Ρένη Πιττακή

Ρένη Πιττακή
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Σπουδές	Ανωτέρα Δραματική Σχολή Θεάτρου Τέχνης «Κάρολος Κουν»
Ιδιότητα	ηθοποιός
Σημαντικά έργα	Η αίθουσα του θρόνου, Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες, Εν Ιορδάνη και Το 10

Η Ρένη (Ειρήνη) Πιττακή είναι Ελληνίδα ηθοποιός του θεάτρου, από τις σημαντικότερες Ελληνίδες ηθοποιούς. Ήταν μέχρι την αποχώρησή της, το 2003 , από τα σημαντικότερα στελέχη του Θεάτρου Τέχνης, το οποίο υπηρέτησε για 40 περίπου χρόνια. Έχει ερμηνεύσει τους σημαντικότερους γυναικείους πρωταγωνιστικούς ρόλους του διεθνούς θεατρικού ρεπερτορίου, καθώς και τους σημαντικότερους Ελληνικούς γυναικείους θεατρικούς ρόλους, ενώ ερμήνευσε - σχεδόν κατ' αποκλειστικότητα - τους πρωταγωνιστικούς ρόλο στις πρώτες παραστάσεις των έργων της Λούλας Αναγνωστάκη.
Κατά τη διάρκεια της καριέρας της έχει παίξει σε όλα τα θεατρικά είδη, από αρχαία τραγωδία και σύχρονο θέατρο, από θέατρο του παραλόγου και κωμειδύλλιο, και από θεατρικό αναλόγιο μέχρι ιαπωνικό θέατρο Νο.
Επίσης έχει διδάξει Υποκριτική στην Δραματική Σχολή του Θεάτρου Τέχνης (1987 - 1991)
ενώ έχει χρηματίσει και μέλος της επιτροπής απονομής του Θεατρικού Βραβείου «Μελίνα Μερκούρη». Έχει τιμηθεί με τα βραβεία «Βραβείο Κοτοπούλη» (1971 - 1972), «Παξινού» (1992),
και 3 φορές (2006, 2009, 2018) με τα «Θεατρικά βραβεία Κοινού (Αθηνόραμα)». Συγκεκριμένα έχει πάρει «Β΄ βραβείο γυναικείου ρόλου» για την ερμηνεία της στις «Δούλες», στο ρόλο της Κλερ το 2006, το «Α΄ βραβείο» για την ερμηνεία της στο «Εξι μαθήματα χορού σε έξι εβδομάδες» το 2009 και το «Β' βραβείο» για την ερμηνεία της στο ρόλο της Άνι Γουίλκς στο «Misery» το 2018.
Επίσης, έλαβε το «Βραβείο Β΄ γυναικείου ρόλου» της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (2014) για την ερμηνεία της στην ταινία "Miss Violence".
Η ερμηνεία της στην τηλεοπτική σειρά 10, βραβεύτηκε με το βραβείο Α΄ γυναικείου ρόλου στα τηλεοπτικά βραβεία «Πρόσωπα 2008»

Βιογραφία

Η Ρένη Πιττακή, γεννήθηκε στα Εξάρχεια, από πατέρα Μικρασιατικής καταγωγής (συγκεκριμένα από το Κορδελιό της Σμύρνης που ήρθε στην Ελλάδα με την Μικρασιατική Καταστροφή) και μητέρα Αθηναία με καταγωγή από το Άργος. Είχε έναν ακόμα δίδυμο αδερφό ο οποίος όμως πέθανε από καρδιακή ανεπάρκεια στην ηλικία των 6 μηνών. Λόγω του επαγγέλματος του πατέρα της, (Στρατιωτικός) η παιδική και νεανική της ηλικία χαρακτηρίζεται από τις αλλαγές τόπου κατοικίας και σχολείων. Αν και ξεκίνησε την εκπαίδευσή της στο Αρσάκειο, συνέχισε σε σχολεία των Σερρών, της Κοζάνης, των Τρικάλων, της Λάρισας για να καταλήξει και πάλι στο Αρσάκειο. Τελειώνοντας το Αρσάκειο, και ενώ ταλαντευόταν ανάμεσα στην Φιλοσοφική (με απώτερο στόχο την Αρχαιολογία, αφού στην Αρχαιολογία υπήρχε οικογενειακή παράδοση από την πλευρά του πατέρα της. Μάλιστα, στου Ψυρρή, υπάρχει και η οδός Πιττάκη στη μνήμη του προπάππου της, Κυριακού Πιττάκη)και την Υποκριτική. Έδωσε εξετάσεις στην Δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης, και παράλληλα φοίτησε και στο Πανεπιστήμιο. Όμως, γρήγορα, επέλεξε την Υποκριτική.

Σταδιοδρομία

Το 1966 θα μπει στη Δραματική Σχολή και όντας ακόμα φοιτήτρια θα κάνει την πρώτη εμφάνισή της σε παράσταση, στο έργο του Πήτερ Βάις, «Η δολοφονία του Ζαν Πολ Μαρά» σε βοηθητικό ρόλο. Το καλοκαίρι του 1966 θα παίξει στους «Πέρσες» σαν μια από τους ακολούθους της βασίλισσας, και στους «Βάτραχους» ως μέλος του Χορού. Τον χειμώνα του 1966 - 1967 θα παίξει σε πρωταγωνιστικό ρόλο, στις «Δούλες» του Ζαν Ζενέ, σε μετάφραση του Οδυσσέα Ελύτη.

Από εκεί και πέρα, και για τα επόμενα 20 χρόνια, θα παίξει υπό την καθοδήγηση και φιλία του Κάρολου Κουν σε όλες σχεδόν τις παραγωγές του Θέατρου Τέχνης, με τελευταία τον «Ήχο του όπλου» της Λούλας Αναγνωστάκη, η τελευταία παράσταση που σκηνοθέτησε ο ίδιος ο Κουν, το 1987.
Αν και αναμενόταν, η Ρένη Πιττακή ωστόσο, δεν ήταν ανάμεσα στους κληρονόμους του θεάτρου Τέχνης. Σύμφωνα με την ίδια και με βάση αυτά που της αναφέρθηκαν από τρίτους, ο Κουν είχε δυσαρεστηθεί μαζί της, λόγω μια επικείμενης τηλεοπτικής εμφάνισής της σε σήριαλ (συνεργασία που τελικά ματαιώθηκε) - κάτι με το οποίο ήταν εντελώς αντίθετος- και φοβούμενος, ίσως, για την κατεύθυνση που θα έπαιρνε το θέατρό του, δεν την συμπεριέλαβε στη διαθήκη του. Ωστόσο αυτό που είχε αξία για εκείνη ήταν η σχέση της με τον Κουν:

«Στην πραγματικότητα, καθόλου δεν με ενδιέφερε, διότι το θέατρο δεν είναι διαμέρισμα ή κατάστημα για να το κληροδοτήσεις κάπου. Δεν νιώθω ότι στην τέχνη υπάρχουν διάδοχοι. Υπήρξα κόρη του και κανείς δεν μπορεί να μου το πάρει αυτό, όσα χρόνια κι αν περάσουν»

Από το 1987 έως και το 2003 ήταν μέλος του διοικητικού συμβουλίου του θεάτρου Τέχνης, μαζί με τον Γιώργο Λαζάνη και τον Μίμη Κουγιουμτζή. Με τον θάνατο του Κουγιουμτζή και παρά την πρόταση να αναλάβει την θέση του Κουγιουμτζή, η Πιττακή αρνήθηκε και παραιτήθηκε διαφωνώντας με το τρόπο εξυγίανσης του θέατρου. Η τελευταία της παράσταση με το Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» ήταν το καλοκαίρι του 2002 στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ».

Η πρώτη μεγάλη της συνεργασία εκτός Θεάτρου Τέχνης ήταν με τον Λευτέρη Βογιατζή που στα τρία θεατρικά έργα που πρωταγωνίστησε υπό την καθοδήγησή του συνέβαλλε σε θεατρικές παραστάσεις που άφησαν εποχή.

Το 2015 ξαναγύρισε στο Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» - για την παράσταση που ανέβηκε στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών με το έργο του Ανδρέα Φλουράκη, «Θέλω μια χώρα». Η Πιττακή, έπαιξε στο έργο μαζί με φοιτητές και αποφοίτους της Δραματικής Σχολής του θεάτρου Τέχνης.

To 2021 συμμετείχε στο θεατρικό αναλόγιο "Ημερολόγιο ενός αθέατου εγκλεισμού" του Γιώργου Βέλτσου, όπου διάβασε στις 30 και 31 Ιουλίου του 2020 στη Ρωμαϊκή Αγορά της Αθήνας.

Προσωπική ζωή

Υπήρξε σύντροφος του Μίμη Κουγιουμτζή και για ένα μικρό διάστημα, σύζυγός του.

Κινηματογράφος και Τηλεόραση

«Είναι μια δύναμη που περνά ήρεμα, αλλά πάντα την προσέχεις.
Σε όποιο ρόλο και να τη βάλεις και σε ένα πέρασμα να περάσει η Ρένη θα είναι πάντα πρωταγωνίστρια»

Αλέξανδρος Αβρανάς

Στον κινηματογράφο έχει παίξει μόνο τρεις φορές, σε σημαντικές και πρωτοπόρες ταινίες και συγκεκριμένα:

• 1990 «Η νύχτα της μυστικής συνάντησης» του Τάκη Αντωνόπουλου, παραγωγή του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου
• 2008 «Η σκόνη του χρόνου», του Θόδωρου Αγγελόπουλου
• 2013 «Miss Violence», του Αλέξανδρου Αβρανά «Βραβείο Β' γυναικείου ρόλου» της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (βουβός ρόλος)
• 2018 «Love me Νot» του Αλεξανδρου Αβρανά
• 2018 «Κενή Διαθήκη του Πάρι Τακόπουλου», ψηφιακό φιλμ διάρκειας 78 λεπτών του Αλέξανδρου Ευάγγελου Φασόη
  

Στη τηλεόραση έχει εμφανιστεί δυο φορές:

• 1998 Στο πρώτο επεισόδιο της στην Αίθουσα του Θρόνου (σε ένα μόνο επεισόδιο, το πρώτο)
• 2007 - 2008 Στο 10 (που κρατούσε τον πρωταγωνιστικό ρόλο της Ελενάρας)

Παραστάσεις και Κριτικές

Στην παρακάτω λίστα γίνεται περιεκτική αναφορά σε ορισμένες από τις παραστάσεις που η Ρ. Πιττακή έχει ξεχωρίσει.

• 2019 «Βρυκόλακες» του Χένρικ Ίψεν σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά. Συμπαραγωγή του Θεάτρου Τέχνης με το Θέατρο του Νέου Κόσμου. Η ηθοποιός ερμήνευσε την κ. Άλβινγκ.

«[...]Χωρίς να είναι η …Κατίνα Παξινού και με στυλιζαρισμένο εκφραστικό, μιμικό και κινησιολογικό κώδικα η έμπειρη πλέον Ρένη Πιττακή πλάθει τον κορυφαίο ρόλο της μακράς ενδόξου καριέρας της με όλη την αφαιρετικότητα και τη σχηματοποίηση που ξορκίζει το περιττό μελόδραμα και φωτίζει το έργο από μέσα...[...]»

• 2017 «Τι απέγινε η Μπέιμπι Τζέιν» του Χένρυ Φάρελ, σε σκηνοθεσία Απόλλωνα Παπαθεοχάρους. Θέατρο «Σφενδόνη». Τους ρόλους ερμήνευσαν η Ρένη Πιττακή στο ρόλο της ανάπηρης Μπλανς Χάντσον και η Ρούλα Πατεράκη στο ρόλο της Μπέιμπι Τζέιν Χάντσον. Το έργο που γράφτηκε από τον συγγραφέα το 1960 έγινε παγκόσμια επιτυχία μέσα από την ομώνυμη κινηματογραφική του εκδοχή. Το Σεπτέμβριο του 2017 απελευθερώθηκαν τα πνευματικά δικαιώματα της θεατρικής διασκευής του, και η ελληνική θεατρική παράσταση ήταν η παγκόσμια πρώτη του έργου.

«[...]Η σπουδαία ηθοποιός Ρένη Πιττακή δουλεύει με ψιλοβελονιές την Μπλανς της- ακόμα και ο τρόπος που καπνίζει,ή αφουγκράζεται όσα στήνει εναντίον της η Τζέιν μεθούν τον θεατή. Στον πανικό της ηρωίδας όταν της σερβίρεται αρουραίος ή το πεθαμένο πουλάκι της, συγκλονίζει. Την ώρα που, ούσα παράλυτη, σέρνεται από το δωμάτιό της προς την έξοδο για να γλιτώσει, κόβει την ανάσα. Μεγάλη θεατρική στιγμή ο τελευταίος μονόλογός της όπου ρίχνει φως στο μυστικό της - τι μεγάλη θεατρίνα,τι «ακριβή» ηθοποιός...[...]«»

• 2005 «Οι δούλες» του Ζαν Ζενέ, σε σκηνοθεσία Λευτέρη Βογιατζή. Θέατρο οδού Κεφαλληνίας. Η θεατρική αυτή παράσταση άφησε εποχή στο ελληνικό θέατρο αφού οι συντελεστές του έργου κατάφεραν να αγγίξουν τη θεατρική τελειότητα, κα πάντως σύμφωνα με τις γνώμες των περισσοτέρων κριτικών ήταν η παράσταση της δεκαετίας. Η Μάγια Λυμπεροπούλου ερμήνευσε το ρόλο της Κυρίας, οι δε Ρένη Πιττακή και Μπέτυ Αρβανίτη, της δύο δούλες της, την Κλερ και τη Σολάνζ αντίστοιχα.

«[...]Και τι να πούμε για τις ερμηνείες της Ρένης Πιττακή, της Μπέττυς Αρβανίτη, της Μάγιας Λυμπεροπούλου. Πώς να διαβαθμίσει κανείς, χωρίς να αδικήσει τη μια ή την άλλη, τις εξίσου σπουδαίες, απόλυτα αρμόζουσες στους ρόλους τους δημιουργίες τους. Υποκριτικά «διαμάντια» και οι τρεις, που μεγέθυναν και αποκρυστάλλωσαν τη σκηνοθετική «ανάγνωση». Θεωρούμε, όμως, αξιοσημείωτο το γεγονός ότι ο σκηνοθέτης ζήτησε και πέτυχε μια αξιοθαύμαστη απελευθέρωση των εκφραστικών μέσων και υποκριτικών «κωδίκων» της Μπέττυς Αρβανίτη, απελευθέρωση που εμπλουτίζει τον ερμηνευτικό της ορίζοντα...[...]»

• 2003 «Μαρία Στιούαρτ», του Φρίντριχ Σίλερ, σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη. Θέατρο οδού Κεφαλληνίας. Στο ρόλο της Ελισάβετ, η Μπέττυ Αρβανίτη.
  

«[...]Εξέχουσες, όμως, είναι οι ερμηνείες της Ρένης Πιττακή, η οποία άμεσα, θερμά, εσωτερικά, χαμηλόφωνα, χωρίς μελοδραματικά κόλπα ερμηνεύει τις τελευταίες τραγικές ώρες, την οργή, αλλά και την αξιοπρέπεια της μελλοθάνατης Στιούαρτ.[...]»

• 2002 «Όχι εγώ», μονόλογος του Σάμιουελ Μπέκετ που παρουσίασε στα πλαίσια της «Μονολόγων της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας» σε σκηνοθεσία Ελπίδας Σκούφαλου. Η Πιττακή σε αυτήν την παράσταση έπαιξε μόνο με το στόμα της.

«[..]Μέσα στο απόλυτο σκοτάδι της σκηνής ξεχωρίζει μόνο το βαμμένο κόκκινο στόμα της ηθοποιού. σε διαρκή κίνηση, αεικίνητος μυς, το στόμα ξεχύνει ακαταπαύστα λέξεις.[...]»

• 2000 «Τέφρα και Σκιά» του Χάρολντ Πίντερ, σε σκηνοθεσία Λευτέρη Βογιατζή στο Θέατρο της οδού Κυκλάδων. Η πρώτη συνεργασία της με τον Βογιατζή με τον οποίο μοιράστηκε τους δυο ρόλους του έργου, της Ρεβέκκας και του Ντέβλιν.

«[...]Η Πιττακή υιοθετεί έναν πολύ απλό τρόπο στο παίξιμό της, συντονίζεται με την ανακριτική, χιουμουριστική, άνετη αδιακρισία του Βογιατζή και μέσα από την απλότητα πετυχαίνει την δραματικότητα και την αλήθεια. Δεν θυμάμαι να την είδα καλύτερη.[...]»

• 1999 «Σφαίρες πάνω από το Μπροντγουέι» κωμωδία του Γούντυ Άλλεν, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, στο θέατρο Παρκ, το καλοκαίρι του 1999.

«[...] Από το καλοδουλεμένο σκηνοθετικά ερμηνευτικό σύνολο, ξεχώρισε η Ρένη Πιττακή που χάρισε στην παράσταση τη πλούσια, ασκημένη στο μεγάλο θέατρο υποκριτική κουλτούρα της, με μια ερμηνεία , σατυρικό σχόλιο για τον βεντετισμό.[...]

• 1997 «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ» του Έντουαρντ Άλμπι, σε σκηνοθεσία Μίμη Κουγιουμτζή και μετάφραση Τζένης Καρέζη - Σταμάτη Φασουλή.

«[...] Υποκριτική δουλειά 24 καρατίων. Ερμηνεία συγκλονιστική. Ανέλαβε ένα ρόλο κόντρα, τον έψαξε, τον ξεψάχνισε καλύτερα, έσκυψε πάνω του με αγωνία, όρεξη και μεράκι, πάλεψε μαζί του στήθος με στήθος, για να τον κάνει δικό της, να τον κατακτήσει. Με εξαιρετικά δυνατές σπαρακτικές στιγμές έφτιαξε την τραγική της ηρωίδα, τη Μάρθα, εκμεταλλευόμενη τα εκφραστικά της μέσα στο έπακρο.[...]»

• 1987 «Ο ήχος του όπλου», της Λούλας Αναγνωστάκη. Θέατρο Τέχνης «Κάρολος Κουν» - η τελευταία πριν τον θάνατό του- σκηνοθεσία του Κάρολου Κουν.

«[...]η Ρένη Πιττακή, Κάτια, ήταν ένα φοβερό πλάσμα που σφάδαζε ως το ακρότατο σημείο του είναι του καθώς το διαπερνούσε και η παραμικρή λέξη. Μια υπέροχη μάνα που άπιαστη κατρακυλούσε από συναίσθημα σε συναίσθημα και από τραύμα σε τραύμα.[...]»