24 March 2022. 
  49. Schwirtz, Michael; Pérez-Peña, Richard (2 March 2022). «First Ukraine City Falls as Russia Strikes More Civilian Targets». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 March 2022. https://web.archive.org/web/20220303000108/https://www.nytimes.com/2022/03/02/world/europe/kherson-ukraine-russia.html. Ανακτήθηκε στις 3 March 2022. 
  50. «Russia to reopen humanitarian corridors in Ukraine – live». The Independent (στα Αγγλικά). 7 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  51. «Τι λένε οι Ρώσοι για την επίθεση στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια». Εφημερίδα των Συντακτών. 
  52. «Ukraine war: Ukrainian fightback gains ground west of Kyiv». BBC News. 23 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2022. 
  53. Rudenko, Olga (2 Απριλίου 2022). «Hundreds of murdered civilians discovered as Russians withdraw from towns near Kyiv (Graphic Images)». The Kyiv Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2022. 
  54. «UN votes Russia out of human rights council citing Bucha killings - National». Global News (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2023. 
  55. Demirjian, Karoun; Lamthoe, Dan (6 April 2022). «Pentagon: Russia has fully withdrawn from Kyiv, Chernihiv». The Washington Post. https://www.washingtonpost.com/national-security/2022/04/06/pentagon-russia-withdraws-kyiv-chernihiv/. Ανακτήθηκε στις 7 April 2022. 
  56. Kalatur, Anastasiya (8 April 2022). «Sumy region liberated from Russian troops». Ukrayinska Pravda. https://www.pravda.com.ua/eng/news/2022/04/8/7338013/. Ανακτήθηκε στις 15 April 2022. 
  57. «Ukraine rejects Russian demand to surrender port city of Mariupol in exchange for safe passage». CBS News. 2022-03-20. https://www.cbsnews.com/news/ukraine-mariupol-russia-surrender-reject/. Ανακτήθηκε στις 2022-03-21. 
  58. Guy, Tim Lister,Taras Zadorozhnyy,Victoria Butenko,Jack (16 Μαΐου 2022). «The battle for Mariupol nears end as Ukraine declares 'combat mission' over». CNN (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2023. 
  59. Lamothe, Dan (15 April 2022). «Russian warship was hit by two Ukrainian missiles before sinking, Pentagon says». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 April 2022. https://web.archive.org/web/20220415164804/https://www.washingtonpost.com/world/2022/04/15/russia-ukraine-war-news-putin-live-updates/#link-ONMKXSD7QZAQRHWVWEGVK55IJE. Ανακτήθηκε στις 15 April 2022. 
  60. «Минобороны объявило о выводе войск с острова Змеиный». РБК (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2022. 
  61. Beaumont, Peter (26 Μαΐου 2022). «Russian forces have 'upper hand' in Donbas fighting, Ukrainian officials say». The Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Ιουνίου 2023. 
  62. Balmforth, Tom; Djurica, Marko (25 June 2022). «Sievierodonetsk falls to Russia after one of war's bloodiest fights». Reuters. https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-forces-ordered-withdraw-key-battleground-city-2022-06-25/. Ανακτήθηκε στις 25 June 2022. 
  63. «Ukraine confirms Russia captured eastern city Lysychansk» (στα αγγλικά). BBC News. 2022-07-03. https://www.bbc.com/news/world-europe-62030051. Ανακτήθηκε στις 2022-07-03. 
  64. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (13 Αυγούστου 2022). «Πόλεμος στην Ουκρανία: Σφοδρές μάχες στο Πίσκι - Κατέστρεψαν το HIMARS οι Ρώσοι». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  65. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (13 Αυγούστου 2022). ««Βαριά» προειδοποίηση από Μόσχα: «Τέλος στις διμερείς σχέσεις με ΗΠΑ, αν κατασχεθούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία»». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  66. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (14 Αυγούστου 2022). «Ζελένσκι σε Δύση: Να επιβληθούν κυρώσεις στην πυρηνική βιομηχανία της Ρωσίας». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  67. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (17 Αυγούστου 2022). «Παραδοχή Ουκρανίας: Είμαστε πίσω από τις εκρήξεις σε στρατιωτικές βάσεις στην Κριμαία – Τι αποκαλύπτει απόρρητη έκθεση». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  68. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (20 Αυγούστου 2022). «Επίθεση με καμικάζι drone στο αρχηγείο του ρωσικού πολεμικού Ναυτικού στην Κριμαία - Μεγάλη έκρηξη στο σημείο». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  69. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (13 Αυγούστου 2022). «Γιατί ο πλανήτης ανησυχεί τόσο πολύ για το πυρηνικό εργοστάσιο στη Ζαπορίζια; Οι μάχες Ρωσίας – Ουκρανίας και ο φόβος για νέο Τσέρνομπιλ». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  70. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (15 Αυγούστου 2022). «Μόσχα: Θετική σε μια επίσκεψη της Διεθνής Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας στη Ζαπορίζια». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  71. Group), Radiotileoptiki S. A. (OPEN Digital (20 Αυγούστου 2022). «Η Μόσχα κατηγορεί την Ουκρανία ότι δηλητηρίασε στρατιώτες της στη Ζαπορίζια». ΕΘΝΟΣ. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2022. 
  72. Sauer, Pjotr; Koshiw, Isobel (8 September 2022). «Ukraine launches surprise counterattack in Kharkiv region». The Guardian. https://www.theguardian.com/global/2022/sep/07/ukraine-launches-surprise-counterattack-kharkiv-region-russia. Ανακτήθηκε στις 10 September 2022. 
  73. Hird, Karolina; Barros, George; Philipson, Layne; Kagan, Frederick W. (6 September 2022). Russian offensive campaign assessment, September 6 (Report). Institute for the Study of War. https://www.understandingwar.org/sites/default/files/Russian%20Operations%20Assessment%20September%206.pdf. Ανακτήθηκε στις 10 September 2022. 
  74. Balmforth, Tom; Polityuk, Pavel (1 October 2022). «Ukraine troops say they take key town, Putin ally mulls possible nuclear response». Reuters. https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-encircles-russian-forces-around-lyman-stronghold-military-2022-10-01/. Ανακτήθηκε στις 10 October 2022. 
  75. Scott-Geddes, Arthur (21 September 2022). «Putin calls up 300,000 reservists in 'partial mobilisation'». The Daily Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/world-news/2022/09/21/putin-calls-300000-reservists-partial-mobilisation/. Ανακτήθηκε στις 21 September 2022. 
  76. «Ukraine war: Russia claims win in occupied Ukraine 'sham' referendums». BBC News. 27 September 2022. https://www.bbc.com/news/world-europe-63052207. Ανακτήθηκε στις 29 September 2022. 
  77. Berlinger, Joshua; Chernova, Anna; Lister, Tim (30 September 2022). «Putin announces annexation of Ukrainian regions in defiance of international law» (στα αγγλικά). CNN. https://www.cnn.com/2022/09/30/europe/putin-russia-ukraine-annexation-intl/index.html. Ανακτήθηκε στις 26 January 2023. 
  78. «Ukraine's south is on the line as a major counteroffensive appears to be underway». NBC News. https://www.nbcnews.com/news/world/ukraine-counteroffensive-russian-held-south-kherson-rcna45265. Ανακτήθηκε στις 31 August 2022. 
  79. Asami, Terajima (4 September 2022). «Ukraine war latest: Ukraine liberates villages in south and east». The Kyiv Independent. https://kyivindependent.com/national/ukraine-war-latest-ukraine-liberates-villages-in-south-and-east. Ανακτήθηκε στις 5 September 2022. 
  80. Gadzo, Mersiha; Ibrahim, Arwa (4 September 2022). «Ukraine-Russia live 4 September 2022». Al Jazeera. https://www.aljazeera.com/news/liveblog/2022/9/4/ukraine-russia-live-updates-berlin-agrees-e65bn-inflation-relief. 
  81. Peter, Laurence; Murphy, Matt (4 October 2022). «Ukraine makes breakthrough in south against Russia Published». BBC News. https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-63126156. Ανακτήθηκε στις 10 October 2022. 
  82. «Ukraine says it recaptured 1,200 sq km of Kherson region in ongoing counteroffensive». Reuters. 9 October 2022. https://www.reuters.com/world/europe/ukraine-says-it-recaptured-1200-sq-km-kherson-region-ongoing-counteroffensive-2022-10-09/. Ανακτήθηκε στις 10 October 2022. 
  83. Beaumont, Peter; Sauer, Pjotr (9 November 2022). «Russian troops ordered to retreat from Kherson in face of Ukrainian advance» (στα αγγλικά). The Guardian. https://www.theguardian.com/world/2022/nov/09/russians-destroy-dnieper-bridges-to-slow-ukraine-advance-on-kherson. Ανακτήθηκε στις 10 November 2022. 
  84. Kramer, Andrew E.; Santora, Marc (11 November 2022). «Russia-Ukraine War: Zelensky Hails 'Historic Day' as Ukrainian Troops Enter Kherson» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/live/2022/11/11/world/ukraine-war-news-russia-updates. Ανακτήθηκε στις 11 November 2022. 
  85. Kramer, Andrew E.; Schwirtz, Michael (11 October 2022). «Explosion on 12-Mile Crimea Bridge Kills 3». The New York Times. ISSN 0362-4331. OCLC 1645522. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 October 2022. https://web.archive.org/web/20221008061227/https://www.nytimes.com/live/2022/10/08/world/russia-ukraine-war-news. Ανακτήθηκε στις 8 October 2022. 
  86. «Russia launches another major missile attack on Ukraine». Associated Press News. 16 December 2022. https://apnews.com/article/russia-ukraine-kyiv-5d3e5ee5e93b6402d5214b3cf094fa1c. Ανακτήθηκε στις 17 December 2022. 
  87. Trofimov, Yaroslav. «Ukraine, Russia Gird for a Decisive Spring Campaign After a Bloody Winter» (στα αγγλικά). The Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/ukraine-russia-gird-for-a-decisive-spring-campaign-after-a-bloody-winter-a3beef16. Ανακτήθηκε στις 26 April 2023. 
  88. Holder, Josh; Hernandez, Marco (6 April 2023). «How Russia's Offensive Ran Aground» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/interactive/2023/04/06/world/europe/russia-offensive-maps.html. Ανακτήθηκε στις 26 April 2023. 
  89. «The success of Russia's mercenary group says something about Putin's war» (στα αγγλικά). 13 January 2023. https://www.independent.co.uk/news/world/europe/wagner-mercenary-group-russia-putin-b2261201.html. Ανακτήθηκε στις 26 April 2023. 
  90. «Analysis | Bakhmut Falls But Is It Really a Russian Victory?». Washington Post. 23 May 2023. https://www.washingtonpost.com/business/2023/05/23/bakhmut-s-fall-raises-russian-anxieties-about-the-expected-ukrainian-offensive/351bdf84-f921-11ed-bafc-bf50205661da_story.html. Ανακτήθηκε στις 26 May 2023. 
  91. «Ανατίναξη φράγματος: 5 νεκροί, 13 αγνοούμενοι σύμφωνα με το Κίεβο». www.naftemporiki.gr. 9 Ιουνίου 2023. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2023. 
  92. Κουτρουμπής, Γιάννης (7 Ιουνίου 2023). «Πώς ωφελείται η Ρωσία από την ανατίναξη του φράγματος στη Χερσώνα». in.gr. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2023. 
  93. «Ουκρανία: Διεθνείς αντιδράσεις για τη ρωσική εισβολή». www.moneyreview.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  94. «Πόλεμος στην Ουκρανία: Διεθνώς (σχεδόν) απομονωμένη η Μόσχα». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  95. «Η Σερβία δεν θα επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας, ανακοίνωσε ο πρόεδρος Αλ. Βούτσιτς». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  96. «Εισβολή στην Ουκρανία: Η Τουρκία δεν προτίθεται να επιβάλει κυρώσεις κατά της Ρωσίας». ProtoThema. 1 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  97. https://www.kathimerini.gr/politics/561753220/polemos-stin-oykrania-ta-kerdi-gia-to-israil-kai-tin-toyrkia/
  98. «Ουκρανία: Η ρωσική οικονομία πλήττεται από ομοβροντία κυρώσεων». www.naftemporiki.gr. 3 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  99. «Η Apple σταματά τις πωλήσεις όλων των προϊόντων της στη Ρωσία». Unboxholics.com. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  100. «Η ΕΕ επιβάλλει κυρώσεις στα κρατικά μέσα ενημέρωσης RT/Russia Today και Sputnik στην ΕΕ». www.consilium.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  101. https://www.koutipandoras.gr/article/oi-enoseis-dimosiografon-kataggeloyn-mplokarisma-rosikon-mme
  102. «Το YouTube μπλοκάρει Russia Today και Sputnik σε όλη την Ευρώπη». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  103. «Το Twitter μπλόκαρε το περιεχόμενο των RT και Sputnik στην ΕΕ». www.makthes.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  104. «Η Ρωσία μπλόκαρε Facebook και Twitter». Unboxholics.com. Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022. 
  105. «Το Facebook επιτρέπει τη ρητορική μίσους και τις εκκλήσεις για βία κατά του Πούτιν». HuffPost Greece. 11 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  106. «Meta: «Δύο μέτρα και δύο σταθμά» στην πολιτική για τη ρητορική μίσους;». Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr. 18 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  107. Newsroom. «ΔΝΤ: Μικρότερες του αναμενομένου οι επιπτώσεις των κυρώσεων στη ρωσική οικονομία». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  108. Capital.gr. «Δυτικές κυρώσεις, ισχυρό ρούβλι. Πώς γίνεται;». Capital.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  109. tvxs.gr (30 Αυγούστου 2022). «Κρεμλίνο: Για την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη φταίνε οι δυτικές κυρώσεις». TVXS - TV Χωρίς Σύνορα. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2022. 
  110. «Αναστέλλεται οποιαδήποτε συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς». www.naftemporiki.gr. 28 Φεβρουαρίου 2022. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  111. «Αναστέλλεται οποιαδήποτε συζήτηση εκδηλώσεων με ρωσικούς πολιτιστικούς οργανισμούς». m.naftemporiki.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  112. Javier C. Hernández (5 Μαρτίου 2022). «"Too Close to Putin? Institutions Vet Artists, Uncomfortably."». NYT.  "Institutions are demanding that artists who have supported Mr. Putin in the past issue clear condemnations of the Russian president and his invasion as a prerequisite for performing. Others are checking their rosters and poring over social media posts to ensure Russian performers have not made contentious statements about the war."
  113. «Υπέρ ή κατά του Πούτιν και του πολέμου; Οι αποκλεισμοί, η σιωπή και οι θέσεις των καλλιτεχνών παγκοσμίως». www.lifo.gr. 8 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  114. Hernández, Javier C. (2022-03-06). «Pressed About Putin, Russian Conductor Quits Bolshoi and French Posts» (στα αγγλικά). The New York Times. ISSN 0362-4331. https://www.nytimes.com/2022/03/06/arts/music/tugan-sokhiev-russia-ukraine-putin.html. Ανακτήθηκε στις 2022-03-26. 
  115. Σπανέα, Σπυριδούλα. «Αθλητισμός: «Χιονοστιβάδα» κυρώσεων για Ρωσία και Λευκορωσία». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  116. «Αθλητισμός: «Κάτι αλλάζει» με τις κυρώσεις στη Ρωσία ή θα επικρατήσουν το κέδρος και η αδράνεια;». Οικονομικός Ταχυδρόμος - ot.gr. 15 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  117. «Ουκρανία: Το CERN σταματά τη συνεργασία με τη Ρωσία». www.ertnews.gr. 9 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  118. «Ukraine attack: Hundreds arrested in anti-war protests in Russia». www.aljazeera.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2022. 
  119. «Photos: The world rallies in support of Ukraine». CNN. Ανακτήθηκε στις 15 Μαρτίου 2022. 
  120. «Rosenmontag: Friedensdemo statt jeckem Treiben». tagesschau.de (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2022. 
  121. «Thousands protest at Russian Embassy in Athens | eKathimerini.com». web.archive.org. 26 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 20 Μαρτίου 2024. 
  122. Reuters, https://www.reuters.com/world/ukraine-empty-strollers-are-symbol-children-killed-war-2022-03-18/ In Ukraine, empty strollers are a symbol of children killed in war
  123. Καράγιωργας, Ιωάννης (5 Μαρτίου 2022). «Εκατοντάδες Σέρβοι διαδήλωσαν υπέρ του Πούτιν και της Ρωσίας». euronews. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022. 
  124. «Σερβία: Διαδήλωση υπέρ της Ρωσίας και κατά του ΝΑΤΟ». ΤΑ ΝΕΑ. 16 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2022. 
  125. AfricaNews (5 Μαρτίου 2022). «Pro-Russia protesters rally in Central African Republic». Africanews (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2022. 
  126. «Λάρνακα: Διαδήλωση υπέρ της εισβολής της Ρωσίας (εικ. & βίντ.)». Philenews. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2022. 
  127. «ΒΙΝΤΕΟ: Πορεία υπέρ της Ρωσίας στη Λεμεσό-Στο σημείο και Ουκρανοί». ΡΕΠΟΡΤΕΡ. Ανακτήθηκε στις 10 Μαΐου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]