Οίκος των Ντόρια

Ο Οίκος των Ντόρια, ιταλ. Casa di Doria, παλιότερα de Auria, μετέπειτα d' Oria, είναι το όνομα ενός παλαιού και εξαιρετικά πλούσιου Οίκου της Γένουας, που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Δημοκρατίας της Γένουας στην Ιταλία, από τον 12ο αι. ως τον 16ο αι. Το παλαιό όνομα του Οίκου προέρχεται από το filiis de Auria, που σημαίνει τέκνα της Auria.

Ο θυρεός των Ντόρια.

Καταγωγή

Σύμφωνα με τον θρύλο, μία πλούσια Γενουάτισσα, η Ώρια ή Όρια ντελλα Βόλτα, ερωτεύθηκε έναν ευγενή προσκυνητή, ο οποίος πήγαινε στην Ιερουσαλήμ με την Α΄ Σταυροφορία, τον Αρντουίνο ντι Ναρμπόννε. Τα τέκνα τους αποκαλούντο de Oria, παιδιά της Όρια. Το όνομα Αρντουίνο ήταν τυπικό του Οίκου των Αρντουινιδών στο Πεδεμόντιο (Piemonte) και μερικά μέλη του Οίκου ήταν κόμητες του Auriate. Έτσι μπορεί να υποθέσει κάποιος, ότι ένας από τους Αρντουίνους του Ωριάτε ήταν ο γενάρχης της οικογένειας, ο οποίος ξαφνικά εμφανίζεται στην ιστορία ως τοπικός δυνάστης στη Λιγουρία, στα τέλη του 11ου αι.

Οι έγγραφες μαρτυρίες αναφέρουν δύο μέλη του Οίκου, τον Μαρτίνο και τον Γκενουάρντο το 1110, που αποκαλούνται filii Auriae, τέκνα της Ώρια. Οι Ντόρια είχαν φέουδα στη Σαρδηνία από τον 12ο αι. ως τον 15ο και επίσης στη Ντολτσεάκουα, στην Ονέλια και στο Πορτοφίνο, στη Ριβιέρα δυτικά της Γένουας.

To 1284 στη ναυμαχία της Λα Μελόρια (νησίδας μπροστά από το Λιβόρνο) ο Ομπέρτο Ντόρια νίκησε τον Βενετό δόγη Αντρέα Ντάντολο.

Αξιοσημείωτα μέλη

Ο Σίμωνας Ντόρια (ναύαρχος) έζησε στα τέλη του 12ου αι. και ήταν ένας ναύαρχος των Γενουατών στην σταυροφορική επίθεση εναντίον της Άκρας στην Παλαιστίνη. Ο Πέρσιβαλ Ντόρια απεβίωσε το 1275, πολεμώντας υπέρ των Γιβελλίνων (οπαδών του Γερμανού βασιλιά)· ήταν ένας διαβόητος πολέμαρχος και Προβηγκιανός ποιητής. Ο επίσης ποιητής Σίμωνας Ντόρια ήταν διοικητής (podestà) στις πόλεις Σαβόνα και Αλμπένγκα. Οι αδελφοί Ομπέρτο Ντόρια και Λάμμπα Ντόρια ήταν ναυτικοί διοικητές και πολιτικοί: ο πρώτος ήταν προεστός του λαού (capitano del popolo) στη Γένουα και οδήγησε τις ναυτικές δυνάμεις του στη νίκη της Λα Μελόρια (νησίδα μπροστά στο Λιβόρνο) εναντίον της Πίζας το 1284· ο δεύτερος κέρδισε μία μεγάλη μάχη εναντίον του Βενετού δόγη Αντρέα Ντάντολο στην Κουρτσόλα (της Δαλματίας) το 1298. Ο Τεοντόσιο Ντόρια χρηματοδότησε την εκστρατεία των Βαντίνο και Ουγκολίνο Βιβάλντι το 1291 με σκοπό τον περίπλου της Αφρικής. Ο Μπράνκα Ντόρια αναφέρεται από τον Δάντη στη Θεία Κωμωδία, επειδή φόνευσε δόλια τον πεθερό του Μικέλε Τσάνκε το 1275. Ο Μπρανκαλεόνε Ντόρια κυβέρνησε τη δικαιοδοσία της Αρμπορέα (μία από τις τέσσερις που ήταν χωρισμένη η Σαρδηνία) και σχεδόν κατέκτησε όλη τη νήσο ως το τέλος του 14ου αι.

Ο Οττόνε Ντόρια διοίκησε τουλάχιστον 5.000 άνδρες με βαλλίστρες, μισθοφόρους στους Γάλλους για τη μάχη του Κρεσύ εναντίον των Άγγλων, τον Αύγουστο του 1346. Ο Οττόνε και πολλοί από τους άνδρες του, σκοτώθηκαν στη μάχη, καθώς αφανίστηκαν επιτιθέμενοι και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Αυτό διότι ο δυνατός υετός είχε βρέξει τις χορδές των βαλλιστρών τους, που αχρηστεύτηκαν· οι άνδρες του δεν μπορούσαν να μετακινηθούν εύκολα, όπως οι Άγγλοι τοξότες, έτσι ο Οττόνε διέταξε οπισθοχώρηση. Το Γαλλικό ιππικό το θεώρησε δειλία και τους επιτέθηκε, ενώ άλλοι σφαγιάστηκαν από τους Άγγλους τοξότες.

Η 22 ετών Μπριγκίτα Σπίνολα, σύζυγος του Τζάκομο-Μασσιμιλιάνο Ντόρια μαρκησίου του Τούρσι, αδελφού του Τζοβάννι-Κάρλο Ντόρια. Έργο του Πέτερ-Πάουλ Ρούμπενς το 1606.

Από τον θυρεό του Γενουάτη Φραγκίσκου Α΄ Γκαττιλούζιο ηγεμόνα της Λέσβου συμπεραίνουμε, ότι η μητέρα του ήταν από τον Οίκο των Ντόρια. Από τα τρία εγγόνια του, ο Τζάκοπο νυμφεύτηκε την Βαλεντίνα Ντόρια, ο Ντορίνο Α΄ την Οριέττα Ντόρια και του τρίτου, του Παλαμέντε η κόρη Κατερίνα παντρεύτηκε τον Μαρίνο Ντόρια. Η Οριέττα Ντόρια, όταν πολιορκήθηκε στο νησί της Λέσβου το κάστρο της Μήθυμνας από τους Τούρκους, φόρεσε πανοπλία και εμψύχωσε τους πολιορκούμενους, ώστε οι Οθωμανοί έφυγαν· το θέμα έγινε όπερα.

Ένα αξιοσημείωτο μέλος του Οίκου είναι ο ναύαρχος Αντρέα Ντόρια, πρίγκιπας του Μέλφι (1466-1560), που επανίδρυσε τη Δημοκρατία της Γένουας. Έγινε αιώνιος τιμητής (censor) της Γένουας το 1528 και ναύαρχος του Καρόλου Ε΄ των Αψβούργων της Γερμανίας, που τον έκανε πρίγκιπα του Μέλφι (1531) και μαρκήσιο του Τούρσι (στη Νάπολη) το 1555. Έλαβε μέρος σε επτά ναυμαχίες· ηττήθηκε στην Πρέβεζα το 1538 από τον Χαϊρεντίν Βαρβαρόσσα. Οι τίτλοι του κληροδοτήθηκαν στον Τζοβάννι-Αντρέα Ντόρια, γιο του δεύτερου εξαδέλφου του Τζιαννεττίνο Ντόρια, που είχε υιοθετήσει. Ο Τζιαννεττίνο σκοτώθηκε το 1547 κατά τη συνωμοσία των Φιέσκι εναντίον της εξουσίας των Ντόρια επί της Γένουας· οι απόγονοί του διατήρησαν τους τίτλους του μεγάλου ναυάρχου.

Γιος του Τζοβάννι-Αντρέα ήταν ο Τζοβάννι Ντόρια καρδινάλιος της Καθολικής Εκκλησίας. Άλλοι αξιοσημείωτα μέλη του Οίκου ήταν ο ναύαρχος Κάρλο Ντόρια και ο συλλέκτης έργων τέχνης Τζοβάννι-Κάρλο Ντόρια.

Ο Οίκος είχε σχέσεις με πολιτικές δυνάμεις εντός και εκτός της Ευρώπης. Όταν ο Αμπακά χαν των Μογγόλων του Ιλχανάτου προσπάθησε να κάνει μία Γαλλο-Μογγολική συμμαχία, ζήτησε να ενδυναμώσει τους δεσμούς του με τη Γένουα. Πολλά άρρενα τέκνα του Οίκου είχαν ξένα ονόματα, όπως Αμπακά (από τον χαν των Μογγόλων), Καζάνο (από τον Γκαζάν, εγγονό του Αμπακά) και Αϊτόνε (από τον Χετούμ Α΄ της Αρμενίας).

Δόγηδες της Γένουας

Μερικά μέλη του Οίκου έγιναν δόγηδες της Γένουας:

• 1537-1538, Τζοβάννι Μπαττίστα Ντόρια
• 1579-1581, Νικολό Ντόρια
• 1601-1603, Αγκοστίνο Ντόρια
• 1621, Αμπρότζιο Ντόρια
• 1633-1635, Τζοβάννι-Στέφανο Ντόρια
• 1793-1795, Τζουζέππε Μαρία Ντόρια.

Πορτοβένερε· στο επάνω μέρος διακρίνεται το κάστρο των Ντόρια.

Τίτλοι και Κλάδοι του Οίκου

Μέλη του Οίκου φέρουν τους τίτλους: του πρίγκιπα του Μέλφι (διατηρήθηκε από τον κλάδο Ντόρια-Παμφίλι), του πρίγκιπα του Τσέντολα (κλάδος Ντόρια ντ' Άνγκρι), του κόμη του Μονταλντέο, του μαρκήσιου του Τσίριε και του Μάρο, του μαρκήσιου του Σαν Κομουμμπάνο, του κυρίου της Ονέλια και άλλους πολλούς. Όλοι οι άρρενες απόγονοι του Οίκου είναι μαρκήσιοι κατ' όνομα (al cognome), δηλ. φέρουν τον τίτλο του μαρκησίου -έπειτα από το όνομα του Οίκου- ως τίτλο ευγένειας.

Εκ θηλυγονίας κλάδοι, όπως οι Κολόννα-Ντόρια, υπάρχουν ακόμη και ανθούν. Τιτλούχοι κλάδοι βρίσκονται και εκτός Ιταλίας, όπως ο Οίκος Πορράτα-Ντόρια στην Ισπανία, που τα μέλη του κατατάσσονται ως μαρκήσιοι.

Συμβολή στις μεγάλες εξερευνήσεις

Ο Οίκος συνέδραμε οικονομικά τις Πορτογαλικές και Ισπανικές θαλάσσιες εξερευνήσεις των τελών του 15ου και του 16ου αι. Ο Φραντσέσκο Ντόρια, τραπεζίτης στη Σεβίλλη, χρηματοδότησε τις εξερευνήσεις του Χριστόφορου Κολόμβου και ο γιος του Αλεράμο Ντόρια ήταν τραπεζίτης του Ιωάννη Γ΄ της Πορτογαλίας ως το 1556. Επίσης η κόρη του Αλεράμο, η Κλεμέντσα Ντόρια ήταν μία από τις πρώτες αποίκους τον 16ο αι. της Πορτογαλικής αποίκησης της Βραζιλίας. Η Κλεμέντσα παντρεύτηκε για δεύτερη φορά τον Φερνάνο Βας ντα Κόστα (π. 1520-1567), γιο του Πορτογάλου αρχιδικαστή Κριστοβάνο ντα Κόστα και δισεγγονό του θρυλικού θαλασσοπόρου Σοέιρο ντα Κόστα. Έγιναν οι γενάρχες του κλάδου Ντα Κόστα-Ντόρια, που ευδοκιμεί ως την εποχή μας: ο Χοσέ-Κάρλος-Αλελούια ντα Κόστα-Ντόρια είναι εκπρόσωπος του Κοινοβουλίου της Βραζιλίας και ο επιχειρηματίας Τζοάο-Αγκριπίνο ντα Κόστα-Ντόρια Γ΄ Τζούνιορ κρατά υπουργική θέση στη διοίκηση Χοσέ Σαρνέυ της Βραζιλίας (1085-89) και τώρα είναι κυβερνήτης του Σάο Πάουλο.

Ο Γενοβέζος Λοντίζιο Ντόρια, ιππότης του Τάγματος του Χριστού, εγκαταστάθηκε στη νήσο Μαδέιρα (μεταξύ Αζορών και Μαρόκου). Απόγονοί του είναι οι κλάδοι Τεϊζέιρα-Ντόρια, κύριοι του Πένα ντ' Αγκουία και οι Φράνσα-Ντόρια, που επίσης είναι απευθείας απόγονοι του Πορτογάλου θαλασσοπόρου Τριστάο Βας. Ο κλάδος Φράνσα-Ντόρια έχει επικεφαλής τον κόμη της Καλσάδα και ο νεότερος υποκλάδος αυτού έχει επικεφαλής τον υποκόμη της Τόρρε Μπέλα.

Οίκος των Ντόρια

Σεβά κύριος της Ονέλια

Φραντσέσκο κύριος της Ορνέλια σύζ. Κατερίνα Γκριμάλντι

Τσεζαρίνα σύζ. Νικολό Γκριμάλντι κύριος του Αντίμπ

Σεβά κύριος της Ονέλια

Τζοβάννι πατρίκιος της Γένουας

Λαμπέρτο Γκριμάλντι κύριος του Μονακό

Αντρέα Α΄ ναύαρχος πρίγκιπας του Μέλφι

Φραντσέσκο πατρίκιος της Γένουας

Τζιαννεττίνο πατρίκιος της Γένουας

Τζοβάννι-Αντρέα Α΄ πρίγκιπας του Μέλφι

Βιττόρια σύζ. Φερράντε Β΄ Γκοντζάγκα δούκας της Γκουαστάλλα

Αντρέα Β΄ πρίγκιπα του Μέλφι σύζ. Τζοβάννα Κολόννα

Κάρλο Α΄ δούκας του Τούρσι

Άννα σύζ. Χόρχε ντε Λανκάστρε δούκας του Τόρρες Νόβας

Τζοβάννι-Αντρέα Β΄ πρίγκιπας του Μέλφι

Τζοβάννι-Ανντρέα Α΄ πρίγκιπας της Αβέλλα

Αντρέα Γ΄ πρίγκιπας του Μέλφι

Κάρλο Β΄ δούκας του Τούρσι πρίγκιπας της Αβέλλα σύζ. Τζοβάννα-Μανταλένα Γκοντζάγκα

Τζοβάννι-Αντρέα Γ΄ πρίγκιπας του Μέλφι

Αντρέα μαρκήσιος της Τορρίλια

Τζοβάννι-Αντρέα Δ΄ πρίγκιπας του Μέλφι

Αντρέα Δ΄ πρίγκιπας του Μέλφι σύζ. Λεοπόλδα της Σαβοΐας (κόρη του Λουδοβίκου-Βίκτωρα πρίγκιπα του Καρινιάνο)

Πηγές

• Teresa Luzzatto Guerrini, I Doria, Novissima Enciclopedia Monografica Illustrata, Florence (1937).
• Clemente Fusero, I Doria, dall'Oglio (1973).
• Documentary sources at the Arquivo Nacional da Torre do Tombo, Lisbon (Portugal)
• Phillips, J. R. S. (1998). The Medieval Expansion of Europe (second ed.). Oxford University Press. ISBN 0-19-820740-9.
• "Doria Family". Encyclopædia Britannica. 2008. Retrieved 2008-06-23.