Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος
| Γεννάδιος | |
|---|---|
| Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης | |
 | |
| Από | 22 Μαΐου 1912 |
| Έως | 17 Μαρτίου 1951 |
| Προκάτοχος | Ιωακείμ Δ΄ |
| Διάδοχος | Παντελεήμων Α' |
| Προσωπικά στοιχεία | |
| Γέννηση | 1868 Μεσόπολη, Προύσα, Οθωμανική αυτοκρατορία |
| Θάνατος | 17 Μαρτίου 1951 Θεσσαλονίκη, Ελλάδα |
| Εθνικότητα | Ελληνική |
| Δόγμα | Χριστιανός Ορθόδοξος |
| Πρώην τίτλος | Μητροπολίτης Λήμνου (1905-1912) |
Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος (Μεσόπολη Προύσας, 1868 - Θεσσαλονίκη, 17 Μαρτίου 1951) ήταν Έλληνας Μικρασιάτης επίσκοπος και θεολόγος. Διετέλεσε αρχικά Μητροπολίτης Λήμνου και επέδειξε σημαντική δράση για την παιδεία, τη φιλανθρωπία και τη νεότητα. Ανάμεσα στις πολλές διακρίσεις που έλαβε, ανακηρύχθηκε «Δίκαιος των Εθνών», τίτλος που αποδίδεται σε όσους έσωσαν τη ζωή Εβραίων στον πόλεμο.
Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο κατά κόσμον Γεώργιος Αλεξιάδης, γεννήθηκε στη Μεσόπολη της Προύσας, στη Μικρά Ασία, το 1868 [1]. Φοίτησε στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου έλαβε τον τίτλο του Διδασκάλου της Ορθόδοξης Θεολογίας το 1893. Χειροτονήθηκε διάκονος και μετέβη στην Κομοτηνή ως διευθυντής των σχολών και ιεροκήρυκας έως το 1897, όπου διορίσθηκε υπογραμματέας της Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μετά από πρόσκληση του τότε Μ.Πρωτοσυγκέλλου Χρυσοστόμου Καλαφάτη, του μετέπειτα ιερομάρτυρα Μητροπολίτου Σμύρνης Χρυσοστόμου. Το 1902 χειροθετήθηκε αρχιμανδρίτης και το 1905 εξελέγη Μητροπολίτης Λήμνου. Στη Λήμνο συνέβαλε στην ανέγερση Σχολείων και ναών. Το 1912 προήχθη σε μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, λίγο πριν από το ξέσπασμα του Α΄ Βαλκανικού πόλεμου.[2]
Συνέβαλε δυναμικά στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης αποτελώντας παράγοντα προς τις οθωμανικές αρχές για την παράδοση της πόλης στον ελληνικό στρατό χωρίς αντίσταση. Τέλεσε τη Δοξολογία για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης στον Ναό του Αγίου Μηνά και ήταν πάντοτε παρών σε όλες τις τελετές υποδοχής των ελληνικών αρχών.[3]
Ως οπαδός της Μεγάλης Ιδέας, ο Γεννάδιος ενστερνιζόταν τα οράματα για τη διεύρυνση του ελληνικού κράτους και παρακινούσε το πολιτικό προσωπικό για την πραγμάτωση τους. Παρά τις κατά καιρούς θερμές επευφημίες προς τη βασιλική οικογένεια, κατά την περίοδο του Εθνικού Διχασμού επέλεξε να στηρίξει τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ως καταλληλότερο για την πραγμάτωση της εθνικής διεύρυνσης. [3]
Ο Γεννάδιος επέδειξε σημαντικό φιλανθρωπικό έργο κατά τη διάρκεια της θητείας του. Ενίσχυσε τα φιλανθρωπικά ιδρύματα της περιφέρειας του, πολλά από τα οποία προέδρευσε, ενώ το 1922 έγινε πρόεδρος της Κεντρικής Επιτροπής Προσφύγων. Συνέλαβε την ιδέα του κτιρίου της ΧΑΝΘ κατά τη συμμετοχή του στο παγκόσμιο συνέδριο της ΧΑΝ στην Αυστρία το 1928 και προώθησε το σχέδιο ανέγερσης του, έχοντας ενεργή συμμετοχή και στη συγκέντρωση της απαραίτητης χρηματοδότησης από ομογενείς.[4]
Σημαντική στάθηκε και η εκκλησιστική του δράση. Το 1917 ίδρυσε τον Ιερατικό Σύνδεσμο για την επιμόρφωση των κληρικών και την ίδια χρονιά ίδρυσε το θεολογικό περιοδικό Γρηγόριος ο Παλαμάς. Το 1930 προήδρευσε την Πανορθόδοξη Διάσκεψη της Θεσσαλονίκης και το 1933 αντιπροσώπευσε την Εκκλησία της Ελλάδος, μαζί με τον τότε Μητροπολίτη Κέρκυρας και μετέπειτα Πατριάρχη Αθηναγόρα, στη Διορθόδοξη Επιτροπή του Αγίου Όρους για τον καταρτισμό του προγράμματος της Πανορθόδοξης Συνόδου.[4]
Θεμελίωσε και εγκαινίασε διάφορους ναούς της πόλης όπως τον Ιερό Ναό Αγίων Πάντων Θεσσαλονίκης (θεμελίωση το 1932) και τον Ναό Αναλήψεως (εγκαινιασμός).[5]
Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Θεσσαλονίκης έδωσε οδηγίες στους Χριστιανούς της πόλης να μην προβούν σε καμία διάκριση προς τους Εβραίους συμπολίτες τους όταν οι τελευταίοι υποχρεώθηκαν από τις κατοχικές δυνάμεις να φορούν το κίτρινο άστρο, ενώ έκανε έντονα διαβήματα για να σταματήσουν οι εκτοπίσεις τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης[6][7][8][9]. Για τη δράση του αυτή, ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος ανακηρύχθηκε - μετά θάνατον - το 1969 «Δίκαιος των Εθνών» στο Ισραήλ, τίτλος που αποδίδεται σε όσους έσωσαν τη ζωή σε Εβραίους στον πόλεμο.[10]
Επίσης ζήτησε την ανθρώπινη μεταχείριση των εκτοπισμένων (περίπτωση αναπήρων του αλβανικού μετώπου), υποστήριξε τη διανομή χρηματικής βοήθειας (με τη μεταφορά χρημάτων από την Αθήνα) και αξίωσε την προστασία των εκχριστιανισθέντων Ελληνοεβραίων και των Ελλήνων Εβραίων που διέθεταν βεβαιώσεις βάπτισης (οι οποίες δόθηκαν κρυφά για να παρουσιασθούν ακολούθως στις αρχές και να αποτραπεί η δίωξή τους).[11][12][13]
Τιμήθηκε με τα μετάλλια του Ανωτέρου Ταξιάρχου του Σωτήρος, του Μεγαλόσταυρου του Φοίνικος και του Μεγαλόσταυρου Γεωργίου Α´. Απεβίωσε το 1951 στη Θεσσαλονίκη και τάφηκε στον αύλειο χώρο του Μητροπολιτικού Ναού Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.[14]
Το όνομα του φέρει οδός της Θεσσαλονίκη στην Πλατεία Αρχαίας Αγοράς ενώ προτομές του έχουν ανεγερθεί επί του τάφου του στον Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά αλλά και στο επισκοπείο της Θεσσαλονίκης.
Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- ↑ Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό. 2. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1983–1988. σελίδες 407–408.
- ↑ Το πολυδιάστατο έργο του Μητροπολίτου Γενναδίου στην Εκκλησία της Θεσσαλονίκης
- ↑ 3,0 3,1 Βαλαής, Διονύσιος Δ. (2012). [https://web.archive.org/web/20160304131457/http://ejournals.lib.auth.gr/synthesis/article/download/3164/3556 «Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ ΑΛΕΞΙΑΔΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΟ ΖΥΓΟ (1912-1913)»]. Σύνθεσις (2). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-04. https://web.archive.org/web/20160304131457/http://ejournals.lib.auth.gr/synthesis/article/download/3164/3556.
- ↑ 4,0 4,1 Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα. 16. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Πάπυρος. 1984. σελ. 293.
- ↑ http://ikee.lib.auth.gr/record/133958/files/GRI-2014-11988.pdf
- ↑ «Το Ολοκαύτωμα». Ισραηλιτική κοινότητα Θεσσαλονίκης. Ανακτήθηκε στις 19 Νοεμβρίου 2014.
- ↑ Μενεξιάδης, Αλέξιος (7 Νοεμβρίου 2010). «Η συστηματική εξόντωση άρχισε από τη Θεσσαλονίκη». Η Καθημερινή. http://www.kathimerini.gr/410132/article/epikairothta/ellada/h-systhmatikh-e3ontwsh-arxise-apo-th-8essalonikh.
- ↑ Ισραηλιτική Kοινότητα Θεσσαλονίκης - To Ολοκαύτωμα
- ↑ Η συγκλονιστική ιστορία της εξολόθρευσης των Εβραίων της Θεσσαλονίκης - lifo.gr
- ↑ «Έλληνες Δίκαιοι των Εθνών - Righteous Among the Nations Honored by Yad Vashem» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2018.
- ↑ Βασίλης Ριτζαλέος, «Η ελληνική ορθόδοξη Εκκλησία της Θεσσαλονίκης και το Ολοκαύτωμα»,στο: Γιώργος Αντωνίου, Στράτος Δορδανάς, Νίκος Ζαΐκος, Νίκος Μαρατζίδης (επιμ), Το Ολοκαύτωμα στα Βαλκάνια, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη, 2011, σελ.305-330
- ↑ Τερζής Σωτήριος, Ο Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Γεννάδιος Αλεξιάδης και οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, 1912-1951. Σπουδή στις προϋποθέσεις συνύπαρξης Χριστιανών και Εβραίων στη Θεσσαλονίκη, κατά τον 20ο αιώνα Metropolitan of Thessaloniki Gennadios Alexiadis and the Jews of Thessaloniki, 1912-1951. Study on the conditions of coexistence between Christians and Jews in Thessaloniki, during the 20th century. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2016]
- ↑ Ισραηλιτική Kοινότητα Θεσσαλονίκης - To Ολοκαύτωμα
- ↑ "Ο Θεσσαλονίκης Γεννάδιος απεδήμησε χθες εις Κύριον", Ελευθερία, φύλλο 18-3-1951, σελ. 6
|